Aantekeningen bij het werkverhaal van Vivette Vesseur

jan griffioe n aantekeningen bij het werkverhaal supervisie van vivette vesseu r vooraf ik vind het erg leuk dat de redactie van moer mij gevraagd heeft op het ver haal van vivette vesseur in moer 1988 3 te reageren ik ben geen lerarenoplei der meer maar ik ben als supervisor van beginnende leraren nog altijd geinte resseerd in hun wel en wee het aardige van het verhaal van vivette is dat zij bekende thema s aanreikt en laat zien dat ze is doorgegroeid naar gevorderd leraarschap gefeliciteerd vivette sterk was een directie die je niet helemaal se rieus neemt en die je alleen maar als de oppas h et verhaal van vivette is een successtory in van m evrouw z haar klassen ziet na 12 we vergelijking met dat van vele beginnende lera ken komt die immers weer terug collega s ren sinds 1982 in dat jaar begon de no die je als vervanger nergens bij betrekken nonsense politiek ook in het onderwijsbeleid leerlingen die je ostentatief laten merken dat in tegenstellin g tot velen krijgt ze onmiddellijk ze gew end zijn aan andere re g els en procedu na haar afstuderen een baantje een baantje res is het beginnend leraarschap al een hei bovendien waarin ze niet gekweld wordt door dens karwei als dat bovendien een vervanging groepen van 30 of meer opgroeiende kinderen betreft worden de moeilijkheden nog eens zo ze moet weliswaar na enige tijd afscheid ne groot m enige beginnende leraar houdt het na men van de open school jammer maar ze zo n vervanging wel voor gezien zonder overi kan voor vast b lijven aan d e stree kschool ge gens een alternatief voorhanden te hebben feliciteerd d at is wel w at anders dan de lij andere geluksvogels krijgen een pie p klein d ensweg die menige abiturient van een lera baantje ze mogen nu voor spek en bonen renopleiding moet afleggen vervanging na meedoen en de sociale dienst hoeft niet langer vervanging om maar ervaring op te doen ho een volledige uitkering uit te betalen n a een pen dat dat op je creditzijde wordt bijgeschre tijdje krijgen ze er ergens een paar uur bij nu ven en vermoeden dat je interim optreden niet hoeven ze helemaal de hand niet meer op te 26 houden maar wel begint het zwerven tussen nekkig blijft bezighouden met vragen die geen verschillende instituten die je met z n tweeen student zich stelt beginnende leraren tot dra totaal maar dan ook totaal o p slo kken vivette gers van onderwijsvernieuwing promoveert en heeft daar oo k last van gehad aldus een schoolvoorbeeld van vervreemdend a ls jonge beginnende leraren trou w ens d e onderwijs verschaft de lerarenopleiding zoals maatschappelijke waardering voor hun werk die nu in elkaar zit is m i een grote geldver en b ijgevol g hun zelfrespect moe t en af lei d en spilling zij gaat over zaken waar haar studen van d e hoogte van hun salaris k unnen ze b e ten absoluut niet aan toe zijn en die aan die ter loodg ieter receptionist e programmeur of studenten voorbijgaan omdat ze niet aanslui schoenverkoper worden gelu kkig hee ft vivet ten op hun eigen praktijk onder eigen verant te daar allemaal geen last van haar ouders woordelijkheid dasrin worden de vragen ge w aren enthousiaste lesgevers zelf heeft ze er steld waarop een lerarenopleiding een ant lol in en ze heeft b innen een paar j aar e en f i woord zou kunnen geven maar als het zover nancieel gezien aantrekkelijk aantal uren is dat de studenten echt leraar zijn geworden verworven is de lerarenopleiding de grote afwezige en vivette schrijft haar eerste aanstellingen toe moeten ze het maar op hun eentje redden af aan de slimme keuzes die ze tijdens haar stu gezien van de goedbedoelde maar dikwijls die heeft gemaakt ik wil niets op haar kwali weinig effectieve hulp en raad van collega s teiten of op het belang van deze keuzes afdin ik wil hier overigens nadrukkelijk bij aanteke gen maar of ze beslissend waren voor een nen dat deze misere hoofdzakelijk teweegge baan betwijfel ik er zijn tegenwoordig nogal bracht wordt door een onderwijspolitiek die w at studenten die keuzes voor pakketten ook in dit opzicht sinds 1982 destructief is ge blokken modulen etc laten bepalen d oor het weest naar mijn opvatting zou een lerareno toekomstig leraarschap en of een vermeende pleiding moeten bestaan uit een korte voor w aarde o p d e arbeidsmarkt en desalniettemin scholing met een studieduur van ongeveer 4 niet aan de slag komen het personeelsbeleid maanden met onontbeerlijke basisinformatie zowel bij de eerste als bij de vaste aanstelling bijvoorbeeld hoe zit het schoolwezen in el is op de meeste scholen meer natte vinger kaar wat zijn de vigerende leerplannen en werk dan professioneel het geluk heeft vivet exameneisen rechtspositie solliciteren bestu te ongetwijfeld een handje geholpen en vivet dering van onderwijskundige handboeken te ongetwijfeld het geluk etc gevolgd door het essentiele en dus grootste deel van de opleiding tijdens de eigen praktijk de inscholing op t ogenblik leert een vivette en haar opleiding beginnende leraar met vallen en opstaan door schade en schande en daardoor vaak verkeerd vivette heeft kritiek op haar opleiding die zou je vervalt als beginnende leraar in onhebbelijke in enigerlei vorm nazorg voor vrijwilligers moe gewoontes vormen van strafwerk afkatten ten verzorgen de eigen praktijk is heel anders onmenselijke eisen die je niet gemakkelijk dan je leert tijdens de overigens praktijk meer afleert en die een goed werkklimaat be nabije opleiding de opleiding is onvoldoende paald niet bevorderen het leren dat mij tij in ont w ikkeling en de doel g roep waarop de dens een inscholingsperiode voor ogen staat n lo zich orienteert is te eenzijdig ik vind is een goed georganiseerd ervaringsleven dat haar kritiek mild menige beginnende leraar wil zeggen dat je systematisch de volgende heeft zich venijniger uitgelaten over een lera handelingen verricht renoplei d ing die voorbereidt op een pra ktijk je geeft les op basis van lesplanne n die niet bestaat en die alleen maar theorie is je reflecteert op de lesplannen en de gege gebleven vivette c s hebben gelijk het zal ven lesse n met de lerarenopleiding nooit wat w orden als je ontwerpt plannen op basis van reflectie 2 ze zo praktijkonafhankelijk blijft als ze nu is de beginnende leraar zie ik aldus als een leer het leraarscha p leer je p as echt in d e p raktijk ling die zijn vak leert via ervaringsleven en als je zelf voor de klas staat als je zel f verant daarbij ik zou haast zeggen uiteraard op w oordelijk bent voor de gang van zaken h et zijn beurt een leraar heeft die hem onderwijst is bijzonder jammer dat de lerarenopleiding totdat hij het meesterschap heeft bereikt vi zich daar vrijwel nooit mee bemoeit zich hard vette heeft gelijk de leraar van de beginnend e 27 leraar kan het beste uit de lerarenopleiding ko ken distilleer je in een eerste gesprek doelstel men het begeleiden van ervaringsleven in lingen in dit geval bijvoorbeeld hoe kan ik het onderwijs is een vak apart goed les geven en er toch nog een bevredi gend priv e leven op nahouden wat zijn de oorzaken van mijn werkverslaving en wat is de leerzaam terugzien voor stra k s betekenis ervan er kunnen ook heel andere su pe rvisi e doelstellingen te voorschijn komen bijvoor beeld hoe vergroot ik mijn repe rt oire van di hoe kun je dat ervaringsleven het beste organi dactische werkvormen hoe kan ik een goed seren i k meen d at d at het beste in supervis i e werkklimaat creeren zonder een bullebak te kan g ebeuren supervisie is een vorm van be worden hoe houd ik orde in diezelfde eerste geleiding bij ervaringsleven dat gaat zo je bijeenkomst wordt besproken met welke mid bent leraar en je vindt dat je dat vak het beste delen deze doelstellingen nagestreefd worden met behulp van een supervisor kunt leren je met lesplannen met verslagen van inciden b elt op en je maa k t met hem of haar een af ten met voorzichtige experimenten in een spraak tijdens d e eerste bijeen k omst maak j e rustige klas in ieder geval worden er reflec kennis met elkaar en bespreek je met de su ties geschreven dat wil zeggen nabeschou pervisor w at je eigenlijk in su pervisie zou w il wingen op een gevoerd superv isiegesprek len leren en hoe je dat het beste kunt aanpa k wat heb ik ervan opgestoken en wat zijn de ken de supervisor zelf leraar of leraren voornemens geweest wat heb ik met de oplei d er geschool d in het g even van su pervi voornemens gedaan wat wil ik in het komen sie helpt b ij dit bepalen van de doelstellin de supe rvisiegesprek bespreken deze reflectie gen van de supervisie en de middelen om die wordt van tevoren naar de supervisor doelstellingen te bereiken d ie doelstellingen gestuurd die zich aldus kan voorbereiden op hebb en betre k kin g o p da g elijkse p ro b lemen b ij de volgende zi tting elk supervisiegesprek het werk ik haal een paar van die problemen duu rt ongeveer 1 h uur tijdens die volgende uit het artikel van vivette zi tt ing wordt alles besproken wat er maar tijdgebrek door het grote beroep dat beide besproken dient te worden zo kan blijken dat scholen op vivette doen w at kun je daar een supervisant gigantisch veel tijd besteedt mee doen aan het voorbereiden van zijn lessen moet m ac h o g e d ra g van mannelijke le e rlin g en dat is dat nodig in het gesprek blijkt bijvoor hoe sta je er te g enover en hoe g a je ermee beeld dat de lesvoorbereiding bijzonder nauw om keurig en gedetailleerd plaats vindt om allerlei lesvoorbereiding het zelf maken van mate risico s tijdens de les zelf te vermijden met riaal maar ook hoe krijg ik toegang tot name risico s op het gebied van de orde tij b estaand materiaal dens de supervisie wordt de supervisant met d ifferentiatie w aar vind ik informatie en hulp van de supervisor zich ervan bewust dat hoe pak ik het aan hij er bijzonder bang voor is de orde te verlie combinatie huishouden school kan wil ik zen het wordt duidelijk dat lesvoorbereiding het werk met moederschap combineren niet het enige is waardoor je orde kunt houden verder studeren w at hoe en waarom en in de loop van de supe rv isie lee rt de super spanningen rondom een vaste aanstelling visant ook op andere factoren te letten het h et les geven in een vak dat je niet gestu verschaffen van inzicht speelt een belangrijke d eerd en g e k ozen he bt maar dat je om den rol in superv isie omdat je alleen op grond van bro d e moet g even inzichten je doen en laten kunt gaan verande contacten met collega s ren er komt nog wel meer bij kijken durf wat misschien opvalt in dit lijstje is d at er pro sympathie voor kinderen en dergelijke maar blemen bij zitten die je op het eerste gezicht voorlopig wil ik hiermee volstaan tot de prives f eer zou willen rekenen toch ik hoop dat ik zo enigszins een beeld van su kun n en derg elij ke vra g en als ze leven niet pervisie heb gegeven je geeft les je reflec buiten b eschou w ing blijven om d at het ant teert op dat les geven tijdens de supe rv isiezit w oord erop van invloed is op de k w aliteit van ting en je verlaat de supe rvisie met nieuwe het werk plannen vervolgens voer je die plannen op h oe dat ook zijn moge uit dit soort vraagstuk school uit en reflecteer je op die uitvoering i n 28 je schriftelijke reflectie in diezelfde reflectie noten bereid je d e vo l g en d e su p ervisi ez ittin g v oor in de volgende zitting verwerf je weer nieuwe in 1 ik heb daarover uitvoeriger geschreven i n j grif fioen e a orde een le idraad voor leraren muider zichten en daarna ga je met die nieu w e inzich berg coutinho 1986 ten opnieu w a an het w erk z o herhaalt de cy clus zich steeds voortd urend ne t zolan g to t je 2 m en herkent hierin de drie h an d elingen die es d e d oelstellin gen d ie je a a n h et beg in van d e sentieel zijn voor het ervarin gslaren d oen den supervisie ge formuleerd he bt b erei k t he b t ken over doen plannen ma ken vgl h da msma dan zw aai je af d at is w at ik in de para g raaf e a taalbeschou w ing als reflectiviteit eerste titel bedoel leerzaam teru g zien voor straks verslag van het onderzoeksproject reffectiviteit enschede slo 1 98 5 studies in leerplanontw i k kelin g 4 met name hoof dstuk 4 2 hoe kom ik aan een supervisor 3 en niet iets voor ervaren leraren die daarin geen scholing hebben gehad het begeleiden van erva sinds een aantal jaren bestaat er in nederland ringsleren vergt speciale vaardigheden die vaar een kring van supervisoren in het onder w ijs digheden zijn te leren ze komen je niet aanvlie kso n adat de plannen om supervisie deel gen zomin als er geboren leraren zijn uit te laten maken van de lerareno p leiding mislukt waren is deze k ring opgericht o m le 4 vgl h zier leerzaam terugzien voor straks in raren die hetzij aan het begin van hun carriere f m j siegers e a red supervisie 1 theorie hetzij later in supervisie willen de gelegenheid en begrippen a lphen aan de rijn samsom 1 9 75 2e druk pp 8 5 103 va n hem is oo k een daartoe te g even d e tari even d i e w or d en g e aardig b oekje over supervisi e voor he t eerst su hanteerd zijn ongeveer gelij k aan het uurloon pervisie groningen wolters n oordhoff 1 98 3 van de supervisant zelf de supervisoren die bij deze k ring zijn aan g esloten wonen in het noorden oosten midden en westen van ne derland n a d ere inlichtinge n me t na m e over adressen van supervisoren k unnen in g e w on nen worden bij n icotine kortbeek m gr van steelaan 307 2273 ep voorburg tel 070 877270 of klaas de w it schultestraat 10 948 1 b c vries tel 05921 43113 29