Als een spin in het web. Bibliotheek en school in de Tweede Fase.

Publicatie datum: 1995-01-01
Auteur: Kees Combat
Collectie: 05
Volume: 05
Nummer: ?
Pagina’s: 57-61

Documenten

kees combat als een spin in het web bibliotheek en school in de tweede fase tijdens de eerste nascholingscursus voor bibliotheekmedewerkers en docenten uit het voortgezet onderwijs in het kan gebied georganiseerd door de katho lieke universitei t nijmegen he t regionaal steunpun t kunstzinnig e vor ming te nijmegen en de provinciale bibliotheekcentrale gelderland rees het plan om tot meer gestructureerd contac t tusse n schole n e n bibliotheken t e komen onder het hoofd partners in de literaire vorming werkte een voorbe reidingscommissie de ideeen uit die tijdens de cursus waren gerezen in de ge lijknamige nota die in oktober 1994 verscheen legde men een en ander vast en in november van dat jaar startten in nijmegen en arnhem twee stedelijk regionale contactorganen hoe is het daarmee gegaan en wat mag men ervan verwachten dat vroegen we aan twee mensen die lid zijn van de contactorganen in de dependance van de openbare bibliotheek nijmegen hengstdal spraken we daarover met mar jan twigt 49 en helma christiaans 35 de eerste geeft al jaren les laatste lijk aan het stedelijk gymnasium van arnhem de tweede is hoofd van de de pendance hengstdal waar het gesprek plaatsvindt marjan ik geef 17 uur les en werk in twee bovenbouwklassen en drie lagere klassen in nagenoeg alle jaren zo kan ik het hele curriculum overzien voor onze bovenbouw hebben wij geen eigen bibliotheek en dus zijn we aangewe zen op de openbare bibliotheek wat de onderbouw betreft hebben we een paar planken vol maar dat mag geen naam hebben ik ben dus heel bli j met het contact met de jeugdbibliotheek die voorziet mij bijvoorbeeld tegen de tijd van de kinderboekenweek van een boekenkist met de genomineerden voor de gouden en zilveren griffels en penselen vlag en wimpels enzovoorts zodat de leerlingen van de onderbouw mooi gemaakte boeken zien sommige meer bedoeld voor kinderen van de basisschool maar toch heel wa t dat voor hen geschikt is als ik dan de video draai van het onzichtbare licht is dat precies in de roos ze lopen weg met evert hartmann en thea beckmann wat de cri tici ook over het werk van de laatste mogen zeggen en hierbij heb ik heel veel aan wat via het arnhemse contactorgaan tot stand is gekomen in dat ka der heeft bibliotheekmedewerkster marian hietland gezorgd voor een uitste kende toevoer van boeken voor de onderbouw e n de bovenbouw haa r nota daarover is heel nuttig in arnhem is de rector van het thomas a kempiscollege de voorzitter van het contactorgaan terwijl de concrete stimulans voor de nog iets te schaarse bij eenkomsten wordt gegeven door de directeur van de openbare bibliotheek jan hovy een van de suggesties die de voorbereidingscommissie deed was zorg dat je formatie vrijmaakt hoe bescheiden ook voor het reeel maken van de contacten 57 combat als een spin in het web marjan ja dat is ontzaglijk belangrijk gebleken je moet van de zijde van de school iemand aanwijzen die het contact met de bibliotheek bijhoudt ex tern en intern en de bibliotheek moet in de verschillende dependances per stadsdeel en samenwerkende school een van de mensen als aanspreekpunt aanstellen helma in nijmegen i s het wat minder voorspoedig gegaa n met het con tactorgaan ik denk omdat er veel te lang gewacht is met de vervolgvergade ring waarop de gemaakte afspraken voor een zogenaamd activiteitenplan per combinatie van bibliotheekvestiging wij hebben er hier negen en scholen gemeenschap werden geconcretiseerd daardoor is er te veel enthousiasme weggeebd maar we hebben nu een wat kleiner gezelschap van evenveel bi bliotheekmensen al s schoolmedewerkers di e tezamen he t nijmeegse con tactorgaan gaan vormen de vruchten van de samenwerking kan marjan twigt al getuigen van de vruchten van de samenwerking helma christiaans ziet ook in haar vestiging dat er een voorbeeldige samenwerking kan ontstaan met het in haar wijk liggende montessoricollege dat college in 1994 tot stan d gekomen n a een fusie va n vijf verschillend e schole n i n nijmegen en groesbeek heeft liefst drie lokaties die vlakbij de bibliotheek liggen helma heel plezierig voor het contact is dat de bovenbouwvestiging van het montessoricollege hier pal naast ligt aan de vlierestraat totnogtoe had den wij incidenteel contact met een der oude scholen van de nieuwe combina tie waarvoor we dan een rondleiding verzorgden maar nu wordt het menens twee jaar geleden is er voor het eerst over gesproken maar nu werken we concreet samen op basis van een contract dit jaar voor het eerst bieden we drie ochtenden in de week op maandag dinsdag en vrijdag onderdak aan klas sen van de bovenbouw onder leiding van hun docenten daarbij zorgen we op een of meer ochtenden en op verzoek in huis te zijn zodat we kunnen reage ren op de wensen van de docenten een van de adjunct directeuren gerard dietvorst fungeert namens de school als contactpersoon ik doe dat voor deze vestiging ons contact is heel prettig afgelopen wee k heb ik alle docenten die daarvoor voelden hier gehad en hen geinformeerd over de mogelijkheden van de bibliotheek leerlingen studeren hier en hebben meteen alle documen tatie bij de hand marjan lijk t m e geweldig je kunt projekten zovee l beter van de grond krijgen al s de toevoer va n documentatie in orde is en je kun t ze dus ter plaatse aan werkstukken laten werken het doet me denken aan de plannen voor de zgn tweede fase dit is al een soort leer of studiehuis met onze school beginnen we na kerstmis 1995 aan een experiment ter voorbereiding op de tweede fase met vijfdeklassers wille n we uitproberen hoe we naast de a uren waarin ze bij ons in de klas zijn hun zelfstandig en individueel te be steden b uren op een goede wijze kunnen invullen daarbij gaat de biblio theek zeker ook een rol spelen en het is duidelijk datje als docent goed gein formeerd moet zijn wil je de bibliotheek op de juiste wijze gebruiken en laten 58 combat als een spin in het web gebruiken de verheug me op die verandering onze leerlingen zij n vee l te consumptief bezig en wij docenten te produktief in de verkeerde zin we wil len meer verantwoordelijkheid geven aan de leerlingen helma ja dat gegeven is juist voor mijn klanten niet nieuw het montesso ricollege heeft dat nu eenmaal al in het schoolsysteem zitten via het taken systeem ik wist dat al wel maar ik ben toch door deel te nemen aan de si rene activiteiten veel gemotiveerder geworden om er iets mee te doen abonnement en boeken een gevolg van het verblijf van leerlingen op drie ochtenden in de bibliotheek is dat leerlingen vrij gauw een abonnement overwegen omdat ze ook graag boeken meenemen waarvoor ze al kijkende belangstelling hebben gekregen zo werkt de afspraak ook in het voordeel van de bibliotheek en je mag hopen dat zo het lezen door deze nieuwe abonnees bevorderd wordt op de school van marjan make n de leerlingen gebruik van het schoolabon nement de school betaalt f 150 voor het gebruik een jaar lang van vijfti g boeken zij wil graag van helma weten hoe deze bijvoorbeeld aa n vijftie n exemplaren van de donkere kamer van damocles komt helma die heb ik natuurlijk nie t zelf in huis maar als ik contact opneem met de acht andere vestigingen kom ik al een flink eind en even verderop is de pbcg waar ik nog meer kan bestellen alleen docenten moeten me niet vandaag bellen of ik gisteren die boeken kan bezorgen zon twee tot drie we ken vantevoren dan red ik het wel en dat lijkt me toch ook voor een docent wel te overzien het lijkt marjan alleszin s redelijk soms ben je verbaasd wat leerlingen aan kunnen ik had omdat ze met hun klas en de docenten klassieken naar rome gingen de passages voorgelezen uit de ontdekking van de hemel komen ze na afloop melden het is echt waar wat u hebt voorgelezen en ineens zijn er vijf di e die dikke pil op hun lijst willen ze stuiven erdoorheen maar echte toppers zijn er momenteel niet de tweeling heren van de thee indi sche duinen he t loopt zo n beetje maar dat is toch wel anders geweest de buitenvrouw nou zwagerman is niet mijn kopje thee dus dat propageer ik niet helma mijn ervaring is dat nog altijd de dunne boekjes he t verre winnen van de pillen die je nu noemde zelfs van der heijden wordt maar weinig ge lezen hooguit de sandwich maar advocaat van de hanen de gevarendrie hoek en vallende ouders blijven in de kast staan de dienstverlening helma geeft aan welke diensten haar bibliotheek kan verlenen aan de school om te beginnen de rondleidingen maar dan geen twintig per week asjeblieft dus dat mogen de docenten wat mij betreft wel een beetje plannen sommige aspecten bijvoorbeeld d e toelichting op de catalogus doe je op je routine maar voor specifieke wensen heb je meer voorbereidingstijd nodig dat moe ten docenten leren heb ik gemerkt heel belangrijk vind ik dat het materiaal voor bepaalde themastudies inzichtelijk beschikbaar is dan kun je zelfs leer 59 combat als een spin in het web lingen een expositie laten maken we werken hier bijvoorbeeld same n met het nijmeegs natuurmuseum dat deden we onder meer toen hier in hengst dal vlakbij een vlindertuin werd geopend waarvoor de wijkbewoners zel f gingen zorgen zou je kunnen zeggen dat de bibliotheek behalve dat ze de uitleen van boe ken cd s en ander mediamatenaal verzorgt een publieke functie heeft voor de wijk waarin ze ligt en zou je zoiets ook kunnen verwachten van de school marjan denk t dat dit bij scholen niet gauw te verwachten is overschat de veerkracht va n de docenten niet je hebt zoveel te doen binnen de school naast de lessen en met de ouders dat waarschijnlijk d e fut ontbreekt om er wat nieuws bij te ontwikkelen en als jij denkt aan cursussen voor mensen uit de wijk bijvoorbeeld talen geschiedenis of literatuurcursussen dan ver geet je dat we al jarenlang het dag en avondonderwijs kennen dat mensen ook diploma s geeft en dat voor meer vrijblijvende cursussen de volksuniversitei ten in arnhem en nijmegen het nodige doen en zij zijn niet de enige bovendien ligt de school van marjan vla k tegen het spijkerkwartier aa n en komt meer dan de helft van de leerlingen en docenten van buiten arnhem zij hebben dus geen binding met de wijk hoe sympathiek het idee van andree van es neergelegd in de nota het gedroomde koninkrijk ook is helma heeft al wel enige ervaringen opgedaan van samenwerking tussen de vestiging en de wijkbewoners wat er leeft in de wijk pak je op zo woont en werkt hier een amateur historicus die in vier boeken de geschiedenis van de wijk heeft opgeschreven heel gewaardeerde uitgaven die vrijwel meteen waren uitverkocht die boeken staan vol foto s en daarvan hebben wij een aardige expositie in huis gehad ik geef een ander voorbeeld met de school voor lichamelijk gehandicapten de monnikskap van de sint maartenskliniek hebben wij het ktvo projekt angst en beven uitgevoerd de gedichten en tekeningen die de leerlingen maakten zijn hier tentoongesteld en hun materiaal haalden ze voor een deel uit onze bibliotheek het initiatief daarvoor ging van ons uit maar het kon sla gen omdat daarginds een bijzonder enthousiaste bibliothecaresse werkte conclusie ga bij elkaar op de koffie daarover zijn bibliothecaris en docent het grondig eens al deze contacten of ze nu met het contactorgaan te maken hebben of niet staan of vallen met de individuen die zich erachter zetten maar een randvoorwaarde is dat bibliotheek en school zorgen voor een kader waarbinnen die individuen prettig en gewaar deerd kunnen werken dan blijven ze ook gemotiveerd en krijgt de samenwer king een continue karakter marjan i k kan scholen en bibliotheken uit eenzelfde wijk niet genoeg aan bevelen om bij elkaar te gaan zitten tweemaal per jaar op zijn minst en in het begin zeker meer om elkaar goed te leren kennen en te waarderen en dan daar echt een taak van maken zoals ook de commissie heeft aanbevolen er moet nu eenmaal een spin in het web zitten die in staat is met zijn concentra tie op wat hij wil bereiken de vliegjes te vangen die hij nodig heeft om in le ven te blijven wanneer je als docent bezig bent een boekenlijst t e maken 60 combat als een spin in het web raadpleeg dan je collega in de bibliotheek wat vindt die ervan en wat heeft hij of zij in huis helma maar juist in het voortgezet onderwijs is er wat dit betreft nog nau welijks iets geregeld ik ben blij dat ik nu weet tot wie ik mij met mijn aan bod kan wenden ik kan naar zijn wensen luisteren en daar mijn aanbod op af stemmen men is er misschien nog niet aan gewend dat dit aanbod wat kost en ik mijn kosten moet terughalen bij de school maar het is nu eenmaal bij alle dienstverlening zo dat de overheid de betrokken dienstverlener korthoudt die moet dus ook uit de kosten springen zoiets ligt nogal voor de hand als we ooit bijvoorbeeld litero m en de catalogus terminals gaan plaatsen op scholen marjan dat zou een zegen zijn voor de docent en de leerlingen dan heb je de informatie over wat de bibliotheek je kan leveren aan literatuur en andere do cumentatie bij de hand 61