Anders Nederlands – communicerend leren

aan toe sterker nog regelmatig zijn de meer talige kinderen de klas uit om extra hulp te krijgen zo raken ze in een didactisch en so ciaal isolement en er komt niets terecht van je mooie interculturele plannen misschien dat je met het leerpakket anders nederlands communicerend leren deze patstelling kunt doorbreken want de vijf thematisch cursorische boeken die daarbij ho ren zijn voor hele klassen bedoeld anders nederlands is in groningen ontwikkeld door de taalbeheersers van het nederlands in stituut van de rijksuniversiteit in samenwer king met het gemeentelijk advies en begelei boek dingscentrum en het instituut voor toegepaste taalkunde uit die hoek is overigens wel eens besprekinge n eerder geschikt materiaal gekomen voor het werken in onderwijsvoorrangsgebieden de ontwikkelaars hadden goede ervaringen opge daan met de zogeheten communicatief interactieve didactiek bij experimenten in de internationale schakelklas in groningen zo peter dekkers ontstond het plan om leerlingenmateriaal op anders nederlands dit terrein te ontwerpen communicerend lere n naast het onderdeel communicerend leren is er ook leerlingenmateriaal gemaakt voor le zen en luisteren anders nederlands een methode voor het on derwijs in het nederlands voor klassen met au communicatief interactieve didactie k tochtone en allochtone leerlingen is geschre zoals gezegd er is heel nadrukkelijk gekozen ven door nanette bienfait anje van dijk en voor de communicatief interactieve didactiek sylvia nanning elders in dit nummer van moer die gaat uit van een bepaalde samenwerking gaat sylvia in op de uitgangspunten van deze tussen taalverwerver de leerling en de taal methode hoewel peter dekkers die de me omgeving de leraar de klas in mijn eigen thode hier bespreekt in het laatste gedeelte woorden komt het hier op neer suggesties geeft voor verbetering en verdere zoek naar echte zinvolle taalgebruiks uitbouw is het van groot belang dat er voor situaties het eerst een methode is verschenen die het taalaanbod moet zowel interessant als recht probeert te doen aan pogingen om inter begrijpelijk zijn voor elke leerling cultureel onderwijs te geven peter dekkers is het moet dus aansluiten bij het taalniveau docent aan de domstadacademie te utrecht van de individuele leerling maar ook uitda gen tot een stapje verder n 1 principe thematisch cursorische opze t anders nederlands heeft een thematisch intercultureel onderwijs cursorische opzet dat is natuurlijk haast een voor veel leraren nederlands in het voortgezet must voor een methode die intercultureel wil onderwijs zal het volgende probleem herken zijn want bij thematisch werken is er veel ge baar zijn legenheid voor echte informatieverwerving en je wilt echt intercultureel onderwijs geven de verwerking taallessen bieden daa rtoe op het eerste gezicht elk thema is in drie fasen onderverdeeld een gelegenheid genoeg maar door de grote ver orienterende een verdiepende en een hande schillen in taalvaardigheid tussen nederlands lende talige en mee rt alige leerlingen kom je daar niet het leerlingenmateriaal bestaat uit vijf boeken 31 voor elk thema een per themadeel is het ma vooral dit laatste punt is vaak heel concreet teriaal van de verschillende niveaus na elkaar uitgewerkt opgenomen dus eerst alle oefeningen van ni veau 1 dan van 2 enzovoort leerlingen kun een thema nen dus zo met hetzelfde boek van niveau laten we het thema hobbies eens volgen in wisselen de niveaus hebben een eigen logo de handleiding en in het leerlingenmateriaal harten schoppen ruiten klaveren de oefe de handleiding geeft de opbouw gespreksron ningen een nummer de over het thema daarna acht verwerkings elke oefening heeft een eigen motto oefening oefeningen waarvan de laatste bestaat uit een 5 heet op alle niveaus bijvoorbeeld bezint eer evaluatiegesprek ge begint en dat motto heeft betrekking op de verwerkingsoefeningen zien er globaal als de inhoud volgt uit de opsomming is niet vol l edig het de leerinhouden zijn uiteraard afgeleid van een gaat me erom een indruk te geven beeld dat de auteurs hebben voor het goed ta 1 op hun eigen niveau lezen de leerlingen een lig functioneren in onze samenleving ze zijn tekst over spo rt beoefening aan de hand dus uitgegaan van praktisch taalgebruik ook waarvan ze oefenen in het rubriceren van van het buitenschoolse maar meertalige leer woorden lingen hebben ook heel specifieke leerbehoef 2 de leerlingen werken met een tekst over ten van groot belang is bijvoorbeeld dat er verliezen ze pikken er de samengestelde een koppeling gelegd kan worden tussen zin woorden uit sommigen krijgen een korte volle taalgebruikssituaties en de traditionele inleiding anderen een lange en ze gaan grammatica aan het schrijven in de docentenhandleiding waaruit ik mijn in 3 de leerlingen orienteren zich op wijzen van formatie tot nu toe geput heb staan ook over verzamelen van informatie met behulp van zichten van subvaardigheden daar tref je ook advertenties uit de krant ze oefenen daar heel wat leerinhouden aan die nodig zijn om mee onder meer het onderscheiden van de communicatie in de klas mogelijk te maken hoofd en bijzaken zoals klassikaal gesprek voeren en die in 4 de leerlingen verzamelen info uit mondelin zinvolle communicatieve situaties aan de orde ge bronnen in een buurthuis ook nu weer komen zijn de opdrachten voor de niveaus verschil we vinden er ook zaken als auditieve discri lend de docent krijgt ook heel wat infor minatie rijmen naast bekende onderdelen matie aangereikt onder meer over aandui voor het voortgezet onderwijs als leesstrate ding van tijd reden modaliteit maat getal gieen en argumenteren en toegeving een aantal grammaticale problemen die ken 5 het verzamelen van info uit gidsen en fol merkend zijn voor anderstalige leerlingen wor ders is hier aan de orde hierbij wordt ge den voor de docent steeds duidelijk toegelicht oefend in efficient lezen ook hier weer daarvoor treffen we een hoofdstuk vocabulai veel extra voor de docent re aan met onderdelen als antoniemen her 6 mondelinge en schrifte l ijke instructie wordt kennen of hanteren modaliteit herkennen of beoefend bij de kennismaking met spelletjes produceren onder grammatica onderdelen en trucjes als redengevende bijzin formuleren inversie 7 de laatste verwerkingsoefening is een over toepassen en houdingswerkwoord te koepelende voorbereiden van een ten infinitief hanteren toonstelling over hobbies het grootste deel van de handleiding bestaat uit suggesties voor de leraar bij de verwer oordeel kingsoefeningen voor het thema hobbies al met al vind ik dit dus een bruikbare metho zo n 40 pagina s de zeker als je kijkt naar wat er tot op heden per verwerkingsoefening worden besproken beschikbaar was toch heb ik wel wat concre de doelstellin g te punten de werkwijze het materiaal is op a4 formaat het ziet er de groeperingsvorm mooi verzorgd maar wel heel voorlopig uit de evaluati e de teksten zijn naar de leerlingen toege extra informatie voor de leraar schreven de auteurs hebben willen vermij 32 den dat de meertalige kinderen kinderachti hobbies toch minstens verwachten dat het ge teksten zouden moeten lezen daar zijn onderwerp mondiaal wordt doorgelicht is ze vaak in geslaagd maar ook wel eens het een westers onderwerp hoe zit dat niet met name niet zodra in verhaaltjes de auteurs hebben meer aandacht voor de huiselijke situaties worden beschreven werksituatie van de leraar in een multi dit geldt ook voor de tekeningen die nogal culturele klas dan dat zij echt intercultureel eens te jolig voor pubers zijn onderwijs ontwerpen wellicht is dit veroor inhoudelijk vind ik het een manco dat het zaakt door de wijze van ontstaan onderdeel taalbeschouwing een beperkte in in de docentenhandleiding komt nogal wat vulling krijgt nu is daardoor te weinig aan onderwijskundige terminologie voor die is dacht voor alledaagse taalbeschouwing niet nodig en doet afbreuk aan het prakti over taalverschijnselen en taalgedrag zo sche karakter van de methode mis ik een uitvoerige behandeling van taal ik neem aan dat dit pakket nog verder uitge registers die bij hobbies horen denk eens bouwd en verbeterd gaat worden maar nu al aan sporttaal was dit bijvoorbeeld niet een lijkt het me voorlopig een uitkomst voor al die prachtige gelegenheid geweest om duidelijk leraren die met alle leerlingen aan hetzelfde te maken waarom er zoveel korte zinnen in thema willen werken een grote sprong voor de taal van sporters zitten waarts dus ook het verzamelen van materiaal hoofdpunt in de set over hobbies is lang nanette bienfait anje dijk sylvia nanning niet uitputtend uitgewerkt het verzamelen anders nederlands communicerend leren uit nadenken en waarnemen komt er veel een thematisch cursorisch essenpakket voor te bekaaid af onderwijs aan heterogene groepen met meer de interculturele aspecten vond ik niet opti talige leerlingen v o hoevelaken 1987 maal benut je mag bij het thema ove r c p s j ytsma tweede taalonderwijs op curaca o het gebruik van het papiamento is in de sa het enige probleem te zijn zittenblijven komt menleving op cura g ao toegenomen in au vaak voor de aansluiting op het voo rtgezet gustus 1986 is het papiamento als vak inge onderwijs is problematisch het technisch lees voerd op de basisscholen van curag ao de taal niveau blijft achter de didactiek en de gehan wordt een half uur per dag onderwezen maar teerde methoden zijn sterk verouderd en ga de voertaal in het onderwijs is nog steeds uit zo maar door vedder kwalificeert ten slotte sluitend nederlands het onderwijssysteem als uiterst veranderings de commissie die de genoemde invoering resistent heeft geleid heeft het wenselijk geacht be in het volgende hoofdstuk wordt het onder leidsondersteunend onderzoek te laten doen zoek naar de spreek en luistervaardigheden naar het basisonderwijs op cura