Andersalfabete stagnerende NT2-cursisten

n n d e r d e l 0 e p andersalfabete stagnerende nt2 cursisten connie raymakers houdt zich al een aantal jaren bezig met stagnerende nt2 leerders ze verzorgt cursussen voor nt2 docenten waarin ze ingaat op het signaleren van stagnaties en het omgaan met de problemen van cursisten andersalfabete instromers blijken een kwetsbare groep in deze bijdrage gaat connie raymakers in op de oorzaak van stagnaties en de rol die leesvaardigheid daarin kan spelen connie raymakers taal2 oss i een aantal jaren houd ik me samen met het netwerk schrijven het arabisch heeft zoals we weten niet alleen een stagnerende nt2 leerders bezig met de problemen rond ander schrift maar ook een ander klanksysteem dan het stagnerende nt2 leerders zo probeer ik meer inzicht te krijgen nederlands het arabisch heeft veel minder klinkers maar in de omvang en de aard van de stagnaties in enkele cursussen juist meer medeklinkers die ik heb gegeven voor docenten ben ik ingegaan op de vraag hoe jarenlang heeft ahmed in nederland ongeschoold werk in de je de stagnaties kunt signaleren en hoe docenten om kunnen horeca gedaan maar ten slotte is hij werkloos geworden ook gaan met de problemen van stagnerende cursisten is hij gedeeltelijk arbeidsongeschikt verklaard ahmed heeft in in dit artikel wil ik aan de hand van voorbeelden laten zien dat al die jaren het nederlands redelijk leren verstaan en spreken andersalfabeten een zorgvuldig uitgekiend nt2 traject aangebo al praat hij nogal krom nu is hij nt2 lessen gaan volgen den moet worden omdat zij anders het risico lopen stagnerende want hij wil heel graag beter leren lezen en schrijven hij nt2 cursisten te worden in die context heb ik met hulp van heeft eerder twee jaar alfabetiseringslessen gevolgd maar het docenten gegevens over zdn 34 stagnerende cursisten verzameld is niet bekend met welke methode daarna heeft hij een jaar een groot deel daarvan namelijk negen bleek andersalfabeet te les gehad uit ijsbreker 1 en een half jaar uit ijsbreker 2 omdat zijn daarbij heb ik niet de cursisten meegeteld die maar een paar hij absoluut niet vooruitging is hij weer in een ijsbreker 1 jaar naar school geweest waren zij waren waarschijnlijk nog niet groep geplaatst waar hij nog anderhalf jaar les heeft gevolgd volledig en goed gealfabetiseerd van die negen andersalfabete ahmed heeft de nt2 trajecttoetsen gemaakt en daaruit blijkt cursisten waren er vijf die basisonderwijs en enkele jaren voortge dat het mondelinge nt2 niveau van ahmed ongeveer i is en zet onderwijs hadden gevolgd in totaal behoorden zestien cur het niveau van de schriftelijke vaardigheden lager dan 1 hij is sisten tot die groep en vier die het voortgezet onderwijs afgerond erg gemotiveerd en wil graag beter leren lezen en schrijven hadden en soms ook nog vervolgonderwijs hadden genoten in volgens de docent heeft hij problemen met het lees en schrijf totaal waren er zeven cursisten met een dergelijke vooropleiding tempo hij leest heel geconcentreerd maar niet alle letters in het navolgende ga ik eerst in op de problemen van twee cur worden meteen goed uitgesproken ook maakt hij veel spel sisten uit die groep daarna op mogelijke oorzaken van de stagna fouten de tweetekenklanken worden verkeerd gespeld en vaak ties schrijft hij op wat hij hoort tijdens een lesobservatie blijkt dat ahmed zijn problemen het ahmed liefst zelf wil oplossen maar hij vraagt wel hulp aan de docent ahmed is 44 jaar als hij wordt aangemeld als stagnerende cur als het nodig is sist hij is 25 jaar geleden op zijn negentiende uit marokko er zijn bij ahmed onderzoekjes gedaan naar het auditieve naacnederland gekomen in marokko is hij zes jaar naar geheugen de auditieve analyse en synthese de auditieve discri school geweest en daar heeft hij in het arabisch leren lezen en t ninatie de letterkennis het technisch lezen en technisch schrij alfa nieuws nummer 4 november 2004 1 n d e r d e l 0 e p ven uit de onderzoeken bleek dat hij geen problemen had met was rasiah heeft twee jaar les gehad maar is veel afwezig auditieve discriminatie en auditieve synthese maar de auditieve geweest zijn resultaten bleven achter bij die van de groep hij analyse gaat lang niet altijd goed ahmed kan klanken en woor is nu weer in een ijsbreker i groep geplaatst die bezig is met den correct nazeggen maar zinnen vormen wordt moeilijk hoofdstuk 3 zijn nt2 niveau ligt onder i bij het lezen van letters heeft ahmed moeite met het lezen van rasiah vertoont te weinig vooruitgang lezen en schrijven blijven de tweetekenklanken en hij herkent ze ook niet altijd als hij ze exceptioneel achter in zes maanden tijd werd er nauwelijks hoort bij het technisch lezen van woorden maakt hij vooral fou vooruitgang geboekt bij lezen en bij schrijven zelfs achteruit ten met de vocalen de tweetekenklanken en consonantclusters gang rasiah is alleen door de eigen docent geobserveerd hij tweelettergrepige woorden lukken helemaal niet een heel korte maakt op haar een starre indruk en neemt weinig initiatief hij en eenvoudige tekst leest ahmed redelijk wel deels spellend en gaat bijvoorbeeld niet uit eigen beweging naar het open hij begrijpt de tekst ook wel teksten met meer dan een paar leercentrum stelt geen vragen en het huiswerk wordt waar langere zinnen begrijpt ahmed niet schijnlijk door familieleden gemaakt rasiah schrijft heel netjes bij het schrijven van losse woorden maakt ahmed ook veel fou en gaat zorgvuldig met materialen om hij werkt niet graag met ten met de klinkers en de tweetekenklanken het handschrift een woordenboek en heeft moeite met schriftelijke instructie van achmed is redelijk leesbaar en duidelijk bij het schrijven nader onderzoek leverde de volgende informatie op rasiah kan van een kort brie e of een korte tekst is de basiszinsstructuur zinnetjes van 4 woorden nauwelijks nazeggen zijn passieve let aanwezig dat wil zeggen onderwerp werkwoord lijdend voor terkennis is goed maar ldanken in voorbeeldwoorden bijvoor werp hij maakt ook hierbij veel spelfouten beeld bank nk worden niet herkend hij heeft problemen met ahmed heeft ook een luistertoets gemaakt die een score van verklanken van sommige letters onder andere p en v eu en bijna nt2 niveau 2 opleverde het grootste probleem was niet ou hij leest traag en radend rasiah kan wel schema s tabellen het verstaan maar het lezen en begrijpen van de vragen en roosters lezen en ook informatie uit folders halen hij schrijft mooi en foutloos over maar kan bekende klankzuivere woorden wat is er aan de hand niet foutloos opschrijven bij het luisteren naar een tekst raakt als je alle gegevens op een rijtje zet lijkt het erop dat ahmed hij in verwarring door nieuwe woorden bij het meelezen van de onvoldoende gealfabetiseerd is in het latijnse schrift er zijn schriftelijke vragen raakt hij de draad kwijt waarschijnlijk door nogal wat hiaten waardoor zijn lees en schrijfvaardigheid te de nieuwe woordbeelden beperkt is om te werken met ijsbreker het meest waarschijn lijke is dat de alfabetiseringsperiode voor hem te kort is wat is er aan de hand geweest of in elk geval voor hem onvoldoende effectief ten ook voor rasiah geldt dat hij onvoldoende gealfabetiseerd is slotte is hij in eigen land ook maar kort naar school geweest in het latijnse schrift waardoor zijn lees en schrijfvaardig en heeft het jaren geduurd voor hij weer les kreeg het is wel heid te beperkt is om te werken met ijsbreker waarschijnlijk jammer dat het zo lang geduurd heeft voor aan zijn proble is ook voor hem de alfabetiseringsperode te kort geweest hij men aandacht geschonken is lijkt toch wel behoorlijk studievaardig en beschikt ook over een aantal strategieen om informatie uit bepaalde teksten te kun rasiah nen halen het is daarom wel opmerkelijk dat hij zdn moeite rasiah komt uit sri lanka en is 29 jaar zijn moedertaal is heeft om het nederlandse schrift te leren ten slotte is hij in tamil hij heeft in sri lanka negen jaar onderwijs gevolgd en eigen land toch een behoorlijke tijd naar school geweest de spreekt een beetje engels het tamil heeft een soort lettergre vraag is ofhij wellicht in zijn eigen taal ook moeite had met penschrift dat in vergelijking met andere lettergrepenschriften het leren lezen en schrijven relatief weinig lettertekens heeft ongeveer 45 in zijn eigen land werkte hij in een garage voor lakschade nog meer andersalfabeten die stagneren bij het leren van rasiah is op 26 jarige leeftijd als asielzoeker naar nederland het nederlands gekomen en is na een poosje getrouwd met een landgenote en in tabel i staat in een beknopt overzicht enige informatie over hij heeft een kind de andere zeven cursisten in de eerste kolom wordt kort aan toen hij 27 was is hij gestart met nt2 lessen uit ijsbreker 1 gegeven wie de cursist is hoeveel jaren onderwijs is gevolgd daarbij kreeg hij extra ondersteuning omdat hij andersalfabeet in het land van herkomst en enige informatie over de verblijfs 2 alfa nieuws nummer 4 november 2004 n o e r o e l 0 e p i cursist herkomstland nt2 onderwijs gesignaleerde problemen leeftijd moedertaal jaren onderwijs schrift verblijf in nederland shn thailand 2jaar gehoor uitspraak consonantclusters aan leeftijd 34 jaar thai ijsbreker 1 het einde van een woord verstaanbaar onderwijs 6 jaar syllabisch heid woordenschat abstracte woorden verblijf 5 jaar lijken haar te ontgaan eap eritrea 2jaar moeite met instructies leeftijd 41 jaar tigrinya ijsbreker 1 en 2 lees en schrijftempo laag onderwijs 10 jaar fidel syllabisch moeite met opzoeken oefeningen blad verblijf 7 jaar latijns alfabet zijden woorden amb irak 2 jaar alfabetisering spreken lezen woordenschat en leeftijd 53 jaar arabisch 1 5 jaar ijsbrekef1 geschreven instructies technisch lezen onderwijs 9 jaar arabisch schrift moeizaam studievaardigheid verblijf 5 jaar geen weet van verschillende leesstrate gieen verband tussen nieuwe en eerder geleerde woorden bijvoorbeeld afleidin gen onthouden van woorden die langer geleden geleerd zijn xmk china ljaar verstaanbaarheid uitspraak en articulatie leeftijd 44jaar chinees karakterschrift ijsbreker 1 en 2 onder andere klanken ritme accenten onderwijs 12 jaar pinyin auditieve discriminatie auditieve analy verblijf 1jaar se klanktekenkoppeling lezen van con sonantclusters studievaardigheidtoets goed gemaakt de cursist kan behoorlijk goed lezen en heeft een vlot handschrift frs irak 2jaar leest lange woorden aarzelend bekende leeftijd 23 jaar arabisch ijsbreker en startpunt woorden worden vaak fout geschreven onderwijs 10 11 jaar arabisch schrift klanktekenkoppeling is onvoldoende verblijf 2 jaar hry bangladesh ljaar leest direct of radend maar nauwelijks leeftijd 31 jaar bengalees snelcursus anders spellend kan slechts met moeite de onderwijs 9 jaar syllabisch alfabeten basiswoorden lezen verblijf 10 jaar alfalessen 7 43 moeite met auditieve analyse en de klanktekenkoppeling geen problemen met auditieve discrimi natie lae afghanistan 2jaar moeite met de klinkers en het lezen van leeftijd 35 jaar oari delftse methode nieuwe woorden met consonantclusters onderwijs hbo afgerond arabisch schrift buren ijsbreker veel fouten met de klankteken koppeling verblijf 5 jaar en auditieve analyse en synthese veel moeite met het uitspreken van de tweeklanken eenvoudige teksten werden echter rede lij k goed gelezen en begrepen tabel 1 gegevens van stagnerende andersalfabete cursisten alf a nieuws nummer 4 november 2004 3 nn d e r d e l 0 e p duur in de volgende kolom staat informatie over het land concreet gekeken is wat er aan zou kunnen schorten verder van herkomst de moedertaal en het schrift waarin de cursist worden vaak problemen met technisch lezen genoemd om als kind lezen en schrijven heeft geleerd geleerd in de volgende in een ijsbrekergroep mee te kunnen draaien moet het tech kolom wordt de duur van het nt2 onderwijs vermeld en een nisch lezen geen enkel probleem meer zijn karakterisering van dat onderwijs in de laatste kolom staat beknopt welke problemen de docenten hebben gesignaleerd conclusies bij deze cursist die informatie is beperkt tot de belangrijkste gezien het grote aantal andersalfabeten in de groep stagneren signaleringen in het nt2 onderwijs dat is gevolgd de nt2 leerders lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat het erg belangrijk is bij de intake vast te stellen in wat voor schrift uit tabel i blijkt net als bij ahmed en rasiah dat veel cur iemand is gealfabetiseerd wanneer iemand andersalfabeet sisten kennelijk moeite hebben met het technisch vlot lezen blijkt te zijn is het vervolgens van belang dat hij gealfabetiseerd bij een enkeling kan dat kennelijk samengaan met toch rede wordt in het latijnse schrift en dat zorgvuldig in de gaten wordt lijk begrijpend lezen de cursisten uit thailand en china gehouden of een cursist het latijnse schrift voldoende beheerst hebben niet zozeer leesproblemen maar vooral problemen om in nt2 traject voor gealfabetiseerden in te stromen stromen als met de uitspraak ook blijkt dat de duur van de vooroplei daarbij problemen ontstaan zou het goed zijn ook even globaal ding of het volgen van alfabetiseringslessen geen garantie is het leesgedrag in de moedertaal te observeren al zal dat niet dat de cursist geen problemen zal hebben met het lezen en altijd mogelijk zijn zijn maar ook zonder veel kennis kan een schrijven docent vaak wel horen of dat vloeiend gaat of ook enigszins er zijn een paar dingen die opvallen in de tabel allereerst moeizaam en haperend gaat het hier bepaald niet om cursisten die nauwelijks naar en ten slotte is het van belang maar dat geldt voor alle nt2 school zijn geweest de meesten hebben toch een behoorlijk cursisten dat iemands vorderingen goed in de gaten worden aantal jaren op school gezeten gemiddeld bijna tien jaar of gehouden en dat snel gesignaleerd wordt wanneer een cur de cursisten ook problemen hebben met lezen in hun moe sist niet meer lijkt te vorderen hoewel dit een open deur dertaal is niet bekend deze cursisten hebben wel allemaal lijkt blijkt in de praktijk dat bij stagnaties cursisten vaak het leren lezen in een ander schrift dan het latijnse op de twee twee voordeel van de twijfel wordt gegeven terwijl het eigenlijk de plaats valt op dat de cursisten vaak al behoorlijk lang in beter zou zijn dat snel wordt ingegrepen signaleren waar het een reguliere nt2 methode hebben gewerkt voordat kenne probleem ligt en afhankelijk daarvan op zoek gaan naar een lijk problemen zijn gesignaleerd of beter gezegd voordat er adequate aanpak nn d e r d e l 0 e p vreemde tekens l f u 1 schriftsystemen in de wereld foo lia alfabetiseringsdocenten in nederland leren hun cursisten lezen en schrijven in een specifieke taal het nederlands maar ook in een specifiek schrift het latijnse alfabet het latijnse alfabet is echter niet het enige schrift dat er bestaat een kort overzicht van veel voorkomende schriftsystemen in de wereld jeanne kurvers u unn iversiteit iv ersiteit van tilburg tilbu rg 4 alfa nieuws nummer 4 november 2004