Documenten
piet gielen rollenspe l anna du r e r en de lust van h et s pr eke n schoolonderzoek in een rolle n spel het ligt i n de bedoeling van de redactie om in 1987 een themanummer uit te brengen over schoolonderzoeken piet g ieten van de sg mari enburg te s he rtogenbosch vroegen wij hier een voorschotje op te nemen op zijn school gebruikt de sectie nederlands voor het toetsen van spreken en luisteren het rollenspel met gebruikmaking van een voorbeeld wordt in dit artikel uit eengezet hoe men daarbij te werk gaat de voorbere i dende lesse n tersro l de docent wijst per speler twee obser vanten aan zowel spelers als obse r vanten be om de l eerlingen te laten kennismaken met de re iden zich thuis op het spel voor procedure van het rollenspel en met de beoor del i ngscriteria oefenen we minstens eenmaal het spel we gebruiken daar onder meer het ro ll enspel a 5 min d i scussie opstel l ing van tafels en de kunstnier voor naar aanleid i ng van dit stoelen regele n rollenspel ste l len de leer li ngen een aantal be b 5 min coachen van voorzitter oordelingspunten op en geven zij suggesties c 20 30 m i n eerste rond e voor een beter verloop van de d iscuss i e ver d 10 min overl eg van dee l nemers met hun volgens worden de beoordelingscriteria i n een observante n klassegesprek kritisch doorgenomen en in ca e 20 30 m i n tweede ronde tego rieen ingedeeld de docent vult het beoor f 30 min vers l aggev i n g delingsschema eventueel aan op pagina 33 g volgende les evaluat i e defin itieve een voorbee l d van schema s zoals ze in een cijferbepal i n g van de klassen werden opgesteld toelichting de procedur e ad a de spelers zitten in een kleine recht hoek de voorzitter zit zo dat hij alle me voorbereiding despelers goed ziet aan elk rollenspel doen negen a tien leerlingen de observanten zitten er omheen in een groot mee een van de leerlingen heeft de voorzit vierkant zodanig dat ze hun speler goed kun 32 beoordelingsschema deelnemer beoordelingssc hema voorzitter stemgebruik stemgebru ik sp r eekt du i d eli jk v ers taanbaa r spreekt du i del i jk verstaanbaa r spreekt ni et t e l an gzaam te vlug s preekt niet te l angzaam te vlug taalgebruik taalgebru ik gebruikt begrijpelijke taal gebru ikt begri jpe lijke taal maakt zinnen a f maakt z i nnen a f social e houding soci a le houdin g lu i ste rt goed naa r anderen dat i s te z i en l u i stert goed naar anderen dat i s te z i en neemt iemand se r ieus laat vooroorde l en neemt iemand se r ie us laat vooroorde l en geen r o l spe l en geen rol s pele n leeft zic h in in de a n de r leeft z ic h i n i n de ander geeft a n dere n vo ld o end e kan s om aan het geeft iedereen vo l doende kan s om aan het woo rd te kome n woord te kome n laat a nderen uitspreken geeft via de voor zorgt e rvoor dat de sfee r voor iedereen z itt er aa n al s i et s te l ang duu rt pretti g is hou dt z ic h aan de a anwij zinge n van de ges preks l eide r inhoud uitvoering taa k i s in staat zijn haar me ni ng aan te pas heeft zic h goed voorbere id weet genoeg sen te ve ra n dere n van het onde rwerp af zo rgt ervoo r dat de s fe e r voor iedereen zorgt voor de open i ng van het gesprek prettig is geeft het doel van de disc u s sie aa n zo r gt erv oor dat de deelnemers naar het inhoud doel van het gesprek toe werke n heeft zich goed voorbereid weet genoe g is neutraa l kiest geen pa rtij geeft geen van het onderwerp a f e i ge n m en i n g weet wat het doel van het gesprek i s maakt opmerk i ngen over foutieve i nfo r ma werkt naar het doel van het gesprek toe t ie of onju i ste conc l usi es geeft niet te veel informatie tegelij k activee rt deelnemers of remt dee l nemers houdt zich bij het onderwerp blijft af concreet vraagt deelneme rs hun men ing te geeft voldoende uitleg of voorbeelde n motivere n geeft voldoende argumenten brengt deze zorgt ervoo r dat het gebeu r en orde lij k in logische volgorde op tafe l verl oop t trekt logische conclusie s zoekt een op l ossing voor zogenaamde do stelt vragen als e e a niet duidelijk is de mome n ten sluit aan bij de vorige spreker houdt de t ijd in de gaten maakt opmerkingen over foutieve informa geeft va n tijd tot t ijd de hoofdzaken ko rt tie of onjuiste conclusie s we er a l s dat nod i g i s brengt meningen als meningen en niet als geeft van tijd tot tijd aan hoever de dis feite n cussie gevorderd is i nd i en nodi g spreekt a ll een als dat nod ig i s aantekenin ge n zorgt voor een goede afsl u i t i ng va n het ge s p r e k aantekeningen nen zien ad c ti jdens de eerste ronde maken de obser ad b de voorzitter geeft aan hoe hij te werk vanten met behulp van het observatieschema w i l gaan bij het spel zijn observanten en de aanteken i ngen de spe l ers mogen ook aante docent geven zonodig nog wat adviezen ter keningen maken de docent let op alle spelers verbetering van de werkwijze ad d de observanten geven adviezen aan hu n 33 speler voor de tweede ronde sie wordt i n de klas nabesproken de leerl i n de docent en de twee betreffende observan gen kunnen niet op hun gegeven cijfer terug ten adviseren de voorzitter komen in de oefenfase hebben ze vo l doende ad e na tien minuten geldt de mogelijkheid gelegenheid gehad om het niveau af te tasten van de noodrem als een observant vindt dat zijn speler te weinig gezegd heeft mag hij het verantwoordin g spel stil leggen hij stelt dan aan zijn speler enkele vragen over de aan de orde zijnde spreken en luisteren dienen getoetst te wor discussiepunten den in vormen die in de werkelijkheid veelvul via de mogelijkheid van de noodrem en via het dig voorkomen daarom is de traditionele uitgebreid coachen van de voorzitter wordt spreekbeurt niet zo geschikt als toetsvorm een speler niet zo gauw de dupe van een fa een betere vorm is de discussie veel leerlin lende voorzitter of van al te dominerende gen ervaren het echter als bedreigend om voor gesprekspartners het so meteen in een echte discussie te stap ad f met behulp van het beoordelingsschema pen het rollenspel als eerste toets biedt deze maken zowel observanten als spelers een ko rt leerlingen enige bescherming omdat ze zich verslag over de gespeelde rol ze geven zich wat kunnen verschuilen achter de rol zelf ook een cijfer hieronder volgt het verslag bij ons op school toetsen we in het eerste tri van sandra over haar functioneren in rol 6 van mester via een rollenspel zoals hier omschre anna durer zie bijlage ven en in het tweede trimester via een discus het was moeilijk om op gang te komen omdat sie over onderwerpen die leerlingen zelf bepa niemand echt achter zijn rol stond in de twee len de meeste leerlingen vinden het rollenspel de ronde leek het veel echter romy leek net een prettige toetsvorm velen komen tot goe een echte feministe en daardoor reageerde de spreekresultaten sommige leerlingen vin iedereen hier heftig op iedereen ging beter den dat ze op deze manier hun ei niet kwijt zijn rol spelen kunnen of dat hun bijdrage zo stereotiep ik vind dat ik duidelijk naar voren heb gebracht wordt aan de andere kant is het zo dat je dat anna een slechte moeder was dit leek me om goed te kunnen discussieren je ook in de moeilijk te spelen maar toen ik eenmaal be rol van een ander moet kunnen inleven gon liep alles vanzelf ik voelde me zelfs echt met kritisch kijken naar eigen en andermans even zo n persoon ja dat viel me alles mee taalgebruik kun je taligheid sterk verbeteren omdat ik er nogal tegenop zag maar ik vind vandaar dat we bij de procedure van het rol dat ik het wel goed gedaan heb ik verdien lenspel zo n ruime plaats toekennen aan deze wel een 7 5 vind ik omdat mijn argumentatie reflectie goed was ik gaf andere mensen kans om te praten luisterde naar anderen ik sprak ver zorgd nederlands in het begin was ik een beetje zenuwachtig later ontspannen alles verliep naar wens hieronder volgt het verslag van de observan ten van sandra ze spreekt in het begin wat zacht ze formu rollenspelen bestellen lee rt goede zinnen en spreekt duidelijk ze no teert regelmatig wat anderen zeggen ze bijt we gebru i ken op onze s chool naast anna du re r on op haar onderlip non verbale reacties lachen de r meer de vol gende ro ll en s pe len en knikken ze laat van zich horen ze geeft de ku nstnier van onbeke nde herkomst mensen ruimte om te reageren ze heeft goe gaa ndeweg van onbekende herkom s t thema m il ieuproblematiek de logische opmerkingen in de tweede ronde de werkw e ek eigen make lij the m a vergad eri ng van is ze feller cijfer 7 5 oude rs leraren leerli nge n en d irect i e over de regels ad g de docent bekijkt thuis de diverse ver b ij een werkweek slagen op grond van zijn aantekeningen en de indien u deze d ri e s pelen w il t bes te ll en maakt u verslagen bepaalt hij een cijfer zijn cijfer telt f 2 50 over op giro 1888422 t n v p g i el en e isen dubbel ten opzichte van de twee cijfers die howerl aan 416 utrec ht ond er ve rme ldi ng van door de leerlingen zelf zijn gegeven de discus rolle nspel en 34 noo t voor zich uit te staren de getuigen hebben bevestigd dat zij anna op herman zagen schie de kun s tn ier is een zee r i ngenieu s apparaat dat ten en een deskundige van de afdeling bal mensen met een zeldzame n i erz iekte de en i ge listiek heeft aangegeven dat de dodelijke kogel ov er le vi ngskan s biedt er is echt e r n i et voor al l e uit anna s wapen afkomstig is de huisarts pati enten p l aat s a an de kunstn i e r i n het rol heeft gemeld dat anna ten tijde van de daad len s pel moet een aanta l med ici een keuze maken kalmerende medicijnen gebruikte valium een uit vijf pat i enten met een versch il lende achter g rond als er wee r e en pl aats vrij komt gezien de buurtbewoner heeft bevestigd dat hij anna op ontw i kkeli ngen in de gezondheids zorg i s het de bewuste dag het pistool gegeven heeft hij voor beeld v an de kun s tn ier vero u derd de opzet zegt dat anna er zelf om gevraagd had op van het s pe l kan geh andhaafd b lij ve n wa nnee r u dat moment als hij dat zegt speelt heel even e en ander o n derwerp k ies t bij voorbeeld tran s in anna s ogen iets van verbazing commen pantat i e v a n de alv leesk lier taar geeft zij niet bijlag e het rollenspe l in het rollenspel wordt de juryzitting voor de de zaak anna durer zaak van anna durer ten tonele gevoerd over de volgende vragen moet de jury zich buigen mevrouw anna dure r staat tere c ht voor het is anna schuldig zo ja was het doodslag vermoorden van herman do rt of moord met voorbedachten rede herman do rt had jos i ne durer het achtjarig was anna volledig toerekeningsvatbaar op dochte rtje van anna verkracht en om het le het moment van de daad ven gebracht tenminste daar was h ij van be moet anna gestraft worden hoe of moet schu l d i gd de rechtszaak was nog niet geheel zij ter beschikking van de regering worden afgerond maar alles wees in de richt i ng van gesteld dat wil zeggen zij moet naar een zijn schuld de kranten en weekb l aden ston inrichting den vol van deze zaak van diverse zijden in hoeverre is de buurtbewoner schuldig werd geroepen om de her i nvoer i ng van de moet hij gestraft worden zo ja in welke doodstraf tijdens de laatste rechtsz i tting mate waarbij anna als getuige moest optreden de jury moet uiteindelijk over alle vragen over schoot zij herman dood e e n kogel was eenstemming bereiken voldoende anna durer is weduwe om de schrale wedu rollen wetoelage wat aan te vu ll en g i ng z ij weer in de jury zitten de volgende rol l en werken als cheffin i n een modehuis als jos i rol 1 gespreksleid st er je zorgt dat iedereen ne uit school kwam ging zi j a lti j d naar oma voldoende aan bod komt dat a lle vragen die v l ak bij de school woonde na haar werk besproken en beantwoord worden dat er ging anna josi ne altijd ophalen op de be rustig en beheerst gesproken wordt dat je zo wuste dag was josine niet bij oma gearri nu en dan de voo rt gang van de d i scussie on veerd oma had eerst naar school en toen der woorden brengt enzovoo rt naar anna gebeld twee dagen hadden zij nog rol 2 j ij benadrukt het sociologische aspect op een goede afloop gehoopt van de zaak je geeft met andere woorden herman do rt was noo it eerder met de politie aan dat anna sterk be i nvloed is bij haar daad in aanraking geweest h ij was een gehuwde door wat de familie de buurt en e i genlijk ook man van 40 jaar h ij we r kte als gemeente wel de hele samenleving van zo n kindermoor ambtenaar op de bewuste dag was hi j eerder denaar vindt dat betekent dat anna nauwe naar hu is gegaan omdat hij zich n i et goed lij ks zelf heeft kunnen denken i n dezen de ei voelde zij n vrouw kon dit n i et bevestigen genlijke moordenaar is de sociale omgeving en want zij was d i e middag niet thu i s i n het b ijzonder de buu rt bewoner die anna het p i stool in handen geeft volgens jou heeft an de rechtszitting na niet om dat pistool gevraagd tijdens de rechtszitt i ng i s anna gehoord a l s rol 3 j ij benadrukt de psychologische kant mede een aantal getu i gen anna zelf heeft al wat betreft anna je geeft aan dat zij niet an l een maar gezwegen ze zat s l echts apath i sch ders heeft kunnen handelen josine was voo r 35 anna het tastbare bewijs van haar liefde voor werd gehaald de oma kan niet zo goed lopen haar overleden man dit is haar ontnomen zij dus de enige die ervoor in aanmerking kwam wil de dief van haar levensgeluk straffen was anna anna dient dus wel een flinke straf daarnaast speelt het moederinstinct dat met te krijgen de buurtbewoner ook want ten stevige klauwen uithaalt naar de belager van eerste is het bezit van een pistool verboden het meisje kortom zij deed wat ze moest en ten tweede wie geeft zo n ding aan zo n doen je kunt dat niet ontoerekeningsvatbaar onverantwoordelijk type als anna dan vraag noemen zij is ook volledig verantwoordelijk je om meer doden voor haar daad zij en niet de buurtbewoner is rol 7 jij vertegenwoordigt een extreem femi schuldig ze moet dan ook gestraft worden nistisch standpunt je vindt dat anna en in zij wil trouwens niet anders de straf mag het bijzonder josine het slachtoffer zijn van overigens niet te hoog uitvallen vrouwenhaat de mannen gaan als beesten rol 4 jij benadrukt dat eigenrichting het zich met vrouwen om ze zijn daardoor vaak over zelf recht verschaffen zonder tussenkomst van gestimuleerd door liederlijke porno welke hele de rechter altijd uit den boze is en te allen tij maal synoniem is met vrouwenhaat je vindt de zeer streng bestraft dient te worden anna dat alle vrouwen in de jury solidair met anna dient dus een hoge straf te krijgen alsmede moeten zijn omdat zij zo moedig was een de buurtbewoner aangezien de laatste met daad te stellen de mannen in de jury dienen grote stelligheid kon weten dat het pistool zich van stemming te onthouden die recht voor eigenrichting gebruikt zou worden door bankjury s zijn al te lang overbezet met man anna je vindt echter wel dat anna gezien nen geweest op die manier is rechtspraak haar huidige psychische staat enige clementie mannentaal anna is onschuldig de buurtbe verdient en eerst een half jaar moet worden woner was laf omdat hij niet zelf schoot opgevangen in een van de door de regering maar goed een man he hij is op zijn manier daarvoor aangewezen inrichtingen daarna onschuldig hij leverde tenminste het pistool moet zij celstraf uitzitten rol 8 jij benadrukt de geestelijke labiliteit van rol 5 jij benadrukt de rol van de media in anna haar echtgenoot was nog niet zo lang het bijzonder bepaalde kranten en weekbladen geleden overleden wat niet erg bevorderlijk waarin zeer gekleurde en ophitsende berichten moet zijn geweest voor anna s evenwichtig verschenen nog voordat de rechtszaak was heid door die gruwelijke dood van josine is begonnen werd herman dort als een monster ze natuurlijk helemaal doorgeslagen ze is in afgeschilderd in sommige bladen werd om de een soort trance terechtgekomen met een herinvoering van de doodstraf geroepen bij de dwanggedachte de dood van josine wreken diverse rechtszittingen stond het buiten afgela het kon haar daarbij niet schelen dat die her den vol van publiek de wagen waarin de ver man niet officieel schuldig was verklaard hij dachte werd aangevoerd werd met stenen be was enkel het object van haar dwanggedach kogeld in zo n sfeer is een eerlijk proces niet te anna moet dus ter beschikking van de re mogelijk en wordt het beeld dat men van de gering worden gesteld iedereen die bij de verdachte heeft negatief beinvloed misschien rechtszitting aanwezig was kon zien hoe zij was die herman wel onschuldig in ieder geval eraan toe was de buurtbewoner heeft de on is anna door die publiciteit sterk tot haar daad evenwichtige geestesgesteldheid van anna ge beinvloed alsmede de buurtbewoner die het negeerd willens of onwillens hij is daarom pistool leverde beiden dienen dus mil d schuldig en dient zwaar gestraft te worden gestraft te worden je kunt niet zeggen dat rol 9 jij benadrukt dat moord altijd een zeer anna niet toerekeningsvatbaar is ernstige zaak is waarvoor nooit verzachtende rol 6 jij benadrukt dat anna schuldig is aan omstandigheden zijn aan toe voeren jij wenst de dood van zowel josine als herman als an ook geen rekening te houden met het feit dat na niet was gaan werken had zij josine netjes anna s dochter door deze herman waarschijn van school kunnen halen net als andere moe lijk vermoord was anna dient beschouwd te ders als zij het zo karig had met haar wedu worden als een moordenares en wel met wetoelage had ze bij haar moeder kunnen voorbedachten rade zij had het pistool bij gaan wonen dan had die ook nog wat gezel zich dus ze had haar plan overwogen zij ligheid op haar oude dag in ieder geval was dient dus de hoogste straf te krijgen niets het onverantwoord dat josine niet van school geen flauwekul van ter beschikking stellen va n 36 de regering dat is naar verhouding veel duur der dan celstraf en moordenaars dienen zo goedkoop mogelijk achter slot en grendel te heeft u intere ssante erv aring met worden opgeborgen de buu rt bewoner dient schoolonderzoeken nederlands en w ilt u slechts aansprakelijk te worden gesteld voor daar anderen van laten weten belt u verboden wapenbezit en zal dienovereen dan het redactiesecretariaat komstig een boete moeten krijgen hij heeft de we zoeken nog auteurs voor ons thema moord niet gepleegd dus die kun je hem ook nummer niet aanrekenen rol 10 jij benadrukt dat in geval u niet i n de gelegenheid bent voor bepaalde misdrijven opnieuw de om zelf te schrijven of daar n i et voor doodstraf zou moeten worden ingevoerd voor voelt kan de redactie voor een inter lustmoorden terroristische acties waarbij do view zorgen den vallen voor gijze li ngen met dodelij ke af loop die herman do rt acht je duidelijk schul dig aan lustmoord echter bi nnen de huidige rechtsregels zou de man noo i t meer dan 15 jaar netto gekregen hebben dat vind je een aanfl u iting daarom heb je respect voor het fe it dat anna het initiatief heeft genomen die herman dort neer te sch i eten zij verdient dus vr ij gesproken te worden door de jury alsook de buu rt bewone r d ie het p i stool leverde 37