Arbeidservaringsleren: de andere kant

annemieke hogendorp arbeids arbeidservaringsleren ervaringslenen de andere kant annemieke hogendorp is zeker blij met het project arbeidservaringsleren toch vindt ze dat in de stroom positieve publikaties erover de knelpunten en de andere kant er van te weinig aan bod komen de andere kant de spanning tussen uitgaan van de ervaringen van leerlingen en de wens tot kennisoverdracht in haar reactie gaat ze nader op die knelpunten en de andere kant in in dit stuk wil ik reageren op het artikel van kees tevens is het zo dat sluis artikel voor mij in het sluis in moer 1984 5 pag 9 14 dit artikel was verlengde ligt van een stroom positieve artikelen een weergave van een interview met sjon ruiter over ael ik wil aangeven dat er ook andere kan van de don boscoschool in amsterdam de ten aan de ael zaak zitten door ael in een ietwat moer redactie vindt dat aan lbo leerlingen eer valt bredere context te zetten en bepaalde knelpun te behalen en sluis gaat vervolgens in op het pro ten aan te geven ject arbeidservaringsleren ael waarin verschil lende taalactiviteiten aan bod komen van het pr i lle b e gin naar een lande lijk project nu is het zo dat doelstellingen met betrekking tot het project ael vaak niet zo duidelijk zijn aan ael is begonnen op de ivko school in amster gegeven dat wil ik naar voren brengen in wat dam school op mavo niveau voo r individueel hierna volgt als je je dan ook ten doel stelt voortgezet kunstzinnig onderwijs op deze schrijfangst van lbo leerlingen te overwinnen bin school is ael voo rt gekomen uit open projecton nen het project ael zoals in sluis artikel geillus derwijs leerlingen vonden het belangrijk e rv arin treerd wordt kunnen de verschillende doelstellin gen op te doen met arbeid een behoefte ont gen met elkaar in strijd zijn of het is zo dat niet staan vanuit hun eigen interesse en leefwereld alle doelstellingen te realiseren zijn het aan de e rv aring cees van baaien begeleidde deze leer orde laten komen van taalactiviteiten iets willen lingen doen met schrijfangst is al zo n klus op zich dat in 1977 gaf van baaien aan hoe leerlingen van je doelstellingen die je voor ogen hebt met ael uit deze school via zelf opgedane e rvar i ngen meer i n het oog kunt verliezen zicht in arbeidsprocessen konden verkrijgen 21 over vernieuwing januari 1977 pag 2 4 volge hie rv an zijn opgesteld van het een kwam het ander in 1979 1980 is ael doelstellingen betreffende de wijze van leren een landelijk project geworden gesubsidieerd hebben betrekking op de e van ael je kunt door onderwijs wetenschappen acht scholen mijns inziens ervaringsleren niet tot een wijze waaronder de don boscoschool deden hieraan tot een methode degraderen ervaringsieren mee wordt op zo n manier een didactisch principe om de werkgroep ael die betrokken was bij het lan de leerinhoud gemakkelijker ve rt eerbaar te ma delijk project vond dat maatschappelijke proble ken ervaringsieren is meer een inhoudelijk prin men bespreekbaar gemaakt moeten worden op cipe waarbij interesses en behoeften van leerlin school iets wat maatschappelijke problemen ge gen de leerinhoud van het onderwijs vormen makkelijker bespreekbaar maakt is het zich inle doelstellingen betreffende de inhoud van leren ven hierin en criteria van het landelijke ael zijn al zo bepa lend dat doelstellingen met betrekking tot e rv a leren inhoud en werkwijz e ringslere n amper meer te verwezenlijken zijn cynisch resumerend omvorming van het ael pro ivko leerlingen wilden ervaring opdoen met ar ject door de werkgroep en betrokken docenten beid op de ivko school is ook ruimte voor het maatschappelijke verschijnselen en problemen be ontplooien en onderzoeken van eigen ervaringen spreekbaar maken door leerlingen verplicht een vanuit ervaringsleven als inhoudelijk doel kan bij weekje te laten inleven op een door leerkrachten voorbeeld aan arbeid gewerkt worden als leer met criteria ingedekte arbeidsplek om dan na de lingenblijk geven hier behoefte aan te hebben werkweek fijn spontaan na te praten vanuit eigen de werkgroep ael en betrokken docenten h er opgedane e rv aringen die ook nog op een hoger kennen de plaats van ael op de ivko school niet plan moeten worden gebracht meer bij hen wordt voor ael gekozen vanuit een ideologische optiek arbeid is een belangrijk onduidelijkheid en keuzes onderdeel van de samenleving en daar moet bin nen het schoolse leren iets mee gedaan worden in het artikel van sluis over de don boscoschool hiermee wordt de inhoud van de te onderzoeken zitten enige onduidelijkheden opmerkingen als ervaringen al bepaald en deze is vervolgens geen na een aarzelend begin kwam de klas toch primaire behoefte meer van leerlingen met een hele lijst en automatisch kwam de als je de doelstellingen van het landelijk ael pro klas tot de conclusie dat moer 1984 5 pag ject erbij neemt kun je de tweedeling betreffen 10 cursiveringen a h wekken bij mij vragen de inhoud en werkwijze van het leren terugvin op hoe komen de leerlingen toch tot iets hoe den doelstellingen betreffende inhoud van eren komt een klas a utomatisch tot iets speelt de zijn bijvoorbeeld realiseren van nieuwe ervaringen sturende docent hierbij een rol en zo ja welke inzake arbeid die het milieu waaruit men afkom verder werkt de term arbeidservaringsleren ver stig is of de opleidingssoort die men volgt over hullend hiervoor is over ael in de zin van ar schrijden ten gevolge van deze doelstellingen beidsorientatie gesproken ook in moer 1984 5 zijn criteria opgesteld inzake het zoeken naar ar pag 10 komt dit naar voren onder andere door beidsplaatsen door leerlingen spreiding over ver de voorwaarden die geformuleerd zijn bij het zoe schillende arbeidssectoren en milieuoverschrij ken naar een arbeidsplek pag 11 het is niet ding bijvoorbeeld doelstellingen betreffende de de bedoeling dat het een bedrijf van familie is of wijze van eren arbeidservaringen van leerlingen waar men al voor een vakantiebaantje heeft ge worden leerobject ontwikkeling van meer zelf werkt het moet een bedrijf zijn dat niet te klein standigheid in oordeelsvorming meer zelfstandig is zodat leerlingen echt enig idee van arbeidsver organiseren van het leerproces toepassen van houdingen kunnen krijgen werkvormen waarbij de taak van de leerkracht toch wordt ook gesproken over beroepenorien minder gericht is op kennisoverdracht en meer tatie pag 10 ik denk dat duidelijke keuzes ge op het begeleiden van het leerproces daan moeten worden zodat leerlingen ook weten doelstellingen met betrekking tot de wijze van waar ze aan toe zijn verschillende mogelijkhe leren botsen met die welke betrekking hebben den op een rijtje op de inhoud van leren en de criteria die ten ge ervaringsieren ervaringsleven als inhoudelij k 22 doel er is verschil tussen interesses en behoeften onderdeel van het leerproces dientengevolge van leerl ingen en de wens tot ontplooi i ng van er brengt hij ook thema s in pag 12 en neemt vra varingen en opgelegde e rv aringsmogelijkheden gen op over vrouwen en buitenlandse arbeiders in het verplichte weekje inleven het bedrijf waarom dit gebeu rt is mij niet duide beroepenorientatie leerlingen orienteren zich lijk hoe zit het dan met ervaringen van buiten op een arbeidsplek binnen hun vakrichting de landse leerlingen in hun werkweek zijn die niet werkweek is het belangrijkste onderdeel vanzelf geinteresseerd in de positie van buiten arbeidsorientatie leerl ingen worden gecon landse arbeiders in hun bedrijf het punt van de fronteerd met het verschijnsel arbeid en aanver etnische minderheden wordt nauwelijks aandacht wante p ro blemen de werkweek is een onderdeel geschonken terwijl de redactie erkent dat het van het leerproces lbo de schoolsoo rt is geworden waarin de toekomstorientatie vanuit het idee dat arbeid meeste leerlingen van buitenlandse afkomst te een betrekkelijke waarde in sociaal opzicht heeft rechtkomen pag 1 confronteer je de leerl i ng met vragen als wil ik het streven van de leraar gaat in zekere zin langs later een baan wat zijn mijn rechten en plichten de leerling heen ook voor taalactiviteiten die bij als werknemer hoe krijg ik een uitkering en hoe ael op de don boscoschool aan bod komen geldt kan ik hiervan leven wat zijn mijn rechten en dit dit blijkt uit noot 3 pag 14 gaan we nu plichten als uitkeringstrekker wat zijn mijn per echt taal doen spectieven in het vrijw i lligerswerk wil i k na school een bedrijfje opze tt en en hoe doe ik dat slo t voor de leerling is het tenslo tt e in eerste instan tie van belang dat h ij na school leert overleven ael op de don boscoschool is een zinnig stuk op leerlingen tasten af wat hun mogelijkheden z ijn leiding maar we l met haken en ogen het blijft na school de werkweek is een onderdeel van het toch altijd schipper en tussen uitgaan van ervarin lee rproces gen van leerlingen ervaringsleven en de wens tot kennisoverdracht en inhoudelijk resultaat beroe op de don boscoschool moet ook een keuze ge pen arbeids toekomstorientatie dat wil niet daan worden nu is het zo dat leerlingen aan be zeggen dat je met e rv aringsleven geen inhoudel i jk roepenorientatie denken waar de werkweek het resultaat zou kunnen bereiken maar het is zo n belangrijkste projectonderdeel is pag 14 de le andersoo rtig leren dat veel oefening en geduld raar echter heeft in zijn hoofd dat aan arbeids komt kijken door een project ael ben je er niet orientatie gedaan moet worden de werkweek is 23