Documenten
35 aspe een eigentijds literatuurproject paul d haeninck johan lowyck esther de baere we weten allemaal dat het niet altijd gemakkelijk is om tso leerlingen uit de derde graad warm te maken voor literatuur vaak worden de aangereikte romans te dik te saai of te moeilijk bevonden en kunnen onze leerlingen zichzelf niet terugvinden in de verplichte lectuur het onderwerp of het thema van vele boeken spreekt hen op die leeftijd niet meer aan de ene keer beschouwen ze het als stuff voor volwasse nen en noemen ze het ouderwets een andere keer blijkt het dan weer te kinder achtig omdat elke problematiek tegelijkertijd een uitdaging is blijven we zoeken naar de meest geschikte oplossingen de ervaring leert dat projectmatig werken in vele gevallen de juiste weg is om leerlingen te motiveren het lezen dat leerlingen vaak als belastend en moeilijk ervaren geven we een plaats in een geheel van acti viteiten zodat de nuttigheid ervan duidelijk wordt oor dit besef groeide gaandeweg zamelde kranten en tijdschriftartikels prik het aspeproject dat aanvankelijk ten we aan de muurkrant in de klas een voor 6 secretariaat talen bedoeld leerling wist ons zelfs te vertellen dat zij was toen ook 6 informa tica voor enkele jaren geleden nog in aspes flat in de de zaak gewonnen was breidden de franchom me laan had gewoond de plaats mogelijkheden zich natuurlijk uit het is de waar alle succesvolle van in verhalen uitge bedoeling om te schetsen hoe het project broed worden was ooit haar slaapkamer over verschillende jaren evolueerde en onze ervaringen te verduidelijken 1 het begon aspe localiseert zijn romans steeds in allemaal in het schooljaar 2001 2002 brugge en omstreken deze herkenbaarheid stimuleerde de lectuur voor onze leerlingen zeker als ook bepaalde gebeurtenissen zich de keuze viel op pieter aspes in blankenberge afspelen daarom leek het misdaadverhalen ons een geschikte opdracht om de verschil lende locaties in kaart te brengen het resul als blankenbergse school hadden we op taat was een goede basis voor een website het gebied van motivatie natuurlijk een streepje voor toen onze leerlingen te weten het is onze ervaring dat voor veel onervaren kwamen dat een van vlaanderens meest lezers de stap naar misdaadromans minder gelezen auteurs op een boogscheut van de groot is dan die naar andere literatuur door klas woonde wilde nagenoeg iedereen wat de aanwezige spanning zijn de jonge lezers meer over de schrijver te weten komen we steeds gericht op de ontknoping van het besloten om met z n allen op zoek te gaan verhaal bovendien wordt hun aandacht naar alle info rond aspes persoon de ver vaak geprikkeld door de aanwezige humor nov dec 2003 nummer 2 33e jaargang 36 de pikante fragmenten de actie de directe bezoek van pieter aspe taal en het onorthodoxe vaak rebelse gedrag van het hoofdpersonage hoogtepunt van het project was voor de leerlingen natuurlijk het bezoek van de auteur zelf dat bereidden de leerlingen niet los van de cursus grondig voor iedereen schreef in de les een uitnodigingsbrief de verschillende versies in de lessen nederlands gingen we vanzelf legden we dan samen om tot een geheel te sprekend ook verder in op de thriller de komen tijdens het bezoek zelf werd het misdaadverhalen en aanverwante begrip project voorgesteld nadien volgde een pen hoe zijn de meeste speurdersverhalen voorbereid gesprek rond de vragen die de opgebouwd wel ke zijn de klassieke detec leerlingen al altijd aan een auteur hadden tives later konden we die dan met pieter willen stellen van in vergelijken verder bestudeerden we het fenomeen spanning aan de hand van kortverhalen en onderzochten we die op trailer een later tijdstip in een andere misdaadro man om de lessen toneel en film praktischer te laten verlopen proberen we ook altijd zelf voor veel in het kader van de gein een miniproductie op het getouw te zetten onervaren lezers tegreerde proef houden met de nakende verfilmingen van de is de stap naar onze leerlingen op het asperomans kregen we een wild idee in die misdaadromans einde van het zesde jaar richting een hele roman verfilmen is echter minder groot dan een presentatie als oefe nooit realiseerbaar en een speurdersverhaal die naar andere ning kreeg iedereen tot kortfilm verwerken leek ons ook niet literatuur alleen of per twee de niet gezond toen dachten we aan een filmtrai te onderschatten ler zo konden we enkele losse fragmenten op dracht om de gelezen zinvol met elkaar tot een geheel verbinden asperoman aan de klas voor te stellen op een overzichtelijke manier na de studie van een aantal trailers kreeg de personages en de belangrijkste gebeur iedereen de opdracht om een draaiboek te tenissen op een rijtje zetten zonder de ont schrijven voor een trailer bij de verfilming van knoping prijs te geven want dat is dan weer het gelezen boek hoewel dit een persoonlij de taak van de luisteraars ke opdracht was hebben we de leerlingen die hetzelfde boek gelezen hadden vooraf omdat in het zesde jaar ook toneel en film wat laten brainstormen rond de keuze van aan de orde zijn mochten de leerlingen aan de fragmenten en de opbouw van hun trai vankelijk als echte regisseurs op zoek gaan ler bij het script diende iedereen een cast naar de meest geschikte cast voor een even voorstel in en noteerde welke leerling voor tuele verfilming van hun roman voor hun een bepaalde rol in aanmerking kwam presentatie brachten ze dan een aantal foto s uit kranten en tijdschriften mee interessant de geschreven werken werden geevalueerd werd dan het vergelijken van de verschillen en met de meest bruikbare werd verder de hannelores van ins versavels gewerkt taken werden verdeeld de film 33e jaargang nummer 2 nov dec 2003 37 opnames geregeld de verzameling van attri tijdens de aspedag 10 januari 2002 lieten buten besproken kortom de leerlingen we de leerlingen de eerste keer de wande leerden werken met een agenda en beseften lingen uitproberen en de zoektochten dat het project vanaf dat ogenblik heel wat opstellen ze kregen een tweevoudige energie en verantwoordelijkheidszin zou ver opdracht allereerst moesten ze voor een gen of ze het tot een goed einde zouden goede degelijke wegbeschrijving zorgen brengen viel nog af te wachten de ketting is de duur van de wandeling werd bovendien slechts zo sterk als z n zwakste schakel goed getimed bij elke boekvraag zochten ze een vraag die men ter plaatse zou kun nen oplossen daarvoor werd ook een digi tale foto genomen voor de leerlingen was website het een uitdaging om een originele vraag te verzinnen want ze wisten dat er al meerde in het kader van brugge 2002 kwamen we re brugse zoektochten zijn die locatievra op het idee om een website te maken we gen zijn volgens ons heel belangrijk want wilden aan de hand van de romans een we beseffen goed dat niet elke wandelaar zoektocht ontwikkelen we besloten al snel alle boeken van aspe gelezen zal hebben om er de stad in vier zoektochten op te tijdens het schooljaar 2002 2003 lieten we delen want de brugse locaties worden de leerlingen die dan in het zesde jaar veelvuldig door aspe beschreven aan het zaten de controle uitvoeren uitstippelen van die zoektocht ging natuurlijk een hele studie vooraf tijdens het lezen lie al het materiaal moest nu natuurlijk nog op ten we de leerlingen de locaties inventarise de website geplaatst worden voor de ren ze moesten bij elke plaats een vraag structuur van de website zijn de leerlingen over de inhoud van het boek verzinnen van 6 informatica verantwoordelijk tijdens vanzelfsprekend schreven ze er meteen het het schooljaar 2001 2002 is er al heel wat antwoord en de bladzijde bij zodat we werk verricht maar we opteren ervoor om nadien alles gemakkelijk zouden kunnen elk jaar opnieuw met de klas 6 informatica controleren tot nu toe gebeurde alles nog beheer een kritische evaluatie te maken van individueel elke leerling hield zich bij zijn het werk van vorig jaar leerlingen kunnen haar eigen boek eventueel nieuwe ideeen voor de opbouw van de website aanbrengen maar moeten vervolgens lieten we de leerlingen in ons dan wel overtuigen van de meerwaar groepsverband dus samen met de andere de op die manier leren we hen niet enkel klas de vragen volgens locatie groeperen kritiek te geven want dat lukt meestal aar daarna hebben we de locaties op het dig maar een antwoord te geven op de stadsplan aangeduid en zo kwamen we tot kritiek door een beter voorstel uit te werken vier zoektochten ook de locaties in vorig schooljaar is de structuur herwerkt en blanken berge werden op die manier gein verbeterd en dit schooljaar hebben de leer ventariseerd dit bleef echter allemaal heel lingen nog een betere invalshoek voor de theoretisch dus was het belangrijk om de structuur bedacht we hebben lang gedis wandelingen ook eens uit te proberen wij cussieerd over hun voorstel maar ze wisten hebben er bewust voor gezorgd dat in elke ons uiteindelijk te overtuigen en dus volgen groep zoveel mogelijk verschillende romans we nu een nieuwe weg om de website op te gelezen waren bouwen natuurlijk blijft het doel en de nov dec 2003 nummer 2 33e jaargang 38 opzet ongewijzigd enig nadeel het eind dan alleen de inhoud moet beantwoorden product zal pas later klaar zijn dan we aan de wensen van iedereen is niet vrijblij hoopten maar het leerproces is wel heel vend en er moet rekening gehouden wor boeiend voor de leerlingen infor ma tica en den met de doelgroep ook voor onszelf de samenwerking met de leerlingen van 6 secretariaat talen biedt een tweede meer het ontwerpen van de waarde leerlingen krijgen de kans om de website door de leerlingen eigenheid van beide richtingen te ontdekken informatica en op die manier respect te krijgen voor de eigen talenten de leerlingen van secre tariaat talen zijn verantwoordelijk voor de d e m eerw aarde inhoud de leerlingen van informatica voor de meeste leerlingen van deze richting zijn het ontwikkelen van de website we zijn gebeten door informatica voor hen is infor realistisch genoeg om te beseffen dat niet matica een vrijblijvende hobby waar ze iedereen de kans grijpt maar opvoeden is vaak in hun eentje veel tijd insteken toch hoofdzakelijk kansen aanreiken verschillende leerlingen hebben een eigen webstek met informatie die zij belangrijk vin d e aanpak tijdens de lessen den het ontwerp ervan is aan geen enkele inform atica voorwaarde verbonden hen motiveren voor dit project is dus niet zo moeilijk in de voorbereidende fase zochten we samen naar de voorwaarden waaraan de de leerlingen worden opgeleid tot informati website moest voldoen en onderzochten ci die in de bedrijfswereld hun plaats moe we of het haalbaar is om dit project met de ten veroveren het informaticagebeuren in leerlingen uit te werken op het einde van die wereld verschilt behoorlijk van hun bele deze fase hadden we als team leerkrachten ving nu werken met de een consensus rond de aanpak en een computer is niet langer ruwe structuur van de website we besloten een hobby maar moet op dat de zoektocht op drie verschillende we zijn realistisch een professionele wijze manieren kan gebeuren genoeg om te gebeuren men werkt er beseffen dat niet vaak in team een website 1 de route kan gevolgd worden op een iedereen de kans opbouwen doe je zelden kaart van brugge en blankenberge grijpt maar alleen maar in samenwer elke locatie is aangeduid en door een opvoeden is toch king met collega s in eenvoudige klik op de muis krijgt de hoofdzakelijk opdracht van een klant gebruiker de vraag te zien kansen aanreiken 2 omdat niet iedereen over een snelle de opleiding houdt een internetverbinding beschikt is ook een belangrijke opdracht in tekstversie nodig de hobby ombuigen tot 3 naast de virtuele zoektocht wordt een een professionele ingesteldheid het project versie voorzien die afgedrukt kan wor aspe is een belangrijk instrument om dit te den voor de gebruikers die de zoek bereiken de website bouwen we met de tocht in de gezonde buitenlucht willen klas op wat een andere werkhouding vergt uitvoeren 33e jaargang nummer 2 nov dec 2003 39 er zijn dus vier deeltaken uit te voeren door tijdens het schooljaar 2002 2003 zijn we vier teams het ontwerpen van een intro het het project gestart met het uitdiepen van de ontwerpen van de zoektocht op kaart de kennis naast het aanleren van technieken tekstversie en de off line zoektocht tijdens hebben we ook onderzocht aan welke voor het schooljaar 2001 2002 kreeg elke groep waarden een goede website moet voldoen een deeltaak en moest een voorstel uitwer we hebben afspraken gemaakt over de ken dat aan de andere groepen werd voor look feel van de website het gebruik van gelegd eens een consensus over het voor kleuren de functie van knoppen enz moet stel volgde de uitvoering een eerste voor elk onderdeel gelijk zijn zodat het uit ontwerp is aan de leerlingen van secre eindelijk een website kan worden dat is niet tariaat talen getoond zodat zij de inhoud eenvoudig want elke groep blijft op de deel konden aanpassen aan de website op het taak gefocust en verliest snel het geheel einde zijn de verschillende deeltaken overleg tussen de groepen moet telkens samengevoegd tot een website opnieuw gestimuleerd worden de gemaak te afspraken moeten vaak herhaald worden welke fouten zijn er toen gemaakt binnen elke groep was er een behoorlij we voorzagen voldoende tijd zodat de leer ke samenwerking uiteraard zijn er altijd lingen de website volledig zelf konden ont leerlingen die een minimaal profiel aan werpen het was aanlokkelijk om 15 houden wat in een klas van 22 leerlin november als deadline te hanteren zodat gen niet zo moeilijk is maar er was heel we een afgewerkt product konden tonen weinig overleg tussen de groepen maar dat was niet haalbaar het is hun pro zodat het samenvoegen van de web ject geen prestigeproject van de leerkracht site heel veel werk vergde en niet echt informatica of van de school lukte omdat we het niet zinvol vinden dat de leerkracht dan maar het werk opknapt en er te weinig tijd overbleef is onze bevindingen de website niet gepubliceerd het project vergde veel meer tijd dan dit klas en vakoverschrijdend project is niet oorspronkelijk gedacht in de voorbe alleen voor de leerlingen aangenaam ook reidende fase is te weinig ingeschat wij leerden bij de samenwerking met colle hoeveel tijd het ontwerpen vraagt ga s is heel interessant omdat je elkaar verschillende leerlingen hadden reeds vaak kunt aanvullen niet alleen op het vlak een eigen website ontworpen waardoor van ideeen maar ook tijdens het project we teveel op hun parate kennis door projectmatig te werken krijg je als gesteund hebben en te weinig kritisch leraar steeds meer de rol van coach en stonden tegenover hun manier van wer moet je soms op verschillende plaatsen ken een voorbeeld leerlingen plukken tegelijk zijn dus is het aangenaam om op codes van het internet zodat ze een collega s kunnen rekenen bestaande intro van een website kun nen kopieren en enkel de inhoud aan de leerlingen krijgen bij deze werkvorm een passen zonder de codes zelf te begrij grote verantwoordelijkheid zij zorgen pen zijn er achteraf problemen dan is immers voor de inhoud en de structuur ze het moeilijk een oplossing te vinden moeten initiatief nemen durven uitproberen omdat niemand de codes echt begrijpt en hun creativiteit laten werken nov dec 2003 nummer 2 33e jaargang 40 noot 1 deze bijdrage is de neerslag van onze presentatie op de 16de hsn conferentie gent 2002 het is een licht gewijzigde versie van de bijdrage die verschenen is in het verslagboek van de conferentie a mottart red retoriek en praktijk van het schoolvak nederlands 2002 gent academia press 2003 paul d haeninck johan lowyck esther de baere p a sint jozefshandelsschool weststraat 86 8370 blankenberge johan lowyck pandora be t u s s e n d o o r lezen in het technisch en beroepsonderwijs er wordt wel eens gedacht dat jongeren in het vmbo tso bso alleen maar tv kijken of op msn zitten en helemaal niet lezen of willen lezen de praktijk toont aan dat dit niet zo hoeft te zijn het is heel goed mogelijk om deze leerlingen met fictie in aanraking te brengen tijdens de studiedag die de stichting lezen nederland op 19 februari 2004 in utrecht vergadercentrum vredenburg organiseert kunnen leraren kennis nemen van nieuwe inzichten en werkwijzen rondom het bevorderen van lezen bij deze doelgroep de dag start om 10 u met een forumdiscussie vervolgens zijn er drie ronden workshops over onderwerpen als het kiezen van boeken het fictiedossier wetenschappelijk onderzoek en het programma bazar inlichtingen en inschrijvingen stichting lezen anne mariken raukema e m ail amraukema lezen nl w ebsite 33e jaargang nummer 2 nov dec 2003