B-stro(o)m-ingen

3 b stro o m ingen luc wyns gelijke onderwijskansen is een thema dat al enkele jaren nadrukkelijk aanwezig is in de dagelijkse werking van scholen vanuit de huidige maatschappelijke context aangestuurd door het onderwijsbeleid ondersteund door de pedagogische bege leidingsdiensten en gevoed door de noden op de werkvloer die leraren dagelijks ervaren in de b stroom en het bso is de aandacht voor gelijke onderwijskansen reeds lang en sterk aanwezig die aandacht was en is er vanuit het oogpunt van achterstelling niet enkel wegens allochtone oorsprong of anderstaligheid maar vanuit achterstelling in al zijn verschijningsvormen werken in de b stroom en het bso is in de eerste plaats emancipatorisch werken et uitgangspunt voor deze werking is wijs dat hen moet voorbereiden op een tweeerlei het uiteindelijke doel is jonge succesvol beroeps en maatschappelijk mensen optimaal voor te bereiden op leven een van de belangrijkste drempels een latere tewerkstelling en op een naast andere is taal de taligheid van ons volwaardige deelname aan het onderwijs en de taligheid van onze maat maatschappelijk leven om dat te schappij in dat kader zou ik dan eerder realiseren is de werking echter eerst en willen spreken over geletterdheid en de vooral gericht op het realiseren van opdracht voor leraren in de b stroom en het optimale onderwijskansen leerlingen moe bso bestaat er dan ook in te werken aan de ten tijdens hun schoolloopbaan voldoende ontwikkeling van schoolse geletterdheid en tools meekrijgen om te slagen in dat onder functionele geletterdheid zie kadertekst geletterdheid geletterdheid is de vaardigheid om gedrukte en geschreven informatie te gebruiken om te functioneren in de maatschappij om persoonlijke doelstellingen te bereiken en de persoonlijke kennis en kunde te ontwikkelen geletterdheid omvat een scala van bekwaamheden oecd 2000 literacy in the information age final report of the international literacy survey paris in deze definitie wordt de term geletterdheid in zijn brede betekenis gezien geletterdheid moet gelezen worden in de betekenis van geletterdheid en gecijferdheid en gerelateerd aan een brede invulling van life skills met inbegrip van basisvaardigheden computergebruik en nieuwe vaardigheidsgebieden zoals het februari 2008 nummer 3 37e jaargang 4 vermogen tot samenwerken en problem solving deze oeso definitie omschrijft geletterdheid als een brede waaier van informatieverwerkingsvaardigheden in relatie tot geschreven taal waarop volwassenen een beroep kunnen doen om uiteenlopende taken te vervullen op het werk thuis in het openbaar leven de international adult literacy survey ials onderscheidt in het strikte geletterdheidsdomein drie gebieden elk met een gemeenschappelijke set bekwaamheden die relevant zijn voor verschillende taken prozageletterdheid de vereiste kennis en vaardigheden om informatie te begrijpen en te gebruiken uit teksten zoals redactionele artikels nieuws berichten gedichten en fictie documentgeletterdheid de vereiste kennis en vaardigheden om informatie te vinden en te gebruiken in diverse opmaken zoals sollicitatiebrieven bij sluiters loonlijsten transportschema s kaarten tabellen en grafieken kwantitatieve geletterdheid de vereiste kennis en vaardigheid om losse of opeenvolgende rekenkundige bewerkingen uit te voeren met getallen vermeld op gedrukte materialen zoals de prijs bepalen bij het boodschappen doen een fooi bereken een bestelformulier invullen of de hoeveelheid interest bepalen op het leningsbedrag van een reclamebericht de cijfers de resultaten van het ials onderzoek wijzen een opvallende realiteit aan zo n 15 a 18 van de vlaamse volwassenen d w z 700 000 a 850 000 volwassenen beschikt over onvoldoende basiscompetenties inzake taal en rekenen om zich adequaat te handhaven in een moderne samenleving ials niveau 1 de ials resultaten wijzen er ook op dat specifieke groepen met een hoger risico inzake laaggeletterdheid geconfronteerd worden laaggeschoolden zonder diploma secundair onderwijs ouderen vrouwen werklozen en laaggeletterde werkenden niveau 1 niveau 2 niveau 3 niveau 4 5 proza 18 4 28 2 39 0 14 3 document 15 3 24 2 43 2 17 2 kwantitatief 16 7 23 0 37 8 22 5 baert t baert h s d screening van laageletterden laaggecijferden vocb be file fle 321 ssn 37e jaargang nummer 3 februari 2008 5 uit deze cijfers voor vlaanderen blijkt dat 16 8 het gemiddelde van de drie domeinen van de bevolking onvoldoende geletterd is om optimaal te functioneren in onze maatschappij en bijvoorbeeld niet in staat is om aan de hand van een bijsluiter een kind de juiste dosering van een medicijn toe te dienen of eventuele nevenwerking in het oog te houden als we de cijfers voor niveau 1 en 2 samen nemen komen we aan 41 9 waar de oeso er van uit gaat dat minimaal niveau 3 moet gehaald worden om van functioneel geletterd te kunnen spreken het ials onderzoek onderstreept dat taal en rekenvaardigheden een voorwaarde zijn voor culturele sociale en politieke participatie een laag niveau van vaardigheden is sterk verbonden met de economische sociale en culturele kansen voor het individu naar ond vlaanderen be schooldirect bl303 nota geletterdheid pdf van zorg voor taal van minister van werk onderwijs en vor naar brede zorg ming frank vandenbroucke op de talen tweedaagse een talenbeleid in elke het secundair onderwijs dan in vlaan school 26 september 2007 ond deren stel ik vast dat een relatief grote vlaanderen be beleid toespraak groep leerlingen die na de lagere school instapt in de b stroom onvoldoende scoort tal van onderzoeken uitgevoerd sinds de voor bijvoorbeeld schrijfvaardigheid en voor jaren 90 in vlaanderen en nederland wijzen technisch lezen dat heeft erop dat taal een van de drempels is voor gevolgen voor begrijpend schoolse en maatschappelijke slaagkansen in de b stroom en lezen in de lessen neder zie o m taalunieversum org onderwijs het bso is de aan lands maar ook voor taalforum vanuit het verleden werd en dacht voor gelijke functioneel lezen en schrij wordt nu soms nog de zorg voor taal in de onderwijskansen ven in de andere vakken b stroom en het bso vooral vorm gegeven reeds lang en deze leerlingen moeten vanuit een curatieve aanpak van taal sterk aanwezig van in het basisonderwijs problemen en taalachter en verder in het secundair standen een aanpak onderwijs kunnen rekenen waar we nu toch al een op hulp via verbeter tijdje van afgestapt zijn en werken in de plannen in doelgerichte lees en die nu geevolueerd is b stroom en het schrijfvaardigheidsprojecten doen we dat naar een meer preven bso is in de eerste niet dan bouwen deze jongeren een tieve aanpak waar taal plaats emancipa leerachterstand op die jaar na jaar toe vaardigheidsontwikkeling torisch werken neemt volgens de publicatie laagge centraal staat maar om letterdheid in de lage landen van de aan die achterstanden te nederlandse taalunie presteert een derde kunnen werken moest er van de leerlingen uit het bso op het laagste eerst gediagnosticeerd worden om zo te vaardigheidsniveau of eronder toespraak kunnen vaststellen waar de problemen of februari 2008 nummer 3 37e jaargang 6 achterstanden zich juist situeerden op interpretatie van de statistische gegevens basis van deze vaststelling kon er dan op van het departement onderwijs1 leert ons een gerichte manier geremedieerd worden dat een kleine minderheid van de 1b leerlingen ongeveer 3 5 doorstroomt een mooi voorbeeld van deze werking is de naar 1a en dat van de enkelingen die dat aanpak van de b stroom van bij de aan toch doen een meerderheid waarschijnlijk vang werd 1b opgevat als de aanpassings na enkele jaren terug in het bso terecht klas de eerste bedoeling was tekorten komt trouwens de achterstanden van vooral van technische aard bijvoorbeeld deze leerlingen zijn niet enkel ontstaan door technisch lezen spelling grammatica maar technische lees en schrijftekorten maar ook cijferen hoofdrekenen enz bij te door algemene taalachterstanden vooral spijkeren zodat de jongere aangepast was qua schoolse geletterdheid inhoudelijke om naar 1a te gaan om daar weer de achterstand kan moeilijk allemaal worden draad op te nemen de vaststelling van de opgehaald omdat de leerstof verspreid zit tekorten gebeurde vooral op basis van over twee jaar 1b en bvl waardoor diagnostische toetsen zoals avi niveau belangrijke eindtermen basisonderwijs pas toetsen diagnostische spellingtoetsen enz in bvl aan bod komen vanuit dit gegeven alsof tekorten die leiden tot het niet behalen zien we dat de b stroom in realiteit van het getuigschrift basisonderwijs enkel evolueert van een aanpassingsgraad naar zouden te wijten zijn aan een zorggraad in 1b staat in de eerste enkele technische achter plaats het welbevinden en de betrokkenheid standen van de leerling centraal het zelfvertrouwen in 1b staat in de terug opbouwen het negatieve zelfbeeld eerste plaats het leerlingen die niet in deze ombuigen terug graag naar school komen welbevinden en inhaalbeweging lukken een ander uitgangspunt is vertrekken van de betrokkenheid stromen dan door naar het wat de leerling al wel kan en niet van wat van de leerling beroepsvoorbereidend jaar zijn tekorten zijn vanuit deze basis willen centraal bvl daar kunnen ze we alle leerlingen optimale ontwikkelings zich via kennismaking met kansen garanderen een aantal beroepen velden orienteren op verdere doorstroming dat betekent niet dat screening en naar het bso in dat beroepsvoorbereidend diagnosticering hun waarde niet hebben in jaar worden zij geconfronteerd met een het kader van optimale ondersteuning van instroom van jongeren uit 1a die wel vol b stroomleerlingen niet zozeer omwille van doende de basisvaardigheden nederlands het opsporen van de specifieke problemen beheersen zij hebben zelfs op het vlak van met het oog op gerichte individuele de algemene vakken een zekere voorsprong remediering maar als talig klasportret van verworven het ontbreekt deze jongeren leerlingen in een 1b of bvl klas deze echter dikwijls aan schoolse vaardigheden informatie kan dan ingezet worden bij en motivatie daarbij stellen we vast dat de leestaken in heterogene groepen waarbij bvl klassen over het algemeen groter zijn leessterke en leeszwakkere leerlingen de 1b klasjes dat maakt dat de echte b samengezet kunnen worden op deze stroomleerling in deze graad voortdurend manier kunnen leessterke leerlingen de geconfronteerd wordt met medeleerlingen zwakkere ondersteunen bijvoorbeeld door en eisen die te hoog gegrepen zijn voor hen bepaalde leesstrategieen te expliciteren 37e jaargang nummer 3 februari 2008 7 waardoor ook het inzichtelijk leren van de gemakkelijker succes in het onderwijs sterke leerlingen nog wordt versterkt aan leren daardoor overigens ook gemakkelijker de hand van deze informatie kan de leraar andere talen goed spreken en zien zo vele ook gedifferentieerde schrijfkaders ontwer deuren in de samenleving voor hen open pen waarbij er op basis van de beginsituatie gaan van de leerling meer of minder taalonder steuning moet aangeboden worden zie alsof schooltaal gelijk staat met stan voorbeeld als bijlage op deze manier zal daardnederlands op deze manier wordt de differentiatie niet enkel kwantitatief zijn begripsverwarring door het lanceren van maar ook en vooral kwalitatief termen als taalbeleid talenbeleid en taalvakkenbeleid zonder veel duiding het komt er dus op aan om de kwaliteit van alleen maar groter voor een verduidelijking het onderwijs zo te verbeteren dat er op van een aantal begrippen verwijs ik naar het basis van kennis van de verschillende artikel van frans daems in de vorige problemen kleinmazige vangnetten van vonk3 trouwens recent onderzoek in goede klaspraktijk ontwikkeld worden nederland4 toont aan dat ook leerlingen die waardoor er steeds minder jongeren kans thuis wel de standaardtaal gebruiken lopen uit te vallen pas wanneer we vast problemen hebben met schooltaal alsof stellen dat er nog enkele jongeren omwille een goede beheersing mondeling schrifte van ernstige taal problemen of stoornissen lijk van het standaardnederlands het dreigen door de mazen van het zorg net te gemakkelijker maakt om andere talen goed vallen is gerichte remediering op basis van te leren uitspreken waarom zou een goede voldoende correcte diagnostische gege beheerser van het antwerps dat dan vens een optie minder makkelijk leren taal beleids zorg taalbeleid talenbeleid in de b stroom komen dikwijls leerlingen taalvakkenbeleid terecht wegens taalproblemen taalachter standen taalarmoede of nederlands de talennota2 van minister van werk onkundigheid daarom is aandacht voor het onderwijs en vorming frank vanden nederlands als school en instructietaal in broucke besteedt zeer uitgebreid aandacht alle vakken een punt van zorg zeker voor aan taal en het onderwijs in de b stroom de leerlingen in de b stroom zeker als we en het bso de beleidslijnen van de minister lezen dat een derde van de leerlingen die gaan verder dan de eerste zorg rond uitstromen in het bso amper niveau 1 van welbevinden en betrokkenheid en de functionele geletterdheid haalt de school ontwikkeling van voldoende taalvaardigheid zal moeten nadenken over hoe ze zal als tool om de slaagkansen in het onderwijs omgaan met taal en taaldiversiteit en hoe te verhogen toch leven er ook op men binnen de school taal hanteert als beleidsniveau nog enkele misvattingen leergebied op zich het vak taal als onderwijsleertaal binnen de verschillende bovendien groeit een kloof kinderen die vakken schooltaal en instructietaal en als van thuis uit de schooltaal het standaard communicatiemiddel bij schoolgebonden nederlands goed beheersen kennen veel activiteiten taalgebruik februari 2008 nummer 3 37e jaargang 8 het vak nederlands in de b stroom moet er situatie niet homogeen nederlandstalig is en dus in de eerste plaats op gericht zijn dat leerlingen in de b stroom terechtkomen leerlingen handvatten aan te reiken om hun omdat ze problemen hebben met taal als schoolse geletterdheid te verhogen op vak en taal als middel om kennis en die manier creeren we kansen voor deze vaardigheden over te brengen zullen deze leerlingen om bij te leren in het kader van leerlingen ook nog frans als tweede taal of een opleiding maar tegelijkertijd vormt deze is dat pas een vijfde taal na hun thuistaal schoolse geletterdheid een basis om aan de hun jongerentaal het gekuist nederlands en functionele geletterdheid te werken die deze de standaardnederlands jongeren weer meer kansen geeft in hun moeten leren de vraag taal verhoogt de latere leven maar dit kan niet de opdracht zal zijn wat de eind mogelijkheden tot zijn voor de leerkracht nederlands alleen termen ontwikkelings individuele zeker vaktaalontwikkeling maar ook doelen zullen inhouden weerbaarheid schooltaalverwerving is mee de verant zelfontplooiing en woordelijkheid van iedereen die met deze voor de b stroom van de collectieve jongeren werkt willen we eerste graad zullen de mondigheid hen wapenen om voluit bestaande ontwikkelings emancipatie hun plaats in de maat doelen voor frans herzien het vak schappij te kunnen opne worden in het licht van het nederlands in de men is het toch wel nieuwe statuut van verplicht vak uit de b stroom moet er belangrijk dat iedereen in basisvorming zij moeten geherformuleerd in de eerste plaats een gezamenlijke inspan worden als operationele doelstellingen op een op gericht zijn ning aan dit toch wel erk niveau dat niet hoger ligt dan de leerlingen prioritaire thema werkt eindtermen frans van het basisonderwijs handvatten aan te aangezien niet verwacht kan worden dat de reiken om hun het doel van de uitbouw meeste leerlingen bij de start in de b stroom schoolse van een taalbeleid op deze eindtermen hebben gehaald geletterdheid te school is de afstemming voor het eerste en tweede leerjaar van de verhogen van de school op de tweede en derde graad bso zullen frans en taalsituatie in en rond de engels samen binnen de basisvorming voor school met de bedoeling alle leerlingen deel uitmaken van een het wegwerken van taalachterstanden bij de redzaamheidspakket dit pakket moet de leerlingen het verbeteren van hun onder leerlingen in staat stellen hun eigen wensen wijsresultaten het verhogen van hun door uit te drukken in functioneel alledaags stromingsmogelijkheden en van hun sociale engels en frans en tegemoet komen aan weerbaarheid taal is meer dan een vak en wat de maatschappij als een strikt taal meer dan het middel om kennis en vaardigheidsminimum vereist vaardigheden over te dragen taal is ook op het einde van de derde graad zou globaal en soms vooral een sociaal cultureel een a1 niveau moeten worden bereikt voor gegeven taal verhoogt de mogelijkheden frans en engels er moet nog onderzocht tot individuele weerbaarheid zelfontplooiing worden of een dergelijk concept ook voor het en collectieve mondigheid emancipatie dbso en buso kan worden gebruikt talennota van minister van werk onderwijs maar ondanks het vermoeden dat voor en vorming frank vandenbroucke februari ongeveer 16 van de leerlingen de thuis 20072 37e jaargang nummer 3 februari 2008 9 voor de b stroom zou dat dan betekenen talennota voor schoolbesturen en coor dat leerlingen met de nodige ondersteuning dinerende directeurs beweert dat het niet vooral de vaardigheden luisteren en lezen beheersen van een tweede taal voor bso en spreken moeten ontwikkelen voor leerlingen beschouwd wordt al ongekwa situaties waarin zij redelijkerwijze kunnen lificeerde uitstroom dan terecht komen volgens de verworven beschouw ik mezelf nu basiswoordenschat en taalstructuur schrij als ongekwalificeerd hoe zinvol is het ven moet enkel gebeuren op kopierend om bso leerlingen niveau lager onderwijs eindtermen frans dat brengt me bij een nog te bezwaren laatste bedenking de met een tweede ik hoop dat men voldoende ernstig nadenkt reden voor mijn eerder en een derde over de consequenties die dat heeft voor gebrekkige beheersing vreemde taal leerlingen die het al moeilijk genoeg hebben van het frans zit niet in wanneer de grote met de verwerving van de schooltaal het secundair onderwijs meerderheid die nederlands en de vaktaal ook de maar in het feit dat ik na taal na zijn middel verwachtingen naar de verwerving van de het secundair onderwijs bare studies haast taalstructuren frans vooral voor leerlingen dat frans haast nooit nog nooit meer zal die het al moeilijk hebben om de productief gebruikt heb gebruiken taalstructuren van het nederlands op een de vraag is dus of het zeker abstractieniveau te beheersen zullen sop de kool wel waard is moeten afgestemd worden op de hoe zinvol is het om bso doelgroep vooral ook omdat we steeds leerlingen nog te bezwaren met een tweede weer de verzuchtingen horen van de leraren en een derde vreemde taal wanneer frans dat de sterke leerlingen tegen de grote meerderheid die taal na zijn woordig te weinig nederlandse gramma middelbare studies haast nooit meer zal tica kennen om efficient franse gram gebruiken dus onderhouden als dat matica aan te leren franse taalstructuren gebeurt omwille van functionaliteit in aanleren vanuit een zekere voorkennis van functie van de beroepsuitoefening dan de nederlandse grammatica zal hier zeker denk ik dat dat het moment is waarop deze niet aan de orde zijn hier zullen dus een jongeren gericht taalonderwijs zullen krijgen andere didactische aanpak en andere of volgen op dat moment zal zeker hun methodieken gehanteerd moeten worden motivatie om die taal te beheersen op een niveau dat de maatschappij als een strikt wat de tweede en derde graad betreft is taalvaardigheidminimum vereist groot zijn maar de vraag wat de maatschappij als strikt taalvaardigheidminimum vereist en hoe dat dan in eindtermen en leerplan pav een kans op doelen vertaald zal worden als ik naar mezelf kijk en zie welk taalvaardigheidniveau ik haal voor frans dan merk ik een grote project algemene vakken pav is meer dan aanvaarding bij franstalige gespreks een vak pav is het leven zoals een oud genoten maar vrees ik de toorn van vele collega ooit zei het biedt alle kansen om leraren frans uit ons middelbaar onderwijs vanuit projecten die aansluiten bij het als een naaste medewerker van de minister dagelijks leven te werken aan de totale van onderwijs bij een toelichting van de persoon van deze leerlingen om hen zo februari 2008 nummer 3 37e jaargang 10 optimale onderwijs kansen te geven de inzicht van de leerlingen in mens en visietekst project algemene vakken van het maatschappij zodat zij uitgroeien tot vlaams verbond van het katholiek secun weerbare verantwoordelijke en geenga dair onderwijs5 geeft een aantal aanzetten geerde deelnemers aan de samenleving die in dit nummer geconcretiseerd worden wat dat dan onder andere betekent voor de centraal in de vorming van jongeren in het kwaliteit van projectbundels is samen bso staat de bekommernis om hen te gebracht in een kijkwijzer ronny smet begeleiden in hun persoonlijkheids geeft toelichting bij deze kijkwijzer en geeft ontwikkeling en in hun sociale vorming ook enkele algemene vaststellingen mee na de screening van een aantal pav bundels project algemene vakken wil heel bewust bijdragen tot het realiseren van deze vor de doelen worden thematisch verwerkt tot ming zodat jongeren gestimuleerd worden een geheel zoals de leerlingen ook de om op een eigen en realiteit van het leven als een geheel verantwoorde manier hun ervaren dit betekent ook dat een thema leven in handen te nemen onderwerp een middel is om de doelen te het vakdoor zelfvertrouwen en sociale realiseren en geen doel op zich om brekend project weerbaarheid te ontwik tegemoet te komen aan de heterogeniteit matig werken kelen en hun verantwoor van de klasgroep kan de leraar verschillende verhoogt de delijkheid op te nemen in accenten leggen wat betreft de snelheid van kansen op een snel evoluerende verwerking de aard en de complexiteit van transfer van de multiculturele samenleving de opdrachten differentiering krijgt hier alle aangeleerde kansen vaardigheden zo verwerven zij een naar andere realistische kijk op de met deze doelen in het achterhoofd zou situaties wereld leren hierin ade nadenken over een geintegreerd vak in de quaat functioneren en b stroom waarin projectmatig werken handelen ontwikkelen een voorop staat zeker de moeite waard zijn kritische houding en een deze aanpak geeft ten eerste meer kansen bereidheid om open te staan voor cultuur en om de leerstof meer te laten aansluiten bij diversiteit durven standpunten innemen de leefwereld van deze jongeren door argumenteren en nuanceren thema s aan te snijden die aansluiten bij hun dagdagelijks leven met situaties waarin zij het artikel van an vermeyen laat zien dat redelijkerwijze kunnen terechtkomen de kennismaken met cultuur ook op een problemen of uitdagingen die worden creatieve en tegelijk engagerende manier kan aangeboden kunnen daardoor de motivatie alleen maar verhogen iets wat we met de de leraar brengt begrip op voor de invoering van pav in de tweede en derde diversiteit van de klasgroep en voor de graad ook hebben vastgesteld keuzevrijheid van de jongeren zelf daarom bekijkt hij de thema s vanuit diverse het vakdoorbrekend projectmatig werken invalshoeken het multiculturele het actuele verhoogt ook de kansen op transfer van de het ethische de kritische bevraging zo aangeleerde vaardigheden naar andere verhoogt de leraar de interesse voor en het situaties waar we nu vaststellen dat leer 37e jaargang nummer 3 februari 2008 11 lingen bijvoorbeeld schaalberekening aan tot slot leren of herhalen in wiskunde en dat ze er in mavo weer niet in slagen de afstand op een de aandacht voor gelijke onderwijskansen kaart om te rekenen naar een werkelijke is in de b stroom en het bso reeds lang afstand of het schrijven van correcte aanwezig en zal alleen maar sterker zinnetjes niet overdragen naar antwoorden moeten worden om deze doelen te op vragen in natuurwetenschappen realiseren is het belang rijk dat er in de school vanuit zo n geintegreerd vak zijn er zeker ook ook aandacht besteed geintegreerd kansen tot meer kwalitatieve differentiatie wordt aan een aantal werken schept waarbij langs de ene kant de diversiteit randvoorwaarden meer tijd in ingezet kan worden om van mekaar te leren de klas zo kunnen bij geintegreerde opdrachten ten eerste moet er kinderen die wel sterk zijn in taal maar niet in binnen de school de wiskunde of omgekeerd door middel van een bereidheid zijn de eigenheid van de b cooperatieve werkvorm leren van elkaar aan stroom te bewaken dat betekent de de andere kant kan differentiatie binnen de keuze voor een eigen gezicht van de b taken meer kan aansluiten bij de noden en stroom binnen de school de b stroom capaciteiten van elk kind zo kan je binnen moet evenwaardig gezien en behan eenzelfde opdracht verschillende beheer deld worden als de andere niveaus singsniveaus inbouwen afhankelijk van wat deze keuze betekent dat men binnen een bepaalde leerling al wel of niet kan de school ook bereid is de uren die door de b stroom gegenereerd wor geintegreerd werken schept meer tijd in de den aan de b stroom te besteden om klas en omdat bij dit alles zeker voor die een aantal andere randvoorwaarden te leerlingen taal alledaagse taal schooltaal vervullen vaktaal en in de toekomst misschien frans een drempel is voor het leren komt vanuit om de begeleiding en ondersteuning deze aanpak meer tijd en ruimte vrij om extra van deze leerlingen optimaal te kunnen aandacht te besteden aan de verwerving van realiseren is in het verleden reeds deze taal talen het hanteren van een gebleken dat samenwerking en team expliciete woordenschatdidactiek om school vorming belangrijk zijn de school taal en vaktaal aan te brengen of het expliciet bouwt best overlegmomenten in om de hanteren van leesstrategieen om lees en zorggedachte te kunnen realiseren leerteksten aan te pakken kost noodzakelijke waarbij lerarenteams tijd en ruimte tijd ook al is dat maar 10 minuten per les krijgen om te overleggen met elkaar en met externen materialen uit te werken ten slotte bieden pav en aspv algemene ondersteuningsactiviteiten uit te bouwen sociale en persoonlijkheidsvorming de vakoverschrijdende projecten en tegenhanger van pav in het deeltijds thema s voor te bereiden enz dat onderwijs ook in de tweede en derde graad vraagt bewuste keuzes bij de verdeling kansen om aan de functionele geletterdheid van het lesurenpakket te werken joke drijkoningen illustreert dit met concreet lesmateriaal ontwikkeld in het omwille van de specificiteit van en kader van het janusproject6 heterogeniteit tussen de leerlingen in februari 2008 nummer 3 37e jaargang 12 1b en bvl is het ook belangrijk dat de staan de leerlingen centraal en niet de schoolleiding bij het toekennen van vakken of vakinhouden nog te dikwijls opdrachten in de b stroom uitgaat van worden uren in de b stroom gezien als de motivatie en de deskundigheid van opvuluren voor leraren voor leraren de leraren deskundigheid omdat heel algemene vakken omdat die toch al wat leerlingen met specifieke proble deze vakken mogen geven maar ook men zitten zowel in de school op het voor leraren technische en praktische vlak van de vakken en van attitudes als vakken het is voor de leraren van de buiten de school op socio economisch b stroom ook belangrijk dat ze zich vlak motivatie omdat leerlingbetrok voortdurend kunnen bekwamen in kenheid een van de belangrijkste voor onderwerpen die specifiek aansluiten waarden is om in de b stroom optimaal bij deze doelgroep te kunnen renderen in de b stroom luc wyns beukheuvel 39 1 2500 koningshooikt luc wyns pandora be noten 1 ond vlaanderen be onderwijsstatistieken zittenblijven schoolse vertraging en slaagcijfers in het vlaams onderwijs een kwantitatieve analyse 2003 2004 themanummer 6 brussel 2006 p 20 ond vlaanderen be publicaties default asp nr 260 statistisch jaarboek van het vlaams onderwijs schooljaar 2006 2007 brussel 2008 p 99 ond vlaanderen be onderwijsstatistieken 2006 2007 jb0607 default htm 2 vandenbroucke f 2007 de lat hoog voor talen in iedere school goed voor de sterken sterk voor de zwakken brussel februari 2007 ond vlaanderen be talenbeleid talenbeleidsnota talenbeleidsnota 200702 pdf 3 daems fr 2007 talenbeleid taalbeleid en nederlands vonk 37 2 december 2007 p 41 53 4 hacquebord h 2004 taalproblemen en taalbehoeften in het voortgezet onderwijs levende talen tijdschrift 5 2 juni 2004 5 visietekst project algemene vakken brussel vlaams verbond van het katholiek secundair onderwijs november 2005 ond vvkso ict com vvksomain brochure visiepav brochure pdf 6 ond vlaanderen be dbo projecten projecten janus htm 37e jaargang nummer 3 februari 2008 13 bijlage voorbeeld schrijfkader opdracht wat moet je nu weten als je een volgende keer informatie moet zoeken wat je geleerd hebt hierover schrijf je neer in een tekstje als hulp kan je het kader hieronder gebruiken wat heb ik geleerd zoekstrategieen als ik informatie moet zoeken in een krant of tijdschrift maak ik gebruik van zoekstrategieen om een idee te hebben van de inhoud ik kan ook al veel te weten komen door alleen als ik een detail moet vinden dan en soms is het al voldoende om gewoon februari 2008 nummer 3 37e jaargang