Bazar. Een leesbevorderingspakket voor het vmbo.

anne m ariken ra ukem a kenden en daarop kwamen bijna tachtig reacties een aantal projecten overlapten elkaar maar het voordeel was dat de keuze groot genoeg was om een gevarieerd aanbod te maken de ont bazar een wikkelaars van deze projecten kregen het verzoek om hun projecten volgens specifieke leesbevorderingspakket richtlijnen aan te passen omwille van de samenhang en een zekere mate van uniformiteit voor het vmb o binnen het totale pakket daarbij waren aspecten van didactiek materiaalkenmerken doelfor muleringen en uitvoeringsaspecten van belang vmbo eerliqqen staan over liet algeineen bekend als naast de gebruiksvriendelijkheid van het project een moeilijke groep als het oni lezen gaat veel en de organisatorische voorwaarden projecten en activiteiten voor het voortgezet ondenvijs denk aan de jonge jury of destijds de jonge do e l s t e lling gouden uil zijn meer geschikt voor vivo en havo het doel van bazar is het stimuleren van de dan voor het vinbo belangstelling voor lezen en het plezier in lezen voor de grootste groep leerlingen in liet voortgezet van eenvoudige teksten strips en jeugd onderwijs neer dan 60 van alle basis literatuur in de beide eerste leerjaren tot wat schoolleerlingen gaan naar liet vrnbo heeft stichting moeilijker teksten van nederlandse en lezen liet initiatief genonieri en sardes de opdracht allochtone auteurs in nederlandse vertaling in gegeven een leesbevorderingspakket te realiseren voor de derde en vierde klas er worden niet alleen alle vier lee jaren van liet vinbo plus de verlengde boeken gelezen er is ook ruimte voor kranten schooldag tijdschriften en nieuwe media de relatie tussen gedrukte media film en toneel komt in diverse deelprojecten aan de orde de didactiek is wa t i s b az ar afgestemd op het vmbo in vrijwel iedere bazar de naam doet denken aan de veelheid en lessenreeks is ruimte voor actieve werkvormen variatie van artikelen op een markt in dit geval vertellen schrijven toneelspelen en andere doe zijn het de verschillende en gevarieerde opdrachten zoals tekeningen en affiches maken deelprojecten die tezamen een pakket van ruim vijfentwintig leesbevorderingsactiviteiten voor ac hte rgrond e n het vmbo vormen met bazar moet lees bij de start van de ontwikkeling van bazar is een bevordering een structurele plaats krijgen in het reeks uitgangspunten geformuleerd die als volgt onderwijsprogramma van scholen voor vmbo samengevat kunnen worden bij de keuze van de projecten is rekening deelprojecten moeten aansluiten bij de gehouden met onderwerpen en thema s die belevings en ervaringswereld van de vrnbo dicht bij de belevingswereld van de leerlingen leerlinge n liggen er is sprake van een variatie in er wordt gekozen voor een thematische werkvormen het zijn korte duidelijke aanpa k opdrachten met de mogelijkheid binnen een er is aandacht voor non ficti e project te differentieren het materiaal is direct er wordt vooral gebruik gemaakt van korte inzetbaar het zijn uitgewerkte lessenreeksen en tekste n er is een speciale bazar website ontwikkeld de deelprojecten spelen in op de culturele voor bazar zijn geen nieuwe projecten diversiteit van de doelgroe p ontwikkeld maar is gebruik gemaakt van reeds er wordt naar gestreefd om kant en klare bestaande activiteiten die in de praktijk hebben producten te make n bewezen goed te werken in de wervingsronde de ouder betrokkenheid moet waar mogelijk zijn scholen literaire organisaties bibliotheken gestimuleerd worden en centra voor kunsteducatie benaderd met de er moet sprake zijn van differentiati e vraag of zij interessante projecten hadden of ook bij leerkrachten moet een positiev e 2001 3 moer 84 speciaal voor uw lwoo leerlinge n basistrainer in topconditie naar het vmbo examen de basistrainer doordacht aan wilt u een van de basistrainers vullend lesmateriaal speciaal voor bestellen uw lwoo leerlingen in de basis onze afdeling klantenservice beroepsgerichte leerweg staat voor u klaar ontwikkeld in opdracht van het telefoon 050 522 68 88 ministerie van oc w elk deel kost e 8 95 f 19 75 er is een basistrainer voor de vak heeft u vragen ken nederlands engels en wiskun bel 050 5 22 63 3 1 talen de per vak is er een deel voor leer 5 22 63 ii exact jaar 3 en een voo r onze voorlichters zullen u graag leerjaar 4 het laatste bevat verder helpen gerichte examentraining elk deel bestaat uit een werkboek wo lters n oordh off en een cd rom ze bieden postbus 5 8 opdrachten voor i uur per week 9700 mb groninge n en diagnostische toetsen met uit werkingen ook verkrijgbaar via de boekhandel houding ten aanzien van lezen worden niet alleen kennis maken met leuke boeken gestimuleerd maar ook weten waar ze die kunnen vinden de deelprojecten sluiten aan bij de eindtermen het uitgebreide pakket bestaat uit het voor het fictieonderwijs basispakket aangevuld met een aantal keuze de samenwerking tussen de school en projecten dit zijn projecten die niet in ieder buitenschoolse instellingen bibliotheek jaar terugkomen maar per leerjaar aparte centrum voor kunsteducatie moet worden deelprojecten zijn onder andere gericht op het gestimuleerd beoordelen van boeken het werken lezen en er moeten activiteiten worden ontwikkeld zelf maken met strips en het vertellen van voor de verlengde schooldag verhalen deze uitgangspunten hangen nauw samen met de proeffa se het profiel van de vmbo doelgroep uit in het schooljaar 2000 2001 hebben tien onderzoek komen de volgende kenmerken naar scholen deelgenomen aan de proefinvoering van voren bazar het ging om locaties die wat betreft lezen neemt in de vrijetijdsbesteding geen omvang en populatie sterk uiteenliepen en belangrijke plaats in verspreid over het land lagen zo deden het veel vmbo leerlingen hebben negatieve mozaiek college in arnhem mee het noordzee leeservaring uit het basisonderwijs mee college in haarlem het carmel college in het genomen brabantse heesch scholengemeenschap meer dan de helft van de leerlingen heeft een reggesteijn in rijssen en nijverdal en het taalachterstand trajectum college in maastricht op de veel leerlingen hebben een zwakke technische laatstgenoemde locatie werden de buiten leesvaardighei d schoolse bazar activiteiten aangeboden veel leerlingen kennen van huis uit geen daarnaast werden onderdelen van het leescultuu r bazarpakket op kleinere schaal getest op scholen het bezoek aan de openbare bibliotheek is laag in edam atlas college amsterdam esprit in het algemeen is sprake van een geringe nova college en op een aantal scholen in taakgerichtheid het zogenaamde zapgedrag drenthe er zijn relatief veel allochtone leerlingen in het de ervaringen en resultaten uit de proeffase vmbo niet name in de randstad bleken van grote waarde voor de aanpassing van het pakket op twee manieren is de het pakke t proefinvoering van bazar geevalueerd barfles het leesbevorderingspakket bazar is een jaarlijks verzamelde gegevens door middel van terugkerend programma dat een modulaire vragenlijsten via docenten coordinatoren en structuur kent en gelijkmatig over het jaar wordt andere betrokkenen na afronding van een verspreid de aanvankelijke bedoeling om lessenreeks vulde iedere docent een vragenlijst structureel een uur per week aan bazar te in over de structuur inhoud en niveau van het besteden 40 uur per jaar voor de eerste drie materiaal en over de uitvoering van de lessen leerjaren en 28 voor het vierde leerjaar is op deze manier werden de meningen over mede door de inzichten en ervaringen uit de zeventig praktijkervaringen verzameld proeffase losgelaten er is nu sprake van een rhea hummel studente algemene literatuur basispakket 1 uur per twee weken dat wetenschap aan de vrije universiteit van aangevuld kan worden tot een uitgebreid amsterdam en zelf eerder werkzaam als docent pakket nederlands op een school voor vmbo verrichte in het basispakket komen vijf soorten projecten in opdracht van stichting lezen een onderzoek elk jaar terug het gaat om lezen rond thema s op vier proefscholen en vier controlescholen waarbij ook het fictiedossier een rol speelt zij interviewde docenten observeerde de lessen theater film poezie en non fictie in de en legde leerlingen een vragenlijst voor zowel onderbouw wordt daarnaast een bibliotheek voor de lessen als daarna bezoek uitgevoerd leerlingen moeten immers het algemene beeld over bazar was positief a l 200i13 moe r 86 zijn op een aantal punten kanttekeningen zullen in arn hem behalve het mozaiek college gemaakt die gebruikt zijn voor de eindredactie nog vier vmbo scholen met bazar gaan werken zo gaven sommige docenten aan dat het in amsterdam vindt uitbreiding plaats naar een taalgebruik te moeilijk was voor de leerlingen ander leerjaar in haarlem worden met name de en dat er meer actieve opdrachten in konden randvoorwaarden verstevigd en in maastricht bibliotheken hadden de ervaring dat het wordt gewerkt aan uitbreiding van buiten naar moeilijk is om te werken met projecten me een binnenschools vaste titellijst deze projecten zijn inmiddels aangepast en de vaste titellijsten zijn vervangen website door omvangrijker lijsten met suggesties en bazar beschikt over een eigen website korte samenvattingen van de te gebruiken stad net bazar de site geeft docenten boeken leerlingen bibliothecarissen en andere belang in de proeffase kwamen de eerste enthousiaste ste ll enden informatie over het project voor reacties van docenten en leerlingen boven tafel sommige projecten is extra lesmateriaal op de een docent nederlands van het noordzee site te vinden docenten kunnen hun college in haarlem vat zijn ervaringen samen praktijkervaringen via de site uitwisselen en ik wist niet wat ik zag in de pauze gingen ze elkaar ideeen en suggesties geven ook nieuw gewoon door met lezen de leerlingen vinden uitgekomen boeken die binnen bepaalde het hartstikke leuk vaak weten ze gewoon niet projecten kunnen worden gebruikt zullen via wat voor jeugdboeken er zijn en als ze dan de website te vinden zijn allerlei leuke boeken zien over de liefde of spannende verhalen lezen gaat er een wereld de proje c ten voor ze open in het basispakket zijn opgenomen voor leefaar 1 landelijke invo e rin g leuke boeken lezen leerlingen lezen boek in het schooljaar 2001 2002 zijn tien locaties fragment en rond een bepaald thema in de uitgenodigd om te fungeren als voor lessen wordt gewerkt met diverse soorten beeldlocatie de voorbeeldlocaties zijn exem opdrachten en werkvormen de leerlingen be plarisch voor scholen die vanaf januari 2002 oordelen ten minste een boek met behulp van bazar willen invoeren in hun school volgens de een boekbeoordelingsformulier uitgangspunten van het project vijf van deze locaties waren in het voorafgaande jaar ook proeflocatie en continueren bazar dus in hun eigen school de voorbeeldlocaties voldoen in principe aan de volgende voorwaarden bazar wordt uitgevoerd door alle docenten nederlands in de betreffende leerjaren de invoering van bazar wordt gesteund door de schooldirecti e per school of locatie zijn uren vrijgemaakt voor coordinati e samenwerkingsafspraken met instellingen buiten de school gemeente bibliotheek centrum voor kunsteducatie zijn formeel vastgelegd de uitvoering is ruim van tevoren gepland en voorbereid op verscheidene locaties die al ervaring met bazar hebben opgedaan in de proeffase wordt het aantal scholen en klassen uitgebreid zo 2 0 0 i 3 moer 87 tijdschriften in de klas leerlingen bekijken en opdrachten en werkvormen de leerlingen bespreken verschillende tijdschriften en maken beoordelen ten minste een boek met behulp opdrachten elke deelnemende klas krijgt gratis van een boekbeoordelingsformulier een groot pakket recente tijdschriften zodat de leerlingen bij de opdrachten over authentiek en tijdschriften in de klas de aanpak is hetzelfde als recent materiaal beschikken in het eerste leerjaar maar de leerlingen maken andere soorten opdrachten lezen in het donker een les als voorbereiding op de film de tasjesdief een les de film bekijken lezen in het donker een les als voorbereiding op in de bioscoop eventueel op school en een les de film dangerous minds een les de film nabespreking van de film bekijken in de bioscoop eventueel op school en een les nabespreking van de film doe maar dicht maar leerlingen schrijven gedichten rond een thema en kunnen die doe maar dicht maar de aanpak is hetzelfde als in opsturen om deel te nemen aan de landelijke het eerste leerjaar maar de leerlingen maken dichtwedstrijd doe maar dicht maar dit gedichten rond andere onderwerpen project brengt bij veel leerlingen ook door henzelf onvermoede creatieve kanten naar theater zie leerjaar 1 buiten deelname aan de wedstrijd is niet verplicht daarnaast is voor het tweede lee jaar als voor waardely k project opgenomen theater dit project bestaat uit een draaiboek informatie zoeken dit project neemt 1 blokuur in voor het organiseren van een bezoek aan een de bibliotheek in beslag leerlingen kiezen een theatervoorstelling of het inhuren van een set informatieve vragen over een onderwerp en voorstelling op school de school kan kiezen beantwoorden die vragen met gebruikmaking tussen twee varianten a een les vooraf van diverse typen informatiebronnen waaronder voorstelling een les als nabespreking of b twee het internet voor dit project neemt de school lessen vooraf voorstelling en twee lessen als contact op met de openbare bibliotheek het nabespreking het draaiboek gaat niet uit van project wordt uitgevoerd onder leiding van de een specifieke voorstelling maar laat werk bibliothecaris de docent nederlands en de vormen en opdrachten zien die verder ingevuld bibliothecaris spreken van tevoren een taak kunnen worden als de keuze voor een verdeling af voorstelling is geniaakt voor die keuze neemt de school contact op met steunfunctie kunst het basispakket voor leerjaar 3 bestaat uit educatie in de regio leuke boeken lezen leerlingen lezen boek daarnaast is voor de eerste klas opgenomen als fragment en rond een bepaald thema in de voorwaardelijk project lessen wordt gewerkt met diverse soorten bibliospel de leerlingen maken op een speelse opdrachten en werkvormen manier kennis met de bibliotheek aan de hand van een dobbelspel leren zij diverse facetten van ik en de krant een project van stichting krant in de bibliotheek kennen het spel wordt gespeeld de klas leerlingen maken opdrachten naar onder leiding van de bibliothecaris de biblio aanleiding van kranten en worden zich bewust thecaris en de docent nederlands spreken van van het plezier en het nut van kranten het tevoren een taakverdeling af materiaal dat in het kader van bazar wordt ingezet is speciaal voor het vnibo ontwikkeld in liet basispakket zijn opgenomen voor leerjaar 2 deelnemende scholen krijgen pakketten kranten op school leuke boeken lezen leerlingen lezen boek fraginent en rond een bepaald thema in de lezen in het donker een les als voorbereiding op lessen wordt gewerkt met diverse soorten de film the truman show een les de fil m 200i 3 moer 88 bekijken in de bioscoop eventueel op school contracteert de schrijver via de bemiddelende en een les nabespreking van de film organisatie stichting schrijvers school samen leving zo gedacht zo gedicht leerlingen schrijven zelf gedichten en kunnen die gedichten insturen voor voor leerjaar 1 deelname aan de gelijknamige dichtwedstrijd dit leuke boeken lezen een keuze uit nog eens twee project vindt zijn oorsprong in noord holland projecten waarbij leerlingen boek fragment en en heeft in korte tijd een sterke populariteit lezen en opdrachten maken de school vraagt de opgebouwd het materiaal dat in het kader van bibliotheek om de boekenkisten voor dit project bazar wordt ingezet is speciaal ontwikkeld voor te verzorgen vmbo scholen asterix een lessenreeks rond de strips van theater evenals in de onderbouw wordt hier asterix en obelix om over de stripboeken te gewerkt met een draaiboek maar niet een andere beschikken neemt de school contact op niet de lesinhoud bibliotheek het basispakket voor leerjaar 4 bestaat int woordenhitis de orale vertelcultuur staat in dit project centraal de leerlingen vertellen een leuke boeken lezen leerlingen lezen boek verhaal aan de klas eerst is dat een kort fragment en rond een bepaald thema in de verhaaltje maar het wordt steeds langer de lessen wordt gewerkt met diverse soorten verhalen kunnen zelf verzonnen zijn of opdrachten en werkvormen afkomstig zijn uit bijvoorbeeld de verteltraditie van de cultuur waaruit de leerling afkomstig is ik en de krant de aanpak is hetzelfde als in het alle leerlingen komen aan de beurt het project derde leerjaar maar niet andere opdrachten mondt uit in een vertelfestival in de school waarvoor ouders en andere familie uitgenodigd lezen in het donker een les als voorbereiding op worden de film rosie een les de film bekijken in de bioscoop eventueel op school en een les voor leerjaar 2 nabespreking van de film leuke boeken lezen een keuze uit nog eens twee projecten waarbij leerlingen boek fragment en zo gedacht zo gedicht de aanpak is hetzelfde als lezen en opdrachten maken de school vraagt de in het derde leerjaar maar niet andere bibliotheek om de themakisten voor dit project opdrachten voor de leerlingen te verzorgen theater zie leerjaar 3 woordenhuis de aanpak bouwt voort op wat de leerlingen gedaan hebben in het eerste leerjaar uitbreiding s module s in het uitgebreide pakket zijn strips in de klas een lessenserie over het voor alle lee rjaren fenomeen strips met aandacht voor verschil lende soorten strips en stereotyperingen in een schrijver in de klas vier lessen worden stripverhalen een serie afbeeldingen op cd rom besteed aan het bekend raken met een schrijver laat leerlingen de geschiedenis van de strip in en zijn boeken en het voorbereiden van het vogelvlucht zien bezoek van de schrijver aan de school vijfde les de lessen vormen een soort draaiboek dat voor leefaar 3 ingevuld wordt als de keuze voor de schrijver is leuke boeken lezen een keuze uit nog eens vijf gemaakt van de docent wordt verwacht dat projecten waarbij leerlingen boek fragment en hij zij zelf in samenwerking met de biblio lezen en opdrachten maken de school vraagt de thecaris op zoek gaat naar geschikt materiaal bibliotheek om de boekenkisten voor dit project over de betreffende schrijver de school te verzorgen 200i 3 moer 89 je eigen strip maken leerlingen maken zelf een hoeveel weegt blauw in vijf lessen maken de strip rondom een spreekwoord met behulp van leerlingen kennis met uitingen van beeldende de computer ontwerpen ze een stripfiguur kunst en leren zij beelden om te zetten in taal waarmee ze vervolgens een stripverhaal in vijf poezie de eerste drie lessen gaan over poezie platen tekenen personificatie en het ontstaan van kunstwerken met deze bagage wordt in de vierde voor leerjaar 4 bijeenkomst een tentoonstelling in een leuke boeken lezen een keuze uit nog eens twee nabijgelegen museum of galerie bezocht in de projecten waarbij leerlingen boek fragment en laatste les vertalen leerlingen hun indrukken in lezen en opdrachten maken de school vraagt de poezie met behulp van een kijkwijzer bibliotheek om de boekenkisten voor dit project te verzorgen take two leerlingen kiezen een boekfragment en verfilmen dit met videoapparatuur de rollen voor de verlengde schooldag zijn opgenomen van acteurs regisseur camera en geluids man vrouw worden verdeeld de school neemt leeskamp dit is een beschrijving van een aantal contact op met het regionaal steunpunt voor aansprekende activiteiten rond lezen die ingezet kunsteducatie voor inhoudelijke en materiele worden in het kader van een introductie ondersteuning weekeinde of werkweek nadere informatie wie inhoudelijke of organi mijn fluwelen kamer in dit project leren satorische vragen heeft kan contact opnemen met leerlingen op gestructureerd maar ook speelse kees broekliof bardes k broekhof sardes nl of wijze gedichten schrijven de nadruk ligt op 030 2326200 zintuiglijke waarneming bij alledaagse onder wie informatie wil over de bestelwijze van het werpen door de gestructureerde aanpak en de pakket kan contact opnemen neet de uitgever effectieve tips en verhelderende vragen krijgt de marlies kamp partners m lzamp ced nl of creativiteit van de leerlingen alle ruimte de 010 4071563 gedichten van de leerlingen worden gebundeld 200i 3 moer 90