Begeleiding van leerlingen met leerproblemen vanaf de eerste graad secundair onderwijs

ff begeleiding van leerlingen met leerproblemen vanaf de eerste graad secundair onderwijs benny verheyden elke leerkracht krijgt tijdens zijn loopbaan te maken met vernieuwingsgolven die de onderwijswereld overspoelen ze in de praktijk omzetten vergt een flinke dosis cre ativiteit en energie bijgevolg vraagt de leerkracht zich met een zekere scepsis af in welke mate vernieuwing effectief ook zinvol is bij zijn pedagogisch optreden elke didactische ontwikkeling gericht op het optimaliseren van de intrinsieke mogelijkhe den van de leerling lijkt een waardevolle parameter om een vernieuwing op haar waarde te toetsen onder meer in het kader van de eindtermen werd enkele jaren geleden het begrip kwaliteitszorg gelanceerd de begeleiding van leerlingen met leerproblemen kadert hierin en in haar geheel beantwoordt de kwaliteitszorg aan de hoger gestelde waardemeter reden genoeg dus om deze vernieuwingsgolf ter harte te nemen maar wie er zich vol idealisme instort wordt alras door een aantal dwingende vragen met de twee voeten op de grond gezet r is om te beginnen het probleem geconfronteerd dat is op zich een gezonde van de inventarisering met welke situatie omdat ze de nodige spanning cree moeilijkheden hebben leerlingen te ren om de mens en in casu de leerling tot maken en welke daarvan moeten activiteit te motiveren door probleemstellend door de school begeleid worden les te geven speelt de leerkracht daar didac dan stelt zich de vraag naar de tisch op in onoverbrugbare problemen heb begeleiders daaruit vloeit onder meer ben daarentegen een averechts effect en lei de problematiek van de taakverdeling de den op de duur tot immobilisme vanuit zijn bijscholing het opstellen van remedierings pedagogische praktijk heeft de leerkracht programma s en de omkadering bpt uren weet van een groot aantal moeilijkheden voort nadien komt de screening aan de waarmee leerlingen gecon fronteerd worden beurt de begeleiders moeten technieken grosso modo kan het accent liggen op spe ontwikkelen om de probleemleerlingen op cifieke leermoeilijkheden of op socio emotio het spoor te komen de begeleiding zelf nele problemen in werkelijkheid zijn beide vereist een praktische organisatie een aan moeilijk of niet van elkaar te scheiden en gepaste didactiek en omgang met de leer treedt er een onderlinge beinvloeding op lingen ten slotte rijst de vraag of al die geleverde inspanningen uiteindelijk wel in leermoeilijkheden worden onder meer ver verhouding zijn tot het bereikte resultaat oorzaakt door even iets niet begrijpen in de les een leerachterstand door afwezigheid mindere aanleg voor een bepaald vak onvol inventarisering doende beheersen van basisvaardigheden van leerproblemen spelling begrijpend lezen rekentechnieken een gebrekkige studiemethode een verkeer de studiekeuze of zelfs een medisch neuro de mens wordt dagelijks met problemen logische handicap onder andere dyslexie sept okt 1996 nummer 1 264 jaargang nrai de socio emotionele problemen ontstaan is het inoefenen van gesprekstechnieken van vaak vanuit de persoon van de leerling zelf groot belang bij lees en spellingproblemen elke leerkracht wordt in mindere of meerde staan de diagnose en specifieke didactische re mate geconfronteerd met hyperkinesie werkvormen centraal de uitbouw van deze faalangst verstrooidheid demotivatie begeleiding is bijgevolg afhankelijk van de agressiviteit of druggebruik bij zijn leerlin prioriteiten bij de toekenning van bpt uren gen de sociale context van de leerling enerzijds en de bereidheid van enkele leraars waartoe onder meer de familiale of school om zich bij te scholen andercijds se situatie bijvoorbeeld pesten relatie met gezien de veel voorkomende koppeling van sommige leerkrachten en de vriendenkring leermoeilijkheden aan socio emotionele pro behoren kan eveneens deze problemen blemen is het gevaar groot dat een pro veroorzaken of aanwakkeren bleemleerling van alle kanten begeleid wordt niet alle hierboven aangehaalde problemen om overlappingen te vermijden en efficient te vallen binnen het kader van dit betoog het werken moet de remedial teacher kunnen beoogt specifieke moeilijkheden waarvoor terugvallen op een goed gestructureerd binnen het gewone lesverloop weinig of geen schoolbeleid met een duidelijke taakomschrij ruimte is maar die anderzijds toch geen ving voor elke begeleider bijgevolg moet de gespecialiseerde begeleiding door een thera leerlingenbegeleiding door de directie of een peut of pms medewerker vereisen overleg remedial teacher gecoordineerd worden met deze dienst behoort evenwel wezenlijk tot deze coordinatie houdt onder andere in de begeleiding van leerlingen met problemen bijhouden van een dossier met de pro bleemomschrijving een verslag van de begeleiding in het verleden een reme de begeleider dieringsplan voor de toekomst of remedial teacher regeling van de begeleidingsmomenten contacten met collega s pms mede werker therapeut de inhoud en de aard van de begeleiding organisatie van het toekennen van dis hangt af van de omkadering en de opleiding pensaties op basis van het dossier en in van het personeel in de school de directie overleg met alle betrokkenen de graadverantwoordelijken het opvoedend doorstroming van gegevens naar vol hulppersoneel en de klasleraar of een gend leerjaar begeleidingsteam zijn op een specifieke manier bij de begeleiding betrokken naast er wordt nu verder vooral op de remedial de individuele opvang van leerlingen leggen teaching ingegaan en meer specifiek op de zij de contacten tussen de verschillende studiemethodebegeleiding en de aanpak van geledingen binnen de school leerling leraar leerlingen met lees en spellingproblemen opvoeders directie en daarbuiten ouders pms therapeut in elke school is deze omkadering uiteraard structureel voorzien voor andere problemen wordt een beroep de screening gedaan op zogenaamde remedial teachers het opsporen van leer dat zijn leerkrachten die vanuit het lesuren lingen met moei li jkheden pakket voor een aantal uren zijn vrijgesteld om leerlingen bij zeer specifieke leerproble elke school is vertrouwd met de klassieke men te begeleiden liefst hebben ze hiervoor kanalen waarlangs informatie omtrent leerlin een aangepaste bijscholing gevolgd voor gen binnenstroomt de inschrijvingsfiche het wat de socio emotionele begeleiding betreft rapport de klasseraad zowel de begeleiden nm 26 jaargang nummer 1 sept okt 1996 de als de delibererende het oudercontact programma s altijd ordening nastreven de pms verslagen het komt erop aan het 3 de dyslecticus bestaat niet er zijn wel gebruik ervan te optimaliseren door bijvoor dyslectische leerlingen met elk hun beeld specifieke socio emotionele en leer eigen moeilijkheden de remedial problemen reeds op de inschrijvingsfiche t teacher zal dus geen inhaalklas voor alle formuleren of ze in een schriftelijk vak com dyslectici samenstellen maar is integen mentaar op het rapport te vermelden deel verplicht om met zo klein mogelijke groepjes te werken om concreet groepen te vormen voor studie methodebegeleiding zijn verschillende werk 4 dyslexie kan zich onder verschillende wijzen mogelijk een voorbeeld tijdens de vormen manifesteren zo zijn er te snel eerste weken van september worden geinte le radende lezers en te trage spellende resseerde leerlingen aangesproken die het lezers maar zeker in het secundair jaar overdoen of die via de inschrijvingsgege onderwijs komen die symptomen in vens in aanmerking komen na het eerste mengvorm voor de remedial teacher rapport en of de klasseraad van eind oktober bestrijkt dus in zijn remediering het best kunnen de klasleraren nog leerlingen doorver een zo ruim mogelijk veld wijzen dat kan eveneens na het kerstrap 5 dyslexie vereist een aangepaste bege port na de paasvakantie komen enkel nog leiding vaak door logopedisten en neu individuele specifieke problemen aan bod rolinguisten verzorgd de remedial teacher moet daarom zijn beperkingen in tijd en bekwaamheid kennen en leer meer specifiek opsporen van lingen via het pms naar specialisten leerlingen met dyslexie durven doorverwijzen zoals hoger vermeld worden leerlingen met bewust van de onvolledigheid en de sub dyslexie reeds via het schoolrapport of de jectiviteit zetten we eerst enkele inzichten in inschrijvingsfiche gesignaleerd voor wat dit verband met dyslexie een specifiek leerpro laatste betreft is voorzichtigheid geboden bleem op een rijtje want al te vaak omschrijven de ouders een 1 wanneer dyslexie op een gedegen weten minder begaafd kind als dyslectisch met de schappelijke basis werd vastgesteld gaat hoop een voorkeursbehandeling los te krij het om een blijvende handicap daarin gen de school kan dit probleem zelf een verschilt de dyslecticus van de andere beetje ondervangen door het afnemen van leerlingen met lees en spellingproblemen een diagnostische toets gericht op het de remedial teacher weet dan vooraf dat opsporen van leerlingen met lees en spel hij het euvel niet uit de wereld kan helpen lingproblemen 3 maar probeert de leerling wandelstokken voor wat de spellingproblemen betreft aan te bieden waarmee hij door het spel nemen de leraren nederlands een dictee af ling en letterwoud kan marcheren hij bij alle leerlingen ze stippen het aantal fou beseft goed dat net zoals de andere leer ten aan op basis van het gemiddeld aantal lingen de dyslectici sterk verschillen in gemaakte fouten verdeelt de remedial aanleg en mogelijkheden teacher alle leerlingen in negen groepen de 2 de dyslecticus worstelt met structure leerlingen uit de drie zwakste groepen wor ring zo ziet hij bijvoorbeeld de morfolo den voor begeleiding uitgenodigd hierbij gische opbouw van woorden niet of voegen zich nog leerlingen die via de doorziet hij nauwelijks de opbouw van inschrijvingsgegevens in aanmerking komen een tekst de remedial teacher zal dus in zoverre ze via het diagnostisch dictee bij het uitwerken van zijn remedierings nog niet werden opgespoord of die er sept okt 1996 nummer 1 26 jaargang j