Beoordeling en rapportage

addie gerritsen begeleiding van de leerling 0 beoordeling en rapportage het is logisch om in een themanummer over de aansluitingsproblematiek basisonderwijs voortgezet onderwijs aandacht te schenken aan beoordeling en rapportage rappo rtage refereert in dit kader aan de wijze waarop scholen de ontwikkeling of vordering van hun leerlingen schriftelijk tot uitdrukking brengen het is niet alleen logisch maar het doet ook recht aan het vele werk dat op dit gebied is gedaan scholengemeenschappen onderwijsbegeleidingsdiensten en allerlei samenwer kingsverbanden hebben veel tijd en energie gestoken in het ontwerpen van criteria het opstellen van plannen het ontwerpen van formulieren en zelfs het samenstellen van les senseries ook uitgevers hebben zich erop gestort sander van gangelen heeft letterlijk stad en land afgebeld met het verzoek materiaal te sturen dat ons kon helpen bij het samenstellen van dit artikel uit haarlem rotterdam nijmegen en utrecht kregen we materiaal informatie over rapportagesystemen die ont wikkeld worden in amersfoort rotterdam en amsterdam werd ons toegestuurd door guuske ledoux die daar een vergelijkend overzicht van had gemaakt ten behoeve van zaanstad ik heb het vermoeden dat er in andere 80 vo projecten nog wel meer mate riaal is van volledigheid is zeker geen sprake maar wat we kregen geeft wel aan op welke sporen mensen zitten de bedoeling is dan ook om een overzicht te geven van dat materiaal daarbij vooral note rend wat de uitgangspunten zijn en hoe die zijn uitgewerkt vooraf de leerstof die de leerling in staat stelt een eigen de von is voorstandster van selectievrij onder schoolloopbaanconcept te realiseren wijs waarbij het pedagogisch klimaatvan de ver in dit verband noem ik een paar punten die ont volgschool moet aansluiten op dat van de basis leend zijn aan de beleidsnota en die hier actueel school essentieel is de longitudinale aanpak van zijn von bestuur 1980 53 het belang van het kind vraagt individuele begeleiding de von bevordert een opvoeding waarbinnen glorieus kinderen leren om hun eigen belangen te formu leren en daarvoor op te komen u bem oe it zich vooral met de brupkiaasera is het waar dat de het is dan ook logisch dat kinderen zelf betrok overgang tussen lapere school ken worden bij beslissingen vaak voor hun geno en voortgezet onderwijs steeds men problematischer wordt qua onderwijsmethodes en moeer zou waar draaien beoordeling en rapportage eigenlijk den de verschillen groter zijn om geworden in de zestiger jaren en daarvoor werd een school ja de scholen waar kindere n keuze bepaald op grond van het rapport c q de nu te rechtkomen zijn veel gfdr ter dan vroeger ze hebben er mate van beheersing van de lagere schoolleerstof moeite mee plotseling weer de de laatste jaren blijkt het dat rapportage en be jongste te zijn dat ze helemaal oordeling ook gekoppeld dienen te worden aan opnieuw mo e ten be ginnen in milieufactoren aan wensen en verlangens van de zesde klas hebben ze net een glorieus jaa r a c hter de rug met leerlingen en ouders tegelijkertijd wordt er h e erl ij ke laatste maanden met steeds meer nadruk gelegd op informatie over het schoolkamp en musical echt vo voorbeelden van schoolkeuzeprojecten ongekroonde prinsen en prin ses sen daarna zijn het opeens info markten en ouderavonden zijn in het mate brugpiepers ze krijgen ook te riaal te vinden maken met grotere leeftijdsver beoordeling en rapportage bij de overgang bo schillen op s ch ool waar sommi vo blijken steeds meer ingebed in een heel scala ge leerlingen al twintig zijn en ee n groot ve rs chil is ook het van ondersteunende maatregelen hui swerk dat ze van de lagere informatie van vo scholen naar leerlingen en school nauwelijks kennen en ouders w aarmee ze hier iedere dag te informatie over beheersing van de stof en be maken krijgen er i s inderdaad ver s chil van langstelling van de leerlin g aanpak we zouden erg veel informatie over persoonlijkheidsaspecten mi van de lagere s c hool kunnen le lieufactoren en psychologische aspecten ren vooral wat be treft de bena ondanks al deze activiteiten blijft het hoofddoel d e ring van de lee rlingen het zitten in een klas op de lagere er achter te komen welke school voor vo het school is heel iets ander s dan in beste aansluit op de mogelijkheden en wensen het voortgezet onderwijs op van de leerling de lag e re s c ho ol is e r meer ge ze ll i gheid en vrijheid omdat er leerkrachten hebben de taak een zo nauwkeurig meer zelfstandig en projectge mogelijk beeld te geven van de leerling en om te ri c ht wordt gew erkt en dat adviseren de verantwoording voor de schoolkeu staat b ij ons nog in de kinder ze ligt bij de ouders in geval van verschil van me scho enen op de lagere sc hool kunn e n ze o p staan e n bij de do ning nemen de ouders samen met hun kind de be cumentatie een b oe kj e hal e n of slissing wat praten met elkaar en dat is e en heel ander e we rkwijze dan met betrekking tot beoordeling en rappo rt age bij on s we zouden eens heel ind r ing e nd m oeten kijken naar pleit de von voor individuele leerlingbegelei die wijze van werken dat is ding de beste manier om te rappo rt eren is door o o k het argum ent van minister middel van een gesprek naar aanleiding van dee lman om de m i dd e n school schriftelijke verantwoording bijvoorbeeld de ra p voortgezet basisonderwijs te n oemen daar kunnen we niet po rt en van klas 5 en 6 daarin komen aan de or meer onderuit de de mogelijkheden de interessen en de talenten van die leerlin g welke benadering van vaardigheden en attitu interview met loek jansen conrector in gouda des de leerling zelf positief waardee rt uit hervormd nederland 15 november 198 2 54 het functioneren in de klas op sociaal niveau een ononderbroken ontwikkeling van het kind is op welke manier de leerling en de docent gewaarborgd zolang leerlingen met elkaar wor kan kunnen werken aan de verbetering van die den vergeleken en onder bepaalde gemiddelden vaardigheden en de kennis van de verschillen blijven kan er geen sprake zijn van individuele de vakken begeleiding het aangeven van het niveau waarop een leerling informatie uit kennis en vaardigheidstoetsen staat ten opzichte van de cursorische leerlijn psychologische tests of anderszins moeten met de geeft geen kindgerichte beoordeling maar veeleer grootst mogelijke voorzichtigheid worden opge een schijnresultaat de voorspellende waarde nomen in het dossier want het is heel belangrijk daarvan is zeer beperkt in bepaalde gevallen kan dat kinderen niet worden gestigmatiseerd het dat alleen iets zeggen van de goede leerlingen advies van het schoolhoofd is immers maar be daarom zal aan het vo alleen persoonsgebonden trekkelijk voorspellende waarde 60 procent an informatie leer en omgangsgedrag moeten wor dere vormen blijken nog minder betrouwbaar den verstrekt veertig van de honderd leerlingen krijgen een ad vies wat niet juist blijkt bos 1974 de kwets de von bestrijdt het schoolse ritueel waarbij bare de zwakke en de emotioneel heel jonge kinderen zaken leren die ze zelf onzinnig vinden kinderen zullen hier eerder de dupe van worden voor de aansluiting betekent dat dat er minder dat wordt nog versterkt door het feit dat het aandacht moet komen in het vo voor het cogni voortgezet onderwijs vooral gericht is op veralge tieve leren en dat er meer aandacht moet komen meniseren van produktbeheersing voor vaardigheden attitudevorming en persoon tegelijkertijd met bovengenoemde informatie lijkheidsvorming iets wat in het bo tot nu toe krijgen de leerlingen en hun ouders informatie vaker voorkomt dan in het vo over de mogelijkheden in het vo met betrekking tot het te kiezen beroep en de opleiding daar onderwijs en opvoeding in het bo en vo dienen voor de onderwijsgevende heeft ook de taak ou er dus op gericht te zijn kinderen en ouders in ders te wijzen op de verschillen in de doelen van zicht te geven in het ontwikkelingsproces en de scholen pedagogisch klimaat en pedagogisch di mogelijkheden in het vo dactische werkvormen zie hiervoor de andere rapportage en beoordeling moeten dan vooral bijdragen in dit nummer procesgerichte informatie bevatten in hoeverre ouders moeten daar in het belang van hun kind het materiaal dat op verschillende plaatsen wordt vragen over stellen want de overgang naar het gebruikt hieraan voldoet zal uit het volgende vo kan als zeer griezelig of bedreigend worden blijken ervaren en dat heeft zeker consequenties voor het leerproces en de motivatie n ijmegen een tip van sander ouders zouden een wande ontwikk elt ee n p rofie lsche ts op basis v an ke nni s ling in schooltijd door de school van hun keuze vaardigheden en h o ud ingen moeten maken en daarbij letten op hoe leerlingen onderling en leerlingen en leerkrachten met el nijmegen heeft een stuurgroep ontwikkeling kaar omgaan dat zegt vaak iets over hoe onder profielschetsinstrumeny uit discussies naar aan wijs en vorming zich verhouden leiding van de nota moedertaalonderwijs in nij alle genoemde factoren zoals milieu hobbies en megen kwam de behoefte naar voren een instru aan de andere kant reclame achtige informatie ment te ontwikkelen dat naast kennis ook vaar stands van scholen enzovoort maken niet altijd digheden en houding van de leerlingen zou kun even duidelijk wat een school te bieden heeft als nen vastleggen het gaat om pedagogisch klimaat werkvormen sinds mei 1980 wordt er aan de ontwikkeling van onderwijsinhouden en leerlingbegeleiding zo n instrument gewerkt in het blad basis stuurgroep ontwikkeling profielschetsinstru geen selectiegericht onderwijs ment wordt regelmatig verslag gedaan van de de von bestrijdt selectiegericht onderwijs stand van zaken van de ontwikkelingswerkzaam de vraag met betrekking tot de aansluiting is heden doel van een profielschetsinstrument is dan hoe kan de begeleiding zo vorm krijgen dat het schriftelijk zo dicht mogelijk benaderen van 55 een ideaal gesprek tussen een leerkracht van de durf zich te uiten lagere school en iemand van het vo over een be algemene conclusie van de enquete we weten nu paalde leerling die van die ene naar die andere wat er getoetst moet worden en welke soorten school gaat vragen er gesteld moeten worden een en ander aansluitingsproblemen zouden kunnen vermin zal in verschillende werkgroepen moeten worden deren als er bij toetsing observatie en beoorde uitgewerkt ling uitgegaan wordt van deze vragen ter illustratie zijn de rapporten bo en vo opge 1 welk vervolgonderwijs past het best bij deze nomen leerling uit die situatie positieve selectie 2 hoe kan het vervolgonderwijs het best aanslui ten bij de verworven kennis vaardigheden en y c c i houdingsaspecten diagnostiek m basisscholen zullen de profielen van hun leerlin 0 o m n n m o h n o 4 r e e gen niet laten afhangen van momentopnamen en o sx o0 a a e m y o basisscholen en scholen voor vo zullen meerdere a c w a w m 41 malen met ouders en met elkaar praten voor en t o s m o na de schoolverandering over de keuze en over de nederlands 1 0000 0000 0000 0000 0000 000 leven 2 0000 00 00 0000 0 0 00 0000 000 0 evaluatie daarvan 3 0000 0000 000 oooa oaoo 0000 a 0000 0000 000 0000 0000 0000 voordat de stuurgroep aan het ontwikkelen be echr ven 1 0000 0000 0000 0000 0000 000 0 gon heeft zij eerst een inventarisatie gehouden 2 oooo 0000 0000 0000 0000 ooo e van de wensen en verwachtingen ten aanzien van 3 o 3 oo oooa o 2 oo oo o o oaoo aooo a 0 000 0 000 00 0 0003 000 0 000 0 zo n profielschetsinstrument in de vorm van een l uisteren 1 000 0 0 000 0000 0000 0000 0000 enquete de conclusies uit die enquete gebruikt 2 0000 0000 0000 0000 0000 0000 3 0000 0000 00 0 0 0000 00 0 0 0000 men in de profielschets 4 0000 0000 0000 0000 0000 000 0 deze schets zal bestaan uit zes a zeven hoofd spreken 1 0000 0000 0000 0000 0000 0000 stukken en het gaat te ver om die allemaal te be 2 0000 0000 0000 000 0000 000 0 0 000 0000 0000 0000 0000 0000 spreken daarom neem ik er wat krenten uit 4 0000 0000 0000 0000 0000 0000 de meest gebruikte middelen om leerlingen te extra ontleden 1 0000 0000 0000 3 0 0 0000 000 0 2 0000 0000 0000 0000 0000 000 0 beoordelen op het terrein van kennis zijn toetsen 3 voos 0000 oo a o o o g oo 0000 4 o000 0000 000 oio 2200 0000 op het terrein van vaardigheden opdrachten praktisch 1 0000 0000 0000 ooo c cco 0000 werkstukken observaties en ook wel verschillen nederlands 2 000 0000 0200 0 000 00 00 000 0 de soorten toetsen op het terrein van houdingen 3 oaoo oooo o000 000 cooo 0000 4 ooao oo0o 0000 03i0 0030 000 0 vooral observaties en doe activiteiten b ij vragen over wat er getoetst c q geobser veerd moet worden valt erg op dat alle onderde misschien kan men zich die ongetwijfeld grote len tot in de finesses zijn uitgesplitst hoeveelheid werk besparen want die uitsplitsin neem als voorbeeld taal gen zullen toch alleen tot schijnresultaten leiden bij kennis neem de proef en vul het schema in begrijpend lezen ga aldus tewerk weergave gedachten spreken en schrijven neem een leerling in gedachten luisteren vul het schema in woordenschat geef het schema vervolgens aan een collega dicte e vraag hem of het duidelijk is wat jij over die leer fantasie en creativiteit ling wilt vertellen we gaan er even vanuit dat gespreksdeelname die collega een man is zinsbou w toets je eigen oordeel aan het zijne technisch lezen het resultaat kan zijn bij vaardigheden 1 6f het beeld van je collega en het jouwe ko alleen op het gebied van schrijven wordt ge men niet overee n toetst 2 6f je moet nog heel wat uitleggen voordat hij bij houdingen en sociale vaardigheden gaat het begrijpt hoe die leerling in elkaar steekt om omgang met docenten leerlingen en om de werkt het dan 56 haarlem behalve het verslag en het schema kregen we enig t werken aan een begeleidingsschrif materiaal met betrekking tot de is reeks een testboekje met schoolvorderingen en een intelli uit haarlem kregen we een verslag van een deel gentietest en een aantal voorgedrukte formulie enquete en een schematisch overzicht bureau ren adviseur vo z j van de procedure in het kader het eerste formulier moet in de loop van de vijf van de continue begeleiding het verslag bestaat de klas worden ingevuld op welke datum er con hoofdzakelijk uit cijfers die handelen over aantal tact met de ouders is geweest en of de leerlin g r u i unouwus 1 l vaie te55 klur bo4f0 m i b l ieestkxnim oard nkaa 000 own 000 4 n i u r n n wrm4n 000 syetlwo 000 w oao ww 000 iwan 000 abop epe 000 elaorim 0 00 i wn ghem 00 0 wd ia rm 000 p ew m new o nf1fdbl 000 w ro rp 0 00 iukt1 kgrijpend lezen 0 00 ewme l 000 pw c 000 a d 0 0 0 d dsm wen omdltw 1a 000 mafiq reken 000 emndo aw 000 pwd 5pl eekv n i01gnhdi 000 p 4r p mly lyy 000 turnml 000 ard 000 rorm wl hauwitevtigxfld i 000 n im m 000 wn y wy u113yiimk 000 pwd n nwlmr 000 mrm el 000 wri p 000 norniad 000 dkh v nam beer hoofdrekenen 000 yr wn b nup 000 pond 000 jm alp v h1 000 volawk 000 p kt di 000 matig 000 woordcm we reido ienfatl f 000 p w tl pn di l r kkwn i dit nn 9 b in b bp n peren dit mnrilkdun0 000 w ld wm a wti ea a b wa a m nenw4wd 1 000 a w 2visbouw 1 000 proo i 000 oon o himilnrd 000 r ddiik 000 vawa d 000 mop 000 avd 00 0 nn q i mlvmi1dtgnhd inzicht 00 00 0 co a 000 0 000 oo a ew 000 r o len leerlingen die de verschillende scholen bin daarbij wel of niet aanwezig was er is ruimte nenkomen uitgesplitst naar zuil en hoe de uit voor viermaal dit soort aantekeningen maar ik stroom naar de verschillende typen onderwijs na heb geen idee wat er inhoudelijk tijdens dat con het eerste leerjaar is tact gebeurt uit de opmerkingen van scholen gemaakt bij de het tweede formulier is een uitgave van het mi enquete citeer ik nisterie van onderwijs en wetenschappen rap de leerling e is gelukkig de onberekenbare port ten behoeve van de toelating tot het vo en factor hoewel de basisschool in veel gevallen tot slot is er nog een papier ten behoeve van de geen ongelijk heeft worden we ieder jaar verrast begeleiding in de brugklas dat na invulling door door enkele gevallen die zich aan de voorspelling de leerkracht ook moet worden getekend door de onttrekken ouders de wens van ouders is een belangrijk gegeven in vier aspecten komen op dit formulier aan de het determinatieproces orde adviezen van hoofden van scholen komen op leerprestaties bijvoorbeeld taal rekenen we zeer verschillende gronden tot stand je kunt er reldorientatie en expressievakken soms geen peil op trekken leergedrag motivatie concentratie zelfver trouwen tempo 57 con t inu g ehee l 5e klas 6e kl as le klas v o m i n i mumleer a tofay spr aken k e r n p ro g ramm a s in ontwerp h oo fd e lementen intensie f kontakt met d e school wens ouders in f ormatie va nuit de s choo l leerlin g e i ge n observatie psychologische gegeven s verstrekt door de school begeleidingsdiensten observatie in t en s ie f k ont ak t me t gezin in g sc hoo l s choolvorderin g en in l o mi n imum lee ret o f gem e te n door z elf ontwikkel de pr oeven sc hoolvo rd eri in v o kernprogramma s nog in ontwerp verdere gegevens bu i ten deze programma s neerslag in begeleidingscabie r lichamelijke situatie gezicht gehoor moto ame rsfoort riek schoolvorderingentoetsen en observatiegegevens sociaal gedrag en sociale situatie in amersfoort kent men de zogenaamde bavo in het schema wordt duidelijk wat er met de ge rapportage di e een tweeledig doel heeft hulp bij gevens wordt gedaan in het begeleidingsschrift schoolkeuze en hulp bij begeleiding geschreven ook wordt daaruit duidelijk dat het als reactie op tests die in het bo worden afgeno kernprogramma nog in ontwerp is en dat is jam men en die min of meer als selectie examens mer want ik zou best willen weten of daar die worden ervaren bijvoorbeeld de cito toets ver gegevens uit dat begeleidingsschrift een rol spe zamelt men nu in klas 5 en 6 zoveel mogelijk re len of dat het blijft bij minimum leerstofafspra levante gegevens tot die relevante gegevens re ken kent men schoolvorderingentoetsen voor taal en rekenen de taaltoetsen zijn toetsen voor begrij dat de ouders echt belangrijk zijn in dit proces is pend lezen b toetsen opvolgend in moeilijk ook af te leiden uit de definitie die in de conti heidsgraad ook heeft men toetsen voor stude nue begeleiding wordt gehanteerd een zodanige rend lezen grammatica en dictee voortdurende relatie tussen school enerzijds en oberservatiegegevens zijn ook relevant er wordt ouders en kind anderzijds dat de partners in het gevraagd minstens een keer in klas 5 en een keer opvoedings en ontwikkelingsproces elkaar opti in klas 6 observatiegegevens te noteren op een maal informeren over veranderingen in attitude formulier en leerprestaties en over relevante wijzigingen in met de resultaten van een schoolkeuze onderzoek omstandigheden een capaciteitentest en een persoonlijkheidstest dat is mooi maar wordt daarmee de aansluitings en de wensen van de ouders inzake het vervolg problematiek nu ineens helder of eventueel op onderwijs worden die gegevens opgeslagen in een gelost begeleidingsmap wat betreft de schoolvorderingentoets is het van belang te weten dat er geen sprake is van gestan daardiseerde afname alle gegevens die in princi 58 pe ook met de ouders worden besproken worden op prijs stellen vanwege de informatie over taal gebruikt bij de toelatingsbeslissing en als de vo rekenen en de factoren die het leren beinvloeden school dat wenst voor begeleiding in de brugklas dus toch het bo wil het oordeel over het verder gebruiken amsterdam van dit formulier dan ook laten afhangen van wat geen cito toets maar een adviesformulie r het vo met de gegevens doet men is bereid er meer tijd in te steken als alle gegevens worden ge onvrede met de cito toets heeft ook in amster bruik t dam op initiatief van de gemeente geleid tot het opstellen van een eigen adviesformulier voor de utrecht schoolkeuze vooral aandacht voor een goede procedure om uitgangspunt is het verzamelen van objectieve in tot verantwoorde keuze te kome n formatie over leerresultaten en capaciteiten van de leerling zo n formulier zou ook een functie utrecht stuurde ons drie mooi gekleurde folders kunnen hebben in de opvang in de brugklas en een over schoolkeuze een evaluatierapport en voor een betere aansluiting bo vo vooral wat een begeleidingscahier stichting schooladvies betreft de manier van werken het formulier centrum utrecht wordt samen met de ouders en het kind ingevuld de eerste folder geeft uitgebreide informatie over zo snijdt het mes aan drie kanten typen onderwijs en noemt scholen bij naam en de onderdelen van dat adviesformulier zijn geeft bijzonderheden over die scholen achterin een korte beschrijving van de werkwijze van staat algemene informatie over onder meer boe de basisschool algemene doelstellingen peda ken kopen schoolgeld tegemoetkoming studie gogische en didactische principes methodes kosten gab de structuur van het nederlandse het doel ligt voor de hand orientatie van de onderwijs enzovoort vo scholen op de geschiedenis van hun leer lingen het rapport evalueert de bovo procedure die in ruimte voor interessen van het kind utrecht gevolgd wordt door alle scholen voor bo opmerkingen over het functioneren van het en vo in de inleiding lezen we dat de samenstel kind in het gezin in de groep het reageren in lers heel gelukkig zijn met de nota verder na de verschillende situaties en het zoeken en aan basisschool want zij vinden daar hun doelstel gaan van contacten ling gelijke kansen voor iedereen in terug en vragen overfactoren die het teren beinvloe dat geeft aan dat zij op de goede weg zijn de den als werkhouding leervermogen interesse bovo procedure zal dan zelfs overbodig zijn zelfstandigheid zelfvertrouwen maar de begeleiding van het keuzeproces dat de vaardigheden als taal rekenen en zaakvakken leerling helpt een goede beslissing te nemen blijft worden genoteerd een en ander dient om het ad van groot belang vies van het schoolhoofd te onderbouwen obser ik geef hier een overzicht van de procedure vaties dienen zich uit te strekken over langere pe 1 beroepenorientatie als inleiding op de proce riodes dan de zesde klas dure deze inleiding bevat een aantal lessugges ties een drietal uitgewerkte lesbrieven van de bij de beschrijving van dit adviesformulier zijn stichting school en bedrijf en een rollenspel ook evaluatiegegevens vermeld nadat het voor de van de stichting marie word wijzer eerste keer was gebruikt en wat bleek onder school en beroepskeuze zijn wel niet onlosmake meer lijk met elkaar verbonden maar ze hebben beide ouders vinden het prettig cito toetsen hoeven invloed op het toekomstperspectief van de niet meer veel extra werk voor basisscholen het leerlingen in het rollenspel kan men gelijke kan verandert voorlopig niet echt iets scholen die al sen voor jongens en meisjes aan de orde stellen veel met ouders praatten blijven dit doen en een en ander is niet verplichtend scholen die dat niet deden doen dat nu ook 2 de haarlemse keuzelessen zijn wel een wezen nog niet lijk dus verplicht onderdeel van de procedure opvallend uit die evaluatiegegevens vind ik dat een achttal lessen behandelen het leren kiezen de meeste scholen voor vo het formulier vooral van een school voor vo hoofdzakelijk lbo het 59 boekje welke school past bij mij in utrecht rotte rdam vormt de verbinding tussen de lessenserie en de werkt aan de ontwi kkeli ng van een continue keuze van een bepaalde school onderwijs leerlijn me t het accent op b ege leidin g 3 daarna worden er scholen informatiemarkten georganiseerd uitgangspunt is informatie over in rotterdam is het bovo project op grote de school en niet alleen over het schooltype kin schaal opgezet rotterdamse schooladvies deren bezoeken samen met hun ouders de mark dienst in de verslagen spreekt men maar liefst ten nadat zij allemaal een persoonlijke uitnodi van 150 contactpersonen het werk is verdeeld ging hebben gekregen er zijn twee markten spe over drie werkgroepen observatiemateriaal reke ciaal voor anderstaligen compleet met tolken nen wiskunde en moedertaal 4 op twee vastgestelde data in februari openen door de groep moedertaal is als doel gesteld het alle scholen voor vo hun deuren wagenwijd voor ontwikkelen van een continue onderwijsleerlijn de zesdeklassers lesprogramma s informatieve en het maken van een samenhangend schoolwerk programma s en rondleidingen zijn deel van het plan onder het bevorderen van de continue leer programma lijn tussen bo en vo verstaat men leerlingen zo organisatorische problemen waren er wel ook veel mogelijk op een overeenkomstige manier be een enkele wanklank maar over het algemeen naderen en begeleiden de materialen die daartoe was het geslaagd zijn ontwikkeld kunnen helpen meer aandacht te in het rapport wordt een hele pagina gewijd aan geven aan de individuele leerling want op het ge het nut van cito toetsen zelfs voor anderstali bied van de verhouding kinderen en onderwijsge gen hoewel die voor hen diagnostisch worden ge venden en kinderen onderling bestaan grote ver bruikt volgens het rapport althans schillen tussen bo en vo de enquete naar aanleiding van de bovo proce dure werd gehouden onder leerkrachten van bo als ingang heeft men begrijpend lezen gekozen en vo de leerlingen van de zesde klassen en hun in de handleiding die is uitgegeven vinden we de ouders het geheel betrof vooral de organisatie en visie op begrijpend lezen concrete doelstellingen de wenselijkheid van zo n procedure er is maar en didactische aanwijzingen om die visie en die een vraag die misschien iets inhoudelijke over het doelstellingen te realiseren voortgezet onderwijs zou kunnen uitlokken na de doelstellingen zijn geformuleerd in termen melijk van vaardigheden en ze zijn ingedeeld in catego hebben die open middagen in uw klas aanlei rieen woordenschat gegevens en relaties struc ding gegeven tot vruchtbare gesprekken over tuur beoordelen reactie die categorieen hebben het vo betrekking op het lezen en verwerken van tek antwoord sten in bo en vo moet een bepaald stappen 76 procent goede gesprekken schema worden gevolgd bij de behandeling van 4 procent geen goede gesprekke n teksten orientatie op een tekst globaal lezen 7 procent niet aan de orde geweest nauwkeurig lezen verwerken dat schema kan toegepast worden op verschillende soorten tek wat is nu een goed gesprek dat kan ook gaan sten verhalende overtuigende instructieve en in over de kwaliteit van de klas dus niet over onder formatieve wijs er wordt in het hele project erg veel aandacht be het begeleidingscahier geeft evenmin inzicht in steed aan het volgen van de vorderingen van de hoe de leerlingen inhoudelijk worden begeleid leerlingen daartoe zijn diagnostische toetsen sa wel in wat er wordt beoordeeld mengesteld drie voor elke klas 5 6 en de brug naast de leerresultaten vanaf eind vijfde klas zijn klas de laatste met twee soorten vragen bij elke er steeds schema s die iets moeten zeggen over de toets is aangegeven welke vaardigheid aan de or werkhouding de zelfstandigheid de creativiteit de is de uitslag is geen cijfer maar een profiel het sociaal gedrag en het vermogen tot samenwer waarin goed of fout gemotiveerd is aangegeven ken datzelfde gebeurt in de brugklas de individuele vorderingen worden genoteerd op voor taal worden op de basisschool de volgende overzichtsbladen als onderdeel van de begelei onderdelen beoordeeld begrijpend lezen stellen dingsmap en spellen 60 de uitslag van zo n toets kan direct leiden tot het het voortgangsverslag rotterdamse schoolad bijsturen van de leeractiviteiten een van de uit viesdienst geeft een duidelijk beeld van wat ge gangspunten van de werkgroep pland en wat in werkelijkheid gedaan is het ge samen met het ontwikkelde observatiemateriaal deelte over afwijkingen ten opzichte van geplan en een continue onderwijsleerlijn moet dit tot de activiteiten neem ik hier over resultaten leiden de rapportage is in dit verband zeer belangrijk afwijkingen ten opzichte van geplande activitei de basisscholen moeten per leerling aangeven ten hoever zij hij is gekomen op de leerlijn welke het taalaspect technisch lezen is in de afgelopen problemen zich voordeden welke middelen zijn periode afgevallen enkele toetsen voor begrij gebruikt of extra hulp gewenst is enzovoort pend lezen moeten nog worden afgerond het vo moet daarop aansluiten met het aspect spelling kan worden begonnen in om alle gegevens met elkaar te verbinden zijn de december 1981 overzichtsbladen gemaakt en analysebladen spe redenen voor deze afwijkingen zijn ciaal bedoeld voor leerlingen die extra aandacht het aspect spelling heeft van de werkgroep nodig hebben in verband met gedragsproblemen prioriteit gekregen omdat in de bovenbouw van in de brochure met aanwijzingen voor de leer het bo en in de brugklas van het vo de proble kracht is een hoofdstuk probleemgedrag opge men die leerlingen hebben met de spelling groter nomen dat behalve begripsomschrijving van ter zijn dan problemen met het technisch lezen men als motivatie concentratie en dergelijke ook de oorspronkelijke planning was gebaseerd op tips bevat om leerlingen meer te motiveren en werkgroepbijeenkomsten van een dag per week zelfstandig te maken de toegekende faciliteiten waren ontoereikend 61 voor bijeenkomsten van een halve dag per week zo i c het ontwikkelen van diagnostische te ge handel geld verdienen door voor anderen de bruiken toetsen voor begrijpend lezen op basis tuin schoon te maken van door bo en vo onderschreven doelstellin sociaal samen met een vriendje iets doen gen was een moeizaam proces voor een ziek kameraadje de werkgroep kon daarbij geen profijt trekken van bestaand materiaal het prestatiegedeelte zo wordt het echt ge de wisseling van werkgroepleden noemd omvat de schoolvorderingen en intelli de nauwe relatie tussen de opbouw van de gentietests op grond van de opvatting dat er tus toetsen en doelstellingen en onderwijsleeractivi sen beide tests alleen maar een gradueel verschil teiten van de continue onderwijsleerlijn was een zit dat door onze onderwijscultuur is bepaald complicerende factor het schoolvorderingendeel bestaat uit vijf sub toetsen twee voor rekenen twee voor zuiver samenvattend hier wordt dus niet alleen ge schrijven spelling en dictee en een stilleesles werkt aan het verbeteren van de rapportage van tekst met meerkeuzevragen deze teksten zijn gegevens maar wordt ook geprobeerd de inrich met een zo grote precisie en met zo n gevoel voor ting van het moedertaalonderwijs te beinvloeden het kleinste detail in elkaar gezet dat alle lust tot en dat is op zichzelf al een heel goede zaak lezen ervan je vergaat terwijl een van de doelen nota bene is naast kennis van de juiste schrijfwij de isi te sts sek sistisch en pre statiegericht ze kritisch lezen ik dacht dat kritisch lezen iets anders inhield dan kijken of je het goed hebt ge ik wil ook enkele woorden wijden aan de isi schreven tests snijders e a z j de intelligentietests zijn natuurlijk ook piekfijn de isi tests die bijvoorbeeld in haarlem worden voor elkaar zes stuks elk bestaande uit 20 items gebruikt maar ook elders worden apart bespro en het tempo speelt hierbij een grote rol ken omdat deze maar een onderdeel zijn in de wat onderzoekt die test zoal synoniemen te advisering voor het vo terwijl het andere mate genstellingen soortbegripwoorden ruimtelijk in riaal veelal totale modellen betreft zicht door middel van het aan elkaar voegen en de isi reeks is een combinatie van tests voor het het draaien van figuren en het inzicht in relaties onderzoeken van de interesses de schoolvorde tussen figuren ringen en de intelligentie van leerlingen van de in de handleiding en voorlopige verantwoording vijfde en de zesde klas van het basisonderwijs zijn voorts drie hele bladzijden gewijd aan de het meest kenmerkende is juist deze combinatie output van de electronische verwerking en score van onderdelen systeem wie geinteresseerd is leze dat zelf door grote aantallen kinderen kunnen worden onder tot gemak van de leerkracht zijn alle leerlingen zocht want de correctie geschiedt electronisch op een vel samengevoegd om ze met elkaar te behalve het dictee zelfs de factorscore en de vergelijken standaardafwijkingen voor jongens spreidingsscore kunnen worden berekend maar en meisjes apart worden afgedrukt behalve daarvoor moeten wel alle tests worden afgeno wanneer er minder dan zes kinderen van een ge men slacht zijn alsof die dan ineens andere afwijkin de interesse test bevat 55 activiteiten varierend gen of helemaal geen zouden hebben omdat ze van boeken die je wilt lezen tot clubs waar je lid met minder dan zes zijn dat begrijp ik nie t van wilt worden de mate van de interesse in die de hele verdere handleiding gaat over scores en activiteit wordt aangegeven in een vijfpunts de betekenis daarvan de data van de onderzoe schaal de items zijn verdeeld in acht categorie ken de te treffen voorbereidingen en aanwijzin en artistiek cultureel technisch vrouwelijk gen voor handstoring handel natuur sport en sociaal het zou best wel eens leuk zijn als iemand die met die tests werkt eens zou vertellen wat je daar je houdt het niet voor mogelijk wat voor voor nu mee doet in het kader van de aansluiting bo beelden er worden gebruikt ik noem er drie vo vrouwelijk thuis helpen met het werk zoals schoenen poetsen groenten schoonmaken en op 1 en 9 juni 1983 organiseerden lpc en slo 62 gezamenlijk een bovo conferentie in respectie samenwerken bij groepsopdrachten velijk s hertogenbosch en amersfoort op die bereidheid tot helpe n bijeenkomst kwam er materiaal over beoordeling 3 de relatie leerling leertaak leerstof en rapportage op tafel dat duidelijk aansluit op aandachtspunten de von visie hierover leergierigheid met een meer positieve teneur bespreek ik nu het motivati e materiaal van respectievelijk tholen en amster initiatief nemen darr bijlmer taakstellin g studievaardigheid thole n creativitei t ee n uitwi ssel i ng spro gra mm a om de ov e rg a ng bo werkverzorging vo b eter te laten verlo p en bij de observatie die in de klassen 5 en 6 en in de alle scholen op het eiland tholen nemen aan dit brugklas plaatsvindt gaat men als volgt te werk funderend onderwijsproject deel in de loop van elk aandachtspunt binnen een relatieveld is ver het project is er geleidelijk een uitwissel ingspra gezeld van een omschrijving naast de omschrij bramma tussen bo en vo ontwikkeld werk ving staan drie antwoordmogelijkheden met er groep continue leerlingbegeleiding 4 16 jaar onder een vraag om toelichting dit heeft als doelstellingen het bevorderen van de samenwerking tussen voorbeeld bo en vo met onder meer kennismaken met omgang met de onderwijsgevende elkaars schoolsituatie en werkwijze om daar de leerling accepteert de onderwijsgevende mee tot verkleining van de pedagogische en heeft ve rtrouwen in hem en zoekt uit zichzelf onderwijskundige verschillen te komen contact het concretiseren van gewenste activiteiten om de leerlingen voor te bereiden op en te laten 0 ja kennismaken met de nieuwe onderwijssituatie 0 nee want gesprekken over kinderen tussen onderwijsge 0 gedeeltelijk juist want venden van bo en vo mogelijk maken op ba sis van observatie van leer en omgangsgedrag toelichting met behulp van de verkregen observatiegege vens een beter schoolkeuze advies vanuit de zesde klas mogelijk te maken niet alle geobserveerde informatie gaat met het omdat het in dit project in de eerste plaats om kind mee naar de vervolgschool op tholen continue leerlingbegeleiding gaat ligt het accent maakt men een onderscheid tussen feitelijke en si in het uitwisselingsprogramma vooral op de ob tuatiegebonden informatie feitelijke informatie servatie van de kinderlijke ontwikkeling in de zegt vooral iets over het kind als persoon situa klas daarbij onderscheidt men een drietal rela tiegebonden informatie zegt vooral iets over het ties met verschillende aandachtspunten kind functionerend in een specifieke situatie al 1 de relatie leerling onderwijsgevende leen de feitelijke informatie gaat met het kind aandachtspunten mee en dient ook bekend te zijn bij de ouders omgang met de onderwijsgevende zo krijgt het vo ten behoeve van de leerlingbe aandacht bij instructie geleiding alleen informatie over acceptatie van opvolgen van taakaanwijzingen faalervaringen aandacht bij instructie deelname zelfcontrol e aan groepsgesprekken samenwerken bij groeps acceptie van faalervaringe n opdrachten initiatief nemen studievaardigheid 2 de relatie leerling medeleerlingen taakinstelling werkverzorging en een aantal bij aandachtspunten zonderheden inzake interesses medische bijzon omgang met andere kindere n derheden en de noodzaak van extra aandacht bij verantwoordelijkheid voor het klassegebeuren de overgang bo vo deelname aan groepsgesprekken 63 een tweede aspect dat in het uitwisselingspro dacht en begeleiding vragen bij cognitieve of gramma een belangrijke rol speelt is de geadvi creatieve lessen sport en spel en het functio seerde vorm van voortgezet onderwijs naar het neren in de groep oordeel van de lagere school uitgaande van deze hoe accepteert het kind leiding van volwasse geadviseerde vorm van vo geeft de lagere school nen een waardering van de schoolse vaardigheden van op grond van deze gegevens deelt de osb de acht iedere leerling op het gebied van taal rekenen brugklassen in wereldorientatie gymnastiek tekenen handvaar digheid en muzikale vorming komend in de brugklas heeft de leerling eerste het voordeel van deze werkwijze is dat de leer een kennismakingsproject de nadruk op de cog l niet meer met elkaar worden vergeleken nitieve vakken is dan ook minder door de plaat tevens wordt een verwachting naar de brugklas sing van de leerling in zo n kleine schoolafdeling uitgesproken voldoet een leerling niet aan die krijgt hij zij van relatief weinig leerkrachten les verwachting dan kan dit ter sprake komen in het zo n kleine schoolafdeling bevordert de overzich vaste overleg van de brug klasmentor en de col telijkheid zowel voor de leerling als voor de leer lega uit de zesde klas krachten deze laatste kunnen als verantwoorde lijk lesgeversteam voor een bepaalde klas vaak open schoolgemeen schap bij l mer overleggen op de osb gebeurt dat eens per veer meer pers oon sgerich t tien dagen na drie maanden wordt de informatie van de de osb heeft een heterogene onderbouw van teamvergaderingen opgeschreven in een concept vier jaar middenschool en een bovenbouw bij rapport dit concept wordt teruggekoppeld naar de start van de school in 1971 heeft het leraren de lagere school vervolgens stelt de klassemen team direct gekozen voor het verzorgen van tor een officiele mentorrapportage op en over voortgezet onderwijs dat meer persoonsgericht is handigt deze aan een leerling en ouders een de school is weer onderverdeeld in acht kleine voorbeeld voeg ik hierbij schooltjes waarbij een leerling vijf jaar in die ene in de loop van het jaar volgen er nog meer vooral school of afdeling verblijft de klassen zijn niet vakrapportages en zijn er gesprekken met ouders groter dan 24 leerlingen per klas en zijn dus hete en leerlingen rogeen samengesteld aan het eind van het jaar is er sprake van dubbel elk van de acht schoolafdelingen heeft een lagere rapportages een van de leerkrachten en een van school geadopteerd de leerlingen van die scho de leerling zelf op de osb probeert men om ook len gaan in meerderheid naar de osb een con de leerling tot een grote mate van zelfbeoordeling tact leraar van de afdeling van de osb gaat als te brengen de leerlingen nog in de zesde klas zitten een uur aan het eind van de eerste klas maakt men hier per week kijken op de lagere school en spreekt mee reeds een begin door de leerling vragenlijstjes dan al over elk kind dat naar de osb zal gaan voor te leggen en de leerkracht zijn haar oordeel tevens vult de leerkracht van de lagere school eraan toe te laten voegen een vragenformulier in dat ondermeer de vragen bevat om welke reden en heeft u positief geadvi seerd voor de os b in acht nemend dat deze school geen individueel onderwijs geeft wat kunt u zeggen van het contact tussen ou ders verzorgers van het kind en de school welke bijzondere omstandigheden in de thuis situatie zou de school moeten weten wat kunt u zeggen van het concentratievermo gen van het kind de toets vind ik het griezeligst en veel huis hoe kan het kind mondelinge en schriftelijke werk een zware schooltas en steeds met de informatie verwerken metro enz hung zijn er bij dit kind moeilijkheden die veel aan 64 gulden lavo 3 amalez dam 020 909050 rsppamt van o klas 19y aatun 2 5 1 e a t w mwn mc 9 cn asle cllsxo dv wor eppe keyaowwf 4 i e ep d ymk ht 9 d p op d os q i a k 4 wop b d i e m f k yone w aod a 4 ae knap a du ja i k d e dms n i1 s ds mblc kyd h le ml k iw4k i i a lt3 d il p das nu ly4 lje jalei 4 i wnyew ulm t wellw l9 da auw lle dc ntfs da wl foaa mn c ct aea sl ua de slo9 el e w k ni ayn icw 1 dd ed 1 6 ckj a aek c er y y eeg bd bae w aleof 9 l al a p fy a n e ar k 9reap a oh o e c a vs lverae 9 r r al iak dot n ae na l mdnk reak r alf od m l9oad robr deer 5 a rok a vmr lc eflcn apd ed len n l olk a 9 ep e ip 4 ikond llwlen r k w 1 li k u wslaalc kn l ie n ao d i ee w e yi k hol y 5 k ef ra5 a rn k r sr i mat rst v t 1 ag e 6 werk j o do earetc 10 ii nutca zondes te van prnten7 w k ri n g nooit bi j ra nooit soz o yylls heel vaak hoe doe je in de itftii7g 7 serk j e serieus nooit bi j n nooit co 2 e r n 1 moeten no wel eens 0o je wnchtea heel vrek omdat je niet op tijd in de ki int 8 vr a p j e iemand als je een op erecht ni et zit bc r ijpt nooit b i ja n nooit dons vaak heel va k nooit bijna nooit soms vaak heel vr k 2 steek ja je vinder op cn wacht je tot ja 9 help e een ander il a die ieto niet de beurt krij gt uegrl j pt 7 nooit bijna noo it n m vaak heel way nooit bijna nooit nero vaal heel vaak 3 luiste r je s la een ander iets vertelt 0 stoor je se r na d er tig me ere de werkfcac nooit bijna nooit soes sw k heel vak nooit bij la iooi soms vaag heel vaa k 4 vertel je nel e ens in de kring over je belevenissen k medt03 nooit bijna nooit ooms vaak iwi mktk 5 durf je te zeen ir t je nkt nooit bijna pooi re vi c heel vaak e ci a wx c f ijeo 2rt044 li 7 f o dom i to i j a7ma l kg i l o ca 1 looi 65