Bijlage 1 – Doel-stellingen

bi j l age 1 doel stellinge n dr w meu w es e 1 het geven van zeer grote aandacht aan het onderwijs in de moeder taal op alle niveaus van het onderwijssysteem wordt gerechtvaardigd door de centrale rol van de taal in het maatschappelijk verkeer 2 taal is een machtig instrument voor de beheersing van de omge ving door het individu met taal kan worden geanalyseerd geabstra heerd over ideeen worden gecommuniceerd begrijpen wat in de wereld gebeurt en het vinden van een plaats in die wereld is onmoge lijk zonder hoog ontwikkelde taalvaardigheid taal is de sleutel voor kennis communicatie zelfrealisatie en deelname aan de cultuur in de ruimste zin 3 wanneer taalvaardigheid geconcentreerd wordt in subgroepen van de maatschappij ontstaat een ongelijke machtsverdeling macht uit oefenen is beheersing van het gedrag van anderen dit gebeurt met de taal als instrument democratie in de betekenis van spreiding van macht is daarom slechts te verwezenlijken wanneer iedereen ade quaat kan beschikken over het instrument van de taal 4 wanneer stellingen 1 t m 3 als uitgangspunt worden aanvaard dan volgt daaruit dat doelstellingen voor het moedertaalonderwijs door hun maatschappelijke betekenis moeten worden gerechtvaardigd 5 veel discussies over doelstellingen worden gestoord door vaag taal gebruik om doelstellingen ondubbelzinnig te kunnen vastleggen is een expliciete taal nodig waarin van alle begrippen de betekenis is vastgelegd in onderwijskundige literatuur zijn enkele systemen voor doelstellingenformulering gepubliceerd die ook bij het vaststellen van doelstellingen voor het moedertaalonderwijs gebruikt kunnen worden 6 om koppeling van doelstelling en onderwijsmethode mogelijk te maken moet het complexe fenomeen taalgebruik geanalyseerd wor den in een hierarchisch geordend stelsel van componenten het is niet denkbeeldig dat een afbeelding van hierarchie op onderwijsmetho den tot optimaal onderwijs leidt 7 onderwijs in technische en conceptuele aspecten van taalvaardig heid kan gebruik maken van technologische middelen om tot betere resultaten te komen gebruik van een computer in het basis onder 73 wijs in de u s a heeft b v aangetoond dat op deze manier taal achterstand kan worden bestreden 8 het ware wenselijk de discussie niet te verwarren door teveel aan dacht te geven aan expressief creatief taalgebruik als een afzonder lijke categorie het is wellicht mogelijk deze taalfuncties terug te voeren tot speciale vormen van cognitieve functies en hen binnen hetzelfde schema te behandelen als normaal taalgebruik 9 de scheiding van doelstellingenformulering en onderwijsmethode moet worden gerelativeerd doelstellingen zowel als methoden ver anderen als gevolg van onderlinge interactie een optimale strategie voor vernieuwing van onderwijs in de moedertaal zou kunnen bestaan uit de constructie van verzamelingen doelstellingen methodecombina ties die elk op hun effect kunnen worden geevalueerd 74