Bijlage 3 – Wordt taal voor leerlingen particulier of kollektief bezit?

plenaire diskussie h et verslag enz wort besproken in de klas of met een nog groter publiek hier p as moet de l eraar zonodig de leerlingen de taa l van zijn vak aanbieden boven staande informatie en lesfragmenten zijn geput uit 1 d b arnes e a language the learner and the school pengum 1971 rev ed 2 language across the curriculum nate conference 197 1 in english in education vol 5 no 2 1971 b ij l age 3 wordt taal voor leerlingen particulier of kollek tief bezit kees van baalen weet jij het antwoord nee de leraar zet iets in zijn boekje nou jij dan als de nu aangewezene goed antwoordt dan wordt er weer iets in het boekje gezet wat dat weet de leerling niet het kan een goede aantekening zijn maar als de leraar heeft gezien dat net dat ene woordje door iemand anders ingefluisterd werd dan was het een slechte beurt deze krankzinnige situatie die toch waarschijnlijk nog dagelijks voorkomt is een karikatuur van wat de meeste andere leraren ook doen zij het dan in milder humaner of zelfs humoristischer vorm maar ook hen gaat het in wezen nog steeds om weet hij zijn weetje en wat dan getoetst wordt is de kennis die in een hoofd zit wat is kennis een stel aangeslagen hersencellen een rijtje definities wat wij gewone schoolfrikken aanleren is honderden verschillende soorten kwijl die gaan druipen bij honderden verschillende belgeluiden dit leerproces dat op de meeste scholen nog gepraktiseerd wordt is een restant van opvattingen over kennis uit de tijd waarin kant nog worstelde met de verhouding tussen kennend subjekt en het ding an sich volgens kant zouden ergens in onze hersenen bij dat ding een stel woordjes horen die met onzichtbare draadjes aan elkaar zaten dat waren de kenvormen in ons hoofd ze hoorden zo n beetje te passen op de dingen erbuiten dat er daarna nogal wat aangerotzooid is op het gebied van de kennistheorie is nog nauwelijks tot de praktijk van de didaktiek doorgedrongen op school heerst nog het beeld van de eenzame geleerde fronsend tegenover de materie moderner wetenschap 32 pelijke e rva ri ngen hebben geleid tot het besef dat kennis niet veel meer kan zijn dan keuvelen over de dingen de dingen op zich waar kant het nog zo druk mee had zijn bijna over de horizon van onze belangstelling verdwenen het voornaamste van kennis is niet meer dat hij waar is maar dat hij kommunikabel is een leerli ng die zegt in mijn eentje weet ik niks ik weet pas iets als we het er met elkaar over hebben die heeft een modern er kennisopvatting dan de leraar met zijn cijferboekje die leren meet als het verwe rv en van bezit of die kennis beschouwt als macht waa rvan het vanzelfsprekend is dat die zich opstapelt door rijtjes leren regels instampen en eksarnendressuur dit soort lesgeven en hoe vaak komt dit niet nu nog voor is een sub li eme inwijding in een maatschappij waar iedereen er op gebrand is meer te hebben dan een ander ten koste van die ander die soo rt maatschappij en de er onafscheidelijk bij behorende leermethoden moet volgens mij ondergraven worden wat er op school voor in de plaats kan komen zijn sociale processen waari n hoofddoel is dat de kommunikatie naar binnen toe zo inten sief mogelijk is en waar zo veel mogelijk mensen aan mee kunnen doen maar ook kommunikatie die naar buiten toe zo ekstensief mogelijk is die tot de derde wereld strekt bijv het onderwerp kan dus van alles zijn biologie aardrijkskunde literatuur politiek gewoon alles wat op een school te pas komt maar nu niet meer om allemaal geisoleerd individuele kennispakhuisjes vol te stouwen maar om die dingen te zetten midden op een speelveld een circuspiste of een boksring waarin die dingen benaderd bespeeld en bevochten kunnen worden met taal dat mag van mij nog wel leren genoemd worden als maar duidelijk is dat het niet meer gaat om het veroveren van kennis als particulier bezit maar om het ontwikkelen van kontaktmogelijkheden waar zoveel mogelijk mensen aan deel kunnen hebben 33