Boekplezier en leesplezier, ook voor kinderen met taalproblemen

au boekplezier en lees plezier ook voor kinderen met taalproblemen luk van den steen heel wat kinderen hebben problemen met lezen en schrijven doorgaans wordt op twee verschillende manieren getracht om de leesproblemen te voorkomen of te verhelpen ni werken op het technisch lezen en of werken vanuit de leesbeleving in dit artikel wordt hoofdzakelijk ingegaan op de leesbeleving die door boekplezier en leesplezier op gang komt en gestimuleerd wordt ver kinderen met leesproble en vinden daarom in de doorsnee boeken men is onderzoek in vlaan markt maar moeilijk hun gading naast deze deren vrijwel onbestaand in verschillen zijn er ook veel individuele ver thijs e a 1985 krijgen we een schillen afhankelijk van de aard en de graad belangrijke wanwijziging over de van handicap maar ook van leeftijd en groo tte van het probleemveld ruim milieu vooral en dat vergeet men maar al 20 van de kinderen van het eerste leer te vaak de zorg die de omgeving in het jaar hebben te kampen met taalproblemen leesproces geinvesteerd hee ft is medebe kinderen uit het buitengewoon onderwijs palend zijn niet in dit onderzoek opgenomen afhankelijk van de oorzaken van de proble boekplezier men onderscheidt men twee groepen van moeilijk lezende kinderen enerzijds kunnen lang voordat kinderen kunnen ieren lezen de leesproblemen in hoofdzaak aan het hebben ze al kennisgemaakt met boeken kind zelf te wijten zijn b v bij slechthorende en geschreven taal dit omgaan en spelen en dove kinderen bij kinderen met psycho met boeken wordt boekplezier genoemd in motorische problemen bij kinderen met deze bijdrage worden eerst de uitgangs dyslexie soms zijn het sociaal culturele en punten van dit boekplezier aan de orde maatschappelijke factoren uit de omgeving gesteld met speciale aandacht voor kinde van het kind die risico s inhouden voor de ren die problemen hebben in hun ontwikke leesontwikkeling b v bij kinderen in gezin ling van ontluikende gele tt erdheid daarna nen met een geringe leestraditie of leesmo wordt ingegaan op de realisatie van boek tivatie in kansarme gezinnen in migratie plezier samen met de kinderen deze basis elementen geven aan hoe je het boekplezier veel van deze kinderen vertonen een lees bij deze jonge kinderen kan bevorderen en achterstand tegenover hun leeftijdsgenoten behouden mn 23e jaargang nummer 4 maart april 1994 de uitgangspunten van kinderen kan je helpen bij het kiezen van boekplezier boeken die aansluiten bij hun belangstelling en hun belevingswereld dit is zeker nood 1 alle jonge kinderen dus peuters en zakelijk bij kinderen met problemen in de kleuters kunnen van boeken genieten ontwikkeling van ontluikende gele tterdheid vanaf heel jonge leeftijd kunnen kinderen in aanraking met kinder boeken komen thuis 4 boeken kunnen een wezenlijke bij in het dagverblijf en op school deze jonge drage leveren om kinderen te helpen kinderen ontdekken het boek als object je bij het verkennen verwerken en kan erop trappen erover vallen eraan sab bespreekbaar maken van gevoelens belen ermee bouwen er samen in kijken of gevoelsbeladen thema s ernaar luisteren er spelletjes in doen zeker bij kinderen met problemen in hun boekplezier is alles wat je met boeken kan ontwikkeling komen vaak heel gevoelsbela doen zonder dat je zelf volledig moet kun den momenten voor b v angst schuldge nen lezen voel het zich onbegrepen voelen het gevoel van mislukking gepest worden 2 van boeken genieten is een sociaal kinderboeken kunnen vaak een poortje gebeuren openen voor die kinderen en dit op verschil jonge kinderen ontdekken het boek en vin lende manieren kinderen k rijgen meer greep den er plezier in samen met ouders de op hun gevoelens ze ervaren dat ze niet begeleid st er broers en zussen het alleen zijn met hun problemen ze begrijpen hoogtepunt van dit boekplezier wordt waarom ze zich zo voelen ze krijgen moge bereikt in het samen boeken kijken en het lijke oplossingen aangereikt enz het kin vertellend voorlezen samen op bed voor derboek biedt aan de kinderen zelf en aan het slapengaan samen met andere vrien de ouders begeleid st er een aanzet om den in de kring bij de juf samen in de eens samen te praten over hun gevoelens wachtkamer bij de arts boekplezier is bijna altijd gedeelde pret en spanning 5 voorlezen op een interactieve manier kan de lees en schrijfontwikkeling biij a boekplezier wordt versterkt doordat jonge kinderen bevorderen het kinderboek aansluit bij de erva er wordt thuis en op school vaak voorgele ringswereld van het jonge kind zen dat is meestal erg boeiend en aange de hedendaagse kinderboeken bieden een naam voor de kinderen maar gebeurt dit opmerkelijk fraai aanbod van soorten boe voorlezen ook op een effectieve wijze ken sprookjes realistische verhalen voor indien voorlezen invloed hee ft op de lees leesboeken prentenboeken dierenverha en schrijfontwikkeling dan blijkt dit vooral len informatieve boeken voel en kijkboe gelegen in het taalgebruik en in de sociale ken blij boos bang boeken doe boeken interactie rond de tekst of het boek enz het opvallende daarbij is dat ze zo onderzoek bij jonge moeders maakt in dit nadrukkelijk aansluiten bij de ervaringswe verband wel wat duidelijk door vragen en reld van het jonge kind dus niet betu tt elend uitleg maken moeders de tekst begrijpelijk en moraliserend vanuit de volwassenenwe omdat geschreven taal qua vorm en struc reld het is belangrijk dat jonge kinderen tuur afwijkt van de mondelinge taal blij ft zich herkennen in de personages van het zonder hulp het begrip vermoedelijk achter verhaal tijdens het voorlezen kunnen ze wege en verdwijnt ook het boek en lees zich dan inleven in iemand anders zich ver plezier plaatsen in andere situaties door het ruime de aard van de interactie tussen moeder en aanbod van goede kinderboeken is het kind verandert geleidelijk als kinderen com mogelijk dat elk kind zijn gading vindt petent zijn wordt b v meer aandacht maart april 1994 nummer 4 23e jaargang vgi vt besteed aan formele aspecten van de van boekplezier naar geschreven taal o a letterkennis woord leesplezier en zinsgebruik verhaalstructuur en min der aan de inhoud vermoedelijk omdat die bij de gewone ontwikkeling van kinderen ook zonder hulp wel begrepen wordt wat ontstaat er meestal een vloeiende overgang kinderen nog niet zelf kunnen wordt met van boekplezier over aanvankelijk en tech de hulp van de moeder gedaan nisch lezen naar leesplezier deze kinderen deze relatie voorlezer moeder kind wordt zullen bij het leesplezier zelfstandig en in de klas vaak anders men leest voor aan bewust boeken gaan gebruiken en zelf een groep kinderen vraag en antwoord lezen nu merkt men dat kinderen met pro spelletjes komen minder vaak voor kinde blemen in de ontwikkeling van ontluikende ren kunnen hun onbegrip minder tonen lui geletterdheid deze overgang moeizaam steren zonder tussenkomsten van kinderen maken dit wordt grotendeels veroorzaakt staat vaak voorop veeleer wordt verwacht door de moeilijkheden die zich opstapelen dat kinderen hun onbegrip negeren bij het aanvankelijk en technisch leren vermoedelijk gaat daardoor veel aan hen lezen en ook door de ervaring van mislukt voorbij en neemt de kans af dat nieuwe te zijn in het leesproces het hele leespro kennis over de vorm en de structuur van de ces verloopt moeizaam en duurt merkelijk geschreven taal tot stand komt vertellend langer dit wordt duidelijk in onderstaand voorlezen blijkt een mogelijkheid te zijn om schema dit in de klas op te vangen ook vertellend voorlezen in kleine groepjes of aan een indi vidueel kind vergroot de kans tot een aan gepaste interactie r leesplezier i lezers aanvankelijk lezen r boekplezier p 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 jaar r r boekplezier aanvankelijk lezen 0 moeilijke leesplezier lezers uit het schema wordt het volgende duidelijk lezen kansen krijgen tot boek en lees in verband met moeilijke lezers plezier het aanvankelijk en technisch lezen het boekplezier zal langer door moeten duurt veel langer en moeizamer er ont gaan b v voorlezen van verhalen staat een grotere kans tot demotivatie het grote probleem bij moeilijke lezers is het leesplezier ontstaat veel later vaak dat de emotionele leeftijd en de het is van belang dat deze kinderen tij leesleeftijd niet gelijk lopen dens de lange periode van technisch m n 23e jaargang nummer 4 maart april 1994 net de basiselementen van 4 een boekenhoek boekplezier thuis en op school staan de boeken samen in een boekenhoek het is er rustig en er na de uitgangspunten is het nodig stil te zijn eventueel afspraken om de boeken te staan bij de vraag hoe realiseer ik boek gebruiken in de boekenhoek is er de plezier thuis en op school thuis en op mogelijkheid om een variatie van boeken te school kan men dit boekplezier samen met plaatsen een vaste ruime verzameling aan kinderen opbouwen door rekening te hou gepast aan de belangstelling van de kinde den met een tiental basiselementen deze ren gericht op een thema of een jaarperio basiselementen geven aan hoe je het boek de enz een verscheidenheid van boeken plezier bij deze jonge kinderen kan bevor en genres is meestal heel wenselijk deren en behouden elke ouder en of begeleid st er kan zelf nagaan hoe dit con 5 activiteiten voor tijdens en na het creet uitgewerkt kan worden aangepast boek aan de mogelijkheden van elk kind bij elk activiteiten die vooraf gaan aan het boekge basiselement worden een aantal korte aan bruik verwijzen vooral naar de keuze van wijzingen geboden het is niet mogelijk om het boek de verwachtingen van het kind elk punt uitvoerig uit te werken in dit kort ten aanzien van het boek de sfeer bestek activiteiten die tijdens het voorlezen van belang zijn samen makkelijk zitten kunnen 1 de vanzelfsprekendheid van boeken mee doen in het verhaal prentkijken sfeer thuis en op school zijn er boeken grote vraag en antwoordspelletjes kans voor het mensen lezen erin en werken ermee ook kind om tussenkomsten te doen als blijkt dat kinderen moeilijk tot lezen activiteiten na het verhaal spel en expres komen mag deze vanzelfsprekendheid niet siemogelijkheden gesprek over de inhoud verdwijnen integendeel of beleving vrije keuze voor activiteit van het kind soms sterk afhankelijk van hoe 2 het ieren omgaan met boeken het kind reageert op het boekaanbod goed omgaan met boeken is gebonden aan afspraken de voorkaft blad na blad 6 het samen boeken maken zachtjes omslaan je begint links en eindigt met jonge kinderen ligt het voor de hand rechts enz maar boeken kan je overal en om samen boeken te maken b v altijd mee naar toe nemen kijk boeken met uitgeknipte plaatjes uit tijdschriften thematische kijkboeken a het vertellen en voorlezen uit boeken maken b v naar vorm naar situaties vertellen en voorlezen kan bijna altijd en personen hobby s materialen enz overal voor jonge kinderen is het goed om verhaalboeken en tekenboeken boeken ook een vast moment of een vaste plaats uit maken waarbij het kind hoofdzakelijk te kiezen dan kan iedereen zich daarop zelf tekent schildert bij een verhaal voorbereiden via de verteller voorlezer en of in een soort dagboek doorgeefboek het boek treedt het kind binnen in de wereld enz van de fantastische vertellingen en verha len niets belet ons om verhalen te herhalen 7 het laten spreken van woorden en zeker op aanvraag van het kind of om een tekeningen vervolgverhaal te brengen vertellend voorle dit kan vooral op twee manieren aan bod zen met heel wat vraag en antwoordspelle komen tjes blijken zeer gunstig te zijn voor de taal in dramatisch spel de kinderen geven in ontwikkeling van het kind hun spel vorm aan het verhaal de situ atie de personages ze beleven de maart april 1994 nummer 4 23e jaargang nrgi li7 gebeurtenis en gebruiken de taal die in met de ouders en of de begeleid st er ook het verhaal naar voor komt opnieuw de kinderbibliotheek zelf moet op een spe woorden schrijven bij de tekeningen van ciale manier aandacht besteden om kinder het kind de volwassene schrij ft de zin boeken makkelijk toegankelijk en aantrek en de woorden van het kind zelf op bij kelijk aan te bieden voor kinderen zeker de tekening zo ontstaat een zeer voor kinderen die moeilijkheden vertonen in belangrijke taalcirkel nl wat je denkt en hun taalontwikkeling tekent kan je zeggen wat je zegt kan je schrijven wat je schrijft kan je lezen en zeggen er ontstaat een innige band leesplezier tussen de spreektaal en de lees en schrijftaal een fundamentele ervaring voor moeilijke lezers is het niet zo vanzelf zeker voor kinderen met problemen in sprekend dat er leesplezier ontstaat deze hun taalontwikkeling kinderen hebben het zeer lastig met het verwerven van de basisvaardigheden bij het 8 thematisch werken met boeken aanvankelijk en technisch lezen daarom is voornamelijk op school is het wenselijk dat het noodzakelijk dat ouders leerkrachten kinderboeken en thematisch werken en begeleiders er alles op zetten om de gekoppeld worden er bestaan oneindig leesbeurten en de leesteksten zo boeiend veel mogelijkheden b v mogelijk te maken alle middelen van het vanuit het boek een boek kan aanlei boekplezier moeten verder doorgaan tijdens ding zijn om samen met de kinderen deze lange periode van aanvankelijk en een thema te verkennen en uit te wer technisch lezen daarbij is het wenselijk dat ken inspelend op de betrokkenheid van de begeleiders samen met het kind realisti de kinderen soms kunnen meerdere sche verwachtingen t a v het leren lezen boeken rond een thema aangeboden opbouwen blijven voorlezen en vertellen worden enz blijven samen boeken maken blijven naar vanuit een thema binnen het thema is de jeugdbibliotheek gaan enz is voor deze er plaats om een of meerdere boeken kinderen zeer belangrijk zo blijven ze zien aan te bieden als introductie als ver dat boeken en lezen plezier kan brengen werking ervan als afsluiting van een thema enz de leesdriehoek 9 de boeken en andere media zeker voor kinderen met problemen in hun graag en met plezier lezen ontstaat uitein taalontwikkeling is het nu tt ig de relatie tus delijk wanneer je de drie elementen van de sen boeken en andere media aan te bie leesdriehoek bevredigend op elkaar kunt den verhalen op casse tte boeken op video afstemmen en tv verhalen op dia boeken in film en theater zeker het luisteren naar verhalen op cassette kan voor deze kinderen een boeiende afwisseling zijn en leerrijk om de draad van het verhaal te blijven volgen 10 de kinderbibliotheek het is goed dat jonge kinderen reeds vroeg de kans krijgen om boeken in de kinderbi bliotheek te ontdekken het wordt een echte uitstap een verkenningstocht samen mn 23e jaargang nummer 4 maart april 1994 m motivatie waarom lees je if tekstkeuze wat lees je 4 lezer in4 aanpak hoe lees je elke lezer hee ft een of ander motief om te cies daar loopt het fout het lezen gaat zo lezen de lezer wil b v weten welk telefoon moeizaam dat deze kinderen de leesmoti nummer moet gedraaid worden of wil de vatie verliezen ze maken dag aan dag deze actuele gebeurtenissen volgen motivatie leesfrustratie mee hun leesbehoefte raakt wat je leest hangt samen met je leesmotief in de knoei en ze bouwen een weerstand als een telefoonnummer wilt weten raad op tegen het lezen pleeg je een telefoonboek als je je wilt infor meren over actuele gebeurtenissen lees je om toch nog toe te komen aan leesplezier een krant of een tijdschrift tekstkeuze zal het het ook hier nodig zijn om alle mid er zijn verschillende manieren van lezen en delen van het boekplezier verder aan te dat hangt af van je leesmotief en de daarbij wenden bij het lezen thuis zal men vooral gekozen tekst als je een telefoonnummer stimulerend kunnen werken door het samen zoekt ga je niet het hele telefoonboek lezen in al zijn varianten toe te passen het doorlezen je maakt gebruik van de alfabe duo lezen het beurt om beurt lezen het tische volgorde en leest nauwelijks door ontspannend lezen het herhalend lezen alleen de gezochte namen en enkele die er enz tijdens een gezellig leesmoment vlak bij staan in de klas kan men bij het werken met boe als je een tijdschrift doorbladert lees je ken heel diverse middelen aanwenden om weer anders je zoekt niet iets bepaalds het leesplezier en de leesbeleving te bevor maar probeert in eerste instantie een globa deren voorlezen en vertellen de leeskring le indruk te krijgen leesaanpak thematisch werken met boeken activiteiten gericht op boekpromotie het vrij lezen het elke keer als iemand gaat lezen wordt de meewerken aan de jaarlijkse jeugdboeken driehoek motivatie tekstkeuze leesaan week een gevarieerd aanbod van boeken pak opnieuw ingevuld daarbij beschikt de in de boekenhoek het samen zelf boeken lezer over een potentieel aan motieven tek maken enz sten en leesaanpakken thuis en in de klas zal men nauwlettend bij moeilijke lezers is het duidelijk dat er iets moeten toezien op de leesmotieven van het misloopt bij de leesaanpak hij zij zou moe kind daarbij zal het heel belangrijk zijn om ten gebruikmaken van verschillende lees het keuzeproces van boeken bij het kind te vaardigheden die hij zij geleerd hee ft te begeleiden zodat het kind echt een boek hanteren technisch lezen begrijpend lezen vindt dat hem aanspreekt zo n succes kritisch lezen creatief lezen enz maar pre ervaring hebben deze kinderen broodnodig maart april 1994 nummer 4 23e jaargang npm 1137 emotionele leeftijd vs te begrijpen ze lezen wanneer het echt leesleeftijd nodig is hierop kan men heel direct inspelen het zoals we al eerder opmerkten is de kans lezen in taalgebruikssituaties is hiervoor groot dat na ve rl oop van tijd de emotionele zeer geschikt een kattebelletje lezen brie leeftijd en de leesleeftijd niet meer gelijk ven van een pennevriend lezen het lezen lopen kinderen van 11 12 jaar kan je niet van een handleiding bij een toestel b v meer motiveren met boeken voor 8 9 jari cassett erecorder tv en muziekprogram gen hoewel deze boeken leestechnisch ma s opzoeken kalenderlezen affiche wel passen bij het kind zijn ze niet meer lezen onderschriften lezen lezen oo com afgestemd op de belevings en ervarings puter en zo veel meer wereld van deze tiener om daar wat aan te doen kunnen we een in dit kader kan men vooral een beroep beroep doen op een aantal aangepaste doen op informatieve boeken b v over boeken er zijn boeken op de markt in sport hobby s natuur en doe boeken boekhandel en bibliotheek waarvan de b v knutselboeken kookboeken boeken inhoud afgestemd is op de tienerleeftijd over het verzorgen van huisdieren en plan maar waarbij het kind leestechnisch op zijn ten vaak zijn er in deze boeken heel wat niveau aangesproken wordt afbeeldingen foto s prenten pictogram men opgenomen dat is voor moeilijke een aantal boeken krijgen de daartoe lezers soms een goede aanwijzing voor wat bestemde label makkelijk lezen deze er precies in de tekst bedoeld wordt label wordt pas toegekend wanneer het moeilijke lezers kunnen ook bij het maken boek beantwoord aan preciese criteria van boekbesprekingen of taken voor de wat vormgeving leesbaarheid en school gebruik maken van de luister lees inhoud betreft boeken b v de blindenbibliotheek het lee de moeilijke lezer kan ook een beroep stempo is daarbij een belangrijk motief om doen op een aantal speciale reeksen die over te schakelen op deze boeken door diverse uitgeverijen op de markt kinderen lezen mee terwijl ze de tekst op worden gebracht deze reeksen willen cassette walkman horen precies in eenvoudige leesbare taal boe ken voor moeilijke lezers aanbieden interessante reeksen zijn o a de streep tot slot jesboeken ploegsma de wenteltrap dijkstra woordbeeld thieme radio het doet deugd als je merkt dat een kind lezerstraal niam zoeklicht en met leesproblemen toch naar een boek zoeklicht plus zwijssen grijpt het doet dubbel zoveel plezier als hetzelfde kind een tijdje later komt zeggen en ik heb het helemaal uitgelezen we functioneel lezen moeten goed blijven beseffen leesplezier beleef je samen over boeken kan je pra moeilijke lezers lezen niet steeds voor het ten en dan merk je dit kind is meer dan verhaal omdat het lezen voor hen heel zijn probleem moeizaam verloopt zijn deze kinderen soms sterk gericht op het leesnut het lees motief deze kinderen lezen functioneel ze willen informatie opzoeken ze willen iets luk van den steen weten over hun hobby een taak voor een paviljoenweg 10 schoolvak uitwerken hun houding is best 9040 gent wiz 23e jaargang nummer 4 maart april 1994 bibliografie bus a ontluikende gele tterdheid in leesgoed 1991 1 bus a van voorlezen naar lezen in moer 1990 7 bus a een onderzoek naar voorbereidend leesonderwijs in p rietsma a bus w van bon red leren lezen en spellen lisse swets zeitlinger 1986 bus a m van ijzenboom voorlezende moeders en beginnend leesonderwijs in didaktief 1990 maart depondt l e a ik voel me zo ervaringsgericht werken met verhalen en pren tenboeken rond gevoelens bij jonge kinderen leuven centrum voor ervaringsgericht onderwijs cego 1992 de sterck m anders lezen antwerpen nationaal centrum voor jeugdliteratuur ncj 1992 ncj minderbroederstraat 22 2000 antwerpen de sterck m schrijver gezocht jeugdboekengids encyclopedie van de jeugdliteratuur antwerpen kclb lannoo van holkema warendorf 1988 freeman smulders a lezen is niet genoeg amsterdam meulenhof educatief 1990 gerritsen e prentenboeken in de school een handreiking den haag nblc 1983 janssen vos f basisontwikkeling in de reeks kleuters in de basisschool assen maastricht van gorcum 1990 janssen vos f naar lezen schrijven en rekenen in de reeks kleuters in de basis school assen maastricht van gorcum 1991 janssen vos f kringaktiviteiten in de reeks kleuters in de basisschool assen maastricht van gorcum 1991 kclb katholiek centrum voor lectuurinformatie en bibliotheekvoorziening jeugdboekengids kritisch bibliografisch maandtijdschrift makkelijk lezen keuzelijst 1990 prentenboeken keuzelijst 1989 zelf lezen da s pas leuk keuzelijst 1989 kclb mutsaertstraat 32 2000 antwerpen tel 03 232 77 94 kakebeeke h voorlezen en leeskring invoeringsprogramma amsterdam vereniging de samenwerkende landelijke pedagogische centra 1986 kromhout r m de sterck e a bubi wegwijs in de vlaamse jeugdliteratuur antwerpen dedalus verschijnt jaarlijks le grand m ongehoorde taal boeken voor dove kinderen den haag nblc 1985 linders nouwers j over kinderboeken voor ouders met kinderen tussen 5 en 12 jaar utrecht teleac 1986 maart april 1994 nummer 4 23e jaargang nw vt louws j prentenboeken in de bovenbouw begrijpend lezen in een illustratief kader een voorbeeld van thematisch werken met prentenboeken in de bovenbouw invoeringsprogramma amsterdam vereniging de samenwerkende landelijke pedagogische centra 1986 moerkercken van der meulen a de wereld van het kinderboek een orientatie in de jeugdliteratuur groningen wolters noordhoff 1987 nblc nederlands bibliotheek en lektuur centrum leesgoed tijdschrift maandelijks boek en jeugd jaarboek makkelijk lezen mediagids keuzelijst 1993 boekbesprekingen voor het speciaal onderwijs 1990 advieslijst informatieve lectuur en audiovisuele materialen basisschool 1993 advieslijst verhalende lectuur voor moeilijk lezenden in het onderwijs 1993 mom reeks kijk en leesboeken zelf serie kijk en leesboeken catalogus van grote letterboeken 1993 kinderen en jongeren in de bibliotheek 1993 met moeilijke lezers werken in het dokumentatiecentrum 1990 nblc taco scheltemastraat 5 nl 2597 cp s gravenhage tel 00 31 70 141500 reidarson n books for disabled young people an annotated bibliography holse norway the ibby documentation centre of books for disabled young people 1991 thijs e a het eerste leerjaar de eerste struikelsteen leuven acco 1985 van den steen l e a kinderen om naar te kijken reeks van vier artikelen over kleu ters met leerproblemen in kleuters ik tijdschrift centrum voor ervaringsgericht onderwijs leuven 1990 1991 van den steen l boekensteun rubriek jeugdliteratuur voor kinderen met leerpro blemen in sprankel tijdschri ft sprankel as verschijnt een keer per kwartaal van peer w leesvaardigheid leesmotivatie en leesbedreiging referaat n a v symposium de erosie van het lezen diepenbeek luc 1991 van peer w lees meer fruit houten stafleu 1991 van poucke a d defruyt begeleiden van kleuters in moeilijkheden leuven centrum voor ervaringsgericht onderwijs 1987 vinck j het werken met prentenboeken en de luisterhoek invoeringsprogramma amsterdam vereniging de samenwerkende landelijke pedagogische centra 1989 vos j jeugdliteratuur didactiek en methodiek leiden nijhoff 1988 vos j meer dan feiten werken met het informatieve boek op de basisschool gorinchem de ruiter 1989 walta j spelen met prentenboeken in de reeks kleintje kunst lokv utrecht gorinchem de ruiter 1991 weinberg j lekker laten lezen een handleiding voor teams s hertogenbosch kpc 1991 n m 23e jaargang nummer 4 maart april 1994 17 twee nuttige initiatieven de opleiding tot kinderboekenwerker deze opleiding is een uniek initiatief in de vlaamse kinderboekenwereld de stichting lodewijk de raet en de bibliotheekopleiding gent bundelen jarenlange ervaring in promotie van en werken met kinderboeken met de recentste inzichten in een opleiding tot kinderboekenwerker in de opleiding wil men met de deelnemers inzichten en vaardigheden ontdekken onderzoeken en inoefenen zodat ze in hun werkveld de verspreiding van kennis methodiek en concrete werkvormen ter hand kunnen nemen deze opleiding richt zich tot personeel van bibliotheken die werken met kinder en jeugdliteratuur gemotiveerde leerkrachten basisonderwijs vormings en culturele werkers met opdracht naar onderwijs ouderverenigingen en jeugdwerk navormers voor informatie over de opleiding kan je terecht bij bibliotheekopleiding gent antwerpsesteenweg 573 9040 gent tel 09 228 86 72 9 naast deze opleiding biedt de stichting lodewijk de raet reeds vele jaren aange j paste programma s rond kinderboeken aan ouders zoeken kinderboeken en leesbevorderingsprogramma op uw basisschool deze programma s lopen meestal in samenwerking met de plaatselijke openbare bibiliotheken wie daar meer wil over weten en een programma op aanvraag wil bespreken neemt contact op met erik van hee stichting lodewijk de raet liedtstraat 27 29 1210 brussel tel 02 242 01 11 sprankel sprankel is een vereniging voor ouders van normaal begaafde kinderen met leer moeilijkheden in vlaanderen is deze oudervereniging reeds enkele jaren actief in nederland bestaat de zustervereniging balans ze ook vonk 23 3 p 35 38 voor een boekenlijst over dyslexie samengesteld door balans en zie geregeld in de rubriek ingeblikt voor een korte bespreking van de inhoud van het tijdschrift sprankel nvdr in de groep van kinderen met leerproblemen krijgen de kinderen met lees en schrijfmoeilijkheden hier bijzondere aandacht de vereniging wil voornamelijk ouders bereiken en hen steunen in het zoeken naar een aangepaste hulp voor hun kind sprankel biedt ouders en begeleiders informa tie omtrent deze specifieke problematiek en heeft zopas een informatiebrochure op de markt gebracht leerproblemen bij je kind zoek een oplossing tot je er een vindt het contactadres is sprankel nationaal secretariaat bevrjdingslaan 88 3500 as tel 089 65 76 18 maart april 1994 nummer 4 23e jaargang n x