Creatief schrijven: nog valabel naar 2000 toe?

creatief schrijven nog valabel naar 2000 toe jenny van hoey ballet is de meest overbodige bezigheid daarom is het joist zo nuttig alles wat onnuttig is is nuttig m mart e rage van het treatief schrijven is wereld veranderen creatief is ook wie geestige al een tiental jaren voorbij maat invallen heeft of nieuwe werkmethoden ontwikkelt schappij en onderwijs kiezen vaak 1 voor de meer zakelijke functies lk wou uit onderzoeken naar het verband tussen intelli echter wel eens weten of dit treatief schrijven gentle en creativiteit is gebleken dat alle mensen eigenlijk in het schoolvak nederlands naar 1990 creativiteit bezitten in vaktermen zegt men dat en misschien 2000 toe nog kon lk heb in een tussen het intelligentiequotiont refererend naar het paar boeken en tijdschriften gesnuffeld en wil u de convergente denken en creativiteit refererend vruchten van mijn werk aanbieden haar het divergente denken alle combinaties eerst belicht ik wat treativiteit is hoe je het kan mogelijk zijn interessant om te weten is dat er in merken en waartoe het kan dienen daarna ga ik deze onderzoeken been melding wordt gemaakt over naarbepalingen van functies van en denkwij van niet intelligente mensen die zeer creatief waxen zen rond creatief schrijven lk sluit af met een paw dat impliceert dat een basis aan convergent den praktijkresultaten en een paar tips voor de praktijk ken nodig is om divergent te kunnen denken in het verslag 2 over de onderzoeken rond crea creativiteit tiviteitwerden een aantal termen afgedrukt die rond het begrip gebruikt worden het heeft me verwon derd dat deze termen bijna allemaal wijzen naar creativiteit omvat een complex van krachten zoals eigenschappen en vaardigheden die in onze huidi die schuilen in de schilder de dichter of de compo ge verzakelijkte maatschappij een huge waarde fist maar ook in de ontdekker en uitvinder crea ring krijgen tief noemen we zowel de schepper van nieuwe produktief denken on de pleats van reproduktief theorieen en ideeten als de stichter van onderne denken mingen en bewegingen die het aanschijn van de verbeelding vooral in artistieke kringen met de febr 1990 19 de jaargang nummer 4 connotatie van fantasievol denken in de ruime zin vindingrijkheid als hoogste vorm van creatief wensen van handelen originaliteit iets nieuws maken bedriiven uitvinden en ontdekken in een enquete van de ku leuven openheid ook gevoeligheid verwijzend mar bij het prive bedrijfsleven werd on der meer gevraagd haar de kwalitei openstaan voor invloeden van de omgeving ten waarover jonge universitair ge produktiviteit en gedachtenstroom duidend op schoolde sollicitanten dienen te be de hoeveelheid van de ideeen schikken de 55 items die uit de bus flexibiliteit de vaardigheid om gedachten te struc kwamen warden tot een vijftiental tureren maar ook het meer dan oeri oplossing groepen kwaliteiten gereduceerd de cijfes slaan op absolute aantallen kunnen aandragen en durven experimenteren score item aanpassing en spontaniteit zich kunnen uiten in 32 dynamisme 9 werkkracht en nieuwe situaties doorzettingsvermogen 16 vernieuwing en vrijheidsliefde motivatie 6 ambitie 1 20 talenkennis 2 tweetaligheid 6 drietaligheid 11 viertalig het is natuurlijk wel zo dat deze eigenschappen en hcid 1 vaardigheden niet te pas en te onpas hoog scoren 17 sociale vaardigheid 16 vlotte je kan niet in elke gegeven context bijvoorbeeld omgangsmogelijkheid 1 erg origineel gaan doen als je vrienden te eten 17 initiatief kunnen nemen en krea tiviteit 11 zelfstandig kunnen vraagt zitten we zoals gebruikelijk nog steeds op werken 6 stoelen aan een tafel en we eten nog steeds met mes lapel en vork uit een bord dat is de conventie 0 leerbereidheid 5 flexibiliteit 8 bereidheid tot zaterdag waarbinnen je je bevindt welke kleur de servetten voormiddagwerk 1 inkasse hebben of welke tafelversiering je gebruikt daar ringsvermogen 1 beschik baarheid 1 kan een mans dan weer wel hoogst origineel in 14 logisch denken 4 intellektuele zijn kapaciteiten 8 gezond vestand diezelfde hoge inzet aan originaliteit en veal van i en analytische geest 1 de andere genoemde eigenschappen en vaardig 14 sterke persoonlijkheid 9 hoog heden vinden we ook in vooraanstaande beroe potentieel 9 evenwichtigheid 2 maturiteit 1 pen doze beroepen kunnen we karakteriseren door i i organizatictalent 5 iciding de financieel sociate en of de culturele status 3 kunnen geven en feeling voor hierbij dient vermeld dat leraren cuitureel zeer management 6 hoog aangeschreven staan daze beroepen val 10 teamgeest 10 len ook op door de hoge verantwoordelijkheidszin 10 verantwoordelijkheid 9 pro fessionalisme 1 de zelfdiscipline de persoonlijke inzet we denken 9 commerciele feeling 9 hierbij aan bezigheden in de sector van de econo 8 vakicennis 4 informatika 3 mie en de positieve toegepaste wetenschappen bedrijfsbelcid 1 omwille van de associatie tussen creativiteit en 7 geografische mobiliteit 7 7 goed voorkomen 4 beleefd daze beroepen vied ik dat we opnieuw een laps heid 2 stiptheid 1 molten breken voor creativiteitsbevorderend on 4 algemenc vorming en sociaal derwijs in casu creatief schrijven uiteraard ont ekonomische interesse 4 bron liven huyghens dienst voor wensen van bednjven studie advies ku leuven 1984 barte e een diploma alleen is niet genoeg in knack 10 9 86 19 de jaargang nummer 4 febr 1990 leent de creativiteitsbevordering niet enkel haar alles en wordt door de leraars als min of meer lastig bestaansrecht aan het feit dat ze gegeerde eigen bestempeld hetwil zijn eigen gang gaan hetwerkt schappen en vaardigheden ontwikkelt wij denken liever alleen en zelfstandig waardoor het zich wel dat elk mans gebaat is bij creativiteitsbevorderend eens de kritiek van andere kinderen op de teals onderwijs wij rekenen ook mensen als een huis haalt jorge creatieve kinderen stollen zich vaak vrouw een bakker een naaister een garagehou min of meer geisoleerd op in de groep zij zoeken der tot mensen met vooraanstaande beroepen en hebben ook weinig vriendjes na de puberteit evenals we een advokaat en een minister als worden zij echter meer gewaardeerd en semen zij mensen met enige creativiteit molten zien ook vaak vooraanstaande plaatsen in de groep in leerkrachten horen tot de vooraanstaande beroe pencategorie op het gebied van creativiteit en creatieve kinderen hebben dus een atwijkende kunnen naast een bankdirecteur gaan staan waardeschaal en een grote fantasie om dat to illustreren twee verhaaltjes die geschreven wer volgens barron 2 zouden creatieve mensen ini den respectievelijk door een hoog intelligent kind tiatiefrijk en ondernemend zijn energiek zelfstan en een hoog intelligent creatief kind de stimulans dig weerbaar humoristisch zelfbewust en vraag tot de verhaaltjes was een plaatje waarop een man stellend bij schoolkinderen die creatief zijn komt staat die in een vliegtuig zit het volgende beeld naar voren het creatieve kind is levendig van aard stelt veal vragen en is zelfze het is erg logisch dat creatieve leerlingen zodoen ker het heeft buitenschoolse interesses en werkt de gemakkelijk stof does opwaaien doorsnee vooral goad als de leerstof hem interesseert leraren hebben dear last mee het is immers eon dergelijke kinderen hebben een grote fantasie en fait dat in ors onderwijssysteem vooral die kinde veal zin voor humor het creatieve kind gelooft niet ren beloond worden die zich aanpassen en confor be fveesi s4tdit i d irvaast fulaz x o evf ataccotdie zcjwc azi ma 7 l c k e518 civfoa t cuxxn tile4c4 fcx of noe vai tun le than velun zicik meeclth 150c ateffean 4irit ii nx1ran e3lx lliajl c1b zj sc dittai3 v a utit8atil tax mstudtoulis saftila or at ki nclestea worn oroligmita tilda z liooketr zuttvf ikttxkx febr 1990 19 de jaargang nummer 4 111111111nninninimill meren en daarenboven met een redelijk iq good ontwikkelen de leraarsrol wordt meer die van presteren op die wijze worden heel wat creatieve girls dan van docent leer de leerlingen vragen kinderen van beloning uitgesloten om aan crea stollen en in vraag stellen tieve kinderen meer kansen te geven zal de leraar moedig originaliteit aan we zijn al lang gewoon in ook bij zichzelf op zoek moeten gaan naar create het onderwijs haar hetzelfde eindprodukt voor ve mogelijkheden uit onderzoek blijkt dat de le iedereen toe to werken doorbreek daze unifor mars die zelf creatief zijn er ook in slagen de crea miteit door het keuze element een grotere rol to tiviteit bij de leerlingen maximaal to ontplooien 2 laten spelen last leerlingen zelf geregeld een creatieve kinderen spelen graag met mal datlevert eigen studiethema huistaak onderwerp voor ze dan weer voordeel op als we aan creatief schrij opstel verhandeling kiezen ven gaan doen voor we haar dat blok overgaan lanceren we nog vlif regels voor creatief onderwijs 2 benadruk het divergente denken geef taken die creatief schrijven to maken hebben met creoren scheppen ont werpen alternatieven uitwerken voortgaande op de inventaris van eigentijdse bied open situaties aan confronteer de leerlin vaardigheden en eigenschappen die door een gen met situaties onder de vorm van wat zou er creativiteitsbevorderend onderwijs kunnen worden gebeuren als de mans geen gehoor had ontwikkeld wil ik in dit deal wat meer ingaan op de exploreer ideal en situaties verlaat de klas en functies die creatief schrijven op dit ogenblik in de gebruik media en verschillende materialen school en meer specifiek in het vak nederlands moedig de leerlingen aan hun eigen ideeen to kan vervullen dazk ernalm li k tuwt rom eg n3q1 07wi3 41 ct cvz tzorno i no0 41 t z eik e a m szcd a4111 spl rt0c q w andim vo v vat 2 64 litakkat7 t6 q c n 4k3a nie 1 r vgjt g a ctft 7 4 qa t i 17m u z4 1l 319 41 i 04 0j u e 24yealq oya ecco x et ecl cul ticlcxh 4heq7z4 6 a 0 lyn ii 9 ath uta5ralx44tcl ainda ritk 0 o j a 4 m ca rtkk 2 rtztoadta l ij k 1 h 0 clio ada aj i a4 7 caajl izs1 ituakkve ceko 0 19 de jaargang nummer 4 febr 19901fg 1 1 de leidse werkgroep 4 omschrijft creatief schrij leren omgaan met ven als een verzamelnaam voor die vormen van het schrijfmedium zelf schrijven waarbij fantasia originaliteit en het ver werken van subjectieve ervaringen centraal staan in een recent weekbladartikel een recensie over als zodanig staat het tegenover zakelijk oak een duits handboek creatief schrijven 6 stelt gericht factioneel transactioneel schrijven doe lernout dat in een tjd waarin zoveel mensen kunnen publiek of waarheidswaarde spelen geen rol niew lezen en schrijven en het geschreven woord zo heidswaarde kan een eis zijn afhankelijk van de goedkoop en toegankelijk is het beeld onze cul doelstellingen die men nastreeff tuur overstelpt de oorzaak daarvan is dat mensen in deze definite zelf zitten al functies aangegeven niet meer kunnenschrijven de steller van het artikel we commentarieren ze niet allemaal enkel de beweert dat amerikaanse jongeren en zo zijn er relevante voor vandaag en de toekomst worden hier dan ook de mechanics van het handschrift behandeld vooraleer dat te doen echter nog twee nooit geleerd hebben ze schrijven in drukletters bedenkingen ze kunnen niet meerspellen ze kunnen peen zinnen eerst een belangrijk advies de leraar moet goad meet bouwen ze kunnen gegevens niet tot een beseffen dat hij met creatief schrijven selectlevrije zinvol geheel verwerken hij adviseert dan ook in lessen organiseert hij stelt aanmoediging en middelbare scholen aan schriyondenvijs te doen experiment boven negatieve evaluatie hij stelt maar zonder dat leraren aan teksten knoeien het leren door proberen en mislukken boven suc ces hij aanvaardt alle pogingen op een positieve van peer 7 spreekt eveneens over de ontwikke wijze ling van de schriftelijkheid van de leerling de dan de west dat oudere leerlingen 16 18 jaar nu geschreven taal gebruiken als middel om niet bepaald om deze activiteiten zitten te sprin persoonlijke gevoelens adequaat uit te drukken gen de adolescenten van die leeftijd vooral jon is een vaardigheid waarvan het maatschappelijk gens zitten meestal al goad in de carriire rationa belang niet genoeg kan worden beklemtoond in liteit die dicteert dat inspanningen nut moeten maatschappij en als de onze wordt geschreven taal opleveren en dat na een inspanning een gepaste steeds belangrijker we leven in een wereld van punten beloning volgt het is dan ook erg op zijn papier de reclame om ons heen de massa plaats deze activiteiten loch te plannen al was het media die ons overspoelen op school leven maar als tegengewicht in dat verband worden we leerlingen omringd door een gigantische hoeveel gesteund door matthijsen 5 die constateert dat heid papier leerlingen op de eerste plaats naar school komen ookzou lernoutwillen dat men zich aan een aantal om hun kameraden te ontmoeten de lessen repels houdt wil men zich als schrijver verstaan worden door minstens een kwart van hen als saai baar maken naar een lezer toe hiervoor wil hij het en levensvreemd ervaren drievierden zeggen produkt telkens onderwerpen aan een groep le en nu komt het dat leraars die zich bezighouden zers the meedogenloos kritiek uitbrengen verder met hun persoonlijkheid die van de leerlingen zet hij zich of tegen de therapeutische functie van weinig of niet veel betekenen daartegenover staat het schrijven omdat schrijven in se voor de andere echter dat diezelfde leerlingen snakken naar per de lezer ontvanger bedoeld is hier kan je als soonlijke tegemoetkoming de dualiteit van de bijbedenking opperen ik kan als zender schrijver adolescente is hier erg duidelijk matthijsen bena ook mijn eigen ontvanger worden drukt als doorgewinterd onderwijssocioloog dat de nadruk op het ambacht van het schrijven stel de school zich naast haar cognitieve opdracht met len we voorop om al het voorgaande maar ook het geestelijk en gevoelsmatig functioneren van omdat jongeren vaak geloven dat de machine zelf de leerlingen moet bezighouden het proses van inhouden genereert door het speels en nutteloos de geleidelijkheid ten slotte is hier ook aangewe bezig zijn kan naar mijn idea een actieve en in zen ventieve schrijf houding bevorderd worden ar virni febr 1990 19 de jaargang nummer 4 de therapeutische functie lijk succes maw ze zou ons cultuurpatrimonium kunnen helpen beschermen schrijven om litera vanuit mijn eigen ervaring zou ik deze functie tuur to maken schrijven om van lezen to gaan mondjesmaat gebruiken de begeleidingsvaardig houden heid van de leerkracht moat immers zeer groot zijn inleving tijdsverdeling probleemkennis op de schoolse functie lossingen kunnen aanreiken het verwerken van leerstof algemene en minder bedreigende theme s zoals de natuur bijvoorbeeld zullen gemakkelijker han vonk nam vorig jaar nog een artikel op van cuyves teerbaar zijn den het huwelijk omdat creatief 8 die literatuur verwerkt via deze activiteit in 1982 schrijven in essentie vrij schrijven is kunnen er verschenen in moer 9 nog twee artikels wear steeds onverwachte situaties ontstaan men kan het expliciet maken van bestaande kennis het er binnen zijn mogelijkheden op in gaan koppelen van nieuwe concepten aan al bestaan de via expressief schrijven zo noemen ze het worden ingeoefend het stimuleren van creatief gedrag deze verwerkingsfunctie is ondanks de ruime persoonlijke inbreng niet zo vrij als het zuivere hoe nuttig doze onnuttigheid kan zijn hebben we creatief schrijven als lesmodel blijft het echter in het eerste deal behandeld we kunnen hierbij evenzeer de karakteristieken van openheid ex nog vermelden dat creatief gedrag niet gebonden ploratie experiment en niet selectie dragen is aan een schriftelijke uitingsvorm maar u wist al lang dat soap koken ook creatief kan gebeuren over creatieve opgaven bestaat discussie ten brinke 4 vindt dat er van zo n creatieve opgave pas sprake is als de leerling iets relevants en ori voorbeelden gineels kan produceren bij de probleemstelling hoe zou je je leraar nederlands troosten als die vooraleer ik opdrachten en resultaten loon van vanmorgen ineens gekrompen was moeten leer creatief schrijven nog even vermelden dat in de lingen volgens hem rekening houden met het opgegeven bronnen genoeg bruikbare lesvoorbeel karakter van de betrokkene en met de verschillen den te vinden zijn de bronnen zelf zijn ook gemak de gevolgen van zo n probleem kelijk te vinden de leidse werkgroep mildert ten brinkes voor waarden een schrijfangstige boding die vijf minu ten schrijft met plezier heeft volgens hen een in de keuken creatieve dead gesteld exploreer het semantisch veld van bezigheden in de keuken het leren schrijven van de b v kloppen mengen marineren zeven kne geijkte vormen van fictie den sn den pocheren stomen braden sulker aan toevoegen idutsen blancheren hakken paneren hoe meer regels en voorwaarden men stall aan panacheren roeren bakken sloven koken sud daze activiteit hoe minder men het echte creatief deren smeften gratineren aanbakken aanlengen schrijven beoefent een gulden combinatie is die op smack brengen louden kaarmaken versie waarin de leerling de eigen creativiteit langzaam ren spuiten knutselen bouwen wassen verde leert binden aan mogelijke regels structuren len vullen raspen schillen filteren smeren genres opzetten kuisen schoonmaken afkoelen afgie deze functie garandeert niet direct maatschappe ten grillen gameren doseren knippen enz w 19 de jaargang nummer 4 febr 1990 m nadat elke leerling zijn lijstje heeft voorgelezen aan in het volgende produkt biedt de auteur een schrijfje een handleiding die dient om bij de behan bosje takjes aan deling van je eigen persoon te volgen deze hand leiding kan dan als volgt beginners lieverd vooraleer je met mij soap kan koken moat je je vanmiddag wandelden we door het natuurgebied energie doseren voeg bq je aanpak een beep de teur de ametikaanse eiken staan er te ideu sulker enz ren in al hun pracht hier en daar clank en uftda gend trekken wine berken de aandacht grote sprookje vlakten rosbruine heide vertellen ons dat de zomer voor6ij is tussen stille herfsffinten vond ik voorjou vul de tijd en de ruimte in een gekend sprookje een geschenk een heel klein bosje fijne takjes antlers in een voorbeeld twee daarvan dragen nog de paarse belleves van moeller geit zadelde haar paard nam naar twee de zomer de bijen zijn ze net voorbij gevlogen en loop van de haak en vertrok naar black ghost city hebben hun zomerse pracht nietgeschaad eenqe om een baal meel en een voorraad patronen ze is diepgroen en spreekt nog van de lente i heeft had erhaarkinderen voorgewaarschuwddat long ookgeen bloem gedragen de andere worden gelig tall jack zoo proberen haar huis binnen te dringen bruin ze lijken moe en uitgeleefd en toch zijn ze en de geitjes neer te knallen en zo oen en ander mooi ze geven het geheel ears warms achtergrond mee te nemen zonder problemen het zijn perelps van de her schreef alice nahon ze was nog niet voorbij de eerste cactus of long toen meter zo oud was als jij de lila zilveren tinte tall jack was reeds daar hij woo met zijn koff op ling die jij vaak kiest in troffers en bloesjes doet me de deur slaan maar dat deed moeder geit nooit denken aan je warms genegenheid en dos klopte hij beleefd en vroeg terzelfdertijd met stilaan komt jouw zomer aan een hope zachte stem of hij binnen mocht die dag wanneerwij moe en somswatgelig zijn weetdan had hilluist een paar nieuwe bleke handschoenen dat lente en zomer te vlug herfst worden gekregen van red sally zijn minnares de geitjes hoorden een zachte stem zagen een bleke hand en kijk de deur zwaaide open long tali jack kwam binnen knalde alle geiten overhoop en nam al het uit vesseur 10 zilverwerk mee hij vertrok een van de geiten small rosita had zich in een wat is het mooiste dat je ooit las zag of hoorde horfogekast verstopt en zag verschrikkelijke tale niet over nadenken meteen opschrijven en dan relen ze beide vlug de sheriff op en die kwam met achteraf schrijf je nog even op wat je allemaal had een aantal vrouwen om de gewonde geiten le willen zeggen na de eerste opschrijving verzorgen want wonder boven wonder long tall de drie leukste momenten die je het laatste jaar jack had met losse patronen geschoten beleefd hebt beschrijf ze heel kort en probeer ze toen alle geiten verzorgd waxen kwam moeder heel uitvoerig en langdurig voor de geest te halen geit aangegaloppeerd ze hoorde het nieuws van zonder dat je verder nog lets noteert small rosita verliet spoorslags het huffs om 24 hoeveel keer ben je verliefd geweest in je levers our later een neergeknalde long tall jack triom schrijf de voornamen in chronologische volgorde fantelijk mee te voeren op hoeveel keer werd het war beschrijf de derde keer en de derde figuur geschenk schrijf een brief aan iemand die verbeeldt je te verzamel vijf voorwerpen op een wandeling in de begrijpen maar die je niet aanvoelt bewaar die natuur of in de stad kies den van de voorwerpen brief 4 dagen versnipper hem dan tot heel kleine en bied dat in een brief aan een geliefd persoon snippers en last die ergens in een water belanden n0 a f e b r 1990 19 de jaargang nummer 4 moeder beschrijf hoe de huid eruit ziet betast je huid hoe zou je verliefdheid beschrijven omschrijf je moeder met beschrijf de geur van pasgemaaid gras a een adjectief bijvoeglijk naamwoord beschrijf het gevoel van een ijsblokje tegen je b edn substantief zelfstandig naamwoord lippen c een werkwoord is er een bepaalde geur in de lucht voor het regent doe hetzelfde voor je vader elke leerling least zijn beschrijf hem produkt voor vergelijk het soon woorden wat hoort welke geur hangt er in de lucht na de regen meer bij de vaders en meer bij de moeders beschrijf als je een stole zijde betast welk gevoel heb je dan kattebelletje als je blootsvoets over een strand met keien wandelt welk gevoel heb je dan je neemt een briefje kaartje van 6 bij 10 cm hoe voelen je handen aan je hebt een afspraak met een vriend een gelief hoe voelen iemand anders handen aan de aan de zevende lantaarnpaal in een bepaal beschrijf de smack van zout de straat je zal met die persoon haar de film gaan beschrijf de vlucht van een zeemeeuw de film begint om 20 uur je had afgesproken om 18 45 uur en hij zij komt niet opdagen het is bitter koud de sneeuw ligt al een week 15 cm hoop en objectief en subjectief het vriest alles wat je bij je hebt is dat kleine briefje je schrijft neem een reclamefolder 66n kantje vol en schrijft het zo dat je alle schepen schrijf neer wat je op de folder waarneemt puur tussen jou en de persoon verbrandt je laat je objectief daarna schrijf je een 15 tal lijnen waarin kattebelletje achter op de lantaarnpaal je uitdrukt wat deze folder aan gevoelens en asso je rechterbuur is de persoon die niet imam opda ciaties bij je oproept alle versies aan elkaar doen gen hij zij schrijft langs de andere leant van het kennen kritiek uiten in de objectieve versie mag kattebelletje een antwoord en wit de banden op been enkel gekleurd woord staan b v iemand nieuw aanhalen glimlacht lean een interpretatie zijn een objectieve ledere leerling leest steeds zijn produkt luidopvoor versie is iemand vertrekt zijn mondhoeken lichtjes ledereen wacht op iedereen voor de volgende face haar boven vreemde gewaarwordingen polie lezersbrief je vindt hieronder een lijst met vraagjes beant lees de volgende ingezonden lezersbrief woord ze en schrijf de antwoorden onder elkaar denk niet te lang na maar loch even en zoek de lieve mieke zo juist mogelijke term best is dat je probeert de ile ben een meisje van 22 jaar en ik heb helemaal gewaarwordingen te ondergaan en veer to schrij gees vrienclen of vriendinnen meestal zit ik alleen ven thuis en ik wee niet meer wat ik moet doen de wat hoor je als je in je wagen zit en het regent andere meisjes zijn altijd baler gekleed en qua beschrijf de geur van een roos uiterlijk veal knapper dan ik het is hopeloos lk wit welke geluiden hoor je als je met zware laarzen zo graag vrienden hebben maar hoe moet ik dat door verse sneeuw gaat het woord kraken is doen ile ben erg verlegen en ik leg heel moeilijk verboden contact met andere mensen vooral de weekein hoe voelt haw aan den duren heel lang de muren vliegen dan op me 19 de jaargang nummer 4 febr 1990 af soms dank ik wel sans waarom ik een vaste te ontmaskeren en weer te geven vriend krijg ik waarschgniqk toch nook de jongens lees aan elkaar voor of beef in stilte rand willen seen maar knappe meisjes en ik ben niet knap mieke wat moet ik doers cony geuren beantwoord de brief tweemaal telkens 15 lijnen breng twee geuren mee geen zepen en liefst ook a unmaal op een cynischewijze zodat duidelijk geen parfums blijkt dat je zo n probleem belachelijk vindt je je presenteert je geuren aan elke andere leerling mag de schrijver er echt goad doortrekken uit je groep die met gesloten ogen daze geuren b tweede maal je neemt het probleem echt ter opsnuift je moet erop letters dat er niets te horen harte je verplaatst je in de persoon je analy of te voelen is antlers is het effect weg de bedoe seert en geeft advies ling is namelijkdat de andere alleen op zijn reukor je least elkaars versies en houdt er een korte gaan drijft bespreking van na elke geur schrijft iedereen een adjectief op dat hoe reageerde je erbij past en waaraan de geur hem haar doet waarmee zal de schrijver het meest gebaat zijn bankers tenslotte probeert iedereen te achterha len wat het is het is echter niet de bedoeling om te radars waar de geur vandaan komt blindwandeling je maakt een wandeling per twee den doet de slot ogen toe de ander leidt de blinde doorheen het land binnen of en buiten een tiental minuten er verzin een slot bij een verhaal mag geen woord gesproken worden de begelei je moet er als leerkracht wel voor zorgen dat het der laat de blinde interessante dingen voelen rui verhaal dat je aanbiedt niet te lang is en een ken en eventueel horen onverwachte wending heeft wissel van rol dat mag met of zonder schrijfpau ze begin dan te schrijven verwoord indrukken a van voorwerpen die je betast hebt min 2 b van het gevoel niets te kunnen zien c over het gevoel tegenover je begeleider praat nog even onder elkaar over de ervaring jenny van hoey perspectiefschruven mollenveldwuk 30 3280 zichem neem een krantebericht voor elke seeding van een groep het2elfde bericht herschrijf het bericht vanuit de belevingswereld noot van 66n van de deelnemende personages je spreekt met elkaar af wie vanuit walk personage dit artikel is de lictles gewijzigde tekst van een schrijft zoveel mogelijk een verschillend persona lazing die gehouden ward te ussel op het ge nemen schoolvak nederlands 4 7 oktober 1989 er de schrijfoefening mag uitgebreid zijn het komt warden extra schnjfopdrachten aan toege erop aan zoveel mogelijk de motieven de achter voegd nvdr gronden de gevoelens achter een zakelijk bericht 1p i febr 1990 19 de jaargang nummer 4 tusse 01 oo r bronnen en foci was ze 1 dekkers p creatief schriiven creatief stel rood len is een voorbeeld van moedertaalonderwijs in de breedte in moer 1979 2 p 36 45 order de titel en loch was ze rond organi 2 standaert r e a leren en ondetwilzen seert ufsal brussel een didactische ten commentaren voor de docent leuven acco toonstelling over het middeleeuwse mess en 1981 p 102 108 wereldbeeld de tentoonstelling loopt van 2 3 deketelaere a leerkrachtgezocht in q1 maart tot en met 28 april en is bedoeld voor detwuskrant 57 juni 1989 een breed publiek van individuals geinteres 4 leidse werkgroep moedertaaldidactiek seerden socio culturele groeperingen en moedertaaldidactiek een handleiding voor schoolgroepen naast fotografisch materiaal voortgezet onderwijs muiderberg coutinho worden ook 16 middeleeuwse handschriften 1983 p 178 188 3de druk en een aantal fascimiles tentoongesteld dit 5 matthijssen m de ware acrd van het ba alles wordt aangevuld met de utrechtse ten lm groningen wolters noordhoff 1986 toonsteffing wereld van sint brandaan matthijssen m leerlingperspectieven in a in het leader van de tentoonstelling organi dagogisch tijdschrift 12de jg september ok seert docebo ufsal in maart 1990 een bij lobar 1987 scholingscyclus voor leerkrachten van het 6 lemout g lets to zeggen hebben in secundair onderwijs die doorgaat op vier awl 23 8 1989 woensdagnamiddagen onderwerpen voor vom scheidt j kreatives schreiben texte leerkrachten nederlands zie kalender aiswegezusichselbstundzuanderen frank adres ufsal vrijheidslaan 17 1080 furt am main fischer 1989 brussel tel 02 427 99 60 7 van peer w en tielemans j instrumen fundamenten en modellen voor moeder taalondetwus deel 1 fundamenten leuven acco 1984 p 91 8 cuyves c teksten lezen in vonk nr 6 1989 p 337 340 9 lips j e a schrifven 1 de functie van ex ta pressief schrifren bij het leren in moer 1982 5 p 24 31 in vonk 19 3 zijn een paar fouten geslo ten have r schrifven 2 expressief schrij pen in het artikel van ilse humblet ven in projecten in iker 1982 5 p 32 44 schnjfvaardigheid en cognitieve ontwikke 10 vesseur t waar ging het eigenlqk om ling bij allochtone leerlingen waar gaat het om in ater 1987 1 p 38 43 in de figuren 1 en 2 p 24 25 moat tontextvre links vervangen worden door tontextgebonden bij de naam van de auteur p 29 dient yenned dat ze aspirant nfwo is w 19 de jaargang nummer 4 febr 1990