De canon als inspiratiebron voor de literatuurlessen Nederlands?

3 de canon als inspiratiebron voor de literatuurlessen nederlands ad van der logt op 16 oktober 2006 werd de historische canon van nederland door de commissie onder leiding van prof dr frits van oostrom gepresenteerd zie entoen nu hij is bedoeld als een handreiking voor leraren van het basis en voortgezet secundair onderwijs en geeft aan wat er in de lessen behandeld zou kunnen worden de canon bestaat uit een vijftigtal vensters waarin onder de button verwijzingen naast achtergrondliteratuur en websites ook jeugdromans en ideeen voor excursies worden genoemd onder de button vertakkingen vindt de geinteresseerde leraar talloze deelonderwerpen die met het onderwerp van het venster samenhangen e commissie heeft zich voor wat de het met een miniem aantal suggesties doen literatuur betreft vooral gericht op drie vensters verwijzen direct naar het vak het basisonderwijs bij bijna elk ven nederlands hebban olla vogala max ster worden wel een aantal jeugd havelaar en annie m g schmidt bij de romans genoemd die de leerlingen kun diverse vensters werden nog de volgende nen lezen de leeftijdsgroep 14 18 jaar moet suggesties gevonden venster suggestie karel de grote ridderverhalen karel en elegast roelantslied vier heemskinderen de traditie van het chanson de roland karel de grote in de literatuur floris v gijsbrecht van aemstel willem van oranje geuzenliederen het wilhelmus rembrandt de muiderkring michiel de ruyter lofdichten koning willem i potgieter en de jan saliegeest verzet tegen kinderarbeid fabriekskinderen van jacob jan cremer de stijl concrete poezie typografische poezie paul van ostaijen de tweede wereldoorlog de tweede wereldoorlog in de literatuur april 2008 nummer 4 37e jaargang 4 bron entoen nu 37e jaargang nummer 4 april 2008 5 bij sommige vensters worden andere onder delen van het vak nederlands ontsloten bij veelkleurig nederland wordt indirect gerefe reerd aan jongerentaal die is opgebouwd uit een mixture van talen van verschillende culturen en bij max havelaar vindt de leraar het lesidee voor een retorische analyse van max havelaars rede tot de hoofden van lebak in dit artikel wordt de vraag gesteld hoe de leraar nederlands zich voor zijn literatuur lessen kan laten inspireren door de canon en hoe geeft hij het onderwerp van een venster didactisch vorm venster 37 in de les 1929 1940 de crisisjaren laten we venster 37 als voorbeeld nemen de canon volgens fokke en sukke de crisisjaren 1929 1940 de genoemde suggesties hebben vooral betrekking op de geschiedenis werkloosheid en crisis zijn c j kelk rondom tien gestalten trefwoorden om dit onderwerp te actua utrecht 1938 i h b hoofdstuk 8 de liseren krijgen de leraar en de leerlingen de documentaire roman suggestie de crisis en werkloosheid van h mulder kunst in crisis en bezetting toen te vergelijken met die van nu utrecht 1978 i h b hoofdstuk 1 h scholten voor wie de lutinebel literatuur in de jaren dertig luidt baarn 1982 i h b de inleiding h scholten een nieuwe jeugd ging in de literatuurmethodes wordt vooral aan opwaarts in zijn ster inleiding tot de dacht besteed aan de avant gardekunst periode 1920 1940 stromingen als dadaisme surrealisme c tazelaar crisis en literatuur in dr expressionisme en nieuwe zakelijkheid h colijn e a crisis zutphen 1935 passeren de revue we zullen dus uit een ander vaatje moeten tappen om een aan met behulp van voor wie de lutinebel luidt sluiting met venster 37 te bewerkstelligen scholten 1982 kan de leraar een relevante om onze gedachten te ordenen kunnen de lijst verhalen kiezen die hij voor zijn gegeven trefwoorden economische crisis lessenserie over de literatuur in de jaren en werkloosheid uitgebreid worden met dertig wil gebruiken in mijn lessen maakte verzuiling en opkomend fascisme ik gebruik van werkverschaffing albert kuyle provocatie jef last rationalisatie met behulp van de volgende boeken en site h m van randwijk rafels jan rebel kan de leraar nederlands zijn literair pseudoniem van jan mens en ledigheid historische kennis opfrissen adriaan van der veen fascisme is mo april 2008 nummer 4 37e jaargang 6 een verhaal uit de bundel de gesprenkelde door de verhalen aan toe en gebruikte ik als introductie om en de liederen over verschillende groepen de leerlingen in staat te stellen dit verhaal leerlingen te verdelen kan de leraar de werk te analyseren rondom de vier eerder vorm eenvoudige experts 1 inzetten om een genoemde trefwoorden eerste analyse te laten maken de resultaten ik kies hier alleen voor een verwerking van de leraar kan naast de verhalen ook snel de verhalen kunnen beschreven worden in een grote hoeveelheid liederen uit de onderstaand schema crisisjaren laten analyseren met de site verhalen werkverschaffing provocatie rationalisatie rafels ledigheid trefwoorden economische crisis werkloosheid verzuiling opkomend fascisme de leraar c q de leerling kan bepalen wat er in het schema moet worden ingevuld treffende citaten uit het verhaal standpunt van de hoofdpersoon of auteur ten aanzien van deze aandachtspunten ook is het mogelijk dat een groep leerlingen de opdracht krijgt om twee verhalen te lezen en deze te vergelijken hun onderzoekje kan gepresenteerd worden met behulp van een venn diagram de tijd van toen voor de leerlingen de verhalen gaan analy een tweede orientatiemogelijkheid is om de seren kan het nodig zijn om hen vertrouwd twee opiniestukken van thijs berman en te maken met de tijdsperiode daarvoor kan ronals sorensen waarin de jaren dertig de leraar gebruikmaken van de site waarin een afleve het international institute of social history ring van het programma andere tijden 4 is een hele verzameling posters jaren dertig op de site staan tevens tien te zien die bij de introductie van deze korte historische beschrijvingen die de leer periode een rol zouden kunnen spelen lingen van nu een beeld kunnen geven van de tijd van toen 37e jaargang nummer 4 april 2008 7 verwerking en verdieping de lessenserie kan op verschillende manie ren worden afgesloten wil de leraar alleen literatuur eventueel in combinatie met het vak geschiedenis aan bod laten komen kan hij de leerlingen de opdracht geven om individueel of in groepen een of meerdere boeken uit een bepaalde zuil te lezen en die in hun leesverslag te beschrijven aan de hand van verdiepingsopdrachten die genoemd worden in bronnenboek literatuur van jan mulder zutphen 1997 enkele voorbeelden protestants socialistisch nationaal katholiek christelijk communistisch socialistisch h m van randwijk anton coolen jan mens c en m scharten burgers in nood peelwerkers mensen zonder geld antink littoria g mulder albert kuyle jef last theun de vries geeft gij hun te eten harten en brood zuiderzee wa man2 m van dessel poot albert kuyle maurits dekker e g van bolhuis vissers voeren uit harmonika brood de overbodigen a van wijhe smeding lode zielens kees faber de ijzeren greep moeder waarom leven katrijn wij de leraar kan de leerlingen vervolgens de natuurlijk biedt een lessenserie over de verwerkingsopdracht geven een roman te literatuur in de jaren dertig andere transfer lezen van een moderne auteur voorwaarde mogelijkheden gelezen boeken kunnen is wel dat die zich gedeeltelijk afspeelt in de bediscussieerd worden in een leeskring de jaren dertig te denken valt aan leerlingen kunnen met behulp van de g l durlacher drenkeling recensies op cd literom in een geschreven hellema kimberley betoog of een pitch argumenten aandragen a kossmann geur der droefenis waarom juist hun boek verfilmd moet wor jaap harten de getatoeeerde lorelei den de mogelijkheid bestaat ook hen een r j peskens mijn tante coleta kort literair programma te laten maken op jan wolkers terug naar oegstgeest video dvd over de gelezen boeken april 2008 nummer 4 37e jaargang 8 andere literatuurbenadering auteurs zijn geen taalkunstenaars die moeilijk toegankelijke romans hebben concluderend kunnen we stellen dat we geschreven een laatste positief punt is de uitgaande van venster 37 voor een totaal combinatie met het vak geschiedenis waar andere literatuurbenadering hebben gekozen door theorie uit de methode geschiedenis geen behandeling van literaire stromingen gekoppeld wordt aan de praktijk van alle de nadruk is komen te liggen op de ver dag die is terug te vinden in deze romans schillende ideologieen en maatschappelijke verschijnselen die in de romans van de jaren het is wellicht aanbevelenswaardig om als dertig zijn terug te vinden een groot voor leraar nederlands te onderzoeken of de deel is ook dat de voorgestelde literatuur canon meer interessante lessen neder voor leerlingen begrijpelijk is de genoemde landse literatuur kan opleveren ad van der logt iclon universiteit leiden logt iclon leidenuniv nl noten 1 de werkvorm eenvoudige experts wordt besproken in ebbens ettekoven 2005 effectief leren basisboek groningen 2 hiermee wil niet gezegd zijn dat theun de vries als een nationaal socialistisch auteur moet worden beschouwd wel wordt wa man verteld vanuit het perspectief van een amsterdamse jongen die afkomstig is uit een winkeliersmilieu in de jordaan en die zich later aanmeldt bij de nsb het is interessant voor leerlingen om te ervaren hoe een communistisch auteur er in slaagt zijn visie in de novelle te laten doorklinken terwijl hij zichzelf voor het blok plaatst door het verhaal te beschrijven van een lid van musserts wa 37e jaargang nummer 4 april 2008