Publicatie datum: 1995-01-01
Auteurs: Carien Bakker, Maeike Bosma
Collectie: 26
Volume: 26
Nummer: 5
Pagina’s: 240-242
Documenten
als docent belangrijk vindt zo is spelleider bo de literatuurmuu r venbouw een heel aantrekkelijk programma om mee te werken het ziet er leuk uit is overzichtelijk en het is geschikt voor een bre de doelgroep daarbij worden de onderdelen carien bakke r consequent op dezelfde manier aangepakt waardoor het voor de leerlingen duidelijk maeike bosma blijft spelregels daarentegen is wat de presen tatie betreft veel minder goed saai kleurloos en een achterhaalde schermindeling er is tegenwoordig veel meer mogelijk om een programma voor leerlingen aantrekkelijker te louis couperus van oude mensen de dingen die maken waar het echter in uitblinkt zijn de voorbijgaan amsterdam veen 1992 1901 voortgangscontrole en de aanpassingsmoge 255 blz lijkheden voor iedere leerling kan het niveau individueel worden ingesteld en wijzigingen zijn altijd mogelijk doelgroep shv 6v maximaal 25 leerlingen tijd 3 0 minuten lesmateriaal vijf fragmenten in dit artikel heb ik geprobe e rd om de keuze uit het boek van een go e d spell ingprogramma te verge a het gesprek tussen takma en ottilie p 3 r 32 makkelijken hie rvoor heb ik een aantal b de moord gezien door harold p 58 6o bestaande programma s besproken voor meer c het gesprek tussen lot en zijn moede r informatie over de keuze van courseware in het algemeen verwijs ik naar m elkerbout en d mama ottilie ziet de geest van haar man m keiren 1994 ik hoop dat door dit artikel de drempel om e sterfscene p zao z2r tot aanschaf van een spellingprogramma over van elk fragment dienen vijf kopieen beschik te ga an verlaagd is en dat docenten het ni et baar te zijn alleen mee r overwegen maar daadwerkelijk tot actie overgaan er zijn goede programma s planning beschikbaar laat ze niet ongebruikt t de leerkracht legt uit wat een tableau vivant is literatuu r en geeft een voorbeeld aan de hand van de films eline vere of de hoogs te tijd die beide elkerbout m m keiren nederlands in de beginnen met een tableau vivant ba sis vorming de prakt ijk computergebruik utrecht aps 1994 2 de leerlingen worden opgedeeld in vijf groe ik jij hij wij jullie zij in sceninivo 1 989 pen en krijgen per groep een ander fragment p 69 uit het boek dit lezen ze door en ze proberen spe ll en volgens algoritme in s cen special basis hun fragment in een beeld te vatten in dit en sp eciaal onde rwijs 1989 p 17 beeld moet wel de kern van het fragment naar voren komen van dit beeld maken ze een tableau vivant een groepslid bereidt zich voor op de rol van verteller deze gaat tijdens het opvoeren van het tableau vertellen wat er in het fragment gebeurt de leerlingen voeren om de beurt hun tableau op 4 leerkracht voert een kla ssegesprek waarin het verband tussen de fragmenten aan de orde ko mt 240 moer 1995 5 5 docent schrijft titel en auteur op het bord en nodigt leerlingen uit dat over te nemen in de rubriek de literatuurmuur plaatsen wij concrete beschrijvingen van leesorientatieacti voor een combinatie tussen boekpromotie en viteiten die hun diensten in de lessen van onze literatuurgeschiedenis is meer dan 3 0 minuten lezers hebben bewezen zowel jeugdliteratuur nodig de docent geeft in dat geval na het als literatuur voor de lijst ook vertaald komt klassegesprek extra informatie over couperus in aanmerking voor plaatsing hebt u een in en van oud e menschen bijvoorbeeld door de formatieve originele leesbevorderingsactivi leerlingen artikelen uit diepzee te laten lezen teit in uw archief die niet meer dan 2 pagina s a4 inclusief bijlagen zoals kopieen van boek fragmenten beslaat stuur uw bijdrage dan fragment b de moord ge z ie n door harold naar moer t a v frank t hart sonmansstraat enigsz ins inge kort 68a 3039 nnt rotterdam in de bergen een eenzame pasangrahan daar is hij alleen met zijn beide ouders hij de kleine lieveling van zijn vader die ziek is en daarom verlof heeft gevraagd de andere broers en zusters zijn gebleven in de stad in het assistent rezidentie huis hij kan niet slapen en roept baboe z ko m hier zij antwoordt niet waar is zij anders ligt zij voor zijn deur op haar matje en wordt dadelijk wakker b aboe b aboe ko m hi e r hij wordt ongeduldig hij is een grote jongen maar hij is bang omdat hij ook koorts heeft evenals papa en omdat de nacht zo zwoel is als of er een aardbeving komen zal b aboe zij is er niet hij staat op en verwart zich in de klamboe 3 die hij om zijn koortsige angst niet kan openruk ken nu bevrijdt hij zich uit de tu ll e plooien en weer wil hij roepen baboe maar hij hoort stemmen die fluisteren in de achtergaleij het bloed stolt het kind in het lijf hij denkt aan dieven aan ketjoe s en hij is heel bang neen ze spreken daar geen javaans ketjoe s 4 zijn het niet zij spreken ho llands en maleis er tussen en dan herkent hij ook baboe s stem en hij wil een gil stoten van angst maar van angst kan hij niet wat doen zij wat gebeurt er het kind is klam ko ud hij h ee ft zijn m oe d ers ste m geh oord nu he rke nt hij de s t e m van m e nee r emil e me neer takma de sekretaris die in de stad zo veel bij hen komt 0 wat doen zij daar in de nacht hij was eerst bang maar is nu meer koud en huivert en hij weet niet waarom wat gebeurt er dan toch wat doen mama en meneer takma en ma boeten daar in de nacht nieuwsgierigheid overwint zijn angst nu houdt hij zich stil a ll een klapperen zijn tanden nu maakt hij heel zacht zonder ze kra ken te doen de de ur va n zijn ka mer op e n d e m i dde ngale rij is d o nke r de ac ht er galerij i s do nke r st il baboe stil o god stil zachtj es zachtjes als de sinjo hoort hij slaapt kandjengs als de oppas6 hoo rt hij slaapt kandjeng o god o god als hij wakker wordt 0 baboe baboe wat moeten wij doen st il stil o ttilie kan niet anders kandjeng in de rivier in de rivier o god o god neen neen niet in de rivier het kan niet anders ottilie weest stil stil hou je mond zeg ik je moet je ons beiden laten oppakken voor moord ik heb ik hem vermoord ik kon het niet helpe n ik verdedigde mij jij haatte hem ik haa tt e h em niet ottilie maar je hebt 1995 5 moer 2 4 1 het samen met m e gedaan o god n een n ee n ontwijk niet je schuld neen neen n een jij hing aan hem toen ik hem zijn kris7 ontrukte ja ja s til s til kan dj en g o god o god het bliks emt 0 wat een slag wat een slag de berge n tal van malen weerkaatsen de donder die ro lle n blijft als scheuren de rege nze ilen watervalt de vlo ed neer hou je stil hou h em vas t aan zijn be en babo e jij het andere been er is blo e d op de grond veeg het af straks o straks kandjeng nu naar de rivier o go d 0 god h et kind klappertandt en zijn ogen pu il en e n zijn hart bons t in koorts hij is doodsbang maar wil ook zien hij begrijpt ni et en vooral wil hij zien zijn kindernieuwsgierigheid wil h et vre eslijke ding zi en dat wat hij nog niet b egrijpt stil op blote voeten sluipt hij door de donke re galerij en in de nac hts c hemer van buiten ziet hij hij zi e t het ding ee n weerlicht vre eslijk een donderslag of het ge bergte in elkander s tort hij heeft gezien hij zi et nu maar na de vaagte het vage voort bewegen van iet s dat zij dragen van iemand die zij dragen mama meneer emile en ma boeten in zijn onschuld b egrijpt hij niet wie in zijn ons chuld denkt hij all een aan vreeslijke dingen en me nsen aan rove rs aan schatten aan griezeligheid uit zijn kinderboeken wie droegen zij daar de tuin in hoord e papa hen niet dragen werd hij niet wakker sliep hij zo vast nu hoort hij niet me er hun ste mme n nu zijn zij in de tuin verdwenen hoort de oppas niet neen alle s blijft sitl alles is in h et regenende donke r ve rdwe ne n hij zie t ni e ts alle en stort de regen een vloed rui se nde ruisende razend om he t razende ruisen hoort noch vader noch oppas hij rilt van kou e n koorts daar vo e lt hij zijn bloot voetje stappen in de lauwe weekte dat is bloed geronnen nu durft hij niet meer vooruit en niet meer terug nu s taat hij tandenklapperende en al het geruis van de regen is om hem nu wil hij zijn vader toch wakker maken vluchten zich in zijn armen verb ergen en daar snikk en snikken va n a ngst h ij tas t ter u g naa r d e midd e ngalerij hij zi et de deur van mama s kamer op e n e e n lampje bibbert er flauw weer voelt zijn voet de weke lauwte e n hij rilt om die vree s lijke modder die bloed is geronnen en overal ligt op de mat maar hij wil na a r het lampje het enige licht om het te nemen naar papa s kamer mee zo ver bij de voorgalerij hij op e nt pap a s deur papa o papa o papa hij nadert met zijn lampj e het b e d papa heeft er geslapen maar hij is er niet meer waar is papa en in eens wijkt het open voor zijn kindervers tand ziet hij het vreeslijke ding ziet hij het al s een ontzettend ontzaglijk bloedrood gespooksel dat wat zij daar door de tuin hebben weggedragen door de stromende regen naar de rivier dat was papa dat is papa dat wat mama en meneer emile en ma boeten daar wegdragen dat is papa nu heeft hij het ding gezien nu zal hij het altijd zien hij weet niet waarom jaren is hij ineens ouder maar hij sluit papa s deur gaat terug zet mama s lampje op zijn plaats en gaat terug in zijn eigen kamer i logeerverblijf 2 kindermeisje 3 muskietennet 4 roverbende bandiet 5 mijnheer 6 oppasser toezichthouder 7 javaanse dolk 242 moer 1995 5
Auteurs:

Carien Bakker
Carien Bakker is als vakdidacticus Nederlands verbonden aan de lerarenopleiding van de Rijksuniversiteit Groningen en in die hoedanigheid medeverantwoordelijk voor het opleiden van eerstegraadsdocenten Nederlands.
E-mail: c.h.w.bakker@rug.nl.