De meester is gek

boel besprekingen peter dekkers de meester is ge k ik werk op een pedagogische academie waar we heel weinig leerboe ken gebruiken we maken ons studiemateriaal meestal zelf maar dat het pasverschenen de meester is gek van andries oldersma volgend jaar bij onderwijskunde of nederlands gebruikt zal worden lijkt me onont koombaar ieder die het in mijn omgeving doorgekeken heeft is en thousiast dit is het helemaal mooi uitgegeven ingewikkelde problema tiek zeer leesbaar behandeld praktisch gericht humoristisch en over de kernproblematiek van het onderwijzersgedrag vooral in het laatste studiejaar proberen wij bij de studenten een proces op gang te brengen van zelfontdekking een proces dat er toe leidt dat de leerkrachten zichzelf kunnen zijn en in deze ontwikkeling past de meester is gek veel beter dan hetgeen we zelf op dit gebied maakten het is erg vlot geschreven en zo direct en al deze complimenten gaan naar een inspecteur van onderwijs uit de praktijk en uit de literatuur schetst oldersma een pessimistisch beeld van het onderwijzersgedrag het boekje gaat over het sociaal emo tionele contact tussen leerkracht en kinderen en met die relatie blijkt het in het algemeen niet erg lekker te zitten dat weten we natuurlijk al van tausch en tausch maar de ervaringen van oldersma zijn veelbete kenender kijkend naar de leertoon geeft hij bijvoorbeeld stukjes ob servatie die hij interpreteert als die leertoon gaat veelal gepaard met een stemvolume dat goed is om een aula vol kinderen aan te spreken en helemaal in de von lijn zijn de adviezen die de schrijver geeft om het eigen taalgebruik door te lichten ten aanzien van aspecten als per 35 boons en situatiegericht omkeerbaar en niet omkeerbaar direct en in direct up en down de auteur schat dat zestig a zeventig procent van het onderwijzersgedrag dat hij tegenkomt persoonsgericht nauwelijks reversibel en overwegend direct is het boekje biedt allerlei materiaal om de problematiek te bespreken het gaat over een problematiek waaraan geen enkele onderwijsgevende voorbij mag gaan het betreft immers de gevolgen van je eigen gedrag voor het verdere leven van je leerlingen dat klinkt erg vet maar toch is het precies waar alles op aan komt elke keer dat je een beslissing neemt voor een kind ontneem je hem de mogelijkheid zelf te beslissen elke keer dat jij aan het woord bent moeten alle kinderen hun mond dicht houden elke keer datje inconsequente of niet omkeerbare regels in voert frustreer je het vertrouwen in medemensen ik merk dat ook dit weer geladen overkomt bestel het boekje uit de ekstraserie van het tijdschrift a doende maar als de hazen bij muusses postbus 13 pur merend er is trouwens ook net een didactische handleiding verschenen over de sociaal emotionele vorming door middel van het kringgesprek het zijn vier delen van harold bessell c s die bewerkt zijn door een ploeg onder leiding van j j dumont de uitgave heet het kringgesprek en behalve het basisboek theorie zijn er praktijkboeken voor de kleuterklas de onderbouw en de bovenbouw van het basisonderwijs zeer praktijkge richte boeken maar toch niet blind geschreven uitstekende literatuur lijsten bijvoorbeeld wat het taalaspect betreft dat komt er in dit onderwijskundige boek bekaaid af als er al wat gezegd wordt over de taalbeheersingskant dan volstaan de auteurs met oppervlakkige en ook eigenlijk onjuiste opmer kingen de bewerkers hadden best wat dieper op de taalkant kunnen in gaan vind ik wanneer ze bijvoorbeeld een onderscheid kenden tussen zinverwervend taalgebruik is taalgebruik om al zoekend en rommelend met taal tot macht over het besprokene te komen en zinoverdragend taalgebruik is communicatief taalgebruik waarmee je probeert je greep op het besprokene over te dragen dan zouden ze een tekst met half affe zinnen goed hebben kunnen becommentarieren het basisboek is in twee grote delen verdeeld 1 het kringgesprek pro gramma en 2 de drie thema s bewustwording zelfvertrouwen en sociale interactie in het eerste gedeelte staan onder meer paragrafen over de ontwikkeling van het kind de soort communicatie in de kring het voorbereiden en de leiding in de kring leiderschap van kinderen en een inleiding op de praktijkboeken bij de drie thema s komen onder meer zaken ter sprake als constructief optreden tegen repressie en pro jectie tegen ongewenste aanpassing algemene principes van zelfvertrou wen negatieve aanpassingsvormen agressie tegen zichzelf etc 36 de andere delen zijn heel praktisch gericht dus kopen of lenen ik heb al een schoolblad van een basisschool gezien dat dit boek aanraadt voor de ouders lemniscaat uit rotterdam heeft de delen uitgegeven het vierde deel komt eerdaags uit andries oldersma de meester is gek een boekje over onderwijzersge drag eindred bob malmberg aldoende ekstra nederlandse stichting voor kunstzinnige vorming amersfoort uitgegeven in samenwerking met muusses b v purmeren d harold bessell e a het kringgesprek emotionele en sociale opvoeding op school nederlandse bewerking j j dumont rotterdam 1977 vier delen 1 basisboek 2 kleuterklas 3 klas 1 3 nog te verschij nen 4 klas 4 6 37