De mogelijkheden van de leesautobiografie

Publicatie datum: 1998-01-01
Collectie: 29
Volume: 29
Nummer: 5
Pagina’s: 204-210

Documenten

saskia oomkes le eftijden het ontzettend leuk om over zich zelf te praten schrijv e n ook ove r de bo e ken die ze goed of slec ht vinden de less enreeks in dit artikel is gebaseerd op het resulta a t de mogeli jkheden van de in een tweede klas en toont a an dat het werken aan een leesautobiografie ook uiter leesautobiografie mate ge s chikt i s voor de basisvorming d e lee sautobiografi e i s een optioneel o nder deel van het le esdoss ier dit dos s i er i s een logboek waari n lee rlin gen hun leeservaring reflec teren e rva ri ngs le ven o ntwikkel en van eigen b e schrijven a an de hand van onder andere s maak individu e le o ntploo iing deze th e ma s zul boekbesprekingen e n r e c e nsi es h e t le es do s le n in de toekoms t centraal s ta an a ls kern d oe len va n s i e r vormt uit einde lijk he t uitgangspunt voor h e t lite ratuuro nde rwijs in d e twee d e fase ee n e en ge sprek ov e r lite ratuur tusse n d e do ce nt zinvo l midde l om deze k e rndoelen inh oud te geve n e n de leerlin g g eljon zegt in zijn boek is h e t schrijven van ee n lees auto b iografi e in lit era tuur en lee rling 1 994 he t volgende over onde rs taand artik e l li cht sa s kia oo mk es stud ente de lees autobio grafie de le erling en b eschrij van de pos tdoctorale le rare nople iding ne derlands in ven hun ontwikke ling al s lezer vanaf h et utrecht de leesauto bi ografi e n a der t oe ee rs t gaat voorlezen op s choot van hun vader of moe ze nade r in op d e th eo re tisch e achte rgronde n d e r tot op dit mome nt a an d e h a nd van daarna laat ze z ien h oe zij tij dens ha ar s tage m e t s tur e nde vra ge n zoals wat kun j e j e pr ec i es ee n ze lf ontw ikke lde lessenreeks in twee t weede h erinn eren uit d e ve rs c hillende period es wat klassen van h e t voo rtgezet o nde rwijs h eeft gewe rkt vond je to en h et mooist e bo ek e n waarom aan de lees autobiog rafi e en wat daar de res ultate n ho e sta j e op dit moment t e ge nov er lezen van waren ge lj o n 1994 p 75 aanpak van de leesautobiografie ee n h eel l e uk b oe k weet ik m e echt niet m ee r te h erinnere n als ik zo eve n een ti tel zo u m oete n er zijn op dit mom e nt verschille nde me tho zeggen dan weet ik h e t niet toch heb ik vo lge ns d es ver schenen die kort ingaa n op de le es mij mee r b oeken ge leze n dan de gemiddeldejongen autobiografie in de twe ede fase ond er ande dit komt voo r ee n d eel do o r mijn m oe de r die re literatuur lezen in de tw ee d e fase laagland vroeger regelmatig ge woo n b oeke n mee nam steeds en doss ier leze n ik be s preek ko rt d e le sopze t bleef ze ze ure n dat ik ee n b oek m oes t lezen op di e dez e method es bi e den om daarna over te een gegeven mo m e nt p akt e ik uit woe de ee n boek en ga a n op mijn le s opzet die ik ge maakt heb b ego n het hee l de mo ns tratief te lezen di t boe k w as to e n ik nog ni e t ov er dez e dri e me thodes le uk o ntde kte ik twee we ke n late r h a d ik zes be s chikte b oe k e n ge l ezen allereers t lit eratuur in d e twee de fase 1996 flo ris 2b havo vwo g eschreven door r kraaijeveld kraaijeveld de finieert de lees autobiografie als v ol g t een h e t is opva lle nd d a t d e me e s t e l es methode s v erslag van d e ontwikkeling als le ze r tot nu nede rlands de leesautobiografie a ll een in d e na een voorb ee ldfragm e nt gooit hij d e leer bov enbouw de revu e lat e n p asse ren ik p er lin gen in h e t di e p e me t ee n vage opdr acht die soonlijk vind het schrijv e n van zo n a utobi o ze uit mo e t en we rk e n tot een versl ag van grafi e ook zinvol in d e ond e rb o uw daa rm e e minimaal twee en ma ximaal vijf kantj e s n 4 bedo el ik de brugklas d e twee de klas en zelfs de opdracht luidt in groep 6 7 en 8 van de ba s isschool ga bij jezelf na welke boeken die je tot nu toe refl e ctere n kunnen kind e r en vaak e erder gelezen hebt om een of andere reden van belang dan wij d e nk en maar z e lere n de ze vaardig voor je waren maak aantekeningen van deze heid op het voortgezet onderwij s hela as ook overdenkingen noteer titels schrijf kort op wat snel we e r af daarbij vind en kinder e n van alle je zo aansprak in die boeken je mening erover e n 204 moer 1998 5 hoofdstuk i laagland en persoonfrjke smaakontwikkeling 17 1 5 3 leesautobiografi e het ueschrijven van je ontwildceling tot nu toe en van je smaalt op di momen t doen we in een leesautobiografie wat heb je gelezen en hoe is je dat bevallen hiero n der staat het schema voor zo n autobiografie het zijn vragen die j e bij het schrijven van een leesautobiografie probeert te ueannvoorden schema leesautobiografie welke boeken vond je prachtig toen je nog op de basisschool zat noteer schrijvers en titels als je die nog weet waar gingen die boeken over en wat sprak je er zo in aan welke boeken vond je minder leuk toen je op de basisschool zat waarom welke eigenschappen van verhalen vond je op de bas i sschool en in de onderbouw van het voortgezet onderwijs belangrijk en nu niet meer welke eigenschappen van verhalen vind je nog steeds belangrijk welke boeken heb je tot nu toe in de afgelopen drie jaar met heel veel plezier en interesse gelezen noteer namen van titels en schrijvers als je die nog weet waar gingen die boeken over en waarom spraken ze je zo aan leg dit zo goed mogelijk uit welke boeken uit de afgelopen drie jaar spraken je minder of helemaal niet aan doordat je ouder bent geworden en met veel soorten verhalen in aanraking bent gekomen is je smaak in de loop van de jaren veranderd beschrijf in welke opzichten je smaak veranderd is wat voor soort boeken denk je in de komende tijd te gaan lezen wat voor boeken t r ekken je aan en waa rom deze vragen werk je uit tot een overzichtelijk verslag van ongeveer drie kant jes a4 dit bergje op in je leesdossier afbee lding i co n cre t e vragen voo r het schrijv en van ee n l eesauto biog rafi e laagland p 17 bijbehorende argumenten besteed ook aandacht d e bov e nge noemd e method es zijn goed aan boeken die je helemaal niet aanspraken en leg bruikbaar ze g e ve n ee n g oe de ba s i s om de uit waarom le es autobiografie te introduceren en bied e n de do cent h andig e vragens chema s met een laagland 1998 ge sc hrev e n door d ezelfd e beetj e c r eativite it kan ee n doc ent de opdrach auteur in sa m e nwerkin g met g van de r te n ook in de basisvorming gebruik en met m eule n geeft als definiti e van d e leesauto na m e la agla nd presentee rt een duidelijk vra bio grafie het bes c hrijv e n van je ontwikke gensche ma dat d e p ers oonlijke e rvari ng en ling tot nu toe en v an je smaak op dit de le es ontwikkeling van de leerlin gen cen moment daarn a word e n duidelijke conc rete tra a l zet vragen gesteld die d e leerlingen uit mo e ten to c h ontbreken e nkel e zaken bijvoorbe eld werke n tot een ve rslag van ongev eer d ri e de c riteria aan de hand waarva n je de kantj es n4 zie afbe elding i autobio grafie en zou moet e n beoorde len en d e betrokkenheid v a n de docent in dez e 1 998 moer 20 5 opdra c ht ook mis ik hi e r het stimuleren van ni e t over d e hi erboven b es proke n me thod es de leerling om deze persoonlijk e biografie te d aa rom he b ik mijn l ess e n op d e volge nde schrijve n ik denk dat de do c ent meer moge twee bronn en geba se erd lite ra t uur en lee rling lijkh e den k a n c r ee ren met de le es a utobiogra van geljon 1 994 en lee rlinge n g rav en zich fie da n de z e methodes laten zi en au to bio van van de r kraats 1996 m e t nam e d e ze tw ee d e bro n heb ik gebruikt om mijn in doss ie r leze n dirksen 1 998 worden twe e l ess enree ks te voltooie n van d e r kraats voorbe elden g esc hreven door vers chi llende be sc hrij ft een e xpe riment met de lees auto l ee rling e n gebruikt om de le es autobiografie bio grafie dat hij en enke le c ollega s hebben te ve rduidelijken dirks e n noe mt de lees uitg evoe rd in 4 xnv o e n 4 vw o hun autobiogra fie een be s chrijving van de indruk le ssenree ks duurde on ge ve e r vijf l e sure n wekkendste le es ervari ngen in je leven hij e x c lusief twee uur hui swe rk voor de leerlin pre sente e rt hier s lechts een inleiding voor de gen de lee rl in ge n mo e ste n zic h eerst heri n l e erlingen op de leesautobiografie en ge eft ne re n wat ze ha dde n ge leze n to e n ze jong d a arom all e en aa n wat eri n zou kunnen ware n me t behulp va n s turende vra ge n zonder dit te koppel e n aan een dire c te groe p swe rk s tond bij dit e xp eri ment cen opdracht de le e rling en moeten de autobio tr aal door de lee rli ngen in g roepen te laten grafi e in de vierde klas sc hrijven om zo v as t te werken konde n z e hun ervari ng e n m e t e lkaar legge n ho e ze als l e zer beginne n in d e del e n o ok h e t e indprodu c t lie t e n de do c en tw ee de f ase op d e ze ma ni e r krijge n ze in t e n in g roe pj es met e lk a ar ve rg e lijk e n van d e vijfde kl a s een indruk van de ontwikke lin g der kraa t s geeft in zijn a rtik el al aan d a t d e di e z e hebben doorgemaakt deze m e thod e b eo ord e lin g mo eilijk wa s hij g af da arom kan de doce nt tijdens de e ers te l es gebruik e n gee n c ijfe rs maa r cri t eri a wa araan de a uto om d e leerlin ge n duidelijk te ma ken w a t ee n biog ra fi e mo es t vo ld oe n zoa ls een go e d e le es autobiogra fi e inhoudt opbouw formul eri ng e n samenw e rking ik he b e nke le wijzigin ge n aan gebracht in verantwoording van mijn lessen d eze aa npak all eree r s t h eb ik d e autobio g ra fie late n sc hrijve n door een twee d e kl as i n d e zojui s t b e sproke n m e thode s zijn nuttig al s plaats va n een v i erde klas d aa rn a ast h eb ik er basis mat e ri a al maar om ee n se ri e uz e l ee sau m i nde r l esse n aan b es t ee d t ot sl ot h eb ik w e l tobiografi e van de l ee rling e n t e ontvange n ee n b e o o rd e lin g gegeve n m aa r niet op de mo e t de do ce nt no g a a rdig wa t we rk v e rri ch n o rm al e m a ni e r t e n d e l es opze t die ik hier v o ors t el h e b ik z elf uitge vo e rd op twee s tage s c holen d e de lessenreeks goud se wa arde n in gouda 2 gymnasium e n h e t mont esso ri lyce um h e rman jord a n t e he t do el va n mijn l esse nreek s was ontdek z eist 2 xnv o vw o op deze laat s te s chool k e n wat een l eesautobiografi e i s ho e d e w erkten lee rlinge n z eer zelfs ta ndig a an e e n lee rlin ge n op d e opdra c ht reage r e n en op j a arplanning zij mo c hten hun eigen proef w elke mani er een doce nt n e de rl a nd s d eze w erk e n inro os t ere n w annee r zij h e t hoofd autobio grafie kan gebruike n tijde ns de l es in stuk af hadden dit sys te em v ere i s te een dit kad e r h e b ik d e leerlin gen ee rst uitgel egd andere pres entatie voor de le s opze t van de wat het l eesdoss i e r inhoudt ik h e b hi e rbij d e leesautobiografie omdat kla ss ika a l onderwij s volgend e d efinitie geb ru ikt op bas is van de vaker voorkomt dan montes so ri onderwij s inform a tie uit lit eratuur en lee rling 1 994 van b esc hrijf ik in dit a rtikel de lesopzet die ik geljon e e n do ssi e r wa a raan je j e h e l e s c hool uitg evo e rd h e b op de gouds e waarden tijd w e rkt je bewaart daari n a lles wat met opv alle nd is e chter dat de eindprodu cten nie t literatuur te make n h eeft dus bo e kver s la v eel van elkaar verschill en ik gebruik dan ge n gedi chte n ops t ellen e tcetcera ook d e producten v a n beide scholen als daarn a heb ik me t de kl as e en definitie illustratiema te ri aal verzonn e n voor het b egrip l e esautobiografi e eerst kwam e n w e tot ee n definiti e voor tijden s mijn stage beschikte ik hela a s nog autobio grafie e en be schrijving van je leven aoo m o er 1998 5 daa rn a bepaalden we wat er in zo n autobio voorl eze n e n ve r deeld e de k las daa rn a i n grafie zou kunn e n staan watje hebt meege groepjes van vier dez e groepj es mo e sten hun maakt waar je b e nt geboren bel a ngrijk e antwoord e n v ergelijken ke n je de boeken gebe urt e nisse n die de ander he eft opge sc hreven wat vond deze definiti e konden we verv olgens kop je van die bo e ken zou je d e bo e ken die je pelen aan de leesautobiografie de le e rlinge n nog niet kent will en lezen voor deze groep kwamen al snel op ide een die hie ri n bes c hre sopdra cht kregen ze weer vijf minuten ven moes ten worde n hoe je bent begonn e n m e t lezen welk e bo eken j e hebt gele zen w a t tot slot b esprak ik een aantal fa se n die je in j e mooi vond wat j e ni e t mooi vond je le es geschi ed eni s kunt cons ta te ren e t ce te ra ik h eb voor ee n d ergelijk ond e r i je werd voorge l e zen wij sl eerges pr ek ge koz e n om de leerlingen het 2 j e l eerde l ezen be grip leesautobiografi e duide lijk te make n 3 je zat op de bas iss chool ond erbouw zij h e bben nu zelf een d e finiti e ge gev en va n 4 je zat op d e basisschool bove nbouw dit begrip en kr e ge n daardoor ee n vrij duid e 5 je las buit en schooltijd lijk b e eld van w a t e r van hen v e rlan gd zou 6 je za t in d e bru gkla s worde n 7 nu ver vol gen s schree f ik drie vragen op h e t bord wa t is het aller ee rs t e boek d a t j e hebt gel ez en al s huis we rk v oor de vol ge nd e l es m oes t en ze of dat aan jou w erd voorge l e ze n waar gin g d e volgende vrage n sch ri ft elijk b eantwoord e n dit boek ov e r i s e r e en fase w a ari n j e we rd voorge lez en wat was vroeger je lie ve lingsboek w aar w a t h eri nn er j e je daarv a n g ebruik je ouder s ging dit over e n wa arom vond je dit bo e k zo hierbij le uk welke titels n a men passages uit boeken wat i s het v e rvele nds te boek dat je ooit sc hiete n j e op dit mom ent me teen t e binnen gele z en h e bt w aar gin g dat ove r en waarom wat is het mooi s te boek dat j e h ebt ge lezen v ond j e h e t ni e t l e uk ve rve l e nd waarom wat i s h et v erv elend s te boek dat je hebt e e rs t b ea ntwoordde ik d e z e vra gen voor gelezen w aarom mezelf klas s ikaal zodat de opdracht duidelijk wat voor boeken las je het li efs t s pann e nde w erd ook nu de de n de le e rlinge n a cti e f reali sti sc he zi e lige etcete ra mee zo be schre e f ik mijn e e rs te heri nn eri n g wann eer kr eeg j e je e ers te bo ek h e t boek gin g over br andweerma nn etj es wa arom las j e of waarom la s j e z e ld e n maar ik wist d e tit el ni e t m ee r g elukki g met de ze v rage n wilde ik ze eve n s til laten ke nd e e en leerlin g dit boekj e o o k e n v e rt elde staan bij hun lees ervarin gen het vragensc he mij dat h e t boek d e zeve n brandwee rma n n etjes m a da t laagland gebruikt lijkt mij hie rv oor hee tt e d e leerlin ge n konde n d e z e vr agen in ook ze er gesc hikt ik ga f a an d at we de vijf minuten sc h ri ft elijk b eantwoorden som volgend e l es de ze vrage n zouden b e spreken migen raa kten ev en in pa niek omdat zij het en dat het leuk was als z e enkel e boeken als a ntwoord op de e ers te vraag niet m ee r wis voorb e eld m e e zouden n em en in die les t en ik s telde h en geru s t da t hun heri nneri n g zoud e n we ook beginn e n met h e t schrijven nooit fout kon zijn z e mo es te n gewo o n h e t va n e e n lees autobiografi e de antwoord e n op ee rs t e bo e k opschrijv en dat ze zi c h h eri nne r de ze vra gen konden z e daarbij ge bruike n de n wanne e r z e de tite l niet me e r wis t e n konden z e het boek b esc hrijven zoals ik da t de twee de l e s b e n ik b e gonnen met een had g e daan klassikale inv enta risatie van het meegenomen mate ri aal een jonge n had zijn ee rst e boekje de me este leerlinge n b egonnen druk t e s c hrij meeg enom e n en wild e dit graag voorle zen v en en m e t elkaar t e overleggen dit was de s feer in de klas was h e el op e n en ontspan m e er dan ik had verw acht z e waren spontaan n en all e angst of schroom was v e rdwene n en a l be gonnen aan de vol ge nd e opdrac ht ik li et i ed ere en d ee d m ee n a de inve nta ris atie twe e leerlingen hun antwoorden kl assik aa l de eld e ik mijn eigen lee s autobiografi e uit e n 1998 5 moer 20 7 petteflet las d e z e voor zo werd duidelijk wat d e in groep ac h t bego n ik ve rschrikk elijk vee l te lezen b e do e lin g w as van d e r kra a ts had d ez e ma dat j a ar was ik vee l zie k en als ik z iek be n lees i k ni e r afge raden in zijn artike l o mdat j e d e graag ee n van de b oeke n die ik mij n og ka n lee rlin ge n da n t e ve el zou kunne n b einvloed e n h e rinne re n is aan d e verkeerde kant van de maar ik h e b dit risi co to c h ge n om e n hierna aard e v an jean fritz waa r h et boek p recies ove r de elde ik e en s t e n cil uit me t d e opdrac ht gaa t k an i k n ie t ko rt vert elle n alleen dat h et in 1 bespreek minstens vier fasen chronologisch dus 1925 sp eel t in chi na waa r toen ee n oo rlog dreigd e van vroeger naar nu bijvoorbeeld je werd de h oofdp e rsoo n is jean zef l het boek i s waa rge voorgelezen je leerde lezen je las op de basis be urd jea n woont i n chi na m aa r voelt z i ch school en je las in de brugklas a m e rikaanse he t boe k h eeft een mooi einde en h et 2 noem per fase ten minste 1 boek en geef daarbij is beslist ee n aa nra d er je mening indruk karin 2 vwo 3 verwoord je mening indruk van het boek aan de hand van beoordelingswoorden ik vond het saai toen ik a l wa t o ud e r we rd ik ko n nog s tee ds n iet spannend ontroerend grappig omdat leze n we rd ik voo rgel ezen uit otj e en pluk van 4 gebruik de informatie die je voor je huiswerk d e p ette fl et mijn m oede r m oes t dat e lke keer hebt opgeschreven wee r voo rlezen pluk van d e p e tt efl e t von d ik 5 sluit het geheel af met een concluderende alinea h et le u ks t d aar gebeurt zovee l in en soms is het waarin je terugkijkt op je leesgeschiedenis spa n nen d of z ielig en dan is het wee r feest in het 6 de opdracht moet minimaal 1 a4 en maximaal 3 boek a4 getypt zij n joc h em 2 havo vwo 7 tip maak eerst een schema van wat je wilt vertellen d e z e fragm ent e n z ijn de r esultat en van de 8 de leesautobiografie wordt beoordeeld op de w erklust va n de l ee rlin ge n uit d e tweed e kl as bovenstaande punten en op spelling stijl ve rzor h e t m e r endeel van d e klas v ond h e t l euk om ging en originaliteit ee n l eesa uto bi ogra fie t e sc hrijve n v oo rn a d e l eerlin ge n k o nd e n tijd e n s de l es aa n d e me lijk omd a t de opdr acht over h en p e rso on opdra cht we rk en e e n wee k l a te r m oes ten z e lijk ging to e n de leerlin gen hun o nzek er de leesaut ob i o gr afi e inle v ere n h e id o f schroo m h a dd e n ove r wo nn e n kw a me n z e lo s en vo nd en ze h et h ee rlijk om o v e r resultate n zic hz e l f t e prat e n of te sc hrij ve n e n zi chze lf in h et midd elpunt t e z e tt e n d e mees t e l ee rlin h e t res ultaat w as we rk e lijk o n gel oo flijk d e ge n ha dde n vee l gele ze n en vo nd e n l ez e n ook mees te l eerlin ge n h add e n thuis alles o p d e l euk hie rdo or kwam e n a l s n e l int eressa nt e t e kstverw e rk er afge maakt zo dat z e h e t ne tj es h eri nn eringe n b oven e n ontsto nd een o p e n i n kond en l eve re n e en aa n t al l ee rlinge n had e n ge moe d elijk e sfeer in kl as de leesa ut obio gr a fi e geillu s tree rd met pla atj es uit b oe ke n di e z e hadde n gel ezen sommi ge n meer dan leuk allee n ha dden d e a ut o bio grafie in ee n map ge d aan voorzi e n v a n extra m a t eriaal zo als hun eerste afge zie n va n he t fe it dat dit een l e uke boe kj es over h e t al gem ee n ha d i e d ereen opdrac ht vo or d e leerlin ge n i s en dat d e sfee r zi c h goed a an d e opdracht gehoude n e n w as in d e kl as geze llige r e n p e rs o o nlijke r wo rdt is h e t res ulta a t van ee n ho og ni vea u d e l eesautob i ografi e een bruikb aar in s trume nt toen i k nog ni e t kon leze n we rd i k vaak o m op ee n o n ge dw on gen m a nie r he t re flec voorge lezen a ls i k naar bed ging twee verhaaltjes t ere n aa n t e l er e n d e l ee rlinge n sc hrij ven uit jip e n j ann ek e maa r als ik boos ve rd ri et ig of o ver wat ze h e bb e n meege maa kt m e t bo ek en moe was een boekje van miep d iek m an me t en trekk en hun e ige n conclusies uit de te ru g alle rle i ged ich jes ik h ad ee n l ieve lingsge dicht da t blik h et i s oo k een goe d e sc hrijfo pdra cht vo nd ik zo le uk om dat h et g ing ove r een jonge je z e moe te n hun gesc hi e deni s co rrec t formu dat in zijn b roek had geplast le r en e n duide lijk w ee rgeve n er mo et ee n h e nd rie ke 2 vwo duid elijk e struc tuur in de t e ks t zitt e n w aa r d e do ce nt n atuurlijk in vlo e d op h ee ft do o r s tu 208 m o er 1998 5 rende vragen of door een v oorbeeld van ee n dit c ijfer w e rd lager na armate er mee r cri teri a le esautobiografie t e ge v e n ontbraken of onv olledig war e n verv uld wan ook krijgt d e do c ent met de ze o pdracht n eer d e tek s t e xtr a mo oi v e rzorg d was bij ze e r sn el e en p ers oonlijk c ontac t met de v oorb ee ld m e t ill u stra ti es erg goe d geformu l e erli ngen dit geldt m e t nam e voor d e ond er le erd of uitblonk in origin a lit e it werd he t bouw hij wi ss e lt p ers oonlijke l eeserv a ri n c ij fer hoge r ik g af echte r ni et alle en ee n ge n met zijn l ee rli nge n uit uit evaluati es die c ij fermati ge b eo o rde ling ik b esc hre e f ook ik aan het e ind van mijn s t age h eb afge no kort wa t d e go ed e punt e n van d e a utobiogra me n bl ee k dat dit po s iti e ve ge vo e l ov er h e t fi e wa re n e n wa a raa n gew erkt kon worde n c onta c t w ed e rzijds was heel goe d ik z ie de leze nd e ma rt ijn duid elijk het le uks te vo nd ik de leesa utob iog rafi e dit was voo r m e je schrift hee l bee ld end e n bea rg u menteert leu k o m te schrij ven e n sas kia lu iste rde goed ze je m e ning goed pro b eer de stru ct uur in je te ks t was een sp o nta n e d ocen t e n ve rt elde ook ove r d uide lijke r te m ake n af en toe d waa l je af i n zichzelf in de klas alle rle i he ri nn eri nge n a ls je van histo risch e ro m ans ook oud e rs kwa me n op d e t afeltj es avond h o ud t k un je boek e n va n th ea beckman p robe ren naar mij to e om t e zegge n da t hun kind thui s bijvoorbeeld kru istocht i n spijkerbroek zij schrift uit gebre id had ve rt eld o v er d ez e le uk e sc hr ijf e rg goed en spa nn e nd opdrac ht cijfer 8 b o ve ndi e n w ee t j e a ls do cent me t een waar d e int eresse va n de leerlin g ligt j e kunt d e e en twee de va lkuil i s d e ge makzu c ht va n l ee rling b oe ke n aa nrad en die in d e lijn van l ee rlin gen wann ee r d e d oce nt all een v rage n di e ns interesses li gge n e n h e m o f h aar op die s t elt zo nd e r d at d e ac hte rli ggend e o pdrach t mani er l a t e n ke nnis make n m e t lite ratuur op duidelij k i s zull e n leerlin gen s n el te kort en d e ze manie r w ordt de dr emp el n aa r lit eratuur bondi g a ntwoord e n ik h e b ge prob eerd de kl ein e r leerli n ge n p e rsoo nlijk e rbij t e b e t re kke n dit d e hie rb o ve n b eschr e ve n r es ult a te n kun j e h a d t ot r es ult a at dat zij zic h extra ve ra nt na a r mijn m e nin g n ie t v ro eg gen oeg b e rei woordelijk g in gen voe l en vo o r hun eige n ke n d aarom lijkt het mij aa n te b evele n om product med e daardo o r b ego nne n de l ee r le e rlin ge n r ee d s in d e basisvorming hun lees lin gen he t s t ee ds l e uk e r t e vind e n o m e raan t e a uto b i o gra fi e te l ate n schrij ven in d e la te re werke n ook h eb ik mijn e i gen a ut obio grafi e j aren kunne n z e d e z e bijhoud e n e n hun al s vo o rb ee ld ge bruikt zo ha dd e n d e l ee rlin lees ontwikk e lin g vas tst e lle n ge n ee n goe d b eeld v an datge n e waar zij uite inde lijk n aa r to e mo es te n we rk en hi e r valkuile n zit ec ht e r ee n a dde rtj e ond er h et gra s z oals v an d er kr aa ts al aangaf h e t risic o b es ta at dat zoals e lke opdr acht k ent ook he t sc hrij ve n de l ee rli nge n hie rm ee teveel gestuurd wo rd e n van ee n l eesa utobiogr a fi e enke l e probleme n en da armee i e ts van de s pont a nit e it e n h e t of valkuilen di e ik hie r kort bespreek op p e rsoonlijke w egge n o me n w o rdt ik d e nk grond v an mijn e rv a ri n g en all e reers t de ec hte r dat ik de l eerlinge n m e t dit voorb ee ld b e oord elin g vaa k wi lle n l eerlin ge n ee n co m o p ee n p os iti e ve m ani e r he b b einvlo e d e n ik plim e nt voor hun w e rk in d e vorm va n een zou dan o o k wi lle n a dvi se re n om voor d e be oord elin g daa rn aast is h e t geve n van een duidelij kh eid ee n v oorb ee ld t e ge bru ik e n cijfer handi g voo r h e t rappo rt er i s ec ht er gee n obj ec ti eve maa ts t af voor h e t b e oord e l e n tijde ns de z e lesse nreek s m e rkte ik dat l ee r v an e e n p e rso o nlijke t eks t die ge basee rd is op linge n s n e l onz ek e r w orde n bij h e t op sc hrij de p e rso onlijk e ervari ng van de l ee rling d e ve n va n hun p e rso onlijke l eese rva rin gen vra do cent kan natuurlijk ni e t b ewe re n dat d e ge n e n opm e rkinge n z oal s wat mo e t ik d an erva ring fout i s op schrijve n ik w e et ni e ts m ee r ik begrijp ik h eb dit a ls volgt o p ge lo st van tevoren gaf dit ni e t ik wil ni et da t a nde re n mij uit gaa n ik duid elij ke c riteria wa a r de a uto bio gra fi e lach en ik l ees h e lema a l ni et en de rgelijk e a a n mo es t voldoen w a nn ee r de t ekst aa n kwam e n d a arbij naa r vor en ik probee rde d e dez e crite ria voldee d kreeg de le e rling e en 8 lee rlinge n op hun gem a k te s te ll e n door aa n 1998 5 moer 209 te geven dat ze het ni e t verke e rd konden ontwikk eling mijn le e rling e n hebb e n hierbij doen omda t het uiteindelijk om hun eigen aa nge t o ond dat z e zeke r niet te jon g ware n ervaring gin g bovendien reikte ik ze een om deze v a ardighe den t e train e n bove ndien duid elijk vr agen sc h e ma aan zo v erdwe en de biedt d e docent op deze m anier le erling e n d e groots t e onz e k e rhe id maar ee n lichte v orm kans om hun ontwikk e ling op e en lat e r van fa ala ngs t z al e en aantal leerlin ge n altijd tijds tip nog een ke e r te bes tuderen zo ke nn e n kunnen deze lfde lee rli ngen wanneer ze in de vie rde kl as zitte n aa n de hand van hun tot s lot zijn er altijd l ee rlin ge n di e ni e t o f le es autobio gra fi e c ons tatere n o f hun visi e t en n a uwe lijks l e ze n of gel e z e n h ebb en to c h opzi c hte van leze n vera nde rd is hadde n ook d eze l eerlin ge n wa nn e er z e goed ik vermo ed dat d ez e sc hrijfopdracht z elfs nadac ht e n w el ee n leeservari ng zij ha dde n gesc hikt i s voor d e ba si ssc ho ol dit ve r e i s t immers o o k l e ren le z e n wannee r zij hun ec ht e r een tota al ande r e aa np ak di e ik zelf oud ers zoude n ond erv r agen zo ud en z e e r no g ni et he b uit gewe rkt ik hoop d a t ook waa rsc hijnlijk ac hte rkome n dat z e zijn v oor doc ent e n o p ee n basisschool zi ch ge ro e p e n ge l ez en op de ba s i ssc hool i s h e t normaal dat v o el e n om te exp e rim e nte r e n me t de l eesau d e m eest e r of juf voorl ees t in de kla s ook dit tobio grafie wie wee t welke mo ge lijkhede n is wee r een leeservari ng voor d e ni e t le z er e n r esulta t en dat op zal leve re n en o ok de z e l ee rlin gen m oest e n mees tal bo e kb esprekinge n mak en o f een bo e k e n literatuur s pree kb e urt h o ud e n l angs de ze weg kun j e a l s doc ent de le e rlin g la t en zi en d at hij o f zij dirks en j doss ier l ezen havo ams t erdam me u w el d ege lijk ee n l e esgesc hie d e nis ke nt he t le nho ff 1 9 98 ligt sl ec ht s aan de inva lshoe k d a t e en leerling dirksen j doss ier lezen vwo ams terd a m m e u nie t v an l ez e n houdt e n zi c h da ar o m nie t le nh o ff 1998 po s iti ef uitlaat ove r l e z e n ma akt vo or d e g eljon c lite rat uur en lee rling ee n praktisc he b e o o rdelin g nie t s uit d e z e is imme rs geba dida ct ie k v oo r h et lite ra tuuro nde rwijs bu ssum see rd op cri teria di e lo s st aa n va n h e t w el of c o utinho 1994 nie t houd e n v a n le zen wannee r d e l ee rling kraats r van d er le e rlinge n gr a v en zi ch zijn me ning imme rs go ed b ea rgume nt ee rt a utobio in ha ndboe k lite ra tuuro nde rwijs 1 99 7 k a n d ez e ni et fout zijn x998 blz 36 4 1 kraay eveld r li teratuur in de twee de fase dit ware n de gr oo tst e p ro bl em en die ik zutph e n thi e m e 19 9 6 t ege nkw am bij d e ze opdra cht na tuurlijk zijn kraayev e ld r g van d e r m e ul en la agland er ook altijd l ee rlingen die hun opdra c ht t e lit e ratu ur nede rla nds voo r de tweed e fase laat of s lordi g inl eve ren ik moe t ee rlijk zutph e n thi em e 1998 ze gg en da t de z e p erson e n op ee n ha nd te t ellen ware n in ee n to taal v a n twee tw ee de kl asse n xnv o en vw o ook op de basisschool door he t e nthou siasm e w aarmee d e lee rlin ge n aa n h et werk gin ge n e n d e uit e ind elijk e r es ult ate n b e n ik z elf ook e nthousias t ge wor den ov e r dit lit e rair e onde rd ee l ik de nk ook dat het vooral geschikt is voor de b asi svor ming aange zi en d e l ee rlin ge n d a n in ee n vro eg s tadium op ee n a an genam e mani er b el a ngrijke v aa rdi gh ed en aa nl e re n di e z e lat e r kunne n ge b ru ike n in d e tw ee de f ase zoals h et reflec te r en op d e p e rs oonlijk e le es 210 m o er 1998