De open school dreigt schoolse school te worden – Hoe het bestaande vormingswerk vergeefs probeerde invloed uit te oefenen op het leermateriaal van de Open School

marjan berkhou t de open school dreigt schoolse school te worde n volwassenen hoe het bestaande vormingswerk vergeefs probeerde invloed uit te oefenen op het onderwijs leermateriaal van de open school vorig jaar heeft tineke krol twee artikelen geschreven over de open school moer 1978 2 en 3 een vrij negatief beeld was dat want de open school bleek in de ban te verkeren van de onderwijstechnologie is dat beeld inmiddels gewijzigd helaas niet marjan berkhout beschrijft in onderstaand artikel dat vormingsaspecten en enrarings eren bij het moedertaalonderwijs geen schijn van kans krijgen de programma makers schijnen nog steeds niet op de hoogte te zijn van toch al lang bestaande didactische inzichten op het gebied van het moedertaalonderwijs de open school dreigt een schoolse school te worden vanaf de start van de open school augustus naast je werk buitenshuis of als huisvrouw nau 1977 hebben deelnemers uitgekeken naar het welijks aankunt 10 vakken 480 ole s leermateriaal dat hen een kans zou geven naar de 2 de stof heeft een te hoog beginniveau zodat mavo door te stromen er toch weer meer extra materiaal bijgemaakt ook zou de open school cursussen aanbieden in moet worden bepaalde vakken waar zij behoefte aan hadden in 3 het materiaal houdt geen rekening met wat hun dagelijkse leven zoals nederlands engels volwassenen kunnen weten en wensen rekenen 4 het eigen verzamelde materiaal blijkt bruik omdat het materiaal maar niet kwam gingen be baarder faciliteiten die het mogelijk maken geleiders zelf cursussen opzetten dankb aar ge eigen materiaal te ontwikkelen ontbreken bruik makend van de initiatieven die al genomen wat is de reactie van minister pais op deze waren in vormingscentra buurthuizen bij ouders kritiek op herhaling en dergelijke uit zijn brief aan de teams waarin hij goedkeu sinds maart april 1978 is het eigenlijke materiaal ring geeft aan de verlenging van de proef d d 1 binnen de ol e s maar uit de reacties van de ver september 1978 schrijft hij da t schillende teams in het land blijkt het centraal ontwikkelde materiaal metter 1 om naar de tweede klas mavo door te stromen daad in de lokaties moet worden gebruikt om na moet je een hoeveelheid stof doorwerken die je te gaan in hoeverre het mogelijk is in het kader 29 van een open volwasseneneducatie te werken met in die groep zat ik om de nederlandse ole s te be centraal ontwikkeld materiaal oordelen en ze af en toe uit te proberen op een indien het strikt noodzakelijk is dat in lokaties vjv centrum vormingswerk jong volwassenen aanvullend materiaal wordt ve rv aardigd dan de te amsterdam goedkeuring van het bestuur noodzakelijk is in mei 1979 gaf ik commentaar op het doelstel dat wil dus zeggen dat niet goed te gebruiken lingenpatroon materiaal toch op deelnemers moet worden uitge leerdoelen zien er in dit patroon bijvoorbeeld als probeerd ook als dat tegen de belangen van die volgt uit deelnemers ingaat het onderzoek wordt belang spreken rijker geacht dan de wensen van de deelnemers 1 uitgaande van de nieuwslezer als norm moet en dan te bedenken dat bij de start van de pro de deelnemer in staat zijn een van buiten geleerde duktie van dit materiaal al is gesignaleerd dat het of en al dan niet voor te bereiden te lezen tekst aan zijn doel voorbij zou schieten adequaat te articuleren door wie dan en hoe 2 adequaat te temporiseren zoals tineke krol in twee vorige a rtikelen be 3 adequaat te intoneren schreef moer 1978 2 en 3 werden er in 1976 4 door gezichtsuitdrukking en gebaar te contracten rondom het centraal te ontwikkelen ondersteunen materiaal afgesloten met de verenigde instellin 5 correct voor een auditorium te vertolken gen voor schriftelijk onderwijs viso een sa dit zijn leerdoelen die aan het begin van de leer menbundeling van loi pbna en ivio weg staan door zich te binden aan deze organisatie handel mijn grootste bezwaren waren in het kort de de spos stichting proefprojecten open leerdoelen komen erg willekeurig over er school in strijd met het advies van de cos worden geen uitgangspunten bij gegeven waarom commissie open school er werden namelijk dit doel noodzakelijk geacht wordt geen garanties in dit contract ingebouwd dat in er worden geen relaties gelegd met ander werk de ol e s een integratie van onderwijs vorming er dat binnen de open school thematisch werken varingsleren gestalte zou krijgen bijvoorbeeld wordt gedaan door zoiets in de opdrachten aan de schrijvers de vaardigheden spreken luisteren lezen en vast te leggen schrijven worden aangeleerd als doelen op zich over het waarom van zo n vaardigheid leren doelstellingen van avond mavo lerare n wordt niets gezegd er is uitgegaan van de stof van de traditionele de viso kreeg de opdracht te gaan schrijven op mavo methodes een onderzoek naar nieuwe leer grond van een doelstellingenpatroon dat een plannen bijvoorbeeld van het mavo of lbo paar avond mavo lerar en in twee maanden tijd onderwijs is niet gedaan hadden opgezet naar de praktijk van het op er is geen enkele poging ondernomen kennis te open school ge l ijkende volwassenenwerk werd nemen van het deelnemerspubliek van de open niet gekeken school zodat van afstemming daarop geen spra de inm i ddels aangestelde vormingswerkdeskun ke is dige vond dat dit in strijd was met de voorwaar de leerdoelen misten de maatschappelijke den u it het tweede cos advies zij bracht een context waarin open schooldeelnemers zich groep mensen uit de prakt i jk van de volwassenen bevinden educatie bij elkaar om ervoor te zorgen dat toen al bleek de ondergeschoven positie van de b i nnen het door de viso te produceren mate groep de commentaren werden niet serieus ge riaal vorming en onderwi js worden geintegreerd nomen noch door de spos noch door de v iso maar toen was het eigenlijk al te laat omdat de een enkele individuele schrijver wilde ons nog contracten tussen viso en spos al gesloten wa wel eens ondersteunen argumenten die de instel ren lingen noemden waren de groep ging toch aan het werk en hoopte op het veranderen kon niet meer omdat dan de een positieve samenwerking met de spos en de data van het contract zouden worden overschre viso argumenten u i t de praktijk zouden toch den wel serieus genomen worden vormingsaspecten kunnen niet in leerdoele n 30 worden opgenomen ze zullen in de ol e s tot terwijl de groep doorwerkte aan de commenta uit i ng komen ren op de b en c series bundelden we onze indi viduele commentaren in een gezamenlijk eindver alfa b et opzegge n slag voor staf en bestuur van de spos eerst over het plan van leerdoelen daarna over de a serie de gr oep besloot voorlopig nog door te gaan en de vormingswerkdeskundige ging serieus op onze inderdaad de eerste serie ol e s af te wachten conclusies in en bracht een aantal beleidsadviezen de eerste ol e van de a serie komt af het sluit uit aan bij genoemde leerdoelen en deelnemers krij 1 er moet een nieuw plan van leerdoelen wor gen dus onder meer opdrachtjes als het alfabet den geschreven waarin vakleerdoelen en algeme opzeggen leren van medeklinkers en klinkers ne vormingsdoelen zijn opgenomen een tekst voorlezen 2 er moet een ruimere tijdsplanning komen in een ol e luisteren nr 6 moeten deelnemers 3 externe deskundigen moeten de opdracht krij groepen woorden die op de band staan afluiste gen te onderzoeken hoe vormingsaspecten geinte ren en als de band wordt stilgezet de gehoorde greerd kunnen worden in het door de viso ge woorden opschrijven construeerde materiaal er wordt bij zo n luisteropdracht ook bij vol 4 aan de viso dienen eisen gesteld te worden gende ol e s nooit een inhoudelijke reactie van de met betrekking tot de kwaliteit van de schrijvers deelnemer verwacht alleen een puur technische de schrijvers dienen ervaring en of kwalificaties als bij de hierboven genoemde opdracht in onderwijs en vorming met de doelgroep te heb bij het spreken komt het steeds op voorlezen ben neer het spreken in een groep het leren stellen op deze adviezen werd niet serieus ingegaan en er van vragen het leren iemand tegen te spreken werden geen consequenties uit getrokken zelfs komt niet aan de orde niet toen duidelijk werd dat de teams het mate wat betreft het lezen en schrijven kwam er steeds riaal niet goed kunnen gebruiken en enkele teams geen opheldering over de spellings en grammati onze conclusies ondersteunden ca doelstellingen van de schrijvers twee ol e s uit de groep concludeerde deze a serie handelen over spelling en ontleden als de spos de viso niet dwingt tot wijzigingen het is heel compact en snel behandeld terwijl en er van ons commentaar in essentie niets wordt het onderwerp voor deelnemers iets heel moei overgenomen kunnen we beter ophouden lijks is en voor hen van groot belang een spel lingsfout wordt in deze maatschappij iemand erg zo is weer eens gebleken dat traditionele onder zwaar aangerekend wijsinstellingen ondanks mooie doelstellingen bij de keuze van de teksten is rekening gehouden aan belangen van mensen als de deelnemers van met de deelnemers onderwerpen als analfabetis de open school voorbijgaan het is betreurens me de kleuterschool woningnood de opdrach waardig dat men zich zo weinig gelegen laat lig ten bij de teksten zijn wel weer van technische gen aan het oordeel van een groep waarin een rui aard en er wordt geen discussie opdracht aan ver me mate van praktijkervaring met de doelgroep bonden voorhanden is de ol e s die vaardigheden als hoe werkt het tele foonboek het spoorboekje e d behandelen heb ik wel kunnen gebruiken al dit commentaar werd aan de schrijvers toege noo t stuurd soms besproken vaak voegde ik alterna tieven toe of lesopzetten uit mijn praktijk veel voor de genoemde ol e s nota s stukken en commenta werd er niet mee gedaan al was men goedwil ren kun je contact opnemen met marjan berkhout lend t rechtwe g 1 cothe n u 31