De Schrijfwijzer herschreven

is er voor mij wel een moge l ij kheid o m beide t e recensi e combineren bij voorbeeld door scholing ne derlands te verzorgen binnen het bedrijfsleven of d oor informat ica te geven op een school hoe het ook u itp akt ik z al al tijd blijven kiezen yvonne halink voo r het in te nsief we rken met mensen waarb ij ik d e overdracht van ken nis hoog in het vaand el de schrijfwijzer heb staan maa r of m ij n leven gestuur d zal word en d oor herschreven een elektrische sc hoo lzoemer of d oor een elek tronische computerbel zal ik late n afhangen va n de mogelij kh e den o p een vaste b aan rentrema j schrijfwijzer volledig herziene editie s gravenpage sdu uitgeverij 1989 f37 5o de bij b el voor schrijvers jan re ntrema s schrijf wijzer is tien jaar na het versch ijne n van de eer ste druk volled ig vern ieuwd volge ns h e t om slag a l thans e en goed tijd st ip voo r een he r zie ne e diti e want d e b elangstelli ng voor taal en met name voor taa le tiquet te is de laats te j aren in brede kr ing fli nk op geleefd d e taallijn aan de universiteit van amsterdam krijgt bij voor beel d d agelijk s vragen over correc t en verzorgd t aalgeb ruik zowel van ambtenaren of profes sionele co pyw ri ter s als van loodgiete rs slager s en stewardessen m en wil wel graag ee n een duidig antwoo rd op vragen over hoe h et hoort in h et nederlands wie uitlegt da t ee n aantal mensen komt en een aantal mensen komed allebei mag krijgt tien tegen een een reactie in de trant van d us u kunt mij oo k niet verd er helpen zijn so m s ook o p rentrema s niet altijd eendui dige sch rijfadviezen d e rg elij ke react ies van lezers gekomen d e nie uwe schrijfwijzer l ij kt op de b ehoefte aan stre ngere taal normen in te sp elen er worde n aldus de auteur meer kn open in doo rge hak t dan i n de ver sie van 1979 en inderda ad worden er meer keuzen gemaak t e n is de formulering van de advieze n hie r e n daar dw ingender zeker voor een zo t o l erante ta aladv iseur als rentrema een p aar voorbeeld en het ge brui k van de tus sen s in samenstellingen wo rdt v rij geg even voor he t aan geven van kle mt oon die nt uitslui tend het accent aigu te word en gebruikt b ij d ezed in p laats van bij deze en l iever ze e n die dan hed in minder formeel taa l gebruik 1990 5 moer i 89 uit deze voorbeeldjes blijkt al dat het niet om leze r s met als zonde r kennis van vakterme n nog ech t revolutionaire ontwikk elingen gaat soepeler door naar d e o pl ossing van hun taa l er komen veel nieuwe taalkwesties aan de probleem d e nie uwe schrijfwijzer is d a n ook arde zoals de vervoeging van engelse werk beste md voor een br e d er pub liek aa rdi g i s dat woorden de gebiedende wijs in het meervoud rentre ma nu ook andersoortige voo rb eel den de keuze van h et juiste voorzetse l en mo dieus h eeft opgeno m en zoals fragmenten uit brieven taalg ebr uik er is een p assage i ngelast over het folders gebruiksaanwijzi ngen en kranten ju iste gebruik van woordenboe ken en over de bij de behandeling van taalkwes t ies wijkt aa nhef afs l uit in g en adresseri ng van b r ieve n rentrema n aar eigen zeggen zo mi n mogelij k af nieuw is ook het tweede hoofdstuk over stijl van de vigerende normen de bronnen van die r entre ma fo rmul eert hier een aan tal stijlbegi n nor men ku nnen tot o p zekere hoogte afgeleid selen weet wa t u zeggen wi l t wees co nsis wor d en uit de uitgeb reide literatu ur o pgave tent e n besch ouw d e lezer als gast het laatste waarin oo k een flink aan tal nieuwe ti tel s is op beg insel wor dt uitgewe rk t i n zeven stijlpri n genomen zoals het ha ndige nas l agwerkje van cipes die d e ruggegraat van het b oek vorm e n concurrent peter van d er h orst taal en tekst r ichtlijnen uit mo derne amer ikaanse reto rica van a tot z daarnaast laat r entrema zich zowe l handboe ken lijken voor de s t ij lprincipes mod e l in de keuze als in d e o pl ossing van de behan te hebb en gestaa n d elde taal problemen leid en d oor zij n eigen o pvallender nog dan rentr ema s explicietere p rak tijkervaring een belangrij k cri t erium blijkt s telling name is de mee r overzichtelij ke or d e te zijn taalvariatie in mondeling taal gebruik ning van d e stof de ad viezen over zi ns bouw en moet zoveel moge l ij k de ruimte krijgen in woo rdgebruik uit d e o ud e sch rijfwijze r zij n in schriftelij k taalgebrui k rentrema s invalsh oek de n ieuwe editie ge rangsch ik t on d er de stijl is in principe meer beschrijvend dan norme principes eenvoud n au w keurighei d b ondig rend lezers mogen zich echter niet aan al te heid en levend i gheid d e adviezen h ebben zo ex p erimentele taalvariatie gaan sto ren d e lezer een kader gekregen en worden daard oor beter zou dan namelijk ook de inhoud van de tekst gemotiveerd de bekende smeulende taalkwes negatief kunnen beoordelen of misschien zou ties heten in 1989 gewoon t aalkwes ties e n zijn h ij d e t e ks t zelfs niet meer willen lezen nu hoofdzak elijk p er woord soor t geordend h e t taa lvariatie c riterium lijkt ook de door ook dat komt ten goede aan de overzichtelijk slag te hebben gegeven bij re ntrema s k euze heid van h e t handboek wie wil weten of het met betrekk ing tot de tussen s een hot item on zweef gevloged of g ezweefv lieg d i s moet d er d e taalkwesties d e sc hrijver mag nu d us du s zoeken onder de woordsoort werkwoor zelf kiezen of hij al dan niet een s in een samen den stelling schrijft als hij die keuze binnen dezelfde dat zowel de ou de als de nieuwe schrijfwijzer te k st maar consequent vo lh oud t ren trema ee n br uikbaar h ulpmid del bij h et sc hrijven is wijkt daarmee af van de regels uit het groene s taat als een paal boven wate r maar is de n ieu b oe kje en van zijn eigen vroege re advies om in we versie b eter dan de oude d e schrijfwijzer twijfel gevallen geen s te schrijven a l s luit het wo r dt voor al gebruikt al s naslagwerk voor n ie uwe advies b eter aan bij de praktij k of het s tijl en taalkwest ies op zijn merites als na voor gebruikers bev re digen d zal zijn is maar s l agwerk moe t de schrijfwijzer da n oo k wor den de vraag rentrema zegt het ook zelf veel men beoordeeld een pl uspunt van d e nieuwe schr sen rak en danig in de war van al die taalvar ia t ie wijze r is dat het register sterk is ui tgebreid met de kan s o p nog gro tere verwarring en de indruk de behandelde voorb eeldwoord en wie ant van wille keur waarom d an wel d e voork eur s woord w il hebb en op de vraag of het d e of sp elling blijven h a nteren b ij rentrema s l ezers h e t nrc ha ndelsblad is vin d t d at antwoo rd is dan ook niet d enkb eeldig overigens geld t niet alleen via lid woo rden voorzetsels en an mer k waardig genoeg met betre kking tot de dere woordsoorten in de inhoudsopgave maar t usse n n n og stee d s sch r ijf in twijfelgevallen ook via rt x c handelsblad in het r egis ter o ok geen n h et eerder ter sprake gekome n zweefvlieged is in verband met zijn advies om lezer s niet voor b ij voo rb eeld in het registe r opgenomen het het hoofd t e stoten is h et opmerkelij k dat ren reg i ster en de inh o ud so pgave verwijzen zowel kema bij voeglijke naamwoorden goedkeu rt di e 190 m oe r 1990 5 gem aakt zij n van voorzetsels he t gros van de versla g lezers zal immers moeite hebben met het alle huis werk he t opp e dra nkje en de ui te k achel h et advies om dubbele aanhalingstekens te re serveren voor ci t a ten en e nkele aa nhaling ste val o moedertaal kens voor onder andere citaten in citaten is pr eci es tegenoverges t el d aan zijn vroegere jaarverslag 198 9 a dvies in 1979 worden volge ns rentr e ma de en k el e aan halingsteke ns het m eest gebruikt ook voor cit aten i n 1989 b eweert hij hetzelfde ove r d e d ubbe le aanh alingsteken s dit demo ns treert in het verslagjaar heeft de vnlo ht negen ad nog eens het besch rijvende perspecti ef van viezen en een commentaar uitgebracht een op rentrema in herent aan zo n beschrijvend per somming daarvan en van de in 1989 uitgebrach spectief is dat de taalpraktijk de taalbeschrijver te publikaties vindt u hieronder altij d een stap voor bl ij ft in de inl eiding van de o ude schrijfwijzer geeft in pr incip e worden alle adviesaanvrag en geh o rentrema aan dat vee l kl ac hten van l eze rs ove r noreerd de voorb er ei di ng van de vaki nh oud e teksten met tekstop bouw te maken hebb en lijk e a dviezen vergt vaak veel tij d m e de omdat h et is daarom jammer d at h et v rij su mmiere de vnlo nt de ad hoc subcommissies die zij hoofdstuk over tekstopbouw in de nieuwe voor het uitvoeren van bepaalde tak en heeft in versie niet is uitgewerkt r entrema vind t dat gesteld zoveel mogelijk bij de adviesvoorbe schrijvers d ie daar het fij ne van willen weten reiding betrekt de voorberei ding van a dviezen een schrijfcursus moeten vo l gen met een de over planningsdocumen ten van de sr o kost gelij ker h oofdstuk over tekstopb ouw ec hter relatief minder tij d in 1989 func t ionee rd e n drie zou d e sch rijfwijzer een complete sch rij fcursus subgroepen de ad hoc subcommissies werken geworde n zijn en d at is nu net niet het geva l aan taalvaardigheid ze beeindigde haar taa k in juli taal in het kader van i ntercul tureel onder d eze kanttekeningen doen niets af aan he t feit wij s en moedertaalo nde rwijs en basisvorming dat de herziene sch rikwijze r ee n duidel ij ke ve r laatstgenoemde bereidde een notitie voor over b etering is ten opzic hte van de vo rige versie de moed er t aalonderw ijs i n de eerste fase van het nieuwe sch rijfwijzer staat met beide benen in de voortgezet onderwijs jaren negentig en is beter gestr uct ureerd ui tge breider en nog toegank elij ker dan z n voorgan voor h et sti muleren e n coordine re n van de ger de izoooo bezi tters van de oude schrijfwij meningsvorming in h et veld over lee rpl ano nt zer h oeven hun exemp laar niet weg te gooien wikkeling voor moedertaal o nde rwijs acht de wie er f37 5o voor over h eeft heeft aan de nieu valo m docentenconferenties en publikaties we schrijfwijzer ec hter zeker geen mis koop b r uikbare m i ddelen op zs novembe r h eeft e r een bijeenkoms t p l a atsgehad met leraren in het basisonderwijs die stond in het kader literatuur va n de adviesvoo rb erei d ing over een d oor de von aangev r aagd leerp lanontw ikkeli ngspro horst p j van der taal en tekst van a tot z prak ject voor moedertaalonderwijs in het basis tische handleiding voor schr iftelijk taalgebruik zu t ond e r wijs o p 17 novemb er vond een conferen phen thieme 1988 tie in terkul turelle r unter richt pl aats georga niseerd door de kath olie ke universitei t bra b an t waar aan de valo m med e werkin g h eeft verleend inte r cul turalit eit is een as p ect van onderwijs dat in de advisering over leerplan ontwikkeling naar de mening van de vnlo nt veel aandacht verdient 1990 5 moer 1 9 1