De twijfel tussen elektrische zoemer en elektronische bel

uitmoer igog igy8 veghe l van meltvoort 198o diana michel p 23 32 lip s j b sa l verda sch rijven meer dan een pen op pap ie r ensc hede s l o 1985 a lips j b salverda gericht sch r ijven in het laatste de twijfel tussen schooljaar en het ein dexamen enschede slo i985b elektrische zoemer en l ip s j b salverda j verb eek het waa rom van schrijven enschede s l o 1985 elektronische be l mazelen d h re p air organisatie in ond erwijs interakties in a scholtens d sp ringorum red gespreksanalyse uitgangspunten en metho den in gespreksanalytisch onde rzoek instituut ne derlan d s xu n ijmegen 1986 p 233 46 in de ser ie beginnende lee rkrachten een verslag van mazelen d h vraag e n antwoord de constructie d iana michel sinds maa rt iggo geeft zij als invalste r van een aangrenzen d p aar in h m azelend in les op een school voor be roepsonderwijs wat komt e r terviews als gesprekken sociologisch instituut allemaal op je af als je nederlands gaat geven in een universite it van amsterdam 1989 p 48 151 gemodula riseerd onderwijssysteem gebaseerd op de mehan h learning lessous cambridge mess principes van het participerend leren daarover en harvard u niversity p ress 1979 over de moeilijkheid te kiezen tussen het onde rwijs en parreren c f van begrijpend l ezen onderzoek het bedrijfsleven gaat haar be richt en on derwijs ut recht 1974 ongep ubliceerd westhoff g j voorspellend lezen een didaktische benade ring van de leesvaardigheidstraining in het vandaag kreeg ik mijn ee r ste echte onderwijs moderne vreemde talenonderwijs groningen 1981 sal aris binnen h et vi el me niet eens tegen en gaf me een voldaan gevoel maar eer het zover was al hee l lang weet ik dat ik les geven l euk vind si nds mijn zestiende ben ik bevoegd zweminstructrice en ik ben van mijn geschiede nisstudie aan de universiteit overgesta p t naar de lerarenopleiding te utrecht toch begon ik op een gegeven moment te twijfelen z eker mijn stages aan diverse scholen verlie pen prima e n ik had het erg naar mijn zin maar ja hoe vind je een baan zeker wat betreft mijn grote liefde geschiedenis is het zo goed als onmoge lijk zel fs maar een vervanging te krijgen toen ik in ok tober 1989 eindelijk afstu d eerde vestigde i k dan ook mijn hoo p op het vinden van een baan als docente n e derlands eindelijk een baan na mijn stu die ben ik zeer actief gaan sollici tere n op alle onderwijs banen waarvoor ik in aanmerk ing dac ht te komen ik schreef mij in bij alle vacature en vervangingsban k en in de buurt waarvan ik het adres maar kon achterha len n atuurlijk had dit niet direct het door mij gewenste resultaat dus ik bleef die eerste drie maanden zond er baan 184 moer 1990 5 wel werd ik als schoolverl ater aangenomen ik dacht dat ze waren het zweet brak mij uit voor een t so pr ojec t ik zou hier worden b ijge toen blee k dertien jaa r ervari ng als zwe mju f schoold tot winkel automatise r in gsad vise ur goe d van pas te kome n i n al die ja ren he b ik i n en aangezien de verplich te stage mogelijk tot ieder geval geleerd mij niet al te veel van d e wijs een baan kan leiden b esloot ik mijn k ansen te te l aten bre ngen doo r onverwachte situaties wagen en mij op de comp uter te storten met behulp van het boek heb ik de rest van de les geimproviseer d i n januari i99o ging d e au tomatiseringscursus d e leerlingen l eken de eerste lessen allemaal van start en ik h ad het bijzonder naar mijn zi n nogal op hun h oede en keken de ka t uit de twee wek en l a ter werd ik gebel d door een d o boom voor hen was ik al docent nederlands cent die een vervanging voor mij wist ik dank nummer drie da t jaar d us enige terughoudend te hem h artelijk maar koos voor mijn nie uwe heid was wel te ver klar en vak het noodlot of het geluk bleef mij ec h voor mij was de ee r ste dag al met al plezierig ter ac htervolgen want na de carnaval werd ik in verlopen m et een nogal triomfantelij k gevoel een wee k driemaal gebel d door verschillende reed ik naar huis de waarschuwinge n va n mij n scho len met de mededeling dat ze een vervan nieu we collega s dat het nog wel zou komen ger voor de d ocent nederl ands zochten m et ten spijt h et k wam niet gelukk ig steeds meer moeite sloeg i k de aanb iedingen af want ik begon steeds meer te twijfele n veel wennen hard werken toen ik vervol gens werd geb el d door de ad de tij d die nu volgd e was er een van wennen junct directeur van een school voor midde lb aar wennen aan de regels o p schoo l wennen aan d e dienstverlenings en gezondheidszorg onder leerlingen van 17 tot en met 22 jaar ouder en dus wijs turnco bes loot ik de knoo p doo r te hak an ders dan die ik tijd e ns mijn stages o p t s o en ken en ja te zeggen ik werd h alf maart aange no mavo tegenkwam wennen aa n de lestijden en men voor elf uur n ederlands tot pasen d aarna de be l aan twee gebouwen en de method e nou zouden het vijf lessen worden d aarnaast zou ja meth ode ik de automatise ringscursus kunnen blijven voortze tt en tot pasen moest i k les geven aan de praktijk er zijn special e methode n voo r leer lingen van de afdel ing verzorging v z en de h et ivt n c o en een daar van totaal is i n gebruik afdeling consumptieve tec hnieken en civiele bij d e leerli ngen van de v z h el aas b esch ikte ik diensten c cd vanaf pasen alleen nog aan de niet over een d ocentenh andleiding erbij zodat c cd de afdeling verzorging leidt o p tot func ik het zond er tip s en uitwerkingen moest ste l t ies in de zie k en bejaarden en kinderzorg d e len er m oesten oo k aanv ullingen op het boek afdeling consumptieve technieken en civiele komen hierover str aks meer diensten b ereidt d e leerlingen voor op een baan een gevolg van h et lesgeven op deze schoo l in de huishoud elij ke d ienst of in de restauratieve voor nt n c o was verder d at ik er meteen aan dienst van grote i nstellingen moest we nnen les te geven zond e r een m etho de te gebruik en op d e afdeling c c n van deze de allereerste sch ooldag school wordt sinds het schoo ljaa r 88 89 les gegeven volgens de beginselen van par ticiperend en toen zeven dagen na mijn jawoord mij n leren de gehele leerstof word t inged eeld in eerste l esdag sinds mijn laatste stage in 1986 modulen die best aan ui t leerstof en praktij k had ik niet meer voor een kl as gestaan behoor situaties rond om th ema s uit het toekomstige lijk spannend dus en l euk tegelijk werkveld voor het vak nederland s houdt dat ik had de lessen natuurlijk uit voerig voorbe in dat alles wa t je b ij dit theorievak lee r t i n reid en werd door de adjunct b ij de eerste kl as dienst moet staan van de praktijk van die dag geintroduceerd de leerlingen l eken de consequentie voor mij van deze opzet was niet onwelwillend nat uurlijk dat ik a l mijn lesmate r iaal zelf moest tien minuten later blee k dat i k mijn zorgvul maken i n de modulen waren wel de doels t el dig ge p lande l es beter kon bewaren voor een lingen o p genomen en vaa k ook wat aa nwijzin andere keer de leerlingen waren niet daar waar gen voor de l eerstof maar er was nog hel emaal niets aan leerlingenmate r iaal 1990 5 moer 1 8 over de dr emp el bij c olleg a s l ette er natuurlijk oo k op dat de teksten de mo gelijk heid boden de d iverse leesstrategieen en oo k is er geen overleg binnen de sectie n eder leesvaar d igh eden te oefenen tek sten uit vak lands waarin ik collega s om advies had kunn en bladen voor de verzorgi ng kranteartike len over vragen de sc hool is verdeeld in afdelingen we l die sector en ad vertenties van bij voorbeeld de allemaal met een of meerd ere docenten n eder abva kabo gaven mij ruim vol doende stof lands maar in mijn ogen nogal autonoom fu nc om mee te werken tionerend ik besloot mij voor advies en overleg d an maar te wende n tot mijn andere collega s g ebruiksaanwijz i ng en binnen de afd eling die ook al zijn het geen vak genoten mij toch hie lpen met hun opmerkin behalve de vz vergde de afdeling ccd veel van gen mijn tijd en fantasie vooral het materiaal voor op den d uur vond ik toch ook de weg naar de tweedejaars leverde nogal wat hoofdbrekens andere docenten nederlands en stapte ik al dan op in de module van die klassen stond om niet ongelegen bij he n binnen met vragen ik schreven dat de leerlingen aan het einde van de ha d er behoefte aan te overleggen en te weten periode dat wil zeggen voordat ze op stage hoe anderen hun l esse n verzorgen gingen gebruiksaanwijzingen moesten kunnen b ij een van deze ge legenheden kwam ik erach lezen en herschrijven en demonstraties en instruc ter dat de school een heel opvang p rogramma ties moesten kunnen voorbereiden en uitvoeren heeft voor beginnende docenten er is een uitge ik besloot uit te gaan van gebruiksaanwijzin breide informatiema p en h et is de bedoeling dat gen als basis voor het oefenen van alle vaardig de nieuweling een soort mentor toegewezen heden om te beginnen keek ik wat ik zelf aan krijgt om alle voorkomen de problemen mee te gebruiksaanwijzingen had en dan natuurlijk besp reken vooral van apparaten die aansloten bij het vak h elaas bleef d it vaa k en dus ook in mijn ge gebied van de c cd deze gebruikte ik voor het val b ij een prachtig p lan er was geen tijd om oefenen van all erlei deelvaardigheden welke in dit ook te realiseren omdat veel docenten al formatiehaa haalj l titels en tussenkoppen voor overbelast waren door hun eigen werk en de staf spellend lezen wat doe je met de inhoudsop gebukt ging onder de last van een op handen gave van een gebruiksaanwijzing orienterend zijnde fusie lezen selecteren ook het doel van de lezer kreeg veel aandacht knippe n plakken kopi ere n voor meer echte apparaten deed ik een beroep zoals gezeg d moest ik zelf aan de slag om mijn op de afdelingscoardinatrice die een map had lesmateriaal te maken om te beginnen was er met allerlei apparaten die op school in gebruik d e vz met een metho d e waarin ik niet vond waren zoals de afwasmachine en de vrieskasten wat i k nodig had in de keuken van de ccd door de oefeningen te koppelen aan een in verzorging ik moest de klas leesvaardigheid leefbare situatie bij voorbeeld door de leerlin b ijbrengen en h et b oek gaf mij d aarbij niet vol gen zichzelf te laten zien als assistent catering d oende oefenmateriaa l d e meth ode noemt wel manager probeerde ik het vak nederlands te dat een schrijver een d oel kan h ebben en dat h ij koppelen aan de praktijk van de c c n vakken of zij rekening k an houden met een publiek maar er zij n geen tek sten in aanwezig om h et de koffiezetter na de voorbereidende herken nen daarvan te oefenen hetze lfde gel d t oefeningen kregen de leerlingen een uitgebrei voor de d iverse leesstrategieen ze worden wel dere situatieschets een daarvan was gekoppeld ge noemd maak er zijn onvoldoende oefenmo aan de gebruiksaanwijzing van een groot kof ge lijkhed ennaar mijn smaak fie en theezetapparaat dat in de kantine van de ik maa kte daar o m aanvullend materi aal school staat waarbij ik ervan uitging dat de teksten moesten allereerst moesten de leerlingen beschrijven aans luiten bij het vak de verzorging en d us ho hoe zij als assistent catering manager dit net pelijk bij de b elangstelling van de leerlingen ik binnengekomen apparaat zouden aansluiten i86 moer 1990 5 inhoudsopgave van de gebruiksaanwijzin g van een koel vriescom bina tie inhoud veiligheid en algemene raadgevingen blad gebruiksaanwijzin g in a i n deze kas t die uk9ivo rd 1amet io n mip ni veiligheid en algemene raadgevingen 30 n sche d urslultlng een kast vervangt msts nm chanische sluiting wilt u z ic h er da n voordat de opst ell e n 30 o ude los t vernietigd word t van overtuigen dat het aansluiten 30 slot onbruikbaar is gemaakt hie r do or word t vo orko m en dat kinderen tijdens bedienings e n controle e leme nt e n 31 he t spsie n opgesloten reken en in levensgevaar insch akel en 31 ko men uits c hake len 31 let u e rop da t de leidingen va n uw ou de koe l kas t i n st ellen va n de temperatu u r 32 niet beschadigen zolang de kast niet door san vak te mperatuuraa n wijzing 32 man milieu vrlendelijk vernietigd lei functi e van de eon t rolela m pe n 33 waarschuwingssignaal 33 opstellen koe len 34 de kast zo m o ge li jk op een niet te zonni ge pl aats zetten invrieze n 35 evenmin d ir ekt naast een kachel uitrusting 36 37 ook het p laat s en in een niet droge sl echt ge ve ntilee rde o nt dooie n en s choonmak en 38 ru i mte is niet aan te be v e l en de vloer dient vla k en wa t er pas te zij n eventuee l uitlij nen de kasten kunnen d m v de voor b uiten bed rij f s tell e n 39 ste sta lvoeten uit gelij nd worden de kast ka n met de a c hter s toring 39 zi jde tegen damu ur gepl aatst worden het rooster in het bo binn e nverlichtin g 39 ve n blad m oe t a l t ijd vr ij bl ijve n denk aan ee n goe de be en ontlucht ing aanwijzingen ter besp a rin g va n e nerg i e 39 aan s lu iten stroomsoort en spann i n g o m bouwen e n opstell en overtuigt u zich ervan voordat u de kast aansluit of de net o mbou wen va n de deur 40 spanning en frequentie overeenstemmen met de gegevens 2 m onteren va n de d eco r pl a te n 41 op het typeplaatje in de kast dit plaatje bevindt zich in het vriesdeel naast de bovenste o pst ellen 42 schuiflade links op de binnenwand in bou w en 43 na het t ra n sport de kast ca 1 2 tot 1 u ur late voor een goede werking daa rna nsta belgrijk de kast op eenran d9eaa r de f randko ntaktdoos ae n slui tsn i de wendkontaktdooa mat gemakkelijk te bar ken zijn s oefening 2 1 d e z e k oe lk ast w o rdt bi j j e afgeleverd je wilt hem dezelfde dag n og g e bruike n we l ke h oo fdstuk j es kunnen je de informatie geven die voor een juis t g e bruik van belang is geef nu mme r na am en paginanu mm er 2 je wilt controleren of alle toebehoren meegeleverd zijn waar kun je vinden wat er allemaal bij de koelkast zou moeten zitten 3 je hecht veel waarde aan het zuinig omgaan met gas water en electriciteit welk hoofdstukje van de gebruiksaanwijzing is dan voor jou van belang oefening orienteren en zoeken 19905 moer 187 vervolge ns moesten ze een korte handleiding mensen zijn moe d ruk bezig me t het voorb e sch rijven voo r a l he t kantinepersoneel ond er reiden van de bindtoetsen en tentamens nogal hun leidin g d eze h an dleiding zou dan naast wat d ocenten ma ken zich zorgen ove r hun toe de koffiezetter geh angen worden ten slot te komst kunnen ze blijven of moeten ze weg moesten zij zic h voo rb ereiden o p h et geven va n krij gen ze nu eind elij k een s die vaste aanstelling een demons t ratie van d e wer king van dit appa waarop ze hopen of wordt het weer een tijde raat hier b ij moesten ze o psch rijven welk doel lijke ze hadden met die demonstratie wat hun doel ik me rk dat ik er wat di t betreft nog buiten groep was en welk e hulp mid de l en ze dac h ten sta ik k an mij bezighouden met mijn eigen nodig te hebben klassen terwijl alle an d ere beslommeringen uiteraard werd de demonstratie daarna daad min of meer aan mij voorb ijgaan ik weet so wer k elijk gegeven door e nke le leerlingen de wieso d at ik slechts tot de grote vakantie kan theorie van al deze vaardigheden was natuurlijk blijven en dat vind ik al hee l wat b ovendien is uitgebreid met de klas besproken en geoefend het voor mij nog helemaal niet zeker of het ik heb bij het maken van al dit lesmateriaal voor mij we l het onderwijs in het nederlands veel gehad aan de lessen van de lerarenop lei zal blijven in de toekomst ding door steeds te d en ken aan mijn doelstel lingen en het opdelen van de stof in deelvaar h o e nu verde r dighe den ook had i k b ijzon d er veel aan mij n horeca achtergron d ik me rk te dat ik een groot ik ben nu in mei i99o twee maanden werk deel van het vak zoa l s het op de c cd werd ge zaam op de school in doetinchem inmiddels geven zelf uit d e p raktijk kende dit maakte de voor vijf lesuren binnenkort moet ik de boe inleving in de belangstellingsfeer van de leer kenlijsten van de eindexamenkandidaten tenta lingen vee l makkelijker dan bij de vz terwijl ik mineren samen met een collega met de eerste bovendien voorbeelden kon bedenken waarom jaars ccd ga ik aan de slag met luister en je als c c n er het theorievak ned erlands in de spreekvaardigheden en met de tweedejaars van p ra k tijk nodig kon h ebben en dus de leerlingen die afdeling met voorbereid spreken via oefe gericht kon motiveren nen in het geven van demonstraties en instruc ties differentiatie en beslommeringen daarnaast loop ik intussen stage in het kader van het iso project bij een automatiseringsbe d at deze vervanging pas in maart b egon heeft drijf waar ik onder meer een handleiding aan nadel en de leerlingen zijn al een eind op weg het herschrijven ben en een cursus tekstverwer in het schooljaar hebben zin in va kantie of king moet geven moeten bijna o p stage mijn voorgangers zijn een bepaalde weg ingeslagen wat betreft de les het n ederl ands geven op school en het werk in stof en soms is het beter die weg te blijven vol een automatiseringsbedrijf doe ik allebei met gen oo k al zou ik zelf een ander p ad bewandeld erg veel plezier toch zou ik geen van beide mijn hebben hele leven alleen maar willen doen d e verschillen t ussen d e leerlingen is een p r o de verantwoordelijkhei d d ie je als docent bl eem waar ik al snel tegenaa n liep niet alleen nederlands hebt voor je leerlingen is erg groot het werk te mpo versch ilt enorm p er leerling of je bent als h et ware koning in eigen klas je per les ook het niveau van de leerlingen is ver maakt het meeste lesmateriaal je maakt de toet schille nd door d e ach tergrond va n d e leerlin sen en je geeft uiteindelijk de cijfers i n ver gen mavo of lbo en door het verschil in mo gelijk ing met het bedrijfsleven wordt er erg tivatie is differentiatie eigenlij k noodzak elijk veel aan je eigen initiatief overgelaten h et kost eerlijkheid geb iedt mij te vermelden dat ik daar oo k allemaal onevenredig veel tijd al het werk nog nauwelij k s aan toegekomen b en maar van rond om die vijf l esuren wat i k van mijn collega s b egrep en heb is d it ook voor hen een probleem i k ben er nog niet uit waar ik uiteindelij k de aan mij n mededocenten k an i k merken d at voorkeur aan zal geven aan de sc h ool of het be het schoo lj aar nog maar enige maanden duurt drijf aan n ederlands of informatica misschie n 188 moer 1990 5 is er voor mij wel een moge l ij kheid o m beide t e recensi e combineren bij voorbeeld door scholing ne derlands te verzorgen binnen het bedrijfsleven of d oor informat ica te geven op een school hoe het ook u itp akt ik z al al tijd blijven kiezen yvonne halink voo r het in te nsief we rken met mensen waarb ij ik d e overdracht van ken nis hoog in het vaand el de schrijfwijzer heb staan maa r of m ij n leven gestuur d zal word en d oor herschreven een elektrische sc hoo lzoemer of d oor een elek tronische computerbel zal ik late n afhangen va n de mogelij kh e den o p een vaste b aan rentrema j schrijfwijzer volledig herziene editie s gravenpage sdu uitgeverij 1989 f37 5o de bij b el voor schrijvers jan re ntrema s schrijf wijzer is tien jaar na het versch ijne n van de eer ste druk volled ig vern ieuwd volge ns h e t om slag a l thans e en goed tijd st ip voo r een he r zie ne e diti e want d e b elangstelli ng voor taal en met name voor taa le tiquet te is de laats te j aren in brede kr ing fli nk op geleefd d e taallijn aan de universiteit van amsterdam krijgt bij voor beel d d agelijk s vragen over correc t en verzorgd t aalgeb ruik zowel van ambtenaren of profes sionele co pyw ri ter s als van loodgiete rs slager s en stewardessen m en wil wel graag ee n een duidig antwoo rd op vragen over hoe h et hoort in h et nederlands wie uitlegt da t ee n aantal mensen komt en een aantal mensen komed allebei mag krijgt tien tegen een een reactie in de trant van d us u kunt mij oo k niet verd er helpen zijn so m s ook o p rentrema s niet altijd eendui dige sch rijfadviezen d e rg elij ke react ies van lezers gekomen d e nie uwe schrijfwijzer l ij kt op de b ehoefte aan stre ngere taal normen in te sp elen er worde n aldus de auteur meer kn open in doo rge hak t dan i n de ver sie van 1979 en inderda ad worden er meer keuzen gemaak t e n is de formulering van de advieze n hie r e n daar dw ingender zeker voor een zo t o l erante ta aladv iseur als rentrema een p aar voorbeeld en het ge brui k van de tus sen s in samenstellingen wo rdt v rij geg even voor he t aan geven van kle mt oon die nt uitslui tend het accent aigu te word en gebruikt b ij d ezed in p laats van bij deze en l iever ze e n die dan hed in minder formeel taa l gebruik 1990 5 moer i 89