De videocamera als motor voor dramatische expressie

de videocamera als motor voor dramatische expressie luc vercammen het maken van een video opstel is een actieve en ervaringsgerichte werkvorm waarbij een heel scala van doelstellingen bereikt kan worden naar aanleiding van een concreet project wil ik in dit artikel de mogelijkheden van het video opstel bespreken twee jaar geleden ging ik in op een aanbod van een buurthuis om met een autochtone 4aso klas een videobrief te ontwerpen gericht aan een allochtone 4tso klas het belang van de den weerhouden wat kan er verteld wor opbouw den in een bestek van vijftien tot twintig minuten hoe zullen we het video opstel openen hoe ronden we het beeld van e synopsis van het video opstel onze cultuur af en vooral vooral de grote werd aangereikt door het buurt hamvraag waaruit bestaat eigenlijk onze huis zij zochten een autochtone culturele identiteit groep leerlingen die in een video opstel een beeld wilden schetsen hier merk je duidelijk waarom deze werk van hun cultuur met dit gegeven togen vorm een video opstel heet bij het werken we aan het werk de klasgroep van een 20 aan een scenario doorloop je exact dezelf tal leerlingen werd verdeeld in kleine groep de fasen als bij het normale schrijfproces jes en elk groepje sprokkelde ideeen voor schrijven verloopt immers ook cyclisch een het scenario in een open klasgesprek wer ideeenhoos een hoofdvraag formuleren den alle ideeen verzameld en kritisch gewo ondersteunende stellingen ontwerpen gen op het einde van de les hadden we schrijven nalezen herschrijven net als bij een ruw scenario klaar de eerste fase kan de verhandeling ligt de klemtoon op de creatief en speels verlopen de tweede fase opbouw de rode draad dit idee had ik er vraagt meer ernst en doorzicht bij de leerlingen blijkbaar zo ingehamerd dat ze op de opnamedag een kluwen wol bij voor de volgende les werd de ruwe lijn voor zich hadden die letterlijk de rode draad de leerlingen op papier gezet en nu moes vormde tussen de verschillende scenes ten de antwoorden op de kernvragen een leuk gevolg was dat bij de pauze de gezocht worden welke boodschap willen hele school wist waar wij mee bezig waren we precies overbrengen welke verhaal want in het schoolgebouw hingen er onder draad wordt er gevolgd welke ideeen wor tussen al aardig wat rode draden den overboord gegooid welke ideeen wor 26e jaargang nummer 4 maart april 1997 een stukje waarom zij graag echt waar hoor naar filmopvoeding school kwamen wat hun studierichting inhield wat zij s avonds zoal deden en welke dingen zij belangrijk vonden een filmbeeld is de wijze waarop een bepaald object in beeld wordt gebracht het gaat hier over de afstand tussen came ra en object van panoramazicht naar close up cameraperspectief camerabeweging the medium belichting kleuren enz als je wil filmen is the message dien je ook te beseffen dat de volledige kosmos ingevuld moet worden setting in dit kader wil ik deze stelregel van mc achtergrond attributen enz bij een video luhan als volgt vertalen het medium de opstel ben je dus ook bezig met filmopvoe videocamera werkt ongelooflijk als motor ding je moet de leerlingen eerst leren kij van dramatische expressie wat hierboven ken vooraleer je ze kan laten filmen zo ordelijk lijkt verliep in de praktijk heel wat leerlingen ontdekken hoe subjectief de chaotischer de scenariolijn lag wel min of camera wel is zodra het scenario klaar is meer vast maar het concrete voorberei gaat de aandacht naar de beeldvorming de dingswerk lag in handen van de groepjes kadrering de keuze van de locaties zij waren verantwoordelijk voor hun draai boek de tijd ontbrak om deze fase met elk terug naar het project eens het scenario groepje te evalueren zodat ik eigenlijk met min of meer vast lag werden nieuwe groep klamme handen en een kloppend hart aan jes samengesteld twee leerlingen namen de opnamedag begon de rol van regisseur coordinator op zich zij waren verantwoordelijk voor het geheel de bij het overlopen van de verschillende sce rode draad verder werd rond elke scene nes bleek mijn vrees gegrond de kwaliteit een groepje gevormd dat de scene volledig van het voorbereidingswerk was wel erg moest uitwerken dialoog uitschrijven en wisselvallig maar toen begon de motor te eventueel inoefenen locatie bepalen en draaien met twee video 8 camera s in de muziek kiezen dit groepswerk werd als aanslag werd het video opstel geschre huiswerk opgegeven eigenlijk trok ik me op ven voor die camera s werden stille leerlin dat moment als leerkracht terug op de ach gen vlotte expressieve praters niet voorbe tergrond en werd cameraman uitvoerder reide delen werden al improviserend aan voor de leerlingen was dit alles een heel elkaar gelijmd en nieuwe ideeen werden ter creatief proces met een minimale opgave plekke vastgelegd de camera had als moesten zij een film ontwerpen een provo effect dat leerlingen heel geconcentreerd catieve opgave dus zie het artikel van konden werken en de ambitie om er iets moons in deze vonk omdat de film draai van te maken nam enkel maar toe de rond hun eigen leefwereld hun cultuur was het ook een heel analytisch en kritisch de grote didactische troef is de mogelijk proces heid om onmiddellijk te laten evalueren tij dens de opnames kan je de film laten vol en hoe zag het scenario er dan uit we gen op een monitor of vlak na de opnames kozen er uiteindelijk voor om de school voor kan de scene bekeken worden door deze te stellen we vertrokken bij de schoolpoort directe visuele en auditieve feedback sturen en maakten met de camera een wandeling de leerlingen zelf het dramatisch proces ze met commentaar doorheen onze school hoeven de commentaar van de leerkracht onderweg vertelden een aantal leerlingen nederlands niet te aanvaarden ze zien en maart april 1997 nummer 4 26e jaargang horen het zelf wel ze worden zelf kritische kelijk 40 000 tot 60 000 bef kosten bij ons professionele waarnemers ieren kijken werd het filmmateriaal bewerkt op een ieren luisteren dat dit alles een oefening in montagetafel we konden knippen en plak mondelinge taalvaardigheden is staat bui ken er werd muziek op gezet en wat ten kijf leerlingen oefenen hun mondig gespeeld met speciale effecten voor de heid de articulatie moet op punt staan en leerlingen is dit niet zonder belang zij zijn de expressiviteit de toon ontstaat door de immers heel verwend wat beeldkwaliteit improvisatie betreft dit montagewerk valt m i wat bui ten het opzet van de lessen nederlands uiteindelijk schreef ik met een groep van 22 de videobrief aso leerlingen twee videobrieven na elke brief togen de leerlingen van de tso school aan het werk om hun antwoord op het boeiende van dit project was dat het een videoband vast te leggen het intercul ging om een videobrief de leerlingen wis turele aspect van dit project beperkte zich ten dat hun filmpje door andere leerlingen tot de videopost plannen om een ontmoe bekeken zou worden en dit werkte motive ting op te zetten tussen de twee klassen rend zo nam een groepje van de klas het bleven in de lade initiatief om met een eigen camera een stukje te maken over hun huis en hun met het video opstel kan je alle kanten uit slaapkamer deze didactiek kan je bijvoorbeeld hanteren bij projectdagen waarbij je in een werkgroep de voorbereiding nam drie lesuren in het thema verwerkt door er een reportage beslag de leerlingen maakten twee huista over te maken aan een zesde jaar gaf ik ken en oefenden hun scene in buiten de ooit de opdracht om een afscheidsbrief lesuren voor de opnames werden de leer voor hun leerkrachten te verfilmen het blijft lingen drie lesuren na elkaar vrijgeroosterd boeiend en uitdagend ik hoop dat ik met toch hadden ze sterk het gevoel dat ze deze bijdrage de drempel om te werken twee weken geen les nederlands hadden met een videocamera op geen enkele wijze gekregen de leerlingen hadden veel aan verhoogd heb nogmaals de camera werkt dacht voor het product ze wilden absoluut direct stimulee rt en geeft vrijwel altijd resul die videobrief rond krijgen zonder dat ze taat de videocamera is in mijn ogen dus het zelf beseften lag de klemtoon echter een zinvol didactisch hulpmiddel volledig op het proces het schrijfproces de rode draad het beeldvormingsproces en zeker niet te vergeten het samenwerkings luc vercammen proces j charlottestraat 11 2550 kontich slotbedenkingen de videobrief heeft natuurlijk een technische drempel je moet kunnen beschikken over een degelijke 8 mm camera je werkt dus met vrij duur materiaal het is beslist zinvol om leerlingen zelf te laten filmen maar de vraag is of dat kan met toestellen die mak 26e jaargang nummer 4 maart april 1997