De VON en alfabetisering

de von en alfabetisering von i s een o n d e r w i j s v e r e n i g i n g a l f a b e t i s e r i n g i s vormings werk waarom dan een a r t i k e l over a l f a b e t i s e r i n g i n het t i j d s c h r i f t van von we hebben redenen genoeg daarvoor denk i k e e r s t en v o o r a l dienen w i j l e s g e v e r s op a l l e niveaus i n h e t onderwijs eens goed i n e i g e n boezem t e k i j k e n b i j de volgen de u i t s p r a a k van een medewerker aan een a l f a b e t i s e r i n g s p r o jekt koepel v i j f j g 8 1 nr 1 ook v a n u i t het onder w i j s v o o r a l het beroepsonderwijs z i j n e r h e e l wat poten tiele k a n d i d a t e n problemen van analfabetisme worden e r immers n i e t erkend en men doet e r ook n i e t s aan alleen het a a n l e r e n van een vak t e l t e r waarom d i t v e r w i j t aan de beroepsschool en aan ons h e l e onderwijssysteem dat dus voor een r e d e l i j k a a n t a l l e e r l i n g e n gewoonweg f a a l t het i s wel n i e t a l t i j d j u i s t dat a n a l f a b e t i s m e b i j sommige l e e r l i n g e n n i e t erkend zou worden wel i s waar d a t e r op s c h o o l w e i n i g o f n i e t s aan gedaan wordt dat i s n i e t a l t i j d kwade w i l o f l a k s h e i d maar i n v e l e g e v a l l e n i s d a t pure onmacht ik heb d i e onmacht van b i j m i j n e e r s t e stappen i n de prak t i j k van lesgeven gevoeld a l s beginnend l e e r k r a c h t kom j e immers h e e l d i k w i j l s i n het beroepsonderwijs terecht ik werd g e c o n f r o n t e e r d met meisjes van 13 14 15 j a a r d i e n i e t konden l e z e n o f met moeite o f d i e geen l e e s b a r e l e t t e r op p a p i e r kregen ik w i s t toen n i e t hoe i k daaraan kon v e r h e l p e n die onmacht werd bovendien v e r g r o o t door onzekerheid en onervarenheid en n i e t s om op t e r u g t e v a l len de n o r m a a l s c h o o l o p l e i d i n g r i c h t z i c h immers u i t s l u i tend op de gemiddelde s i t u a t i e van de gemiddelde leerling u i t het gemiddeld begoede b u r g e r l i j k e m i l i e u in de be r o e p s s c h o o l waar j e n i e t s van d i t a l l e s terugvindt moet j e 3 dus maar i m p r o v i s e r e n met a l l e gevolgen vandien 200 000 a n a l f a b e t e n i n belgie waarvan een h e l e b o e l toch reeds on d e r w i j s genoten een tweede f a k t o r d i e o n t z e t t e n d meespeelt i n de onmacht van l e e r k r a c h t e n i n de b e r o e p s s c h o o l om l e e r l i n g e n op te vangen d i e d r e i g e n u i t de boot t e v a l l e n i s de enorme k l o o f d i e b e s t a a t t u s s e n de l e e f w e r e l d van de leerlingen en d i e van v e l e l e e r k r a c h t e n m i s s c h i e n i s d i t wel de be l a n g r i j k s t e f a k t o r d i t g e l d t trouwens n i e t a l l e e n voor de b e r o e p s s c h o o l d i e k l o o f i s voor v e l e a r b e i d e r s k i n d e r e n reeds een probleem i n het l a g e r o n d e r w i j s e i g e n l i j k zou dat geen probleem hoeven te z i j n en dat zou kunnen i n d i e n ons o o i t g e l e e r d was d i t t e erkennen a l s belemmerend voor het o n d e r w i j s p r o c e s en dan n i e t a l l e e n belemmerend v a n u i t het m i l i e u van de l e e r l i n g en a l s ons o o i t ge l e e r d was hoe ermee om t e gaan na j a r e n e r v a r i n g l e e r j e t ook wel sommigen n o o i t en die proberen dan zo v l u g m o g e l i j k i n een zogenaamd bete 1 re s c h o o l t e r e c h t t e komen op d i t t e r r e i n v a l t er voor het beroepsonderwijs nu j u i s t erg v e e l t e l e r e n van de a l f a b e t i s e r i n g paulo f r e i r e op wie de methode voor de a l f a b e t i s e r i n g g r o t e n d e e l s geinspireerd i s h e e f t m i s s c h i e n wel i n brazilie gewerkt i n een t o t a a l ander m i l i e u en an dere omstandigheden maar we kunnen voor onze o n d e r w i j s s i t u a t i e v o o r a l dan i n de b e r o e p s s c h o o l toch erg v e e l van hem leren sinds de kennismaking met zijn pedagogie der onderdrukten kan i k een a a n t a l e r v a r i n g e n u i t m i j n beroepsschoolprak t i j k b e t e r p l a a t s e n en er e f f e c t i e v e r mee werken ik denk dat zolang we n i e t met de m e n t a l i t e i t d i e u i t het volgende c i t a a t van f r e i r e s p r e e k t de beroepsschool bin nenstappen we z u l l e n b l i j v e n f a l e n met ons onderwijs aan de m a a t s c h a p p e l i j k zwakkeren wie n i e t i n z i e t dat hij z e l f even s t e r f e l i j k i s a l s i e d e r ander h e e f t nog een lange weg t e gaan eer h i j het ontmoetingspunt bereikt 4 d a a r waar men e l k a a r o n t m o e t z i j n geen t o t a a l onwetenden ook geen v o l m a a k t w i j z e n e r z i j n a l l e e n mensen d i e samen p r o b e r e n om meer t e l e r e n dan z i j a l weten l i n d a van der auwera alfabetisering wie hoort dat vlaanderen nog 200 000 a n a l f a b e t e n telt kijkt verbaasd op n o c h t a n s i s d i t een hard c i j f e r dat ons scherp k o n f r o n t e e r t met een realiteit waarin we o n s nog n a u w e l i j k s kunnen i n l e v e n n i e t kunnen l e z e n o f s c h r i j ven i n een m a a t s c h a p p i j d i e v o o r t d u r e n d e beroep d o e t op deze vaardigheden op de enquete v a n unesco i n 1964 naar het analfabetisme i n de west europese l a n d e n a n t w o o r d d e de b e l g i s c h e rege r i n g nog heel formeel d a t e r b i j h a a r g e e n a n a l f a b e t e n meer zijn s i n d s de v e r a l g e m e n i n g v a n de l e e r p l i c h t i n 1914 de andere landen antwoordden dat ze het n i e t wisten s l e c h t s r e c e n t i s men b e g i n n e n t e d e n k e n o v e r het probleem van analfabetisme groot brittanie h e e f t a l een traditie van 20 j a a r nederland startte i n 1977 met h e t alfabeti seringswerk vlaanderen begon i n het n a j a a r 78 tot nu t o e was d i t e n k e l p a r t i k u l i e r initiatief slechts schoor v o e t e n d o n d e r s t e u n d d o o r de o v e r h e i d alfabetiseringswerk in vlaanderen in a u g u s t u s 1978 kwam een eerste i n i t i a t i e f op gang i n h e t centrum v o o r b e g e l e i d i n g en p s y c h o t e r a p i e t e dendermonde samen met de f e d e r a t i e o r g a n i s a t i e s c a t e g o r i a a l opbouw werk d i t onder impuls van een u i t z e n d i n g van aktueel brt over e x t r a l e s s e n aan analfabete r e k r u t e n i n het 5