‘Die jeugd van tegenwoordig’. Een kennismaking met diverse aspecten van mondelinge taalvaardigheid.

die jeugd van tegenwoordig een kennismaking met diverse aspecten van mondelinge taalvaardigheid vital meg om leerlingen op een speelse maar doeltreffende manier te laten proeven van diver se kanten van mondelinge taalvaardigheid hebben we op het eldecollege in schijndel nl zo n 10 jaar geleden besloten om een groot project op te zetten met als naam die jeugd van tegenwoordig in de oorspronkelijke opzet lazen interview den en enqubteerden de leerlingen in groepen enkele weken over een min of meer zelf gekozen onderwerp dat onder te brengen viel onder het overkoepelend thema ze bedachten een casus waarin hun onderwerp persoonlijk gemaakt werd en speelden in hun eigen groep een zelfbedacht conflict na zodat aan den lijve ondervonden werd wat er zoal speelt rondom hun problematiek nadat alle gege vens uit de literatuur door middel van samenvattingen de enquotes en de inter views verwerkt waren trokken ze conclusies vervolgens werd hen opgedragen een stelling te bedenken waarover gediscussieerd kon worden n een grote forumdiscussie met ontwikkeling alle leerlingen van 4 havo en 4 vwo algemeen vormend onderwijs en dat voorgaande werkwijze veel haken en een forum van door ons uitgenodigde ogen had spreekt voor zich lk noem er deskundigen kwamen willekeurige stellin enkele gen aan de orde alle leerlingen kregen de het forum kon lang niet altijd goed opdracht van een van de discussies een bemand worden en bleef heel plaatse verslag te maken en als hun stelling toevallig lijk bepaald uit de hoge hoed kwam lichtten ze deze datzelfde forum had meestal de groot toe en verdedigden ze hun standpunt alles ste inbreng men discussieerde met wat hierboven genoemd is werd verzameld elkaar en er werd vooral geluisterd in een groepsmap die na het slotdebat door de leerlingen moest worden ingeleverd voor hun deelna veel leerlingen kwamen eigenlijk mon me en de map kregen ze een groepscijfer deling nauwelijks aan bod tot hun grote opluchting vaak de organisatie kostte ons leraren enorm veel tijd en energies bovendien bleek het in onze schoolor ganisatie steeds moeilijker om het roos nin 32e jaargang nummer 4 maart april 2003 ter te doorbreken en de aula een halve 1 jongeren en in de media dag te bezetten 2 jongeren en hun gezondheid 3 jongeren en geweld de slachtoffers en dat deed mij enkele jaren geleden besluiten de daders tot een nieuwe opzet we wilden dus of van 4 jongeren en relaties zowel binnen het een forumdiscussie met 200 tot 250 leerlin gezin als onderling gen en we wilden graag iets meer sturing 5 jongeren en uiterlijk lichaam en kleding kunnen geven aan de thema s we vonden het ook van groot belang dat leerlingen niet qua mondelinge vaardigheidsvormen zitten weer een dikke map moesten produceren in deze aanpak het klas en het groepsge met samenvattingen en bronnen eindelijk sprek een rollenspel de vergadering het eens niet per se lappen tekst lezen en die principe van de vissenkom het interview dan weer samenvatten maar vooral moes de enquete en leiding geven aan het ten we zorgen voor een opzet waarin leer debat lingen zelf mondeling taalvaardiger werden en hun schroom overwonnen bovendien konden we vast en zeker zorgen voor een onze werkwijze breder spectrum van spreek en luisterop drachten we beginnen met een rollenspel waarin leerlingen een rol opgelegd krijgen en deze moeten blijven spelen in een discussie rond de huidige aanpak om een voorgelegd probleem in afbeelding 1 vindt u enkele willekeurige rollen doel de eerste stap was toen om vooraf te hiervan is kennismaking met mogelijke afwij komen tot een vijftal overkoepelende the kende invalshoeken van je gesprekspart ma s zodat er in elke klas mee gewerkt kon ners de observanten wordt gevraagd niet worden in groepen van minstens vijf en alleen de rol te raden maar ook de positie maximaal zeven leerlingen die thema s zijn ve en negatieve kanten van zo n deelnemer nu te verwoorden simulatiespel enkele rollen rol jij bent voorzitter van de leerlingenraad alles wat hieronder staat moet je aan de leerlingenraad vertellen en je moet zorgen voor een beslissing over deze kwestie binnen vijftien minuten je leidt de vergadering die gaat over het volgende onder werp in jullie school moeten alle jongens in een grote ruimte samen douchen en alle meisjes in een andere grote ruimte een vijftal leerlingen heeft dat geweigerd twee jongens en brie meisjes ze willen in afgesloten hokjes kunnen douchen ze worden door de leraar lichamenke opvoeding na herhaald waarschuwen zwaar gestraft maart april 2003 nummer 4 32e jaargang ze weigeren deze straf te accepteren en het loops zo hoog op dat ze officieel een klacht indienen bij de directie de directie luistert naar hun verhaal maar besluit achter de leraren lo te blijven staan en bevestigt de straf de vijf leerlingen worden een dag geschorst en hun ouders worden uitgenodigd voor een gesprek op school nu ligt deze kwestie bij jullie op tafel want de vijf leerlingen accepteren de straf nog steeds niet en roepen jullie hulp in de leerlingenraad weet nog van niks dus je moet eerst alles vertellen wat je van deze zaak weet en vervolgens gaan jullie ero ver vergaderen onder jouw leiding er moet een beslissing genomen worden binnen vijftien minuten succes rol 5 jij bent de lolbroek vergaderen is onzin je komt om gezellig te kletsen en om grappen te maken serieus met jou spreken is vrijwel onmogelijk je verstoort de vergadering met melige grappen en gekke bekken als het erop aankomt ben je niet goed op de hoogte rol 6 jij bent de neutro je hebt nooit een mening je durft je niet echt voor of tegen iets uit te spreken dat komt omdat je niet wil opvallen aandacht duet je blozen je bent heel verlegen en spreekt dan ook niet of zachtjes de voorzitter moet om je mening vragen en dan houd je je op de vlakte rol 9 jij bent de blokkeerder je remt de vergadering alleen maar af je vertelt over privy zaken die er niets toe doen je gebruikt verkeerde voorbeelden en wordt boos als men dat tegen je zegt je bent negatief bezig omdat je altijd tegendraads bent afbeelding 1 enkele rollen bij het simulatiespel dit rollenspel wordt in een klasgesprek er een zwijgzame groep verlegen leerlingen onder leiding van de leraar geevalueerd op overblijft ook een groep praatjesmakers onder andere verbale vaardigheid lichaams moet vermeden worden taal verloop van de discussie de rol van de voorzitter en het belang van samenwerking in de studiewijzer staat een gering aantal om tot een tijdige oplossing to komen opdrachten uit de methode ned werk van meulenhoff die we vooral als naslagwerk dan vormen leerlingen groepen van min gebruiken die maken de leerlingen als stens vier en maximaal zeven waarbij ze groep waardoor ze de theorie doorwerken moeten letten op een mix van praters en ze krijgen ook het advies om zelf eens to luisteraars en geslacht de leraar legt onderzoeken wat er over bijvoorbeeld nadruk op het belang van een evenwichtige lichaamstaal zoal to vinden is op internet groep het mag bijvoorbeeld niet zo zijn dat 32e jaargang nummer 4 maart april 2003 de leraar maakt nu de thema s bekend en als de enquetere sultaten berekend zijn en de de groepen krijgen de opdracht om te ver interviews uitgewerkt in verslagen is het tijd gaderen over hun themavoorkeur een voor het bedenken van een of meer geschik tweede keuze deze voorkeur moet een te stellingen over hun onderwerp dat ge vertegenwoordiger van de groep met assis schiedt door middel van een mindmap2 tent1 verdedigen in een vissenkomvergade daarnaast kiest de groep een debatleider en ring de leraar wijst op het grote belang van een assistant de leraar helpt bij de scherpe afspraken over de te volgen tactiek in die formulering van alle stel vergadering aangezien de vijf thema s lingen op daze manier slechts een maal per klas kunnen voorko zijn leerlingen men en alle thema s verdeeld worden kan alle leerlingen krijgen vooral al doende de tweede keuze best eens de uitkomst zijn dan van elke groep de aan het leren en tijdens de vergadering blijkt vaak dat er veel debatstelling en berei dat motiveert geschoven en onderhandeld moet worden den zich individueel door de deelnemers voordat er een verde voor op elk debat bij elk klasdebat levert ling is gemaakt daarom is de argumentatie dus een groep de voorzitter met assistant en voor beide keuzes ook van groot belang een jury deze beoordeelt de debater met het beoordelingsformulier voor deelnemers alle anderen observeren daze discussie zon na elk debat wijst de jury op basis daarvan der voorzitter en maken individueel een ver een winnaar aan en vervolgens maakt ieder slag met behulp van een beoordelingsformu jurylid thuis een verslag lier uit de methode dat enkele malen gebruikt kan worden nu de thema s verdeeld zijn tot slot organiseren de leraren vijf grote slot stelt de groep vast waaraan een goad inter debatten waarbij uit elke klas de groepen view en een goede enqu te moeten voldoen met hetzelfde thema worden samenge daze eisen vinden ze in hun methode en wie voegd in vijf lokalen debatteren ze een half ieder van hen zal interviewen uur over de zelfgeformuleerde stellingen daarbij leidt een door ons uitgenodigde des de diversiteit van de geinterviewden kundige cf het lagerhuis op de neder allochtoon autochtoon beroepsdeskundi landse televisie het thema in en neemt actief gen ervaringsdeskundigen bekenden on deal aan het debat ze zijn daar dus met bekenden en geenqueteerden jongens tleskundigen onder elkaar en kunnen ruim meisjes allochtoon autochtoon jeugd aan het woord komen overigens is het aan ouderen is daarbij zeer belangrijk de to bevelen om het totaal aantal leerlingen de enquete onder 100 jongeren doen ze dertig niet to laten overschrijden werk even samen ze maken en beoordelen samen de tueel met twee groepen vragen die ze stellen vervolgens nemen ze de interviews of en houden de enqu ete voor een afgesproken datum het staat hun evaluatie en beoordeling uiteraard vrij om aanvullende informatie to verzamelen over het thema vooral cijferma teriaal kan van nut blijken in alle debatten de les hierna volgt een groepsevaluatie zowel die in de klas waarbij de themagroep afbeelding 2 waarbij de laden elkaar tot voorzit en inleidt als in de klasoverstijgende slot ook een cijfer geven voor de inbreng die themadebatten ze hebben gehad en de geleverde bijdrage maart april 2003 nummer 4 32e jaargang groepsevaluatie bespreek in je groep hoe het hele project is verlopen vanaf de groepsvorming tot en met het einddebat daarbij besteed je in goed overleg aandacht aan de volgende punten 1 hebben de groepsleden zich aan hun afspraken gehouden leg uit en geef voorbeelden 2 werd er naar elkaar geluisterd en was er waardering voor ieders inbreng licht toe 3 hoe verliepen de discussies was er steeds dezelfde voorzitter gespreksleider of steeds een andere of helemaal geen leiding bleven jullie goed bij het onder werp 4 waarover zijn jullie als groep ontevreden en waarover tevreden licht elk punt toe 5 heeft ieder groepslid een even grote bijdrage geleverd licht toe 6 wat moet een volgende keer anders in de studiewijzer in onze lesaanpak en in jullie werkwijze 7 maak individueel een beargumenteerde rangschikking van goed beter best voor je eigen groepsleden geef ze een cijfer de leraar haalt die apart op daarbij laat je jezelf natuurlijk buiten beschouwing werk 1 tot en met 7 uit en voeg deze evaluatie toe aan jullie groepsmap afbeelding 2 groepsevaluatie een individuele sterkte zwakte analyse afbeelding 3 rondt de zaak af sterkte zwakte analyse 1 was je tevreden over je groep waarover wel waarover niet 2 was je tevreden over jezelf waarover wel waarover niet 3 was je blij met jullie thema bespreek 4 heb je genoeg bijgedragen of kon het beter 5 durfde je te zeggen wat je vond waarom wel niet 6 kreeg je de kans om te zeggen wat je vond werd er naar je geluisterd 7 luisterde je zelf naar de anderen wat heeft dat opgeleverd 8 wat vond jij het moeilijkst tijdens dit project 9 waar ligt dat volgens jou aan 10 waarin bleek je sterk te zijn wist je dat van jezelf vooraf al 32e jaargang nummer 4 maart april 2003 11 discussieer je graag en vaak of juist niet waarom 12 vond je de debatten bij jou passen welke wel niet en waarom 13 wat vied je het fijnst luisteren of spreken waarom 14 let je op het gedrag de lichaamstaal van anderen tijdens discussies of debat ten geef storende of juist positieve voorbeelden en leg die uit 15 let je op je eigen lichaamstaal wat doe jij bijvoorbeeld vaak stoort je dat 16 waaraan heb je een hekel in een discussie leg uit 17 wanneer hack je of in discussies debatten waarom 18 welk cijfer zou je jezelf geven voor je totale bijdrage aan dit project afbeelding 3 sterkte zwakte analyse voor ieder individueel groepslid al het materiaal wordt verzameld in een opdrachten bieden en ook dat zorgt map die door de leraar afgetekend wordt voor een grote motivatie bij de leerlin als ze tenminste haar behoren is het cijfer gen dat de leerlingen krijgen ontstaat uit het het geheel van dit project is meer dan groepscijfer 1x en een leraarcijfer voor hun de som der delen ook al omdat we er debatkunsten 2x we laten dat twee maal langere tijd bij stilstaan zodat het meer meetellen gezien de eraan bestede tijd en beklijft het belang dat we eraan hechten de leerlingen hoeven eindelijk bens een keer niet per se te lezen en teksten samen te vatten vrijwel alles is gericht op de verbetering van hun mondelinge waarom al die moeite vaardigheid ledere leerling vindt wel iets van zijn dit project neemt veel tijd in beslag we gading in de diverse thema s en besteden er ongeveer 18 lesuren van 50 opdrachten zodat ook persoonlijke minuten aan in het vwo wat minder en kwaliteiten of interesses er toe doen daarnaast verlangen we van de leerlingen leerlingen doen in relatief korte tijd een een investering van minimaal 8 klokuren schat aan ervaring op thuis of op school de thematische slotde in en met een groep molten werken batten worden georganiseerd tijdens een vergaderen en discussieren is bij mon toetsweek nemen ieder een lesuur in beslag delinge taalvaardigheid minder bedrei en vereisen de aanwezigheid van liefst twee gend dan alleen voor een hele klas leraren nederlands per debat daarnaast is komen te staan het aan te raden om op tijd deskundigen te volgens ons evert deze aanpak verant strikken die tijd vrij willen maken om aanwe woorde r cijfers op zig te zijn en zich voor te bereiden waarom al die moeite leerlingen doen op deze manier zijn leerlingen vooral al in relatief korte tijd doende aan het leren en dat motiveert een schat aan wij kunnen zo een grote diversiteit aan ervaring op in maart april 2003 nummer 4 32e jaargang ten slotte geef ik u en uw vakgroep hieron onze school qua tijd ruimte en menta der nog enkele punten ter overweging alvo liteit rens u dit bijzondere project bij u op school kunnen we zelf omgaan met deze op voortvarende wijze gaat opstarten afwijkende taak tijdens en buiten de lessen willen we een zo veelomvattend project wel samen uitvoeren alleen deze vragen leveren al genoeg stof ben ik bereid om zoveel zelfs vrijwel tot discussie op voor een pittige vakgroep alles aan de leerlingen over te laten vergadering hopelijk verhinderen ze u ech kunnen onze leerlingen dit wel aan ter niet om even enthousiast te worden als hoe past dit in ons programma en in wij en onze leerlingen al jaren zijn vital mel water en vuurplein 8 nl 5211 ws s hertogenbosch v meij hetnet n1 noten 1 de rol van de assistent is vooral het bewaken van de tijd het voeden van de voor zitter met nieuwe punten en het aan bod laten komen van iedere deelnemer 2 een mindmap is een bijzondere om van ordening waarbij de onderlinge verban den visueel gemaakt worden om een goed beeld te krijgen van zo n mindmap typt u bij het zoekwoord mindmap in n1 32e jaargang nummer 4 maart april 2003