Discussiëren voor je lol. Spreken en luisteren op het Libanon.

mondelinge taalvaardighei d e n aan dis c u ssi es mo es te n d eelnem e n e n dat gert hendriks er re de lijk go ed vanaf br achte n kreg en wij van de sc hoo lleidin g in de j a r en z ev e nti g al v ee l ruimte we dreven ook m ee op de s troom van d e mo cratis eri n g e n prakti sc h discussieren voor je lol onderwij s met veel v aardigh e d en e n zelfont pl o oiing e n j e z egje kunnen doen spreken en luisteren op het ruimt e bijvoorb eeld om in de bov enbouw vanaf 4 havo en 5 vivo d e kla s eens p e r libano n week in tweeen t e splitse n een gro e p s preek onderwijs e en gro ep vrij d e vol gende week and ersom la s ti g t e onthoude n da n i ede re w ee k m e edoe n onz e klas se n zijn 25 a 3 0 leerlin ge n groot splitse n is dus w ense lijk om zo nde r da t de sec tie ned erla nds v an h et libano n tot di sc u ss i e t e kome n wa arbij i ed ereen aan lyce um in ro t terd a m h e t zich b ewus t was blee k bod kan kome n bij v oork eur pl aatse n w e h et d e jare nlange a anpak va n h et spreek o nde rwijs di sc u ssi e uur op ee n ee rs t e of laat s te l es uur wonde rwe l a an te sluiten b ij wa t d e vakont wikkel pretti g voor d e lee rling die da n vrij i s lukt g roep nede rlands voor de tweede fase voo rschreef d a t ni et dan ee n s p er vee rti en d age n een veel aa ndacht voor de disc u ss ie en b eh oo rlijk wat extra tu sse nuur bijvoorb eeld t e bes te de n aan ze lfs tandig werk en voo r d e lee rlingen re den o m z e lfs tudi e aan de s tudi e tafel s in de ga ngen a an ge rt he ndriks een van de sectielede n te ruimte bijvoorb ee ld om ee n van de v i er v rage n z ijn e rv a ri ngen ee ns op papi e r te zet ten sc hoolonderzo e ke n ge h eel t e vu lle n m e t s pre ken luis t ere n discu ssie ren du s spre ke n ni e t gekopp eld a an lite ratuur d e zwaa rt e va n all e wa t j e op sch o ol l eert en buite n sc h ool kunt schoo lond e rzo e ke n is een dus spre k e n lui s to e p asse n v alt bij de m ees t e le e rlinge n wel t eren voorl ez e n w eegt volwaa rdi g mee goe d spre ke n lui st e ren en disc u ssie re n do e ruimt e bijvoorbe eld om voor he t vak je dagelijks e n ove ral en als je h e t go ed kunt ned erlands in 4 e n 5 xnv o e n 5 vwo vi e r maakt d a t j e le ve n pr ettige r en als j e bij uu r per wee k o p d e tab el te krij g en in 6 ne de rlands d e ze vaardigh ed en leert doe j e vw o drie uur e n ee n van di e drie is disc u ssi e dat du s v oor j e z elf en ze lfs ee n b ee tj e voor de uur in 4 vw o ook drie uur en d aar splitsen lol in de j ar en zeventig h e ett e dit norm a al w e nie t e n vo ere n w e gee n apa rt disc u ss i e func tion ee l e n v anuit di e vis i e ruimd e n wij uur in to en al v e el plaa ts in voor spr ee konderwij s wij d e secti e n ed erlands v a n h et libanon oo i t me e drijv end op wat to e n z eve ntige r lyc eum een mavo havo vwo school in j a re n mo de rn was la t er t e vred e n ov er d e rotte rd a m m et r ss o le erlingen van z ee r re s ultat en e n onze s trakke organi satie en de ve rsc hill end e komaf w aarvan 40 pro cent positiev e geluid en van l ee rlin ge n e n oud allo c htoon d e twinti g klassen bove nbouw l e erlingen zett e d e sc h oolleidin g he t voor xn vo en viv o zitte n in e e n van de d rie re cht van vie r uur en splitsen om tot ee n gebouw e n d e re st v a n dit a rtike l h ee ft va nzelfspr ekend re cht mi ssc hi e n s pe eld e en vooral b e tr e kking op di e bov enbouw havo sp ee lt e en rol da t d e m ees te n eerlandici en vw o binnen de sc hool nogal acti e f zijn ook in g eholpen door v e rh a l e n van tevr e d en oud vrij e uren toneel m entoraat vie ri nge n s tu le erlinge n die tijd ens hun studie in hun die dagen culturel e avond e nzovoo rt e e n werkgroep s preekbeurt en moe sten houde n actieve s e c tie kom je graag w a t teg emoet 1996 6 moer 291 mond elin ge taalvaardighei d organisati e eer s te echte inl eider di scus s ieleider in h et diepe ge gooid meestal een doubleur of vi s i e e n opzet zijn vanaf die zeve ntiger jaren instapper met erva ring 5 havo en 5 vwo niet we zenlijk veranderd een leerling houdt altijd m e t het re cht te herkan s en hoogs te voor zijn groepsgenoten de halve klas dus cijfer telt d e informatie uit de stencils en de een inl e iding van minimaal vijf en maxi maal inleidende l ess en gaan pas e c ht leven als de vijftien minuten leest daarbij e nkel e korte eerste discus si e s g e houden zijn het is als bij fragmenten voor verwerkt e en duidelijke het voor het eerst opzetten van een tent op ond erzoeksvraag meldt zijn bronnen e n leidt de camping bij invall ende duisternis en flink daa rna een discuss i e van twintig tot dertig wat wind onts taat pas e cht de beho efte de minut en meestal gaat het om een o ri ente ins tru ctie eens g o e d te lezen re nde dis c u s sie omdat de inleide r ook gas t p er le s wordt een leerling a an gewe zen al s heer i s zorgt deze le erling voor h et opstellen obse rva tor d e ze do e t niet mee aan de disc u s van d e t a fel s en stoel e n in een ca rre z orgt zo sie ma ar maakt aant e k e ninge n me t behulp nodig voor b andrecorder en video voor van een ob se rv atieformulie r zo moet d e pla t e n fotokopi ee n fold ers e nzovo o rt d e obse r vator le tt e n op v e rs taanbaarh eid pub liek e ers te le s van het sc hoolja ar worden de gerichth e id betrouwbaarheid e n ni euw s di sc ussie s ingedeeld d a arvan wordt niet meer waard e van d e informatie op d e stijl van afgewe ken valt e en l es uit d a n schuift er le iding gev en en op d e to e gepas te vraag e n niets op de l e s wordt elders ingehaald het discu ssiet ec hnie k op de tu sse ntijd s e samen onderwe rp is vrij ma ar publieks relevantie i s vattin ge n en op d e a lg emen e conclusie ver een z eer belangrijk cri te rium bij de beoorde der le t dez e leerling op het sociale klimaat en ling een leerling kan e en opti e op een op de rol van d e de e lneme rs aan de di s cuss ie onderwerp neme n hij kan gebruik m a ken de ob serv ator br e ngt na afloop van d e di sc us van mat eri aal uit zijn sc hrijfproject in ieder sie v e rslag uit d e groep en tot s lot ook de ge val i s hij e nkele weken tot ma a nden bezig inleid er mog en rea ge re n uitgan gspunt zijn met he t v erzamel e n van zo we l b es taand e en s et b e oord e lingscri te ri a b etrou wbaar informatie mat eria al als v a n actu e le bronne n de me dia als me t het z elf b ecijfering verw erv en van inform a tie door midd el van int erv i ew en onde rzoek e nqu e t e in d e kla s de doc ent geeft d e e ind e valu a tie e n indi e n bijvoorbe eld d e le erlin g toont vo or het moge lijk in ove rleg he t eind cijfer d e do c ent be gin van zijn pre s e nt a ti e een ma p met kan bijvoorb eeld zijn voorge stelde cijfe r documentatie de bro nn en mo ete n actueel achte r op h et bord sc hrijv e n iedere deel genu a nceerd en betrouwbaar zijn d e inlei ne me r noteert zijn c ijfe r op een papiertje e n der is e e n beetje e e n e xpe rt in i e der geval kan dat cijfer ook verantwoord e n de obser wee t hij meer van het ond erw erp dan de vator h ee ft e en belangrijk e stem de d ri e de eln emers aa n de discu ssi e zodat hij tijd e ns cijfers do c ent o bs erva tor gemidd eld e v an de discuss ie ook aanvu lle nd e informatie kan de de elnem ers word e n ve rg e leken en l eve r e n ge v e n en voorkomt dat de di sc ussi e ee n s oort h et e indc ijfe r d e inl eider krijgt h et laat s te borrelpraat opleve rt kiest i em and als onder woord om zic h zo nodi g te v e rdedi gen we rp bijvoorbee ld orgaa ndon a tie da n i s het mee stal w e rkt dez e a a npak s oms prob eert de vanz e lfsprek e nd da t de inl e ide r d e sti c hting gro e p he t c ij fe r o p t e drijven en d at le vert da n di e zi ch daarm ee be zig h o udt hee ft ge s chre e en ges pr ekj e op ove r d e te h a nteren crite ria ven of geb e ld e n informa ti e folde r s adres ev entu ee l b esli st de do ce nt zonder verder sen tel e foonnummers in zijn map he eft overl eg ma ar ze lf kies ik dan lie ve r voor ee n totaal ni euw e di sc u ssi e omdat ik het oorde el de leerlingen krij ge n tijden s de eerste les een van de de eln emers seri eus wil nem en omdat in s tructiest encil inl eiding spre ekvaardigheid inleiding en discuss ie ongeve er dertig minu en nauwkeu ri ge adviezen v oor de dis c ussie t e n duren is e r voor d e beoordeling bijna voor de inleider de obs erv ator e n de d e elne twintig minuten be schikbaar in de voor mer na een twe e de inleidende les wordt de examenklas s en pass en daari n ook didactis ch e 292 moer 1996 6 mondelinge taalvaar d igheid a dviezen deeloefeningen spiegelen bijvoor het eindcijfer spreken en lui steren is een be e ld opfri ssen van de stof uit de stencils totaalcijfer van als d e inleider erg tel e ur g esteld reageert op i inleiding di sc ussie minstens ee n k ee r per het eind c ijfer praat ik m e t de leerling n a jaa r dire c t na de les of in e e n pauze zo mog e lijk 2 rol als obs e rva tor minstens e e n ke er spr eek ik een he rkansing af 3 rol als deelneme r aan de dis cuss i e minstens l eerli ngen beschouwen d e discussie en a ll es 12 keer p e r jaar wat daarbij hoo rt al s ee n bel a ngrijk moment de eers t e twee spr ekers per gro e p hebben in hun opleiding ze late n veel van zichz elf recht op herk a ns ing voor de a ndere deel zi e n geven leiding aan klas genoten word e n nemers geldt da t alleen al s er nog tijd voor is me de beoord ee ld door kl asge not e n z e vo e of als er bijzonde re omstandigh e d e n ee n rol len zi chzelf ni e t all ee n b e oorde eld op taal sp elen e e n voorbe e ld ee n di sc uss i e ov e r zo a ls bij een dicte e bijvoorbeeld da arom k a n z e lfdoding loopt uit de h and omda t een een tegenva ll end c ijfer hard a ankomen e n deelnemer z e er dir ec t bij he t onderwerp eve ntu e le fa al a ngst v e rs terk e n daarom ook i s be trokk e n is wa a rdoor ook bij de and e r e d e beoord eli ng en soms d e nabespre king deeln e m e rs h e ftige e motie s vrijkomen de ie de re l es w e er een inspannend e activiteit do cent n ee mt d e di sc us sie ove r e n maa kt e r d aarom ook stre ef ik ni et na ar abs olut e e en groep sgespr ek van o ver cijfers wordt obj ec tivit e it bes taa t di e wel maar houd ik dat uur ni e t m e er gepraat re k e ning me t wat de gro ep aankan la ag in het exam enjaar is he t e indc ijfe r ee n de r c ijfe ren haalt de mo e d eruit en daar sc hie t v i e r s c hool o nd e rzoek c ijfers in d e voor ni ema nd iets mee op erg wi sse lend cijfer en exame nkla sse n te lt het eind cijfer al s hoofd cij of cijfers weg g even daarent egen verlaagt de fer mee voor het overga ngsra pport status van de discu ssi e pakt d e spreker i e ts af van z ijn verdiende te vr e d enheid trot s e en leerstof ee rlijk verdiende 7 i s meer waard dan een w eggegev en 8 cijfe rs ge ve n bij s pr ee kvaar behalv e voor lit eratuur c a lis e n d autze n di gh e id is du s laver e n tu sse n zuiver e to e tsin g b erg gebruike n we geen bo e k e n w e m ak en met h eld e r e c ri te ri a e n d e l ee rlin g s timule r e n onze ei gen s t e nc ils di e we j a arlijks a a np assen en v e rt rouwen ge ve n ik l e id niet op voor di e zo nodig h ersc hrijv e n e n uitbr eid e n de en e di s cu ssie maa r h elp ee n b eetj e bij h et leerling b e w a art de s ten cil s in plas ti c b ewaar voorb ereiden op de rest van het l e ven waari n mappen zo gebruiken we ond er me er d e s preken e n lui s te ren e n discussieren e e n volgend e ste nc ils b elan grijke rol sp el e n en wat ik hie r op spre ekvaa rdigh eid inle iding instru c tie p api e r ze t ov er cijfe r s geve n i s b edo e ld voor ob serv ati eformuli e r di scuss ie me t cri t eri a collega s e n zet ik nie t op h e t bord ik zi e argum ente re n e n manipulere n de tru ce n c ijfers in h e t alg em ee n e i ge nlijk vooral als doos z ee r b elan grijk bij de disc uss i e hulpmiddel onvermijdelijk horend bij onder s chrijfproj ec t e n het verza m e le n van en wij s rappo rt en b evord eri nge n en e xam e ns omgaan me t m a t eri a al e n bronne n maar ook dat zet ik niet op het bord want ik gedocume nte e rd sc hrijven m et onder meer h eb go ed b e grep en dat le erlingen cijfers h eel inte rview en b ri ef als hulpmidd el bij het b elangrijk vind e n en binnen ons ond e rwij s verzamel en van informati e h ebb e n ze daar ook groot gelijk in maar ik het communi ca ti emodel en het daa rbij b e ho geef ze met v ers tand en ni e t a lle en m e t de rende jargon als soorten ruis do ele n stra te cijfert ab e l uit de wo lters le rare nagenda gie publi e ks analyse h e t laatste ov e r c ijfers d e docent be oor c ri teri a bij h e t s a men pra te n over kuns t en de elt ook het verslag van d e obse rvator en d e literatuur ook bruikbaar tijd ens d e discu ss ie rol van de deelnem ers he t gaat hierbij zow el als het om verhelde ri ng van menin ge n gaat om hun verbal e inbr eng als om hun so ciale spe ll ing interpunctie gramm a ti ca ac tiviteiten zoals op tijd zijn a ctief mee model boekbe s pr eking inc lu sief aa np a k en do en v erwerking van re c ensie s model kijklij s ter de l eerling mag e en ton e el 1996 6 moer 293 mondelinge taalvaardighei d s tuk ee n balle tvoors t elling ee n opera of een zijn keus en draagt he t nogmaals voor al s mu s i cal be spre ken en op zijn lij s t zetten all e leerlingen hun voordrac ht hebben ged a an kijklij s teren max imaal drie p e r leerja a r e e n tot twee p e r les kies t de groep d e vijf b e gripp enlij s t met de me est voorkome nde mooi s te gedi c ht e n die door de do c ent wor vakt ermen lite ratuurb e sc houwin g e n taal den gebundeld gekopi eerd en uitge de eld al s b esc houwing e e n tuiltje po e zi e verder geven d e leerlin g en van s vw o in gro epje s van twee o f d rie z elf als de le erlingen hun disc ussi e moete n inlei ee n l es over e en le tterkundig onderw e rp uit de n e n le ide n zijn ze du s m e de d a nkzij de de z ev enti ende of a chtti ende eeuw z e pre s te nc ils al redelijk tot z ee r go ed op d e hoo gte s entere n een schrijve r pla a tse n h e m in de van zake n als hi s to risc h e en c ulturele c ont ext behandel en onde rw e rp ki e ze n e n a fbak e n en enkele fragm ente n van zijn we rk e n present e onde rzoe ksvraag b e p a le n re n dat bijvoorb ee ld do o r h e t uit t e b ee lde n bronn e nonde rzoe k en bronnenb e oo r delin g of door he t vo o r te l ez e n en uit t e d el e n r e de n eren e n argumenteren al m e t al dus ve el ru imte v oor s pr ek en en he t j argon da t hoo rt bij het pra t en ov er luis teren veel ruimte ook voor ei ge n voor co mmuni catie e n a lle talig e e n ni e t tali ge b ere iding e n invulling he t o nd erdeel staat as p ec te n da a rbij en he t s o cial e klimaat bij ni et geis ol eerd m aar maakt d eel uit van de co mmuni ca tie totaala a npak waa rbij c entraal sta at he t v erhelde r e n van g espre kk en e n beoord e onde rwe rp ki ezen e n da arbij direc t ei gen lingen me t b e hulp va n afgesprok en cri t eria motiva ti e e n publi eksr el ev a nti e b e tr e kk en h e t we rke n me t d e l ee rs tof op stencil s he t a fbak enen levert maatwerk op e n r ege lm ati ge aa npa ssing m a teriaal verz am el e n binne n e n buit e n de en va ri ati e e n vee l e ige n inbre ng va n de school do ce nt maar is we l tijdrove nd e n vr aagt bijn a onderzoeksv raag stelle n om ee n ei ge n lok aal m e t k astruimt e en om a ntwoord e n daa rop in de v orm van st ell ingen voldo e nd e te ks tve rwe rk ers e n pri nters voor ge ven onde rbouwd me t citate n uit ver schil de sec ti e en om wat lol in dez e mani e r v a n l ende ge nuanc eerde e n betro uwbar e bron w erk e n en om wat sec ti el e de n di e sc hrijv e n nen le uk vinde n en om ee n for s aantal jare n om daarna volgt de ve rsla gg eving m et b ehulp ee n e n and er op t e bouwen v a n een not a en ee n a rtikel of m e t be hulp van omdat we m e t slec hts een lit e r a tuurbo ek spre ekb eurt inl eiding of d isc ussie d e sten c ils g o e dko o p zijn vo or de oud ers betalen die met theo rie en praktijk over taalb esc h o uwing oude rs tie n guld en pe r jaar als bijdrage aan j ar g on communic ati e red e nere n e n manipu onze produc ti eko ste n zo b eh er en we ee n lere n maken deel uit van de ze tot aa laanpak extra bud get dat los s taa t van he t normale sec tiebudge t o ok hi e rbij e n bij de inning van zelfwerkzaamhei d he t tie ntje i s de sc hoolle idin g o ns te r wille d e z e a a npak v raag t van de lee rling nogal wat integratie in de leersto f zelfsta ndig v e rwe rk en van d e s tof z elfsta ndig of i n klei n e groe pj es w erke n aan s tof ve rz a we do e n mee r aan spre e kv aardi gh e id dan di e mele n ord e n e n e n rapp orteren d e a anp a k ene grote discuss i e p er leerling per j aar zo v eronder s telt ook dat e en ze lfstandige e n houde n alle l ee rlin gen in h e t ee rs te kw art a al kri tisc h e s tudiehouding wordt gestimuleerd kla ssikaal ee n mini spr e ekb e urt ov e r e en ac di e ook in he t vervolgonde rwij s d e leerling tuee l onde rwe rp z e kunnen dat koppel e n meer kanse n bi e dt de aanp a k l eert d e lee r aan hun schrijfproje c t of aan ge doc ume n ling en ook te ond erha nd e len me t d e do ce nt t eerd s chrijve n of aan een kijklij st e r van de me t e lka a r en m et d e m e nse n binn e n e n li te ratuurlij s t in 5 vw o komt daar no g een buiten de sc hool m e t wi e zij a fsprake n m a k e n po e zi eprese nt a ti e voor d e ge h e l e klas bij de om inform a ti e te krijge n zond e r d a t we ons l ee rling draagt ee n zelf g ekoz en g edic ht me t dat zo bewu st ware n passe n de aanpak en h et enthou s i asme vo or a nalysee rt h et motiv ee rt s pr e ekond e rwij s dus go e d in wat d e twee d e 294 moer 1996 6 mondelinge taalvaardighei d fo t o chris van houts f a s e v eronde rstelt en sluite n z e ook goed h et programma st o nd e n de leerlingen kun aan bij wat de basisvorming ond ertu ss en a an n en ee n optie op een onderwerp nem e n om conc r e te verande ri ng en binne n het le s geven t e v oorkomen dat e en and e r het voor hun heeft opge le verd de ruime aa nd acht voor de n eu s w egk a apt di scu ssie met een uur per w ee k is ec hter b ep erkt tot de bovenbouw v an h et havo e n ho e w e l de leerling dus vrij i s a dvise r en wij vwo al s do ce nt wel om dic ht bij huis t e blijven de c on cr ete invo eri ng van de twe e d e fas e h e t we re ldle e d in e e n ontwikk e lings land of vraag t nog wel wat de nkw e rk en aanpassin h et milie u in h e t algemee n l e ve rt al s n el e en ge n we werkten ons progra mma immers uit di sc uss ie op die ge e n disc us si e wordt en vanuit normaal fun c tionali teit vanuit w a t in doodvalt iedereen is voor minder leed en onz e praktijk haalbaar en wen selijk leek e en b e te r milieu maar de di s cu ssie moet vanuit onze eige n ideeen e n vanuit de rui mte twinti g tot de rtig minut en uitwiss eling van die d e s c hool ons bood du s niet v anuit de ide e e n ople ver e n geleid en gestimule e rd of van bo ve n af ges tuurd e disc us sie over zelf afg ere md e n ve rhelderd en tot s lot samen st a ndig l e ren en de nieuw e exame ns e n gev a t doo r de inl eid er ond erwerpen die sc hoolto etse n gelukki g logi s ch zaten we bo ei end e discu ssi es opleve rden waren onde r op de g ewenste w eg meer wap e ns en zelfverdedigin g bij jon g eren tij onderw e rp e n d e ns uitgaan en op sc hool donorc odicil e n blo ed g e ve n d e le e rling is vrij in het kiezen van zijn rea lity tv en de grenzen v a n jou rnalistiek onde rwerp zowel bij de mini spre ekbeu rt als het re fere ndum in rotterdam over deelge bij de poezi epresentatie als bij de grote dis meent es cussie er zijn e c hter wel b e p e rkinge n de homosek s ualiteit en tran sse ks u alit eit groots t e i s de eis van publi e ksrele vantie het xtv e n conc ree t gedrag om b es me ttin g t e onderwerp moet voor de groep di e luistert of voorkom en dis c u ssieert de moeite waard zijn dat vraagt het nut v a n str a ffen waarbij s te e ds weer de dus van de sprekers dat zij zi ch verplaatsen in dood straf voor veel opwinding zorgt hun publiek in wat daar aan k ennis aanwezig roken en alcohol in relati e tot b ijvoorbeeld is aan gevo eligheden leeft dat ze bijhouden fe es t en verkeers gedrag s chool r e geri ng welke onde rwerpen al ee rd e r be sproken zijn h e t relatiev e begri p schoonh eid en de ge we lke onde rwerpen in de gewone lessen op volg e n van mooi of lelijk zijn bij voorbeel d 1996 6 moer 295 m o nd elin g e taalvaardi ghe i d in r e lati e tot s choolge drag l e ra r en s ollic ite forse s ele ctie ac hter de rug hebben kan e en re n v e rmage ren pla s ti sc h e c hirur gie rol sp el e n hun eve ntu ele ta ala cht ersta nd le galisering v an s oft drugs drugs binn e n d e ook v a n de allo c htone ne leerlin gen die d e jongerenc ultuur bov e nbouw va n h e t havo of v wo w e l h al e n sp ee lt h el aas ee n be l a ngrijk e r rol bij sc hrijve n allochtone leerlinge n taa lbe sc houwin g e n t e ks tb e grip op e xam e n niv eau ma a r daa r ga a t dit a rtik e l ni et o v er a ll o c htone l e erlin ge n hebb e n in de bove n bouw v ol ge ns ons ni et m erkbaar veel meer ervaringen mo eite me t h e t onde rdeel s pr ek en lui ste r en di sc u ss ie hun a l ge me n e int egr ati e binn en de teru gkijk e nd op vijfti en j a ar ond erwij s in sc ho ol h e t gevo e l v an acce pt a ti e binn en de spr e ke n e n lui s te re n zie ik ee n aant al o ntwik gr oep e n d e gewennin g aa n uits p raa kva ri aties k elinge n op ee n grot e sta dssc hool voor alle leerlin gen d e s pr ee kb eu r t h e t r e fe raa t a ls eni ge te e n do cen te n zijn hier waar schijnlijk d e o or to e t se n vaardi ghe id he bb en w e l a t e n vallen zaa k van w e advisere n allo c hton e leerlin ge n als minde r c ommuni ca ti ef e n minde r no r o nd e rwerp e n t e ki e z e n waa r ze z elf binding m aal fun c tion ee l o ok nu de twee d e f ase m ee he bb e n e n waa r d e r es t va n d e gro e p he t refe ra at introdu cee rt zullen w e d aar ni e t minde r van af wee t m aa r w el in geint eressee rd d e nadruk op l egge n i s o f waa r d e gro e p v oo r o o rd el e n ove r hee ft h e t deb at h ebb e n we hoogs t ens al s w ed voorb ee lde n va n d e rge lijk e o nd e r we rp e n s trijdj e als onde rdeel va n ar g um ente re n zijn man ipule re n in gep as t ook dit o nd erdeel uit uithu welijk en e n d e fe it e n e n misv e rstande n de tw ee de fa se z ullen we ni e t in he t sc ho ol da ar ove r onde rzo e k opn e me n seks ualite it e n a l d a n ni e t v rij en v o o r h et vo or z ove r e r al sp a k e was v a n vrijblij ve nd huwe l ijk e n de relati e m et opv oe din g re ligi e h e id bij s pr ee kond erwij s een s oo r t onts p an e n c ultuur n e n borrelpr aat in ee n kri nge tj e min of m eer h e t e i gen land als m oe d e rland e n al s v ak anti e vrij e aa nw ezigh e id hebb e n we da t misver l and vo or allochto n e n e n an de re n stand krachti g d e sch o ol uitgewe rkt m e t h e t dr age n van ee n hoofddo e k en de re de n e n precieze ei sen met absentencontro le mee d aarvoo r e n de misvers tande n do e n i s ee n h a nd el ings ond erdee l van h e t bij d ez e o n de rw erp e n kan de inl eider z i c h sc hoolo nd erzo ek ab sent zijn k ost du s pun gem akk elijk als exp ert op stelle n en d ankzij te n d e s pr ek er di e nie t k an o ptreden mo e t d e info rm ati e e n een g o e d e disc uss i e kunn en dat p e rs oonlijk ev e ntueel t ele foni sch bij d e v oo roord e l e n uit de w eg worden geruimd en c onrec t o r e n d e do cent ve rantwo orde n in kan int egratie w ord e n b evo rde rd n a tuu rlijk h e t exa m e nj aar b ove ndi e n oo k b ij d e exa kunn e n vo oroord el e n ook worde n b eves ti g d m en c ommi ssie r ege lmati g informee rt d e en kunne n ook pijnlijk e con fro ntaties ont d ocent bij de leerlin ge n ho e h e t m e t d e s taa n d at ge ldt trouwe ns v oo r i e de r o nd er v o o rb ereidin g gaa t of er hulp o f oefe ning w erp e n i ed ere di sc uss i e de do ce nt ka n no di g i s of e r al ee n spreekpl an vo or d e ze ld e n acht e rove r l eun e nd o p d e b e l w ach inl e iding is h et k ostt e e nkele j a re n voorda t te n soms m oe t hij ingrijp en als bijv oo rb eeld me n op school e rvan overtuigd was d at d e d e grondb egin sele n v an d e sc ho o l bij ons s pr ee kb eurt e n di sc ussi e ee n serie us o nd e rdee l op e nb a ar o nd e rwij s doo r de a lge m ee n ge res is he t kos t e lk j aar ee n p aar we k e n o m te p ec t eer de vrijhe id v a n me nin gs uiting ge w eld w e nne n aa n h et ri tm e e n e w ee k l es ande re word en aa nged aan voorb eeld di scrimin e w ee k vrij en w ie daar nie t aa n went m oe t re nde opme rkingen b ewu st h a nt e ren v a n alle lessen mee d oen m aar omdat vrij h et ook onjuis the d e n als vas tstaand e fe it e n bij on s m eest a l wint van we lk e les d a n o o k in h e t al gemeen l eve rt h e t s pr ee kond erwij s ook word en de agend a s al sn el go ed inge vo o r d e allo chton e leerling du s gee n ex t ra vuld en d e ind eling li gt abs oluut voor h e t probl emen maa r ook het fe it d at a ll o c hton e h el e ja a r vast r ege lm a ti g vrage n lee rlin gen le erlin g e n di e de bov enbouw hal e n al ee n m e t een tu ssenuur trouwe ns of ze als g a s t 296 moer 1996 6 mondelinge taalvaardighei d goedemorgen all em a al ik wilde het gra a g ov er rein carnatie hebben en dan wilde ik eerst even een g edic ht voorlezen het g edicht is ge titeld m e ns en noodlot volgen s nalimi gaat het gedicht over reincarnatie ik weet ni et o f jullie pre c ies wete n wat reinca rn atie is ju llie weten waarschijnlijk w el d a t het m e t wed ergeboorte te maken heeft m a ar voordat ik begin ga ik tw e e dingen uit elkaar splitse n want veel me n se n maken daar ja verwarren die twee begrippen heel erg en dat is zi e lsverhuizing wijst naa r de tekst op het bord en le es t de definitie voor en licht het een en ander toe en reincarnatie bij rein carnatie v e rhui s t je ziel na je dood niet zoal s bij een zielsv e rhuizing naar ee n dierlijk li c haam maar naar een men se lijk aards lichaam nalimi z egt da t z e het allee n over reinca rn atie wil hebben te rwijl d e foto rondg a at ve rtelt n a limi dat zie ls v e rhuizin g en reincarnatie een rol s p e l en in he t hindo eisme e n h e t boeddhi s me maar dat di e rol niet hetze lfd e i s z e l egt de verschi ll en uit h e t hindo eis me gelooft in rein ca rn ere n volgens h e t r a d van we de rge boorte ze wij s t h et op h et bord ge t ek e nde rad aan ze ge e ft tw ee v oorb eelde n van m a nie r en om aa n h et ra d van we d ergeboorte te ontkomen in h e t bo e ddhi s m e g elden v i e r wa arh e d e n om va n he t rad ve rlos t t e worden n a limi l ees t ze voor en l eg t ze uit d aarna l ees t n alimi h aar ee rste s t elling voor r ein c arn a ti e is sle cht s ee n w e n s ge dachte van een gr oep me nse n d ie hun ei ge n st erfelijkh e id ni e t ond er oge n durv en zi en z e las t ee n koffiepauz e in zod a t i e de ree n eve n n a ka n de nk en ove r d e s t elling d e inl eidin g h ee ft dan zo n 7 minute n geduurd nab es pr eking na h e t applaus ne e mt d e docent h et woord hij z egt je laats t e e en na laat s te zin w as ik heb nu wel b eetj e een ide e we lk ide e he b je d a n van ons gekr e ge n van de groep nalimi ze gt d at uit d e di s cu ssie bleek dat er b ehoorlijk w a t twijfe l h e er st over h et besta an van reinc arn ati e dus dat me nsen gewoon niet weten of z e h e t moete n geloven of niet de docent vraagt nalino wa t ze wilde bereik e n m e t de z e discu ssi e in dze gro ep nalino m e nse n prat e n h eel va ak o v er leven na de dood het komt st ee ds mee r voor e n ik denk dat er g e woon heel v ee l m ensen zijn die he e l ve e l twijfele n erover h e t i s gewoon een punt dat steeds we er t erugkomt d e docent g ee ft vervolgen s h e t woord aa n de ob se rva tor o sc ar o sc ar ik vond d a t j e ee n o rigineel ond e rw e rp ha d ge nomen ik vond het le uk met dat ge dic ht e n m et die foto s da t zijn l euke din gen all e maal j e w ee t er veel van j e he bt he t int e re ssant gebrac ht e n of j e be trouwbar e bronne n he bt i s bij dit onderwerp ni et te c ontrol e re n je pra a tt e goed v e rs t a anb aar allee n soms ging j e i e twat t e s n e l ik vond dat je he t h ee l go e d h a d voorb e r e id dat wel en j e deed h e t enthou s i ast e n j e had v ee l t e ve rt ellen e rove r oh ja al s j e praat naar d e gro e p d an kijk j e h ee l erg v eel n aar h et pla fond dat vie l m e op dat fragment d a t j e had d a t was relevant j e ho udin g was z eer li e f bord wa s ook duid e lijk j e tijd het w as missc hi e n zo n ti e n minuten de inl e iding du s dat was w e l go ed d e discu ssi e zelf w as vrij kort ik vond allee n h et w as ni e t ee n ec ht e di sc u ssi e de nk ik maar da t i s denk ik ook bij dit ond erw e rp h eel er g mo eilijk omdat te n ee rs t e wij e en and er e c ultuur hebbe n bij ons komt reincarnatie daar denke n wij h eel a nde rs over en ik denk d a t da arom e r toch minder di s cus s i e is dan ande rs maar dat he eft de nk ik me e r met de ingewikk eldh e id va n het onderwerp te maken dan me t jouw voorb e reidin g en ook je te c hniek in d e dis c us sie was go e d zoals spiegelen en zo dat de e d j e en da t probeerde j e ook w e l m a ar dat is mi s sc hien bij dit onderwerp ik denk ni e t dat wij da a r ec ht ee n me ning ove r kunnen h ebben de orde was verder go ed ja ik vond wel dat j e he t le uk d e ed afb eelding i fragm ent uit ee n discu ssi e 1996 6 moer 297 m o nd elin g e taalvaardi ghei d moge n meedoen zeker als he t aangekondig recensi e d e onderwe rp hen bo eit ze komen dan dus voor hun lol st rengh eid en pre c ieze c ri t eri a v oorwaarden frank t hart voor h et slagen v a n di sc us s iele ss en mogen ge en nega tiev e faalangs t ve roorza k e n h e t als je geluk hebt is het sprek e n voor e en gro ep v an klasgenoten is e n blijft voor d e m eest en e en flinke klu s dus een leuke spreekbeurt h e t kli maat moet vrie nd elijk zijn v a ndaar ook d e splitsin g in kl ein e gr o e p e n d e mo ge op zoek naar zinvol spreek lijkh e id koffi e en th ee t e drinke n in d e do o r d e inl e id er in gelast e pauz e tu sse n inl e iding e n en luisteronderwijs disc u ss i e a lleen moge lijk m e t een e i gen loka al e n fac ili t eite n d e mo gelijkh eid tot he rkan sin g zo lan g daar tijd v o o r is h e t aa nbi e den va n d ee lo e fe ningen zod ra daar b e hoeft e aa n i s he t moge n uitno di ge n va n gast en bijvoor h el ge b o n se t re d spreken en luis tere n in de b ee ld u i t ee n andere gro ep of klas z ol ang d e twee d e fase ka t ern n r 1 4 t m 18 i n d e ree ks gro e p ni et t e gro ot wordt h e t z e er zorgvul studi e en ond e rzoek en sc he de slo 1995 dig e n zaakgeric ht gev e n van feed back door te b estelle n tegen kos tprij s o5 3 4 8 4 0 4 14 d e observator e n d e do c ent h et b e na d ruk k e n va n de zak en di e go e d ginge n in onz e sa me nl eving wordt veel b e la n g onz e e r va rin g i s da t e en g o e d v erlop e n ge hec ht a an de mondelinge v a ardi gh ed en inle iding e n di sc uss i e vee l v oldo e ning geve n kijk e r d e p ersonee lsa dve rt e nti es maar op n a h et gevoe l ie ts te ku nne n wa t van al ge m ee n vr aag h e t aan studi eadvi se urs va n h ogesc h o b e lan g is w a t meer opl ev e rt dat h et sc hool l en en univers ite it e n wi e zic hz elf ee n s ucces c ij fe r 6 7 of 8 vo lle carri er e heeft toege dac ht di e nt te kun voorwaard e is w e l ee n ont s p annen kli n en ove rl eggen te kunne n sam enw e rk en in m a at m et oog voor elk aar d e inle ider is teamverb and te kunn e n func ti o n e re n en t e imm ers voo r ee n goe de discu ssie a fha nke lijk b esc hikke n ove r z eer goe de c ommuni cati eve van de gro ep d a t v raagt wel ins p annin g vaa rdigh e d e n z o w el van de inl eider de ob se rv a nt d e he t i s al z o vaa k gez eg d in sc hri l co ntras t d ee ln e m ers al s v a n d e doce nt h e t vraagt hiermee s t aat d e a andac ht voor s pre ke n e n go e d e or ga nisati e de ee rs te j are n na intro luist eren in he t voor t gez e t onde rwij s v ee l du c ti e op sc hool een l a nge ad em i e dere l es sec ti es be p erke n zic h t ot ee n o nvoo rb ereid e van d e do cent ople tte ndhe id e n e nth o u s ias spreekb e urt of luis te rt o e t s of ze t oe t se n de m e ook tijd ens zijn dert igs t e disc uss i e o ve r mondelin ge v aardi gh e de n tijd en s he t sc hoo l l ega li seri ng van drugs maa r h e t le ve rt is ond erzoek lit e r a tuur o ve r d e o n geloof onz e ervari n g norma al fun c ti oneel o nde r waardi gh eid van dit s o o rt o nd e rwij s is a l wij s w a nt w a t je op sch ool lee rt e n buite n ge no eg gesc hreve n sc hool kunt to ep asse n l ever t minde r wee r sta nd e n r egelmatig v ee l pl ezi e r e n vee l g e lukkig zijn er ook do cente n di e h et va k vo ld o ening voor alle partij e n en ond e rw ij s ond e rdeel serieuze r ne me n gest e rkt door m a g b es t v oldo e ning geve n en ple zi erig zijn bijvoorbeeld h e t c v en rapport de k e rndo e l en e n m ethode n voor de basisvorming wo rdt zie vo o r ee n uitge breid e b esc hrijvin g v a n ons e r op vele sc hol en geexp eri me nt ee rd m et disc u ssi e onde rwij s ka re n l aarveld spreke n e n spree k en luis t e ronde rwijs d e tijdgees t is luis te ren in de twee de fase sp reekb eu rt e n discussie op h en zo nd e r mee r gu nsti g ges t e md didactic i h et li ba non lyce um in rott erdam studie e n die al j a re n pleit e n vo or mee r communicati e f onde rzoe k nr r s ensch ede slo 1 99 5 ond erwij s hebb e n bij de politi e k gehoo r 298 moer 1996 6