Drama bij de taalmethode Taaljournaal

minjam tuinder aand ac ht is voor het c ommunicatiev e asp ect van taal er word e n in d e methode ve el s ituaties ge c ree e rd waarin kinderen hun com municati eve vaardighede n kunnen o e fenen drama bij de taalmethode onder andere door m i ddel van drama op de m ee nt st a an ec hte r ook sp e ciale dramal es s e n taaljournaal op h e t roo s te r omda t b e zig zijn met drama niet all een ta aldo e l en di e nt m aar ook helpt om een go e d p e dag o gi sc h klim aa t t e re ali s ere n h et th e manumm e r va n moe r 1999 3 zin in kun st kun stz i n nig ta al o nderwijs gaat hi e r ba sisschool de meent in am ste rdam is een kun st na d e r op in mag n ee tschoo l dat b eteke nt da t naast d e gewo n e kind e re n m e t v ersc hill e nd e c ultur e l e ac h va kk en d e k un stva kk en ex tra veel aan dac ht krij t e rgr onde n kunn e n zi c h do or midd e l va n ge n dramatisch e v o rming is daarvan ee n essen ti eel drama op hun e ige n mani er uiten va nuit hun o nde rdee l de sc h oo l h eeft ro ndom de thema s van eige n bel evin gs w e reld worde n ze bij d e dra de m etho de ta aljourna a l en m e t geb ruikma k i ng malesse n me t allerl e i s itu ati es gec on fro ntee rd va n s ugges ti es voo r dram a tisch e vo rm ing in di e w aari n ze sa me n m e t ande r e n n a ar o ploss in m et h o de ee n l esse n c yclus voo r drama o ntwikk e ld ge n mo e t e n z oe k e n e n waa rin z e hun ei ge n veel l ee rkra cht e n v inde n dram a tische vorming z in gev o e l e n s kunnen legge n g evraa g d n aar hun vo l maar vinden h e t tege lijke rtij d m oe ilijk om hier m e nin g o ve r dra ma z egge n l eerlin ge n va n op een ges truct ureerd e manier mee b ezig te zijn gr oe p 7 va n de m ee nt h e t vo l ge nde mijam tuinde r beschrijft hoe en waaro m da t op soraya ik vi nd h e t le uk om drama te doen de meent geb e urt e n wa t de ervaringen van de o mdat je je daa ri n le kk er kunt bewegen en toneel l eerkra c hten zij n stukjes kunt spelen p a t ty ik vind d ra m a le u k o m dat je ervan kunt l ere n je l eert t oneelspelen je l eert dan hoe je je ee n b e la n grijk uit gan gspunt van ee n kunst m oet gedrage n en je mag lek ke r o verd rijve n magneet sc hool is dat e r op school nie t allee n stefa n ik v ind drama aan de e n e kan t le uk m aa r aan de c o gniti ev e maar vooral oo k aa n d e a a n de an de re kant niet o m dat ik dan n i et kan creatie ve ontwikkeling van kinde ren gewe rkt re k ene n maa r het l e uk e d aa rvan is d at je je ui t moet word en ieder kind mo et zi ch zo breed kunt l ev en e n dat j e effe niet j e b re in zoeft t e m ogel ijk kunnen ontplooie n d aardoor kun geb ruik en je gebrui k t je b re in wel ma a r dan op ee n n en kind er en onge acht h erkom s t of ac ht e r ande re man ie r grond zi c h in s o c i aal opzi c ht s t e rker gaan ook do ce nte n vind e n h e t b e l a n g rijk dat vo el e n l ee rlin ge n aan dram a do en omd a t z e d aa r muziek t ekenen b eeldende vorming dr a ma do o r z elfv e rtrouw e n krij ge n e e n v a n d e e n d a ns z ijn d aar om b e lan gr ijke va kk en o p d ocent en gee ft h e t voor b ee ld va n ee n l ee r h e t roo s te r bij d e sa me nst e llin g va n h et t eam ling die in d e kl as altijd e rg gesl o t e n is e n wordt e r naar gestree fd om voor i ed er kunst noo it i e t s z egt al s ze e c ht e r bij dram a d e rol vak e e n sp eci alist in hui s te h ale n daarnaas t mo e t s pel e n van e en op sc h e pp e r durft z e wordt er s ame ngew e rkt m et onde r and er e de in ee n s allerl e i din ge n t e zegge n e n te do e n muzie kschoo l ams t erdam he t kuns tweb ee n d e h e le kl as was ve rb aas d ov e r di e v e r a nd e in s t ellin g v oor kun s tzinni ge vormin g en de ring l eerlin ge n w e t e n ec ht er h e el g o e d d a t hogesc hool voor de kun ste n het ee n s p e l i s z e kunn e n e en rol sp el e n e n zi c h zo in ve r sc hi ll e nd e si tu a ti es inl even al s waarom drama d a t goe d g a a t kunn e n ze oo k in d e we rk e lijkh eid gemakk e lijker op d ie mani e r r ea g e op de meent wordt s inds een jaar of vi er de re n ta a lm ethod e taaljournaal gebruikt v oor de gewone t aallesse n d e lee rkrac ht e n zijn te vre den o ver deze m e thode omda t er v e el 4 m o er 2000 1 aansluiting bij taa ljournaal taalj o urnaa l bi e dt zoal s g e z egd w el a ankn o pin gs punt e n voor dramaoefeninge n maar er i s bewu s t voor ge koz e n h e t dramao nd e r voor ee n vo lle di g curri c ulum zo a l s da t op wij s di rect aan t e lat e n s luite n bij h e t taal d e m ee nt gege ven wordt is dit niet v ol onde rwij s e n du s bij taaljournaal taaljour do e nd e er mo est e n du s a parte l esse n ontwik naal bi e dt we k e lijk s ee n th ema waa r go e d bij ke ld worde n w aar de su gges ti es uit d e metho aa n geh a akt kan word e n d e opdra cht en uit de wel i n kond e n wo rd e n op ge n om e n de taa ll esse n gaa n d aa rdoor mee r l eve n krij gen een extra dime nsi e d e l eerlin ge n l ere n de lessen op ve r schill ende ni vea us hand elin gen uit t e v o e re n e n b eg ripp en di e in de taall es zijn d e dram a lesse n zijn door d e doc ent e n van d e a a nge bode n krij ge n m ee r betekeni s s chool z elf ontwikkeld ond er be gel eiding va n e e n ande re re de n om drama en taa lles op ee n dram aco n sul e nt daa rvoor hadden de do elkaar t e lat e n aan s luit e n li gt in h e t feit dat ta al ce nte n ee rst een sch olin g ove r w e rk en met bij uits te k h e t midd el is om t e communi ce re n dram a ge vol g d b egonn e n i s m et d e le ss en bij drama is da t n a tuurlijk esse nti ee l d aarnaas t v oor gro e p 5 en 6 e n toe n dat ee nmaal draaid e worde n d e l ee rlingen zi ch tijde ns dra ma zijn de lessen uitgebreid naar ande r e gro e pen oe fe ningen b ewu s t van ve rs chillende m a ni ere n voor d e do e l e n in de dra mal esse n i s uitge om hun s t e m t e g ebru i k e n van d e moge lijk g a an va n de leerlijn die da arv oor door het slo h e d e n van lich a am staal van h et b el a ng va n sti c htin g l ee rplan ontwikk eling i s opge oogc onta c t van a nder e mogelijkhed en om s t e ld dez e do e len zijn naar d e ei ge n sc hool zic h te uit e n ze mo ete n g oed n aa r elkaar s ituatie vertaald er werd s teed s aa ng esloten kijke n e n lui ster e n e n daar op ee n go ed e bij h e t do el uit d e ta all es en daar w e rd e e n mani er op rea ge r e n docenten v ind e n dram a s p e cifi e k dra ma do e l a a n ge hangen elke le s d a n ook esse nti ee l voor taalontwikk eling begint dan ook met d e b es chrij ving van he t 2000 i moer 5 wi sse l e nd hi e rna v ol gt een warming up voorb ee ld v an ee n w a rmin g u p gekoppeld a a n een introdu c tie ove r d e inhoud van d e l es zi e a fbe e ldin g i ve rvolge n s 1 losmaken van diverse lichaamsdelen gro wordt de kern en d e afsluiting v a n d e l es te gebaren maken komen gaan vragen stil be s chrev en i ed e re les duurt on ge v eer ee n zijn uur 2 in een kring stationsgeluiden nabootsen ov erig e n s v i el h e t voor d e d oce nt en ni e t stemgebruik stemvorming a ltijd m ee om dramalessen t e o n twikk e l en ieieieieie aa hee bee he he ha hallo sommige t aa ld oe l e n l en e n z ic h uitste ke nd dag tot ziens oh oh oh nee nee ach kom voor dra ma maar so mmi ge o ok ni e t dat nou loop door schiet op stop hoi ho mm maakte h e t m oe ilijk e r om ee n g o e d e dr a m a l es een jongen neemt afscheid van zijn geliefde bij te ma ken bove ndi e n is h e t b e de nk e n e n de trein tjoek tjoek tjoek etcetera het uitv oer e n v an d e l esse n le uke r d an h e t laatste nieuws het laatste nieuws op sc hrijv e n e r va n to c h w as d at natuurlijk d e 3 verschillende manieren van lopen in het m anie r om e rvoor t e zor gen d a t o o k a nd e re station do ce nt en m e t di e l essen ko n d e n gaa n we r haastig rennend hollend met een wandelwa ke n de do ce nt en w e rde n ec ht er ges timu gentje voor je uit met een zware koffer met l ee rd doo r h e t pl ezi e r dat d e kinde re n aa n de een rugzak met een ijsje in je hand lopen l esse n be leefd e n en d o or d e on verwac hte terwijl je de krant leest gezellig met een ta l ent en die z e bij he n ontd e kt en vriendin samen lopen giechelen een voorbeeldle s afbee ld ing 1 voorbeeld van een wa rm ing aap t aaldo e l en h e t drama doe l van d e l es de gro ep 7 van cees tijs b es taa t uit de rti g be nodigd e attribute n bij v oorb ee ld popp e n l ee rlin gen d e groe p i s h ee l di vers sam e n ge kas tpoppen kra nten niet foto s van vo e t ste ld d e kinde re n houd en e rvan om dra ma te balw e ds trijd e n spreekwoorde nbo e k e n de doen cees geeft ie d e re w ee k z el f ee n d ram a l es kla ssen op s te llin g in gro e pj es i n ee n krin g in zijn gr oep hij ge bruikt da arvoo r de h a nd 6 moer 2000 i l eidi ng van tna jo iim a nl e n d e l ess en di e door eers t e o pdr ac ht ki es t s l ec ht s ee n gro e pje de d e m ee nt z elf zijn ge m aa kt c ee s i s ee n van d e gro e pj es o e fe n e n rus tig in ho ekj es v an de l ee rkrac hten d ie m eegewe rkt hebb e n aa n de ma gn ee tlokaa l de ruimte di e gebruikt wordt verd er e uitwe rkin g va n h e t dr a tn a progra mma v o or d an s dr a ma e n muzi ek de m agn ee tl es d e ontwikk e ld e dra mal esse n geve n prec i es se n verv ol ge n s word en de s tukj es kla ssika a l a a n wat d e d oce nt mo et doe n e n ho e de l es ges p eeld aa nsluit o p taajou rrl aa l in a fbe eldin g 2 sta a t d e dramal es bij les io z o i s h et da t v ind ik opdrac ht i w o rdt ges pe e ld d o or ralph di e m et doe le n b enodi gdhe de n e n h e t verlo op d e rik e n st e phan m ev rou w mall ebro ek van d e l es m et d e wa rniin g up introdu c ti e di e d eri k reage e rt als ee n ve r we nd kind op k e rn e n a fs luitin g d e b e nodi gde p a gin a s uit d e kle r e n di e m e vrouw m alle broe k voor h e m d e h a ndl eidin g va n t aa ljournaa l zijn e rbij ge k oc ht h ee ft ra lph h ee ft ni e t e cht b egr e ge ko pi eerd zi e afb ee ldin g 3 p e n ho e h ij de ro l m oet sp el e n e n z egt da t hij e e rst v ert elt c ees h e t verhaal o ver di e deri k li e ve r t e rug na a r de fabri e k gaa t als hij gee n dan krij gen d e kind e r e n d e warming up zoal s ge won e kle r e n krij g t na e e n p a ar re a c ti es in de h a ndl eidin g b esc hrev e n ze s p e l e n h e t v e rli es t ste phan zijn ge duld d e ruzi e loopt s tukj e n a wa a ri n m evrou w mall e broek he t blik h oog op stephan bru l t l etterlij k dat ralph op krij gt en ontd ekt dat daa r ee n ec ht e jon ge n uit mo e t houde n me t zijn ch a nt age h eb j e het komt daarn a mogen d e kind ere n ki ez en uit goed b egr ep e n sc hre euwt hij d e d rie s p elopdracht e n di e in de handl e idin g d e sc en e wordt hi er a fgeka pt en kort be va n tnaljo iirriaal g efo rn iul ee rd staa n zi e afb e el s pro k e n door d e to eschouw e nd e kindere n en din g 3 c ees inv e ntariseert wie e r b e lan gs t el d e l eerkrachte n conclu s i e ralph e n ste lin g h eeft voor we lk e opdrac ht p h an h ebben w el l e uk ges pe e ld maar ze er i s ve el a n imo voor opdracht 3 vier h e bb e n zich niet aan de opdra cht gehouden gro e pje s ki ezen voor d e ze opdrac ht voor het wa s wel pra c htig om t e zien hoe ste phan opdrac ht zijn er twee gro e pjes e n vo or d e ra lph c onfront eerde tijdens dit ton eelstukj e 2000 1 moer 7 l es 10 zo i s h et d at v i nd ik thema zo is het dat vind ik groep 7 methode achtergrond taaljournaal leerlingenboek blz 30 leerkrachtenboek blz 131 e v algemeen doel taal en drama e en verhaal dramatiseren inzien dat taalgebruik vaak afhankelijk is van de situatie waarin men spreekt vragen op geinterpreteerd en kritisch niveau kunnen beantwoorden luisteren op geinterpreteerd en kritisch niveau gevoelenswaarden kunnen onderschei d en sp ec ifi e k do e l dr a m a het spelen van dialoogjes het spelen van rollen en korte scenes het hanteren van de elementen wie wat waar b e n o d i gdh e d e n r e kwi siet e n kopieen van blz 131 132 en 133 uit de handleidin g klass e nopstelling wisselen d 1 warming u p er wordt gebeld loop naar de deur doe de deur open e r staat een heel g root blik doe verbaasd loop erom heen maak met een grote sleutel het blik open kijk in het blik op de bodem zit een klein verschrompeld kaboutertje een stem zegt lieve moeder de geb ru i ksaanw ijzing zit onde r het dekse l mevrouw mallebroek moet een zakje oplossen in vier liter warm water en de inhoud over het kaboutert j e uitstorten het kaboutertje groeit kijk naar het groeien en maak duidelijk hoe groot het kind wordt droog de jongen af en kleed hem aan maak het bed op en stop diederik l ekker in 2 in trodu ct i e opdracht 1 uit de handleiding duidelijk voorlezen de kinderen zullen in tweetallen aan de opdracht werken voor de kinderen beginnen kan een tweetal het uitproberen de andere kinderen kijken 3 kern oefenen met opdracht 1 aan elkaar laten zien vervolgens dezelfde werkwijze met opdracht 2 en opdracht 3 4 afs lu i tin g na gesprek over de dramales in een kring elkaar feedback geven het centrale punt waar het bij feedback om gaat is hebben de leerlingen naar elkaar geluisterd hebben de leerlingen argumenten gebruikt en waren ze kritisch ten opzichte van elkaar hoe verliepen de dialogen afbeel d ing 2 dra m ales bij les i o va n taaljournaal hij had in w e rkelijkh e id nog h et ee n e n e n hoew e l zij zi c h niet aa n de opdra c ht and e r me t h e m uit t e kn o kk e n do o r h e t houden krij gen z e to c h een d ave re nd a pplau s tone e l stukj e ov e r m evrouw malle bro e k en vo or hun pra c htige t o n ee l s pe l died e rik wa s st ephan in s t a at om zijn boos h eid uit t e sc hree uwen het i s afgelop en h eb opdracht 2 wordt ges p eeld door p e t e r al s je da t begrepen ied e ree n kijkt ade ml oos to e m e neer e nge lm a n jo s hua a l s mevro uw mal terwijl stephan e n ralph aan he t s pel e n zijn l e broek e n dennis al s di ed erik 8 moer 2000 1 1 0 zo is het dat vind ik 13 1 werkwijze in deze lessenreeks wordt uitgegaan van d oe l het boek diederik uit het blik van christine gebeurtenissen en gevoelens kunnen nostlinger de fontein baarn u kunt deze voorspellen 8 2 les beginnen met het voorlezen van de een verhaal dramatiseren 1 3 volgende samenvatt ing van het boek mevrouw bettie mallebroek is een gek mallotig kleurrijk gekleed mens ze woont helemaal alleen meneer mallebroek is jaren geleden vertrokken waarom daar heeft niemand iets mee te maken ze heeft hem gewoon de mokerhei op gestuurd mevrouw mallebroek is kunstenares ze weeft de prachtigste tapijten en verdient daarmee haar brood en verder doet mevrouw mallebroek precies waar ze zelf zin in heeft heeft ze zin om te roken dan steekt ze een sigaartje op en heeft ze zin om een dagje op bed te blijven dan doet ze dat mevrouw mallebroek heeft een tic ze is dol op formulieren gratis aanbiedingen bestelbonnen en vooral op postorderbedrijven waar je zo maar van alles kunt bestellen als ze ergens een bon in ziet staan knipt of scheurt ze die uit vult hem in en stuurt hem weg zonder erover na te denken of ze die spullen wel gebruiken kan door die bestelwoede is mevrouw mallebroek al in het bezit gekomen van een 24 delig plastic theeservies een abonnement op een tijdschrift voor viskwekers een partij van tien te grote wollen onderbroeken een turkse koffiemolen en negen boeddhistische gebedsmolentjes meneer engelman is het tegenovergestelde van mevrouw mallebroek hij is 55 jaar en een heer de hele week staat hij in zijn apotheek en verkoopt daar zijn pillen poeders en zalfjes geen potje staat er op de verkeerde plek geen stofje is er te bekennen twee keer in de week komen hij en mevrouw mallebroek bij elkaar dan gaan ze naar de bioscoop of naar de schouwburg ze eten samen of ze drinken een glaasje wijn twee keer in de week zegt mevrouw mallebroek engeltje tegen meneer engelman en hij betteke tegen haar twee keer in de week vindt mevrouw mallebroek ook wel genoeg komen ze elkaar op de andere dagen van de week toevallig op straat tegen dan noemen ze elkaar mevrouw en meneer groeten elkaar en lopen weer door kitty is het buurmeisje van mevrouw mallebroek kitty woont in de flat onder haar ze heeft veel vrienden en vriendinnen en kan vechten als de beste ze is goede maatjes met mevrouw mallebroek afb eelding 3 loopt verd er op de twee vo lgend e pagina s les i o uit taaljournaal 2000 1 moer 9 op een dag gebeurt er iets vreemds er wordt gebeld bij mevrouw mallebroek en er wordt een groot blik afgeleverd mevrouw mallebroek kan zich niet meer herinneren wat ze nu weer besteld heeft ze is razend nieuwsgierig aan de buitenkant is niet te zien wat er in het blik zit er staat slechts op gebruiksaanwijzing binnenin vlug maakt mevrouw mallebroek het blik open als ze dan kijkt krijgt ze de schrik van haar leven op de bodem van het blik zit een klein verschrompeld kaboutertje hij kijkt een beetje angstig omhoog en zegt dan lieve moeder de gebruiksaanwijzing zit onder het deksel mevrouw mallebroek krijgt een paars waas voor de ogen en ziet sterretjes door het paarse waas heen ziet ze onder het deksel een zakje vastgeplakt hierop staat de inhoud van dit zakje oplossen in vier liter warm water en direct na openen van het blik over de inhoud ervan storten het zou beter zijn als u wat voortmaakte hoort ze het kaboutertje zeggen want lang houd ik het in deze toestand niet meer uit mevrouw mallebroek handelt volgens het voorschrift en op het moment dat ze het water in het blik heeft gegoten ziet ze het kaboutertje groeien totdat het de grootte van een normale jongen heeft heeft u een handdoek vraagt hij mevrouw mallebroek haalt een handdoek de jongen droogt zich af klimt uit het blik en geeft haar een blauwe envelop die waterdicht in plastic verpakt is mevrouw mallebroek maakt de envelop open en leest beste ouders hiermee is uw vurigste wens in vervulling gegaan voor u staat diederik mallebroek zoon van diederik guus mallebroek en bettie mallebroek wij de ouders wensen u veel plezier met uw nakomeling uw nakomeling is in onze fabriek volgens hoge eisen gemaakt onze producten zijn gemakkelijk te hanteren en te controleren normale productiefouten zijn uitgesloten geeft u ons product naast de normale verzorging ook de nodige liefde vergeet u dat alstublieft niet hoogachtend en dan een onduidelijke handtekening het paarse waas voor de ogen van mevrouw mallebroek is nog niet geheel opgetrokken en als ze ziet dat de jongen die zich inmiddels helemaal heeft afgedroogd nog helemaal zonder kleren aan voor haar staat pakt ze gauw haar dikke gebreide vest uit de kast en slaat hem dat om de schouders is dit mode voor jongens van mijn leeftijd vraagt diederik nee zegt mevrouw mallebroek maar ik heb op dit ogenblik niks anders ik wist toch niet dat je kwam moeder zegt diederik het is nodig dat ik nu even ga slapen ongevee r 10 moer 2000 1 twee of drie uur dat is voorschrift als iemand pas uit het blik komt anders kunnen er beschadigingen optreden dat is goed lieve jongen dan kan ik intussen wat kleren voor je kopen mevrouw mallebroek maakt een bed voor diederik op trekt liefdevol de dekens over hem heen en als ze ziet dat hij slaapt gaat ze het huis uit om inkopen te doen de kinderen gaan nu ko rt e stukjes van het mevrouw mallebroek moet volgens hem verhaal spelen u leest telkens een van de helemaal veranderen onderstaande opdrachten voor en vraagt ze moet goede manieren krijgen bv geen dan enkele kinderen om het stukje geheel sigaren meer roken onvoorbereid al improviserend te spelen ze moet geen vreemdsoo rt ige kleren na elke opdracht vraagt u of het gedrag van meer dragen mevrouw mallebroek meneer engelman ze moet alles in huis opgeruimd houden diederik en de schoolkinderen van tevoren en bijvoorbeeld de goudvissen niet meer in te voorspellen was waarom handelde het bad laten zwemmen iedereen zoals hij handelde ze moet netjes op tijd eten en niet op de vreemdste uren frambozenijs met slagroom opdracht 1 willen mevrouw maltebroek heeft totaal geen verstand van kinderen ze weet niet speel het gesprek na waarin meneer waarmee kinderen spelen en wat voor engelman zegt dat hij diederiks vader wil kleren ze dragen zijn en waarin hij zegt dat mevrouw zelf houdt ze van kleurrijke en niet mallebroek moet veranderen alledaagse dingen diederik heeft in de fabriek van buiten opdracht 3 geleerd wat voor kleren jongens van zijn diederik moet naar school ook daar kan hij leeftijd dragen waarmee ze dienen te zich alleen maar als modelknaap gedragen spelen en wat gezonde voeding is hij weet alle antwoorden maar hij wil niemand voorzeggen als iemand hem tijdens een speel het gesprek na tussen mevrouw repetitie iets vraagt hij praat nooit onder de mallebroek en diederik als mevrouw les de juffrouw zegt wel drie keer per uur mallebroek met haar inkopen thuiskomt dat alle kinderen een voorbeeld aan diederik moeten nemen op een dag als de opdracht 2 juffrouw even de klas uit is slaat lianne met meneer engelman vindt het eerst maar een liniaal per ongeluk tegen de ruit er zozo dat hij de aandacht van mevrouw komt een barst in als de juffrouw terugkomt mallebroek met diederik moet delen maar ziet ze die ze vraagt wie dit gedaan heeft als hij ziet dat diederik keurig opgevoed is dat diederik nooit buiten zijn boekje gaat hoe reageert diederik hoe reageren de dat hij op de meest moeilijke vragen alle andere kinderen speel deze situatie antwoorden kent en dat hij nooit iets doet wat niet mag omdat hij alleen maar kan handelen volgens he t opvoedingsprogramma uit de fabriek vindt doel hij diederik heel aardig en wil hij dat inzien dat het taalgebruik vaak afhankelijk diederik vader tegen hem zegt ook wil hij is van de situatie waarin men spreekt 8 2 dan niet meer twee keer in de week maar vragen op geinterpreteerd en kritisch elke dag bij mevrouw mallebroek komen niveau kunnen beantwoorden 1 1 2000 1 moer i i me n eer enge lman wil gra ag vak er op b e z o ek reacties van leerlinge n kome n bij mevrouw mall e broek wa nt d a n ka n hij e en bete re vad e r zijn voor zijn zoon c ee s h ee ft zijn l ee rlin gen tijd e ns ee n dra mal es jo s hua als m e vrouw m a llebro e k z egt echter geinterv iewd o v er de dramale sse n om t e dat m ene er eng elman ni e t vak e r mag kom e n w e t en t e kome n wa t ze er e ig enlijk z e lf v an al s m e n e er engelman dan ook no g ze gt dat vind en d e ze les begint me t ee n dr a m a mevrou w mallebroek nett e r moet worden en o efe nin g ove r j e z el f pres ent e r e n riet v an ni e t zulk e ra r e kler e n m oe t dra ge n wordt z e w ees een do ce nt e di e ta a kure n h ee ft vo o r boos m e n ee r en ge lman m oe t zi c h ni e t m e t h e t v orm e n inhoud ge v e n v a n h e t dra m a haar b emoe i en pro gramm a op d e m ee nt i s bij de z e l es dennis s p eelt zijn rol als di e d eri k go e d hij a a nw e zi g en do e t d e introdu c ti e zegt da t hij het wel pr e ttig vindt als m e n ee r al s j e ton ee lsp eelt laatje i e ts va n j eze l f zi e n engelma n vak e r komt d e nni s b egrijpt g o e d j e kunt j e z el f op ve r sc hill e nde ma ni e r e n la ten dat di ed e rik e n m e n ee r en ge lman veel zi e n ri e t in tr o du cee rt d e oe fe ni ng doo r ge m ee n h e bb e n dan wo rdt mev r o uw m al z ic hz elf op drie ve rsc hill ende m a ni ere n te l e broe k p as ec ht boos z e s tuurt m e nee r prese nte r e n ve rl ege n ve rdri eti g e n k rac hti g en ge lm a n w eg hij mo e t h a ar hui s uit e n z e bij d e ee r s t e twee m a ni e re n va n pr ese nt er en blij ft ac ht er met di ed e rik di e het jamm e r ge bruikt z e gee n ta a l z e s ta a t v a n ha ar sto el vindt dat m en e er en g elman w eg i s o p e n prese nt ee rt zi c h z e gaa t weer z itt e n en h e t stukj e wordt nab es pr o k en de s p e lers do e t h e t no g ee n k ee r bij d e l aa ts t e ma nier krij gen complim ente n z e h add e n zich go e d va n pre se nt e ren gebruikt z e w el t aal z e lo o pt aan d e opdrac ht ge houd en e n d e roll e n zijn krac htig n aa r vo re n z e kijkt stre n g ro nd goe d ges peeld h e t was l euk o m n aa r t e opge h eve n h oofd haa r h a nde n ge b are n direc t kijken h e t w e rd s pann e nd gesp ee ld er w o r en z e laat ee n krac htig z o ho r e n d en vrage n gesteld o ve r h e t einde va n h et kind e r e n krij ge n d e opdra c ht na te de nk e n tone e l s tukj e m e ne e r en gelm a n w egs tur en is hoe z e zich z oude n will e n prese nte re n w e l ge e n oploss in g al s j e d e nkt over hoe h et k e manier goed bij h e n p as t w e lk e m a ni e r v e rhaal da n v e rder gaa t zou me ne e r en ge l p as t bij ho e j e j e vo elt zind z i b egint z e ma n zi c h we l l aten w egs tur e n do or m ev r o uw pr ese nte e rt zi c hz e lf o p ee n v rolijke ru s tige m all ebroek m a ni e r w a t o pv a lt is d a t gee n va n d e jon ge n s zi c h sto e r pr ese nt ee rt wa t o ok d e tw ee d e keer wordt opdr ac ht 2 ges p ee ld opv a lt is da t vee l kind ere n zi c h min o f m ee r door pa t ty als m e vrouw ma lle broek gino a ls o p dez elfd e m ani e r voor s te ll e n al s ee n me n ee r engelman en door jon a than al s di e jon ge n zijn vo o rga n gs t e r n apr aat e n p e r derik ve rgi ss ing z eg t ik b e n sor aya is d e hila ri h e t to n eel stukj e wordt vlo t ges pe eld gino te it h ee l g roo t d e kind ere n k o m e n niet s pee lt zij n rol goe d hij w il vak e r k o me n o m m ee r bij va n h e t l ac h e n er i s oo k ee n aan t a l di e d erik op t e kom e n voe de n e n mevrou w kind e r e n d a t ec ht i e ts m e t d e o pdr ac ht mall ebro e k mo et zi c h n e tt e r gaan kl ed e n en ge d aan h ee ft z e ton e n zi c h ze lf ve rl ege n pr ec i ez er word e n m e t h et e t e n mevro uw aa rz el e nd s tr e n g d e m ees te kinde re n d oe n mall ebro e k belooft h e t a lle maal en a l s ze h e t ec ht e r zo a l s z e m ees t a l doen w anneer z e i e ts ged aan heeft i s het ton ee lstukje a fgelop e n to c h een b ee tj e e n g v ind e n ook dit s tukj e wordt nab esprok en compl i me nten voo r h e t s pel omda t m evro uw m a l na de introductie interviewt cees zijn leerlin l ebro ek m e n eer en g elman zijn zin geeft ho e ft gen over de dramalessen er is een microfoon di e derik ni e t z ove e l t e sp e l en in zijn rol zijn en geluidsapparatuur en de kinderen zitten in oude rs losse n het s amen op en hij ho e ft ni e t een opstelling waarin ze echt geinterviewd te kie ze n of zijn stem te lat e n hore n aan d e worden de andere kinderen horen dus ook de spelers wordt ter ov e rwegin g we l de vraag antwoorden en gaan daar soms op verder gest eld of mevrouw m alle bro e k e c ht zo zou r ea ge ren al s j e h a ar karakt e r in o ge n sc h o uw we hebben a l v eel p e rso n e n gesp ee l d va n ee n n ee mt ve rkoopste r in ee n groentew ink e l tot een personage 12 moer 2000 1 uit hamlet welk p e rso nage da t je j e kunt wat is le uk er ze lf t o n ee lsp el en of kij ken naar h eri nn e ren vo nd je leuk om te sp e len en waaro m ande ren als z ij to n eelsp elen zindzi ik vond d e va der v an hamle t wel ralph sp eelt lie ve r zelf ton eel dan kun je l e uk om te spelen omda t ik t o en e n g kon do e n wa t j e wilt al s j e naa r a nd e r e kinde r en doen p e t e r sp eelde de r o l v an p asca l in e v a kijkt vervee l j e j e ga uw shalini s p eelt o ok e n de poeze nflat ee n ve rh aa l va n mieke liev e r z e lf z e vindt dat le uk e r dan zitt en julien d a t in d e kla s i s nage s peeld p as ca l i s kijken al s j e zelf sp e elt kom j e in b ew eging de p es tkop van de klas en pete r sp eelde dat ma g je zelf we ten wat j e gaa t doen heel go e d denni s sp ee lde in e va en de pe te r ze gt z elf s pe len i s l e uk m aar kijk en poezenflat d e rol van opa dat vond hij le uk is ook l e uk w a nt d a n wee t j e ho e j e din gen want hij mo es t stee ds t ege n pat ty zegg e n dat kunt d oe n al s j e h e t ze lf gaa t s p ele n van ze wat ru s ti g er moest lop en party speeld e in kijken kun j e leren hoe j e het moet do en hetzelfd e v e rh a al eva d a t w a s ha a r favori e te bov e ndien is h e t gr a ppi g al s and e ren fout e n rol wa nt to e n kon ze druk doen jon a than mak e n d an kun j e l e kk er lac h e n vond h e t le uk om d e po e ze nrol t e s p elen st e fan vindt z e lf s pel e n l euk maar kijk e n di e po e zen waren aa n h e t s p e l e n in d e na ar ande r en ook hij kan daa r zijn eig e n kamer en niemand z e i dat j e ru s ti g moes t t o n eel s tukje een beetje op ba s ere n al s hij als doen eerst e aan de beurt i s i s h e t juist leuker om tom h e eft o o k diere n na ges p ee ld hij vond z elf te improvi seren improvi se ren i s sp e l e n d a t erg l euk want dan mo et je nad e nken o ver zonde r i e t s a f te s preken hoe ze lopen en b e we gen da n kan je gino vindt he t leuk er om n aar and ere n te bijvoorbeeld over de grond kruip e n kijken want da n moet hij vaak lach en hij wil kim moe s t een keer s ecret a resse sp e le n ze ni e t zo graag sp elen hij z egt alsje een fo utje vond h e t l e uk om te ze gge n dat die mevrouw maakt dan la chen ze je uit hij blijft dan ook die opbelde eve n mo es t wa cht e n lieve r a an d e kant zitten om te kijken 2000 1 moer 13 robini v i ndt het weer we l leuk om z elf lijke start va n h e t dramapro gramma bijvoor ton e el te spelen want a ls hij iet s go e d doet be eld w a arin doc ente n s ame n a an een stukje krij g t hij lekker vee l aandacht drama moeten werken kan dat zelfvertrou zoals ook al bleek uit het enthous ia sme van wen b e vordere n iederee n w e rkt volgen s zijn d e meeste kinder e n tijd e ns d e dram al ess en e igen s tijl m aa r h e t do e l wordt do o r all e n ge ven ve el kinderen a an dat z e veel plezi er gedra ge n de con c lusi e v an d e do ce nten van hebben bij het tone e ls pel e n vaak wordt er de m e ent is in i e der ge val dat er ve e l b er e ikt bij de meest e r om ge zeurd wanneer gaan wordt e n dat d e kinderen er beter van in hun we we e r dra ma do e n dit i s voo r c e e s in vel kom en t e zitt e n iede r geval een stimulan s om de dram a l es e cht op te neme n in het r eguliere pro gramma e n noot en l iteratuu r e r wek elijk s tijd voor uit t e tr e kk en en omd a t hij ze lf ook e nthou s ia st is ka n hij de dit artik e l i s tot s tand ge kom e n dankzij kinde ren b et er s timul er en bijdrage n van b asi ssc h o ol d e m ee nt e n in h e t bijzond e r v an riet va n wees tips voor andere schole n h fra nsen e a taaljournaal e e n ta alm eth o de e en aantal do cent e n van de m ee nt h e eft ze lf voo r de b a sisschoo l ha n d le iding taa l groep 7 bijge dr a ge n aan het ontwikk e l en va n d e dra malmberg d en bo sc h z j mal ess en e n alle docenten hebb en een aa ntal th em a numm er moe r i9 9 9 3 zin in kuns t kuns t bij e enkomst e n bijge wo o nd waarin he t b e la ng zin nig taa l ond e rwijs x 99 9 van de dra m al esse n we rd to ege lic ht e n wa arin werd in gegaan op hoe z e z e lf me t de l ess en aan de sla g konden b e id e fa c tore n zijn van b elan g voor h e t sla gen va n d e dram a les s e n doordat de lessen door doce nten gemaa kt zijn blijven ze zo pr a ktisc h mo ge lijk ze sluiten aan bij wa t e r op de school a a n mo g elijkhe d e n zijn lokaa l a ttri buten ge bruikte t eks te n kwalit eite n v a n d oc enten d e less e n bi e den ee n g o e d e leidr aad voor d e uitvoering erv an in de klas uit e raard wordt er s oms van afgewe ke n omdat er tijd e n s d e les ee n ni e uw id ee opkomt of om aan t e sluiten bij w at de kinde re n inbren ge n b e la ng rijk is dat e r ee n v as t progr a mma i s da t voor ie d e r een hetz e lfde i s zo s ta at in ied er geva l va st wann e er er a an w elke do el e n ge w e rkt w o rdt e n o p w elk e man ier e r bij d e ta alm e thod e wordt a angeslo te n d e and e re b e langrijk e s uc cesfa ctor is d e b e trokkenhe id van alle doce nt e n e n de regel maa t w aarm ee dr a ma o o k ind e rd aa d in d e kl a s s en w o rdt uitg evo erd door we ke lijks dr a malessen uit te voer en kunn e n doc e nte n er lo s van kom en verdwijnt d e dre mp e l di e er v aa k in he t b e gin is het mo e t duid e lijk zijn dat e e n les niet per se i e t s bijzonders mo e t worde n me t decor of v erloop va n d e h a nd e lin g e e n l es moet soep el e n natuurlijk v e rlo p e n en dat kan all e en b e re ikt w o rden door ze lfv e rtrouwen van de doc e nt een g ezamen 14 moer 2000 1