Dyslexie, een poging tot repliek

dyslexie twee reacties in onze vorige aflevering verscheen een artikel van fie van dijk over woordblindheid voor enkelen vormde de inhoud daarvan een aanleiding om direct te reageren de redactie is van mening dat het geleverde commentaar ook voor anderen een zinvolle aan vulling op het bedoelde artikel kan betekenen en besloot de reacties in dit nummer te plaatsen betty wesdorp heeft als schon psycholoog te maken met kinderen die moeilijkheden hebben met lezen en schrijven in haar repliek vermeldt ze in hoeverre voor haar het artikel woord gestoord onvol dig was koosje henneman schrijft haar reactie vooral vanuit de ervaring die ze als ouder heeft met een dyslectisch kind ze vertelt over die ervaringen geeft aan wat volgens haar onjuist is in de door fie van dijk gekozen benadering en besluit met enkele suggesties voor leerkrachten en ouders betty w asdorp dyslexie een poging tot replie k hoewel ik naast een drukke baan als schoolpsy want het a rt ikel bleek te berusten op een zeer be choloog probeer zoveel mogelijk de vakliteratuur perkt aantal bronnen waa rvan de keuze discuta bij te houden weet ik best dat mij dat niet altijd bel is en voorts is het literatuu rv erslag uiterst goed lukt daarom trok het artikel van fie van onkritisch dijk in moer 1980 6 over dyslexie mij sterk aan ik verwachtte een overzicht van de huidige b e pe r kt en onkriti sc h stand van zaken op het gebied van het dyslexie onderzoek immers in een redactioneel stukje i n het artikel worden zeven publikaties genoemd vooraf las ik dat de projectgroep volwassenen met betrekking tot de dyslexie bestaat school educatie de literatuur had onderzocht maar al d eze steken wel schril af tegen de meer dan twee lezend ontstond vrij snel een teleurgesteld gevoel honderd titels die in het boek van k uipers 1979 34 voorkomen de keuze van deze zeven publikaties engelse schoolsysteem zolang mogelijk worden is ook vreemd de schrijfster verwijst nauwelijks gehandhaafd of nog een andere conclusie dat naar specifieke boeken over dyslexie wel citeert de japanners een voor het lezen interessant te ze uit een amerikaans handboek over lezen in kensysteem hebben uitgevonden dat zeer heil het algemeen een dergelijke keuze is op zijn zaam is voor dyslectici terwijl het engelse teken minst oppervlakkig vooral als je weet wat er in systeem nogal wat problemen oplevert dat crab de verenigde staten op dit gebied te koop is ik tree de genoemde conclusie trekt is tot daar aan vind dat de twee op dyslexie toegespitste publi toe maar dat fie van dijk niet kritisch genoeg katies van tamopol 1976 1977 eigenlijk niet leest en deze onzin klakkeloos overneemt vind ik mogen ontbreken in zulke literatuuroverzichten teleurstellend als die van fie van dijk hetzelfde geldt voor het werk van chicorel 1976 dat evenzeer voor dit onbewezen stellin g doel onmisbaar lijkt het literatuuroverzicht berust dus op zeer wei een voorbeeld van een onbewezen stelling fie nig literatuur die eigenlijk ook zeer slecht is ge van dijk geeft zonder meer een uitspraak van kozen maar de meeste bezwaren heb ik toch te freinet werkers aan ons door wij kennen dan gen de wijze waarop de schrijfster de literatuur ook de dyslexie niet pag 9 dit resultaat blijkt bespreekt in haar weergave van de dyslexie be in freinet scholen bereikt te worden doordat staat school is ze verwarrend en zeer onvolledig men daar begint bij de spontane uitingen van het binnen het korte bestek van deze reactie kan ik kind ik veronderstel dat fie van dijk zich ach niet alle ongerechtigheden opsommen ik volsta ter deze uitspraak stelt het is echter behoorlijk met de volgende constateringen ze citeert kui onduidelijk waar het citaat eindigt en haar com pers verkeerd als ze neurologische stoornis leest mentaar begint ik vind het teleurstellend dat de waar neurotische stoornis staat en ze citeert bo freinet stelling kritiekloos aan ons wordt doorge vendien zeer selectief ze laat bepaalde niet in geven ik denk nog steeds dat de universiteit een haar betoog passende stoornissen uit dezelfde op plaats is waar uitspraken getoetst worden en pre somming van kuipers pag 27 weg daarnaast tenties worden waargemaakt zo n uiterst belang verzwijgt fie van dijk de overal in de literatuur rijke freinet stelling zou ik in een onderzoek ge voorkomende essentiele tweedeling in primaire toetst willen zien voor de aanhangers van de en secondaire dyslexie dyslexie bestaat niet school lijkt een dergelijk tegenover slordige en selectieve behandeling van toetsingsonderzoek een must ze kunnen daar de dyslexie bestaat literatuur staat een bijzonder mee hun gelijk bewijzen de aanhangers van de onkritische bespreking van enkele dyslexie be andere school zouden er zeer veel van kunnen le staat niet auteurs in de loop van het verhaal ren maar helaas fie van dijk toetst hier niet wordt het de lezer wel duidelijk dat fie van dijk ze neemt de stelling zonder meer aan omdat die geen aanhangster is van de dyslexie bestaat in haar betoog past school maar dat mag haar toch niet ongevoelig nu werk ik al jaren met ouders en leerkrachten maken voor het feit dat de andere school hier en van kinderen die moeilijkheden hebben met lezen daar onzin verkoopt of onbewezen stellingen po en schrijven ik zit echt niet te wachten op een neert een voorbeeld van onzin projectgroep die gelooft nee zeker weet dat de crabtree s verhaal over de 10 000 kinderen in ja school de dyslexie gewoon heeft uitgevonden om pan waarvan maar 1 procent leesmoeilijkheden de arbeiderskinderen dom te houden ik weet wel had tegenover 14 procent van een steekproef beter en fie van dijk eigenlijk ook wel uit de engelse kinderen crabtree trekt de conclusie dat voorbeelden die ze noemt blijkt dat dyslexie ook er iets aan de hand is met het engelse schoolsys wel eens in hogere klassen toeslaat voor de le teem daar leren ze de kinderen slecht lezen zers die op de hoogte zijn van de dyslexie ge maar je kunt natuurlijk zo twee andere conclusies schiedenis moet het een verrassing zijn dat de trekken uit dezelfde feiten bijvoorbeeld dat er dyslexie gereserveerd schijnt te zijn voor de arbei iets aan de hand is met het japanse schoolsys derskinderen zij weten namelijk dat de dyslexie teem namelijk dat de selectie daarin zo streng is vroeger het privilege was van kinderen uit de be dat de kinderen die niet meekomen snel uit het tere milieus de eerste lom school in nederland gewone systeem verdwenen zijn terwijl ze in het was een particuliere en ook de hulp die eertijd s 35 via remedial teachers verkregen werd moest ge fie niet speels een verwaarloosd aspect naar vo heel door de ouders betaald worden ren haalt nee ze gelooft echt dat er maar een oorzaak is van dyslexie namelijk de onderdruk onderzoe k kende rol van de school tegen deze simpele mo no causale verklaring protesteer ik immers hoe daarom het lijkt me van belang dat de universi meer feiten in een verklaring kunnen worden op teit onderzoek stimuleert en verricht op dit ge genomen des te sterker is die verklaring de bied een toetsingsonderzoek waarin nagegaan mono causale opvatting nu die fie van dijk naar wordt of de freinet aanpak inderdaad de oplos voren brengt kan lang niet alle verschijnselen ver sing voor het probleem is zou mijn lijstje met er klaren het door vele onderzoekers aangehangen varingsfeiten kunnen veranderen dat er op dit multicausale model verklaart wel veel van de fei moment nog als volgt uitziet ten en ervaringen die fie van dijk noemt kinderen die bijzonder veel moeite hebben met lezen en spelle n tot s lot komen uit alle sociale milieu s kunnen zowel zwak als zeer goed begaafd zijn er is nog een andere reden waarom ik protesteer kunnen van elke soort school afkomstig zijn het model waarin de school als onderdrukker kunnen met elke soort leesmethode onderwe wordt bestempeld is uitzichtsloos voor alle hulp zen zij n verleners onderwijzers en ouders die in geleidelij zijn ongeveer vier maal zo vaak jongens als ke veranderingen geloven zij worden in dit meisjes model bestempeld tot medeplichtigen en fie van nu is er natuurlijk al heel veel onderzoek op dit dijk biedt geen praktische hulp als ze pleit voor gebied gedaan en er zijn gelukkig feiten waar bevrijding van de scholen van binnen uit ik vind over de meeste onderzoekers het eens blijken het jammer dat universitaire medewerkers niet bijvoorbeeld dat leren lezen een erg ingewikkeld meehelpen door onderzoek de oplossing van het proces is en dat er bij optredende leesmoeilijkhe dyslexie probleem iets dichterbij te brengen den dus sprake kan zijn van verschillende oorza ken die als het ware op elkaar gestapeld kunnen worden een dergelijke verklaring van leesproble men maakt met een duur woord gebruik van literatuur een multi causaal model wat doet fie van dijk ter verklaring van de lees chicorel m index to reading and learning disabiliry problemen zij haalt een mogelijke oorzaak de chicorel library publishing corp new york 1976 onderdrukkende rol van de school naar voren kuipers c g c weggelaar woordblind staatsuitgeve rij s g ravenhage 1979 dit is haar goed recht als je een discussie wilt tomopol l m tamopol reading disabilities an in over een oorzaak die naar jouw mening wat te ternational perspective un park press baltimore 1976 veel wordt weggedrukt maar na herhaalde lezing tamopol l en m tamopol brainfunctions and read van haar artikel moet ik toch concluderen dat ing disabilities un park press baltimore 1977 koo sje henn ema n dyslexie een complex geheel of een eenvoudige zaak in moer 1980 6 schreef fie van dijk een artikel als ik haar moet geloven blijft er voor een dys over dyslexie en selectie zij vroeg zich naar aan lectisch kind weinig anders over dan te wachten leiding van het verschijnsel af waar zijn de op de grote maatschappelijke verandering die alle leerlingen de ouders de leraren de studenten ik basisscholen omvormt in freinet scholen en die voelde me geroepen te reageren want ik ben een onze cultuur schoeit op japanse leest als ouder ouder van een dyslectisch kind en docent taalbe vind ik dat teveel gevraagd van mijn kind boven heersing aan een nlo ik reageer in eerste instan dien geloof ik niet dat deze verandering het ver tie als ouder schijnsel dyslexie doet verdwijnen 36