Een Alfa-cursist met problemen

bulletin voor docenten in de docenten in de alfabetisering alfabetisering nummer nummer33 1998 1998 i i ond e r e de it d oep een alfa cursist met problemen connie raymakers volaart met dank aan rose mary rose mary yssenagger spaan roe roc overgelder in deventer hamur is een bengalese cursist die die sinds sinds 1985 1985 inin nederland nederland is is de de thuissituatie thuissituatie van van hamur is problematisch namur problematisch want zijn vrouwen dochter vrouw en dochter zijn nog in bangladesh hij isis nog in bangladesh hij bezig bezig zeze over te laten komen komen maar is daar tot nu nu toe nog nog niet niet in in geslaagd geslaagd hamur hamur is goed aanspreekbaar in het het nederlands nederlands maar pas sinds september 1997 1997 volgt volgt hij hij nt2 lessen nt2 lessen omdatomdat hamur hamur in zijn eigen in zijn eigen land land basisonderwijs basisonderwijs en enkele enkele jaren jaren voortgezet onderwijs heeftheeft gevolgd werd hij aanvankelijk geplaatst in een snelcursus anders alfabeten het is niet bekend voor anders alfabeten bekend of en zo ja hoeveel hoeveel engels engels hamur hamur hee heeftft gehad in het voortgezet onderwijs al rtgezet onderwijs ai snel werd duidelijk dat die groep groep voor voor hamur hamur gehadintvo te hoog gegrepen was want hij hij bleef bleef achter achter bij bij de de rest rest van van de de lesgroep lesgroep bovendien bovendien is hamur de eerste eerste weken weken regelmatig regelmatig afwezig afwezig geweest geweest waardoor waardoor hij van het hij veel van het eerste eerste aanbod aanbod heeft gemist later is hij wel steeds aanwezig aanwezig geweest geweest en ook krijgt hij regelmatige individuele hij regelmatige individuele begeleiding begeleiding na na zes maanden blijkt zes maanden blijkt dat dat hamur hamur ver ver achterblijft achterblijft bij zijn medecursisten bij zijn medecursisten die na zes die na zes maanden maanden onderwijs onderwijs al al een een aantal aantal klankzuivere klankzuiverewoorden woordenlezen lezen maar maar hamur hamur heeftheeft nog steeds moeite nog steeds moeite metmet de de basiswoorden uit 7 43 hamur uit 7 43 hamurleest leestnauwelijks nauwelijksspellend spellend alsalshij hij een een geschreven geschrevenwoord woord moet moet herkennen herkennen raadt hij vaak raadt hij vaak zijn schrijfmotoriek schrijfmotoriek is is goed goed hij zijn naam hij kan zijn naam en en achternaam schrijven maar maar zijn zijn adres adres opschrijven opschrijven lukt lukt niet niet hamur hamur krijgt les inin een een alfagroep alfagroep vanvan roc roe collega collega les les gaf aan de groep ook heeft ze overgelder lokatie oberon oberon in in deventer deventer een een een een aantal aantal toetsjes er precies toetsjes uitgevoerd om er precies van van zijn rose mary zijn docenten is rose ma ry yssenagger achter te komen komen wat hamur wel en en niet niet kan kan zij wil proberen proberen dede problemen problemen van van hamur hamur aan aan te pakken pakken om een beter beter beeld beeld te te krijgen krijgen wat is er aan de hand van zijn leerproblemen hee heeft rose mary ft rose ma ry hem geobserveerd geobserveerd tijdens les waarin tijdens een les waarin haar haar bij bij de individuele individuele begeleiding begeleiding die hamur 11 krijgt worden auditieve en visuele analyse en kan hamur letters in een zin herkennen en synthese en klank tekenkoppeling herhaald woorden in een tekst visuele analyse toch lijken de opnieuw aangeboden klanken wat gaat er goed en wat gaat er fout bij nauwelijks te beklijven want hij hee ft grote het lezen van woordrijtjes waarbij steeds problemen houden met het onthouden van de een van de klanken verandert nederlandse klanken en met auditieve decodeervaardigheid analyse en synthese verder heeft rose mary onderzocht hoe een tijdens de observatie in de les blijkt dat dictee wordt gemaakt dat bestaat uit de hamur moeite heeft met het lezen van basiswoorden van 7 43 en woorden die wisselrijtjes van woorden die zijn afgeleid daarvan worden afgeleid van de basiswoorden uit 7 43 een wisselrijtje uit de onderzoekjes van rose mary komt in aansluiting bij het basiswoord tas zou het volgende beeld naar voren bijvoorbeeld kunnen zijn tas kas gas was hamur heeft geen moeite met auditieve een ander zou zijn tas tak tam tap hij spelt discriminatie en ook niet met visuele niet of nauwelijks maar raadt vooral als de discriminatie en visuele analyse hij kan dus docent hem vraagt een fout gelezen woord te wel beoordelen of bal en bel hetzelfde spellen dan noemt hij regelmatig de klinken of niet letters sorteren of verkeerde klanken zo wordt bal gespeld als vormovereenkomst en in een woord b ee s ook heeft hamur moeite met het afzonderlijke letters aanwijzen onderscheiden van klanken in woorden hamur kent niet alle klank letterkoppelingen bijvoorbeeld bal hoor je a of e en het hij verwisselt vooral de a en de aa de e synthetiseren van klanken tot woorden bij en de ie en o en oo het begrijpend lezen van een tekst uit de bij auditieve analyse heeft hamur vooral extra leesoefeningen bij 7 43 kans moeite om de klinkers midden in het woord te eindhoven kan hamur van een zin die hij benoemen als hij woorden moet lezen gaat zelf stil gelezen heeft niet zeggen of deze dat goed bij de basiswoorden uit 7 43 maar waar is of niet waar als de docent of een niet bij de woorden die daarvan afgeleid zijn van de andere cursisten zo n zin voorleest zo worden bijvoorbeeld de volgende fouten kan hij dat wel blijkbaar zit het probleem niet gemaakt toon tom leen hen teen tan bij het beoordelen van een uitspraak maar hamur heeft ook wel wat moeite met het weet hij niet wat hij gelezen heeft als hij zelf schrijven van de basiswoorden hij schrijft een zin moet lezen het is overigens ook bijvoorbeeld tis in plaats van tas maar het moeilijk voor hem een tekst te volgen die de schrijven van daarvan afgeleide woorden docent voorleest levert heel veel problemen op bijvoorbeeld hamur heeft ook moeite met het opzoeken kier ker uit het onderzoek blijkt ook dat van de juiste bladzijde en oefening in het hamur veel fouten maakt op het gebied van boek en ook instructies als zet een streep de klank tekenkoppeling zowel bij het onder of zet een cirkel om leveren hem schrijven als bij het lezen er zit zo te zien problemen op geen systeem in de gemaakte fouten soms wordt een a een e dan weer een i enz nadere diagnose aanpak op grond van de informatie uit de observatie heeft rose ma ry het volgende onderzocht hamur heeft vier weken twee keer per week een half uur extra les gehad op het gebied welke letters kent hamur nu precies van de klank tekenkoppeling en er is grafeemkennis aandacht geweest voor analyse en synthese kan hamur afzonderlijke klanken in een oefeningen maar de problemen van hamur woord horen en onderscheiden kan hij ze zijn gebleven hij komt niet tot lezen en ook uitspreken auditieve analyse schrijven het is dan ook de vraag of nog kan hamur van losse klanken eens herhalen van de stof van 7 43 resultaat uitgesproken door de docent een woord zal geven rose mary wil daarom proberen of maken auditieve synthese een globaalmethode als alfa misschien beter kan hamur lettervormen en woordbeelden aanslaat het lezen en schrijven moet een herkennen visuele discriminatie functioneel doel krijgen omdat hamur bezig 2 is vrouw en dochter over te laten komen is een keer extra voor te lezen ook kunnen de het waarschijnlijk zinvol om met persoonlijke woordrijtjes gelegd worden met de letterdoos gegevens aan de slag te gaan waarbij steeds een letter vervangen wordt het is de bedoeling dat hamur na zes door een andere bij een dictee van de weken zijn eigen naam adres en woonplaats afgeleide woorden zou hamur ondersteuning correct kan schrijven en dat hij op een van een flitskaart kunnen krijgen eenvoudig formulier zijn personalia kan toen rose mary het bovenstaande invullen er is een uitgebreid handelingsplan programma met hamur wilde gaan uitvoeren opgesteld waarin gewerkt zal worden met was dat niet mogelijk aangezien hij relevante oefeningen uit cluster 1 van alfa onverwacht is vertrokken om zijn vrouw en niveau 1 tegelijkertijd worden ook begrippen dochter op te halen als hij terug is hoopt ze als omcirkelen en onderstrepen zo snel mogelijk met hem aan de slag te aangeboden gaan om zijn lees en schrijfproces te aan de andere kant blijft er aandacht voor versnellen en te verbeteren het technisch aspect van het lezen en schrijven het lijkt noodzakelijk te zoeken rose mary yssenagger heeft dit onderzoek naar differentiatiemogelijkheden het uitgevoerd in het kader van de post hbo leergang aanbieden van klanken zou bijvoorbeeld remedial teaching in de bve van de hogeschool van arnhem en nijmegen faculteit educa tie bureau ondersteund kunnen worden met gebaren ndo informatie over deze cursus is verkrijgbaar bij volgens borel maisonny het lezen van het secretariaat 024 3459800 801 of bij de wisselrijtjes zou bijvoorbeeld ondersteund coordinator van de opleiding mw drs c van rijn kunnen worden door hamur de gelijke 024 3459840 woordkernen te laten onderstrepen en die discussie jeanne kurvers hamur is om meerdere redenen een interessante casus de problemen die connie en rose mary schetsen zullen veel alfabetiseringsdocenten bekend voorkomen niet of nauwelijks problemen met visuele deelvaardigheden meer met de klank teken koppeling en veel meer met auditieve analyse en synthese en vooral met de klinkers van het nederlands niet zo veel problemen bij het aanleren van de kernwoorden van 7 43 wel als er op basis daarvan nieuwe woorden gelezen of gespeld moeten worden dat is in een notedop vaak het kernprofiel krijgen sommigen lezen al na een paar van iemand met specifieke leesproblemen maanden vlot nieuwe woorden anderen tenminste als ze hardnekkig zijn zijn het hebben daar toch wel een jaar voor nodig doorgaans ook de onderdelen die voor elke maar hamur heeft in zijn eigen land beginnende lezer het moeilijkst zijn omdat hij basisonderwijs en 3 jaar voortgezet onderwijs of zij door moet krijgen hoe het alfabetisch achter de rug hij zou dus een getrainde schrift werkt en voor tweede taalverwervers lezer moeten zijn in zo n geval zou het heel komt daar nog eens bovenop dat het interessant kunnen zijn als een instelling na nederlands in vergelijking met hun zou kunnen gaan hoe iemand in zijn eigen moedertaal veel klinkers heeft nl 16 of heel taal leest raadt hij ook dan veel heeft hij andere dan in hun eigen taal en voor het daar ook moeite met de klank teken schrijven van die 16 klinkers of tweeklanken koppeling met het lezen van wisselrijtjes ei ij ui ou au hebben we maar 5 met dictees met auditieve analyse en lettertekens als hamur een analfabeet was synthese geweest zou je nog kunnen denken dat het als dat zo is na tenminste meerdere jaren om beginnersproblemen gaat van iemand die onderwijs dan kun je ervan uitgaan dat het wel wat meer tijd nodig heeft dan de inderdaad gaat om iemand met ernstige doorsnee cursist om het onder de knie te leesproblemen naast de suggesties die al 3 gegeven worden zou de combinatie van in de toets lezen in lezen over grenzen grenzen heen luisteren een bandje waarop de kijken en luisteren worden van worden van een een aantal in nederland veel wisselrijtjes wissel spellend gelezen worden rijtjes spellend worden en gehanteerde talen gehanteerde talen de letters letters en een een vervolgens gesynthetiseerd ook ook nog een eenvoudige tekst eenvoudige tekst aangeboden aangeboden het bengaalsbengaals interessante aanvulling kunnen kunnen zijn zijn staat daar volgens volgens mijmij niet bij bij in in zo n zo n geval geval stel nu dat hamur in zijn zijn eigen taaltaal redelijk redelijk zou het misschien zou mogelijk zijn misschien mogelijk zijn eens een goed kan lezen dan zal hij goed hij waarschijnlijk waarschijnlijk ook gevorderde landgenoot gevorderde landgenoot vanvan zo n cursist op te zijn personalia wel in zijn zijn zijn moedertaal kunnenkunnen sporen om sporen om er samen proberen achter te probleem zou schrijven het probleem zou dan een komen hoe komen hoe het leesgedrag in de moedertaal moedertaal cognitief probleem kunnen cognitief kunnen zijn zijn misschien misschien is heeft hij niet heeft begrepen dat de relaties tussen niet begrepen en soms blijkt en blijkt ook de informatie informatie overover het het tekens en gesproken woorden in in het onderwijs in onderwijs in eigen eigen land niet precies precies te te nederlands anders anders geregeld geregeld is dan in zijn kloppen of kloppen of zijn zijn er mensen die weliswaar moedertaal een een wisselrijtje zijn eigen taal wissel rijtje in zijn taal naar een school zijn geweest school zijn geweest al al dan niet niet met met zou er steeds uitzien tak tik tok tuk taak etc zou tak tik tok tuk taak tussenpozen maar ging tussenpozen ging het om een situatie situatie als tk tk met diendien verstande dat het teken voor van toch weinig gekwalificeerd gekwalificeerd personeel personeel de detert ersteeds anders uitziet steeds anders uitziet een boogje boogje naar zeg maar beunen beunen die die hebben hebben misschien misschien links voor ti een boogje naar rechts rechts voor voor to van alles van alles gedaan maar geen geen lezen lezen geleerd geleerd etc zie het voorbeeld over het bengaals schri ft in het kader schrift bengaals schrift 1 1 het bengaals bengaals schri ft is schrift is net net als als veel veel andere andere schri schriften gebruikt worden in ft en die gebruikt in india india afgeleid afgeleid van het brahmi van het brahmi het bengaalsisiseen hetbengaals eenalfabetisch alfabetischlettergrepenschrift lettergrepen schrift dat dat van van links linksnaar naarrechts rechts gelezen wordt wordt anders dan dan in in het het nederlands nederlands bijvoorbeeld bijvoorbeeld worden worden de letters letters aan aan dede bovenzijde bovenzijde verbonden wat moet moet je jejejevoorstellen voorstellenbij bijeen eenalfabetisch alfabetischlettergrepenschrift lettergrepenschrift er is een basisteken basisteken dat dat staat staatvoor voordedemedeklinker medeklinkerplus plusde deklinker klinker a tenzij aangegeven tenzij anders aangegeven betekent het rijtje rijtje medeklinkers medeklinkers bth bijvoorbeeld bataha