Een handreiking voor vernieuwing

to e n wij de inhoud bepaald e n voor dit redactionee l th e manummer zijn we uitgeg aan van de vraag wat z ijn nu prec ies d e v oo rnaam s te v e rand eringe n di e de vak o n twikk elg roep ned e r ilse bolscher land s v oors te lt p er onderdeel va n h e t vak h ebbe n w e di e nagegaan en auteurs aan ge helge bonset zocht er hun licht ov e r t e late n sc hijne n h e t r esultaa t verantwoorden we hieronder frank t hart d e eers te afde ling van het themanunimer gaa t margot de wit in op de alg e m en e vern i e uwinge n studiehuis en leren le ren e n hun con se qu e nti e s voor h et een handreiking voo r ond erwijs ne de rlands wat h e t s tudi e hui s is e n wat de pla ats kan zijn va n n e de rlands vernieuwing daarbinn e n komt aan de orde in een int e r vi ew met clan vi sse r t hooft door he l g e bon s et zij r eagee rt daarbij ook op d e ex a menvoorstell e n n ed erl a nd s dan volg en tw ee een themanummer ov e r n ederlands in d e praktijkvoorb eelden ed van wijk va n d e tweede f ase de aanl e iding zal duide lijk rksg mari anum e n jo t eg els van het jaco zijn na v ele jar e n ligge n er re de lijk d efi niti e bu sc oll e g e sc h etse n ho e hun sec ti es en zij al v e v oorstelle n te r tafel voor h et exa men e n het een tijdj e b e zi g zijn h e t ond erwij s n e der e xam e nprogramma ne de rl a nds in havo e n land s in het s tudi e hui s vorm te geven t e n vwo de vakontwikke l groep nederlands s lotte gaan g ert rijlaarsdam e n h e lg e bon s t elde ze op d e s taatssecre t aris v a n oc w se t in op d e vraag wat l e re n l e re n nu veranderd e z e op e en aantal punten in grij e ig e nlijk inhoudt ze d emo ns tr e re n ee n en p end lit eratuur ond e rw erp sge bie d bij le z e n a nde r aan d e ha nd v a n b es taa nd e sc h o ol k ennis ove r taal argume nt a tie de tw ee de bo eken nede rland s kamer floot haar op ee n van di e punt en li teratuur we er grote nde e ls terug ook als je d e twee d e afde li ng behand elt de m o nde linge h e t eindresult aat van al de ze s trijd en di scu ssie taa lva ardig heid d e vakontwikke lgro ep n e d er positi e f b eoordeelt en da t do en wij in grote lands h e eft in haa r voor s tellen e ind elijk een lijnen kun j e er niet omh ee n dat h e t proces duid e lijk e pl a ats ingeruimd v oor dit onde r ge en prijs ve rdi e nt voor doorzichtig e b esluit d eel in de vorm van refera at of di sc u ssie vorming d ebat of ee n c ombinati e van beide dat b etekent g ezien d e praktijk van de afg e lop en hoe dit zij de v oorst elle n zu lle n in 1 99 8 d ec ennia waa ri n vee l le r a re n ni e ts de den aan realiteit worden wann eer d e tw ee de fa se mondelin ge ta a lv a ardigh e id een flinke ve r landelijk wordt inge vo erd s e cties en l era r en ni euwing ge rt hend ri ks van h e t rotte rdam nederlands zu ll en voor di e tijd nog v ee l s e libanon ly ceum wa s niet zo n leraar hij e n e rgi e moeten steken in he t afs temm e n van sc h etst in zijn artike l hoe zijn s e c tie en hij al hun onde rwij s o p d e nieuwe re aliteit met dit j are nl a ng met s u cces onder wij s geve n in th e manumm e r wi ll en we h e n daarbij een spree kbeurt e n di sc u ssie op ee n sc hool m et 40 handreiking bieden we hopen dat he t kan pro cent all o chtone l eerlingen frank t ha rt dienen om ide e en op te do en en te be di sc u s b espreekt daa rn a de re eks c a se studies spreken sieren e n verv olgens k euze s te make n en en luis t ere n in d e tweede fa se die de s lo de routes te b e pale n voor h e t toekomstige twe e afgelopen jaren uitbracht waari n trouwens d e fase onderwijs net al s h et hele s tudi e ook het liban o n wordt ge p o rtrett ee rd tot huis conc ept late n de voorstell en van de slot van d ez e afd eling recens e e rt frank ve r vakontwikk e lgroep ned erlands namelijk vol munt spre k ende rwijs de eerste methode die doende ruimt e op e n voor zulke eigen ke uz es ge he e l i s gewijd aan de mond elinge taalva a r e n invullinge n digh eid 1996 6 moer 257 in de derde afde li ng staat schrijfvaardigheid me van het onderdeel argumentatieleer uit de c e ntraal d e voornaamste vernieuwingen die voorstell en voor het vak filosofie verpli c ht te de vakontwikkelgroep hier heeft voorge steld stell en ron oostdam is niet tegen argumen zijn de invoeri ng van he t sc hrijfdossi er e n de teren bij nederlands maar dit vindt hij g een daarop a ansluitende gedocumente erde tekst goede zaak als exam envorm naar onze inschatting zu ll en veel l e rar en nederl a nds zi c h afvrage n hoe ze de zesde en laatste afde li ng is gewijd aan dit vorm moeten gaan geven theo witte en litera tuur de eni ge grote vernieuwing die de g ert rijlaarsdam lat en in hun artik e l zi e n dat vakontwikk e lgroep hier h ee ft voorgesteld is da t nie t verwonde rlijk is er liggen voor de de invoeri ng van h et leesdossier ils e bols cher invu lling van schrijfdoss ier en gedo c ume n schetst de praktijk op het over betuwe teerd e tekst naast enk ele verplichtinge n h eel co llege in bemmel waar de secti e neder wat le giti e me keuz e mogelijkheden zij schet land s al werkt met ee n leesdossier inclusief sen die h eel system a ti s ch e n lever en daarmee leesautobiografie en b alan sverslag h et begin v an een mini did a ctiek schrijv en dan volgt e e n polemiek koo s h a winke l s voor de tweed e fase b etoogt dat de v akontwikkelgro e p ten een andere belangrijke v e rnieuwing is de onre c hte geen voors te ll en heeft g e da a n om duid elijk e plaats die de vakontwikkelgroep het literatuuronderwij s een meer intercultu h e eft ingeruimd voor informatie en com ree l karakter te ge ven theo witte verdedigt muni c atiete c hnologie in dat kader gaat pier in zijn reactie de voorste ll en van de va kont re satijn in op de noodzakelijke rol v an de wikk elgroep comput e r in h et schrijfonderwijs d e l a atste een ander belangrijk vernieuwingsvoorstel bijdrage van deze afd eling is een rece nsie is ni e t afkoms tig uit de vakontwikkel gro ep van antoine braet s re ce nte didactiekboekje maar uit de stuurgroep twee de f as e vak s c hrijfvaardig h e id ne de rlands door margot overstijgend literatuuronderwijs ev en zag d e w it het ernaar uit dat de s taatssecretaris dit a an alle sc holen verpli c ht zou voorschrijv e n maar d e vierd e afdeling is lees vaardig h e id d e enige de tweede kamer he eft haar hi eri n afge grote verni e uwing di e de vakontwikke lgroep remd alle en de verplic hting tot e en geme en hier had voorgesteld i s door de staa t ss ecreta schappelijk eindcijfer voor literatuur vanuit ris gesc hrapt het betrof de invoe ri ng van een alle talen i s overge bleven dat neemt niet weg onderwerpsg e bied dat in he t voorexam enjaar dat vakoverstijgend of geintegreerd litera a a n de orde zou kom en en waarop t enminste tuuronderwij s ee n intere ssant e opti e blijft een van de teksten op het examen b etrekking bram kox en ton noot van het h ee rb eec k zou hebben wij hebben toch een pol e miek c ollege sc hets en d e p raktijk die ze in de ove r he t onderwerp sg e bied in dit nummer afgelop en jaren hebb en opgebouwd e n de opgenom e n omd a t daari n vragen aan de opzet van een literatuurmethode di e ze bin orde komen die voor h e t le esvaardigh eids on nenko rt zu llen uitbre ngen verderop in het de rwijs van belan g zijn e n blijven kom e numm e r kondigt theo hoeber s de op ric hting van h e lvert houdt een pleidooi v oor he t van het netwerk g einte gre e rd lite ra tuuron onde rwe rps gebied al ex van de kerkhof erte d e rwij s aan d e afdeli ng lit e ratuur s luit af met gen b e id e a uteurs r eageren ook op elkaars twee rece nsies e en van ruud kraaijevelds pleidooie n rec ente methode literatuur leze n door rob bert rosenboom en een van pi e t calis in d e vij fde afdeling a rg um e n te ren n eemt het aloud e maar rec e nt h erziene onze lit e ra tuur artike l van ron oostdam e e n e e nzame plaats door ke es van b eek in de aa ndacht v oor argum e nteren in de exam envoor s telle n voor nederlands vloeit het themanummer sluit af met de boven al maar t e n dele voort uit h e t werk van de ge noemde aankondiging van theo ho e bers vakontwikk elgroep de staatssecretaris heeft en met e en overzicht van de plannen voor h e t aandeel van argumenteren sterk ver nieuwe tweede fa se methoden v a n de edu zw aa rd door in de examen s ne derlands opna c atieve uitgevers niet alle ui tgeve rs wi lle n 258 m o er 1996 6 r r foto chris van houts op dit mom e nt al ev e nvee l informatie kwijt wij we n sen u uite raard vee l l e e s plezi er met zult u me rk e n dit themanumm e r m a ar ook meer dan d a t w a arschijnlijk i s h e t ni e t t e vermijden dat we hop e n dat u h et zult kunne n e n wille n l e z e rs i n een them anummer ov er zo n br ee d ge bruik en op de mani e r die wij sch e t s te n aan ge bi e d al s d e tw e ed e fase zake n zull en h e t b egin al s handreiking bij de inv ullin g van misse n twee van die zak en wi lle n wij no g uw onde rwij s n e d erlands in d e tw eede fa se wel ve rantw oord en d e to es tand rondom cul ture le en kun stz in n ige vo rming c x v 1 d e gas treda ctie waarvan lit e ratuur d ee l uitmaakt was op he t moment van sam en s telling van dit nummer zo onduide lijk dat de d oor on s benaderd e aute ur geen h eil za g in he t schrijv e n van een bijdrage dat ken nis over taal en taal ve rsc hijn selen al s exam enonde rd eel vo or g est eld door d e v akontwikkel gro ep ne derlands nie t a an d e ord e komt vlo eit v oort uit het fe it dat de staa tsse cre ta ris dit geschrapt heeft uit h e t exame nprogramma en anders dan bij het onderwe rp s gebi ed voor lee svaardigh eid zag en wij gee n red en e r toch een bijdr a ge aan te wij d en dit themanumme r kwam tot mede tot stand dankzij finan ci e le bijdragen van de slo pro je c t nederlands e n het cp s 1996 6 moer 259