Een programma voor jaren? Veldraadpleging over de examenvoorstellen.

Publicatie datum: 1995-01-01
Auteur: Xander Noë
Collectie: 26
Volume: 26
Nummer: 5
Pagina’s: 247-250

Documenten

het nederlands en de moderne vreemde talen versla g in het bedrijfsleven gehecht wordt de huidige aandacht in de beroepsopleidingen volstrekt onvoldoende is hiervoor worden zowel het bedrijfsleven als overheid verantwoordelijk xander noe gehouden het bedrijfsleven zal zijn invloed moeten aanwenden om de eisen die het stelt een programma voorjaren te vertalen naar het onderwijs de overheid op haar beurt moet niet all een all erlei vernieu veldraadpleging over d e wingen van het onderwijs eisen maar ook de voorwaarden bieden waaronder ze vervuld examenvoorstelle n kunnen worden zoals lesmate riaal toetsen en nascholing de betekenis van de conferentie voor het s c o kohnstamm instituut zal kunnen liggen veranderingen in het eindexamenprogramma in de richting die het vervolgonderzoek nederlands leiden immer tot een stroom van inslaat de problemen die nu all een nog gesig art ikelen in i99r stond moer bol van de peri naleerd zijn moeten nader geconcretiseerd kelen rond d e commissi e vernieuwing eind worden belangrijker is echter de beschrijving examenprogramma s nederland s e taal en van mogelijke oplossing en waar mogelijk l etterkunde v w o e n h a v o cv en veld moet het hier gaan om werkwijzen en raadple gingen een enquete onder hond erd aanpakken die niet alle e n incidenteel uit vijftig sectie s en een behoeftenonderzoek gevoerd worden maar een structurele bij werden gebruikt om een definitief rapport op dragen kunnen hebben aan d e oplossing van te s tell en het resultaat vond ik destijds tel e ur de problemen stell end lite ratuur nam mijn s inziens een te prominente plaats in en de mondelinge noot en literatuur taalvaardigheden wa ren na ar h e t han deling s gedeelte z verwezen in 1994 is op het projectbureau in rotterdam het project taalbeleid in het cbo mbo van de commi ssie onder voorzitters c hap van start gegaan dit project wordt vier jaar lang a braet heeft indertijd enorm veel werk ge financierd door de projectgroep nt2 in wel verricht en ik kan me voorstellen dat het ke periode met ee n viertal voorbeeldscholen frustrerend i s geweest o m t e zien dat het gewerkt wordt aan h et vormgeven en invoeren cven rapport uiteindelijk in e en lade ver van een schoolspecifiek taalb eleid dit proce s dwenen is de her s tructurering van de wordt vastgelegd in een overdraagbaar imple tweede fas e van het voortgezet onderwijs mentatieplan waarmee ook andere scholen aan leidde tot de instelling van de stuurgroep hun taalbeleid kunnen werken de auteurs zijn tweede fa s e welke de opdra c ht kreeg teven s de projectm e dewerkers met ee n samenhangend e indexame npro grainma te komen gelder e n a van r oostdam onderzoek naar het talenonderwijs in het v ernieuwde gelukkig heeft de vakontwikkelgro ep neder mbo in mo er 1993 5 6 p 2 5 6 2 59 lands voc nederlands die in 1 994 de opdracht kreeg e en eindexam enprogramma te ontwikkelen binne n de voorstell en van de stuurgroep tweed e fas e gebruik gemaakt van het cvety rapport he t c oncept van de voc ned erlands is aldus de inl eiding grot endeel s gebaseerd op dat advi es onder h e t kopje rationale in de uiteindelijke te kst legt de vakontwikkelgroep helder uit welke wijzi ginge n zijn doorgevoerd vakontwikkelgroep nederlands 1 99 5 1995 5 moer 247 8 s ept e mber de discussi e een a selecte steekproef bracht pakweg zes de groep waar ik deel vanuit maakte bestond tig docenten naar amersfoort waar de veld uit vijftien personen m de boer trad op als raadpleging plaatsvond over examenpro technisch voorzitter en namens de vakontwik gramma s havo en vwo nederlands eerste kelgroep namen h goosen en j verbeek deel concept de voorzitter van de vakontwik per onderdeel hebben wij de vragen beant kelgroep s ten brinke hield een korte woord hieronder volgt een beknopte weer inleiding hij ging achtereenvolgens in op gave van de belangrijkste bespreekpunten de totstandkoming van de steekproef de voor de door de voc nederlands vooraf ge uitgangspunten die volgens hem gehanteerd formuleerde vragen en voor de letterlijke tekst dienen te worden bij de beoordeling van de van het concept verwijs ik naar moer i995 4 voorstellen en wat er vervolgens met het p 190 200 twee onderdelen leesvaardighei concept gaat gebeuren d en schrijfvaardigheid van het examenpro van meet af aan werd duidelijk gemaakt gramma konden toen niet opgenomen wor wat de status van deze raadpleging zou zijn den dit ontbrekende gedeelte van de con het zou niets meer en niets minder zijn dan cepttekst is nu als bijlage van dit verslag in een hearing zo werd ons verteld overigens moer opgenomen met de belangrijkste groep namelijk de uit eindelijke uitvoerders de vakontwikkel a l ees va ard i g h e i d de gekozen opzet groep behoudt zich echter het recht voor kon de instemming van het overgrote deel van om de geopperde suggesties over te nemen de discussiegroep krijgen een heikel punt of te verwerpen vormt het beoordelen a2 is een h avo de vakverenigingen wordt eveneens leerling in staat een tekst op zijn merites te gevraagd commentaar te leveren elders in dit beoordelen nummer reageert het vort bestuur in zijn het tweede gesprekspunt was het niveau van vort info op de voorstellen de tekst hoe bepaal je de mate van abstractie op grond van alle inbreng stelt de vakont van een tekst de waardering van de driede wikkelgroep het concept bij een co rdi ling analyseren en interpreteren beoordelen natiecommissie plaatst het programma voor en samenvatten hangt nauw samen met het nederlands vervolgens binnen de andere niveau van de teksten kunnen deze subdo examenprogramma s als er afstemming heeft meinen met de huidige eindexamenteksten plaatsgevonden gaat het examenprogramma bereikt worden naar de stuurgroep tweede fase deze biedt het advies aan de staatssecretaris aan die het b spreken en luisteren een wisse programma laat bekijken door ambtenaren en lend beeld kwam uit deze discussie spreken door de onderwijsraad uiteindelijk beslist de en luisteren is onmiddellijk goed voor een tweede kamer over het voorstel er is dus nog verhitte discussie over de betrouwbaarheid van een lange weg te gaan de beoordeling de objectiviteit het aantal leerlingen de druk op het programma kort de opzet van de raadpleging is als volgt na om genoeg redenen om allerlei bezwaren te de inleiding gaan de deelnemers uiteen in hebben vier groepen elke groep wordt geleid door mijn indruk is dat het gros van deze bezwaren een technisch voorzitter voor de inhoudelij geent is op een diep gewortelde angst om spre ke vragen en de verslaglegging zijn leden ken en luisteren in de klas te beoordelen van de vakontwikkelgroep aanwezig s ten brinke verdeelt zijn aandacht over de vier al jaren speelt de discussie zich op hetzelfde groepen en zal uiteindelijk een samenvatting niveau af in weerwil van het vele materiaal geven dat er ontwikkeld is en de scholing die er reeds enige tijd is blijft een kleine groep in het land melden dat het geen enkel probleem is en blijft het merendeel van mening dat he t 248 m oer 1995 5 godsonmogelijk is en derhalve niet moet van het leesplezier in de vaandel hebben vlie worden uitgevoerd gen elkaar in de haren enkele pogingen om een aanbeveling te for muleren om spreken en luisteren in het han de aanbeveling werd gedaan het chronolo delings gedeelte vgl de handelingsdoelen in gisch overzicht voor het havo te schrappen het voc nederlands concept op te nemen de literatuur na 1945 te laten beginnen en het werden door de groep niet overgenomen programma vooral toe te spitsen op de lite men was overw e gend van mening dat een raire begrippen en het leesdossier toegevoegd voordracht en een discussie te veel be slag legt zou moeten worden dat de boeken in een op de organisatie de voordracht heeft om literair historische persoonlijke maatschap pragmatische re denen de voorkeur van veel pelijke context geplaatst moeten kunnen wor deelnemer s den het vwo voorstel werd ongewijzigd overgenomen c schrijfvaardigheid de plaats van het werkstuk in het schoolexamen of niet e taal en taalverschijnselen de leverde een uitgebreide discussie op tot wiens opsomming van de onderwerpen moet gele taak behoort het om leerlingen de structuur zen worden als er kan gekozen worden uit de van een werkstuk te leren en zo het al bij het volgende onderwerpen misschien is het vak nederlands moet worden ondergebracht mogelijk een koppeling te maken tussen de moet het dan in het eindexamenprogramma genoemde onderwerpen en het werkstuk de aanwezigen vonden het werkstuk wel een men stond over het algemeen welwillend te onderdeel voor het schoolvak nederlands genover dit onderdeel maar over de plaats die deze vaardigheid behoort in te nemen werd wisselend gedacht totaalindruk mw c visser t hooft vertelde dat de werk groep examens van de stuurgroep in haar nog over een zaak was de subgroep waarvan ik niet officiele voorstel uitgaat van een examen deel uitmaakte duidelijk als de in de inleiding per vak hetgeen zou betekenen dat er maar genoemde maatregelen ter verlichting van de een eindexamenzitting voor nederlands werkdruk van de docent nederlands niet komt vandaar dat de discussie enigszins worden geeffectueerd moet het huidige afweek van de geformuleerde voorstellen wij examenprogramma niet worden geaccepteerd hebben besproken of indien er slechts een zit het houdt zonder meer een verzwaring in ting wordt toegestaan het gedocumenteerd van de taak van de docent nederlands en dat opstel of de tekst uit het centrale examen zou is volgens ons niet acceptabel moeten verdwijnen met een ruime meerderheid werd ervoor tot slot van de bijeenkomst gaf s ten brinke gekozen om de tekst in het centrale deel te zijn indrukken hij had elke discussiegroep handhaven of het gedocumenteerd opstel een korte periode gevolgd en trachtte opval dan samen met het werkstuk in het school lende zaken voor het voetlicht te halen examen moet komen is de vraag veel hangt af de deelnemers aan de discussies hebben het van de hoeveelheid werk in hoeverre moet niet makkelijk gehad het is namelijk bijzon een werkstuk worden uitgewerkt een aantal der moeilijk om je voor te stellen dat er leer deelnemers pleitte voor het opnemen van een middelen zijn die er nu nog niet zijn daar van de twee onderdelen in het schoolexamen naast moet je ook uitgaan van leerlingen die daarbij sprak men de voorkeur uit voor het er nu nog niet zijn die de basisvorming werkstuk hebben doorlopen kortom je moet een oor deel vellen met een aantal aannames die moei d lit e ratu u r literatuuronderwijs ver lijk voorstelbaar zijn en daarbij in het achter hit onveranderlijk alle gemoederen poneer hoofd houden dat een eindexamenpro een voorstel om het even wat en de voor gramma pakweg vijfentwintig jaar de inhoud standers van literair historisch literatuuron van het vak zal bepalen derwijs versus diegenen die het bevorderen uit de verschillende groepen kwam duide 1995 5 moer 249 lijk het punt van de taakbelasting naar voren dient de opdracht voldoende uit te voeren de vraag hoe deze constatering strategisch maar wordt overigens niet becijferd in het verwerkt moet worden is nog open er zijn concept van de voc nederlands worden dit vers chillende opti es handelingsdoelen genoemd een meerderheid van de deelnemers vindt het programma voor havo leerlingen te pre beek j van e a cve rr p e rikelen in mo er tentieu s over het algemeen vindt men het een goed programma repre s entati e f voor het braet a e a cvsx perikelen 2 in moer vak ne derlands het programma is buiten 1 99 1 4 p r38 r 47 gewoon zwaar voor de do c ent en voor de cv en het cv e rr rapport eindv erslag van de com leerling missi e vernieuwing eindexam e nprogramma s ne de rlandse taal en letterkunde vwo en h a v o den persoonlij k haag sdu 199 1 vakontwikkelgro e p nederlands examenpro in zijn totaliteit ben ik ni et ontevrede n gramma s havo en vwo nederlands eerste inhoudelijk ligt er een programma waar ik concept in moer 1995 p 1 9 0 200 mee kan l even een aanvaardbaar compromis waar ee n aantal uitstekende z aken in s taan in dit programma zi e ik een duidelijke samen hang ik de el de mening van de voc neder lands dat het moeilijk is een deel weg te laten niet dat ik alle keuzes ondersc hrijf maar ik realiseer me dat er een programma moet komen waar iedereen mee moet kunnen wer ken ik be n w el bang bang dat deze eindte rme n de noodzake lijke vernieuwingen in het moe dertaalonderwijs niet bewerkstell igen goed mondelinge taalvaardigheden moeten in het programma worden opgenomen maar dat biedt te weinig garantie dat het onderwij s ver andert in de richting van het didactisch con cept dat de stuurgroep voor ogen heeft een examenprogramma is slechts ten dele een hulpmiddel in de strijd de docent t e verande ren ik vrees dat dit programma de mogelijk heid bi edt om op de oude voet verder te gaan aan de stuurgroep de taak om de verni eu wingen in de tweede fase van het voortgezet onderwij s daadwerkelijk gestalte te geven noten en li t e ratuu r i in de jaargangen r 99o en 1 99 r van moer vindt u verschillende artikelen over deze kwestie de belangrijkste commentaren vindt u in de litera tuuropgave achteraf is het vermakelijk de des tijds gevoerde polemiek te herlezen in het licht van de huidige voorstellen 2 het handelingsgedeelte bestaat uit opdrachten die buiten het schoolexamen en het centraal examen zijn geplaatst de examenkandidaat 2 5 0 moer 1995 5