Eindtermen en werkplannen

addie gerritsen kees slui s basisvorming eindtermen en werkplannen een gezelschap van vijftien conferentiebezoekers en twee begeleiders verza melde zich om te spreken over de eindtermen en de basisvorming onder de bezoekers bevonden zich onder andere een complete sectie nederlands van een mavo enkele mensen uit de onderwijsbegeleiding en het onderzoek en een educatieve uitgever het bijzondere was dat een van de begeleiders addie gerritsen deel heeft uitgemaakt van de eindtermencommissie nederlands in het middaggedeelte besteedde men onder leiding van kees sluis aandacht aan wat men zelf een zinvolle invulling van eindtermen leesvaardigheid ziet m e e doen aan i e ts waar j e teg e n bent b innen de v on z a t ik acht jaar in d e moer redactie en nu ben ik lid van het bestuur d irect na d e k ri t isch e toes p raak van r ia het von bestuur vroeg mij namens de vereni jaarsma over d e basisvorming zie el d ers in dit ging zitting te nemen in de eindtermencommis nummer wordt aan addie gerritsen lid van sie n e d erlan d s i k deed d a t zij het met d e no de eindtermencommissie voor de vo n de di ge aarzelin g en sce p sis i k ha d me voorgeno vra a g g esteld w a a rom ze a an d e voorstell en m en erui t te s ta ppen w an neer de com m issi e voor ein dterm en is blijven mee wer ken h ie r een richtin g z ou kiezen die in strijd zou zijn schetst ze nog eens haar beweegredenen met mijn von a chter g ron d ik bleef in de commissie zitten lang niet altijd o m inzicht te g even in mijn motieven schets i k k re g en mijn ideeen een p le k in d e te formule eerst mijn loo pbaan in hei onderw ijs en bij d e ren eindtermen maar indien nodi g kon ik vo n n a acht jaren in het basisonder w ijs stap m ijn visie v e nt ileren en k ri t i ek l everen o p d e te i k ond er dru k va n m ijn bestuur ov e r n aar voorstellen deze laatst e wer kw ijze kw a m h e t het huishou d e n n i jverheidsond er w ijs en nu meest voor om dat voorstellen tot for m ule rin g werk i k d aar alw eer r u im t w int ig jaar i k b egon van eindtermen steed s w erden in g eb racht door er als lerares e ngels sta pte in verb and met de slo jan verbee k en het cito w illem mijn b etro kkenhei d bij het s lo p roject gerich t van roosmalen z ij had d en hiervoor ied er een schrijven voor lbo en m a vo over n a a r n e d e r ha lve weektaa k be schi kbaar en d e den het l a n d s en zit n u als a d junct in d e schoolleid in g m eeste voorw erk 164 moer 198 91 4 p 1 6 4 1 6 7 de meeste discussies in de eindtermencom eindtermen niet zo concreet zijn dat zij niet missie gingen over k unnen word en on td o k en bel ang rij k is e c hter a de indeling van het vak dat deze eindtermen een impuls tot hernieuwd b het onderscheid tussen fictie en non fictie na d enken over het va k k unnen g even h etg een c de kwestie van de twee n i veaus nu het voort gezet on d erwijs z i ch in een ik beschouwde de discussies over de eerste d ie p dal b evin dt zeer w enselij k is to c h twee punten als van theoretische orde bij het geeft een van de bezoekers als voorbeeld de eerste de indeling van het vak werd gekozen schoolwerkplanontwikkeling binnen de eigen voor een in de praktijk van het onderwijs her school de vernieu w in g kw am met de pa pie kenbare de vier taalvaardigheden taalbe ren afs p ra k en van h et school w er kp l a n ni e t schouwing en informatievaardigheden bij het van de g ron d maar moest b eg in n en bij d e k ri onderscheid tussen fict i e en non fictie was het tiek op het ei g en w er k van d e leraar vooral door de inbreng van de voorzi tter ste e en an der w ijst op h et gevaa r v a n de c ito ven ten brinke dat alle leesvaardigheid onder dictat uur op he t g e b ied v a n t oetsen een kopje kwam te staan het is immers alle wij z ijn van me n in g d at wij onszelf als o n der maa l lezen w ijsmensen hierte g en st erk moeten mak en een punt waarbij de von achtergrond aan ten slotte s p reken we in d e ocht en d zitting mijn geweten knaagde was het door de mi nog over de on d ersteunin g d ie op h et g e bied nister voorgeschreven onderscheid tussen al van leermiddelen is te verwachten voor on gemeen en hoger niveau steeds dreigt im d erdelen als s preek e n luist e rvaa rdi g he id en mers het gevaar van discriminatie en selectie taalreflectie zijn er m oeilij k unif orme lessen op van ki nderen die het hoogste niveau niet ha of voor te schrijven d aar k omt no g b ij dat d e l en om dit gevaar enigszins te vermi nderen leerlingen re gionaal q ua m ilieu en q ua schoo l heb ik en met mij de hele commissi e uit type zo ve rschillend zijn dat e i ge nlij k geen en gesproken dat er geen landelijke toetsen ge k ele uniforme sc h oolboe kme tho d e g eh e el z a l legd mogen worden op dit niveau onderscheid voldoen eig enlijk z ou er veel m eer keu ze moe b i nnen de vaardigheden en zelfs de cito ten zijn uit los b la d ige katernen d ie een le e r ve rt egenwoordiger in de commissie moest toe kracht kan inzetten als het moment daarvoor geven dat dit gezien de moe i lijk toetsbare rijp is volgens de uitgeverijen wordt dit finan doelstell ingen voor de taalvaardighe i d op de cieel echter on betaalb a a r e l k k atern m oet beide niveaus ook niet snel zal gebeuren apart op d e markt w orden g e brach t en de uit g everij loo pt bij el k k atern financieel risico u iteindelij k ben i k over h et eind resul t aat van d e ein d termencommissie niet ontevre d en ver nadenken over je e i gen eindterme n schillend e o nt wi kk elingen uit de m oederta a ld i dactiek van de afgelopen jaren hebben een in het middagdeel van de workshopactiviteit plaats g e k re g en besteedt de groep aandacht aan eigen eindter g rote na d r uk op het comm unicatieve as p ect men voor leesvaardigheid redenen daarvoor van taal zijn volgens kees sluis de volgende expliciete a an d acht voor het s p reek en luiste r o n der wijs a ik verwacht dat de eindtermen als ze in invoering van de categorie kijkonderwijs w etteks t en w ord en o pg enom e n een tame teru gd rin g in g van de o verm ati g e aandac h t lij k g lo baal kara kter zullen krij g en el k e sch ool voor ontle din g of sec tie z al voor h aa r on de r wijs de z e ein d ter ruimte voor reflectie op het eigen ta a l ge men d ienen te concretiseren z o zal el k e sectie bruik van de leerling een nadere invulling moeten geven aan de leerlingen hebben inzicht in de rol van de me in de discussie die hierover in de groep volgt dia in communicatieve situaties ein d term 23 br eng en d e b ezoe kers als bezw aar naar voren in ad vies 8 over d e voorlo pi ge eind termen dat er zo d uid elij k sp ra ke is van o p le gg en van basisvorming eindter m en d e vraag rijs t of er geen ont d ui om te l aten zien hoe zo n concretiserin g k an king smechanisme z al onts taan bij on w illi ge plaatsvinden d ient dez e w ork sho p activitei t leraren hiertegen brengen wij als begeleiders in dat de 165 b om zich te realiseren wat de door deze eind ronde 3 termencommissie nederlands opgeschreven in deze ronde k ijkt u nog eens terug op de keuzes eindtermen betekenen voor het huidige eigen die u zel f als groep in de vo rige twee ronden hebt onderwijs is het zinvol eens te kijken naar gemaakt en u vraagt zich af welke a lgemene en vorm ingsachtige doelste llingen heeft u met dit on doel en inhoud van het onderwijs dat ieder zelf de rw ijs bijvo orbeeld nu geeft veelal ontbreekt de tijd daarvoor en wat betekent beter lezen volgt een leerkracht noodgedwongen het wat voor tekstinhouden kiest u en waarom schoo l boek maar ik geloof dat het nu tt ig is kan u via de leesvaardighe id van de lee rling ook om in deze workshop hierbij weer eens stil te een beter mens maken zo ja in hoeverre dan staan in dit geval alleen voor leesvaardig heid na drie kwartier werden de resultaten vergele ken b ei d e su bg roe p en b leken flin k e lijsten van o m te bepalen w at jou w ei ge n ter me n voor soorten leeste ksten en b eoogde vaard ighe d en leesvaar d igheid zijn moe t je een overzicht te hebben gepro d uceerd h ieronder vol g en d e maken van samengevoe gd e lijsten van w at en hoe ee n 1 wat de leerling moet kunnen lezen e n ibo mavo c leerlin g na 3 a 4 jaar zou moeten 2 hoe de leerling die te k sten moet kunnen le kunnen lezen zen aan het eind van een cursus opleiding e in d termen zijn d us vergelij kb aar met doelstel wa t lin gen alleen concreter en momentaner advertentiebladen de inhoudsopgaven van publiekstijdschriften als k ij k om tot een meer concreet overzicht van eind informatieve artikelen in de huis aan huisblad en termen te komen gingen de groepsleden ver korte informatieve dagbladartikelen deeld over t w ee subg roepen met een stapel de voor hen belangrijke artikelen in de consum e nte ngids leesmateriaal d at wat je in de loop van een incl eenvoudige grafieken voor jongeren geschreven rubrieken en human interest week in de brievenbus vindt en de volgende verhalen in w eekbladen bijvoorbeeld vn panoram a instructie aan de gang alle vormen van algemeen informatief en of reclame achtig foldermateriaal instructie voor de workshop lectuur zoals damesromans en jeugdboeken omroepblade n eindtermen leesvaardigheid gebruiksaanwijzingen ronde 1 hoe probeer voor de leerlingen van het algemene b c ni de tekstsoort herkenne n veau een lijst te maken van soo rt en teksten die de bij meer informatieve artikelen hoofdzaken kunnen weer leerling aan het eind van zijn haar gem iddeld geven en onderscheid kunnen maken tussen feiten en 3 jarige op leiding basisvorming moet kunnen meningen lezen zoekend kunnen lezen orienterend kunnen lezen zet h ierb ij ook iets over de b ron van di t soo rt een gemotiveerde keuze kunnen maken uit wat er te teksten over de lengte en over de moeilijkheids lezen valt graad ervan heeft u dit gedaan dan heeft u een zo een eigen mening over het beschreven onderwerp genaamde stoflij st opgesteld formuleren n b a ls aanzet geef ik u enke le teksten die mensen het geschrevene in verband brengen met eigen regelmatig in de brievenbus krijgen of geacht wor ervaring kennis den te kunnen lezen u kunt echter ook k ijken naar bij gebruiksaanwijzingen en folders aanwijzingen kunnen interpreteren en uitvoeren de teksten in de door u gebru ikte schoolboek methode een verhaal navertelle n vormingsdoelen ronde 2 maatschappelijk relevante teksten aangeboden krijgen probeer zo precies mogelijk op te schrij ven wat de kennis nemen van voor andere vakken relevante teksten leerling aan het eind van zijn haar gemiddeld lezen leuk vinden 3 jarige op le iding bas isvorming met deze teksten een kritische houding verwerven en leren die te moet kunnen doen u kunt bijvoorbeeld opschrijven formuleren n a v deze tekst moet de leerling de vo lgende meer tolerant worden t o v in teksten aangeboden situatie s soorten vragen kunnen beantwoorden met teksten worden geconfronteerd gericht op geeft u zich er voo rtdurend rekenschap van dat de roldoorbreking en bestrijding van vooroordele n omschrijving te maken moet hebben met a zel fred zaam heid van de l eerlin g in de s amenlevin g en b de moge lijkhe id om verder te leren 166 om de eigen eindtermen te omschrijven moet a an d e beoogde lbo c l eerlin g wor de n hog e de leerkracht of de sectie verbindingen leg eisen g es teld deze re a ctie w erd ec hter g e g en tussen de lijst waarin omschreven w ord t relativeerd d oor de op mer kin g d at veel van wat g elez en wor dt en d e lijst waarin staat hoe d e gekozen te k st en van de sturin g e n be dat gelezen moet worden er ontstaan dan uit gelei d ing van de d ocent afha ngt spra k en als zowel aan de w at kant als aan de hoe kant e en lbo c leerling moet in a dvertenti e s afze n van de lijst komen te k sten en v aa rd i gheden d er e n doel g roep kun nen on d erkennen en een voor d ie niet g ebrui kelijk z ijn in d e sch o ol omschrijving van het aan g e b o d ene kunnen ge boeken waarvan a kte ven of er bestaat een nei g in g om leesvaardi g heid een lbo c leerling moet van een informatieve binnen eindtermen tamelijk technisch op te te k st in ieder geval kunnen verklaren waar die vatten lezen om lol in de tekst te krij g en over gaa t en d e hoofd lijn van de inf orm atie w erd m a ar d o o r een d e e l van d e g ro ep op a an k unnen g even de hoe lijst g enoteerd drei gt dit lez en dan toch w eer een ondergeschoven kin dje te als reactie op de lijsten die in het middagge worden deelte werden samengesteld kwam naar d e hier geformuleerde eindtermen passen voren bijna allemaal in de door de eindtermen commissie g eform uleerde eindt e r men 167