Elektronisch lezen leren

onder onder de de loep in elk nummer van alfa nieuws komt komt een een bij een pas verschenen verschenen methode methode een artikel bijdrage speciaal onderwerp bijdrage over een speciaal onderwerp over de leerweg leerweg van van andersalfabeten andersalfabeten of over waarover waarover docenten docenten graag iets meer meer de de specifieke rol van van een een eigen taaldocent eigen taaldocent bij achtergrondinformatie willen hebben achtergrondinformatie zouden willen hebben het leren lezen en schrijven in in een een tweede tweede hetlrnz te te denken denken valt valt bijvoorbeeld aan een bijvoorbeeld aan een bijdrage bijdrage taal over het gebruik in het gebruik van computers in het voor voor dit eerste nummer hebben we we alfabetiseringsonderwijs reflectie alfabetiseringsonderwijs nt2 een reflectie bastienne tholen cinop s hertogenbosch bastienne tholen cinop s hertogenbosch op de mogelijkheden mogelijkheden tot doorstroming van van gevraagd gevraagd iets iets te vertellen vertellen over de inzet inzet van van analfabete analfabete leerlingen leerlingen een overzichtsartikel multimedia aan analfabete multimedia bij het onderwijs aan analfabete over toetsen in het het alfabetiseringsonderwijs alfabetiseringsonderwijs leerlingen besproken lesmateriaal is leerlingen het besproken een een bijdrage achtergronden van bijdrage over de achtergronden van geheel ontleend aan de de volwasseneducatie volwasseneducatie sommige sommige groepen leerlingen een groepen leerlingen een toelichting toelichting maar wordt ook veelvuldig veelvuldig gebruikt in in isk s isk s elektronisch elektronisch lezen leren leren multimediaal multimediaal oefenen oefenen en proberen het tempo te verhogen en proberen verhogen bastienne bastienne tholen alfabetiseringsgroepen zijn heterogeen ook alfabetiseringsgroepen zijn ook als je toevallig toevallig op op hetzelfde hetzelfdeniveau niveau begint begint duurt lang dat duu rt dat nooit lang dat maakt maakt differentiatie differentiatie tot tot een een noodzaak cursisten opop alfabetiseringsniveau alfabetiseringsniveau vragen vragen veel van hun hun docenten docenten zij zij hebben voovoortdurend rt durend gerichte instructie instructie nodig nodig ze ze moeten moeten veel veel heel veel oefenen oefenen er er is is eigenlijk eigenlijk een een constante constantefeedback feedback nodig op wat de cursisten doen en en gezien geziende deheterogeniteit heterogeniteitvanvan de degroepen groepenmoeten moeten cursisten zo zo snel snelmogelijk mogelijkzelfstandig zelfstandigkunnen kunnenwerken werken het hetblijkt blijkt een een moeilijke moeilijke klus klus om om dat dat efficient te organiseren efficient te organiseren de docent moet overzicht moet ove rz icht houden op de activiteiten activiteiten van de individuele cursisten ze moet een grote materialen kennis hebben individuele cursisten ze moet een grote materialenkennis hebben en enbehoorlijk behoorlijk stressbestendig zijn met stressbestendig zijn meteen eenopgeruimde opgeruimdeaard aard letterlijk letterlijken enfiguurlijk figuurlijk want wantanders anderskrijg krijg je je de de leermiddelen leermiddelen niet niet fatsoenlijk fatsoenlijk in in de kast terug terug om om cursisten zelfstandig zelfstandig enenopopniveau niveautetelaten laten werken werken zijn zijn spullen spullen nodig en en daa daarvan rvan zijn zijn er er niet niet zo zo veel veel nooit genoeg genoeg eigenlijk eigenlijk naast naast een een basismethode zijn er hulpmiddelen nodig om aan aan de de individuele individuele leerbehoeften leerbehoeften van van cursisten cursisten tegemoet te kunnen tegemoet te kunnen komen komen ererzijn zijn onder onderandere andere takenkaarten takenkaarten werkjes werkjes zelfgemaakt zelfgemaaktof of kant kant en en klaar klaar stapels stapels werkbladen werkbladen diedie geleend geleend worden wordenuit uitallerlei a erlei klassikaal klassikaal lesmateriaal lesmateriaal leesboeken op niveau leesboeken op niveauen eneen eenpaar paarmultimediale multimedialeoefenmaterialen oefenmaterialen 4 multimediale oefenmaterialen idealiter kan een cursist met een multimediaal leerprogramma ook thuis of in in het rappo rt klik aan een vooronde rz oek een studiecentrum op een tijdstip dat hem of naar mogelijkheden van multimediale haar dat goed uitkomt werken aan een leermiddelen voor alfabetisering worden een leertaak het ieren krijgt daarmee een groter aantal voordelen van dergelijke materialen bereik dan het klaslokaal genoemd docent vriendelijke registratie van gebruiksvriendelijke variatie in sensorische vorderingen de machine is geduldig ziet aanspreking geluid beeld en tekst kunnen alles en geeft een objectief ove rz icht van de ieder op een eigen niveau worden ingezet activiteiten van de cursist en van de kwaliteit waardoor de aanbieding van nieuwe stof of ervan dat bespaa rt heel wat tijd het oefenen met bekende stof extra tijdsbesparing bij het individuele oefenen aantrekkelijk wordt dat zal de laat meer tijd voor effectieve groeps spanningsboog van cursisten zeker activiteiten zoals luister en spreek vergroten activiteiten directe visuele en auditieve feedback het rappo rt doet een aantal multimedia bieden de mogelijkheid om met aanbevelingen voor de ontwikkeling van geluid een riedeltje of een echo bijvoorbeeld materialen op ko rte termijn namelijk bij aan te geven of een reactie goed of fout is bestaande lesmethoden multimediale door middel van directe terugkoppeling kan materialen maken en op de lange termijn inzicht gegeven worden in wat er nu kiezen voor de ontwikkeling van een echte eigenlijk niet goed ging dat kan in allerlei multimediale leergang voor alfabetisering gevisualiseerde vormen zoals een schema of voor anderstaligen waarin de verschillende werken met kleuren taalvaardigheden op elk gewenst niveau aan aansluiten bij eigen leerwensen tempo elkaar gekoppeld kunnen worden de niveau en leersul van de cursist er is veel aanbevelingen van klik aan voor de ko rt e mogelijk en als het in de software wordt termijn zijn in het afgelopen jaar ingebouwd lijkt een schier eindeloze va ri atie overgenomen er wordt gewerkt aan een voorhanden multimediale versie van de oefenvormen van veel oefenstof zonder dat cursisten en 7 432 het leestechnische deel van de docenten overladen worden met grote stapels alfabetiseringsmethode voor volwassenen papier kan er gebruikt gemaakt worden van van het ncb en aan een elektronische veel oefenstof meer van hetzelfde lijkt ineens versie van leesmateriaal niet meer zo erg oefenen tot je een bepaald deel van de leerstof echt in je vingers hebt elektronisch leesboek blijft uitdagender minder docent tijds plaatsgebonden het elektronisch leesboek is gemaakt voor leren in een multimediaal programma is de cursisten van verschillende niveaus alfa docent als het ware voor een deel in de nt2 niveau 1 2 en 3 3 en met verschillende machine gestopt instructie en feedback leesproblemen vooral lezers die blijven worden daardoor docent onafhankelijker hangen trage aa rz elende lezers niet doorlezers gokkers spellers te snelle niet nauwkeurige lezers 5 het primaire doel van het programma programma is is eerste woord eerste woord van van de eerste zin aan aan tempo van het tempo van lezen lezen te te vergroten vergroten het het eerste zin de eerste zin wordt zwart de cursist kan kan programma moet hangende lezers lezers vooral vooral de eerste zin lezen lezen prikkels geven om door te lezen prikkels lezen het het is is een een cursist klikt met de muis de cursist muis het het begin begin soo rt raamwerk soort raamwerk programma programma het het ontwerp ontwerp eerste woord eerste woord van van de tweede zin aan aan biedt de mogelijkheid mogelijkheid om steeds steeds nieuwe nieuwe de de tweede tweede zin rt de cursist kan zwart zin wordt zwa teksten inintetebouwen teksten bouwen vooralsnog vooralsnog zullen zullen de tweede zin lezen uitgevers bestaand leesmateriaal leesmateriaal zo zinnen na de laatste zo verder met alle zinnen multimediaal gaan vormgeven multimediaal vormgeven werken werken met met zin zin wordt aangegeven aangegeven hoeveel tijd hij hij bestaande al uitgegeven teksten hee heeft ft als heeft gedaan over het lezen van de tekst heeft gedaan voordeel dat het lezen voordeel lezen van van papier papier in in een een de leestijd de leestijd wordt bewaard bewaard en en is is echt boek normaal en mogelijk blijft blijft er erwordt wordt opvraagbaar door de docent 4 nu gewerkt aan de drie leesboekjes bij 7 43 4 bij 7 43 en met beter lezens5 zal binnenko binnenkort rt worden enmtbrlz lezen lezen met een tijdbalkje gestart er gesprekken gesta rt ook zijn er gesprekken met met het het de cursist de cursist moet in een gegeven tempo lezen nblc gaande om de teksten uit het nblc het de de tekst verschijnt in tekst verschijnt in zijn zijn geheel geheel op het 6 basisblads op cd rom basisblad cd rom te zetten scherm en de cursist drukt op een het programma elke leestekst in het programma wordt wordt start knop voorafgegaan door een gesproken gesproken een tijdbalkje een tijdbalkje begint begint te te lopen lopen zoals zoals in het samenvatting met een illustratie illustratie die die relevant relevant nieuws voor doven op de tv nieuws is voor de desbetreffende desbetreffende leestekst leestekst er zijn zijn twee tempo s in te te stellen stellen kernwoorden kemwoorden uit tekst die ook in de uit de tekst de gesproken samenva samenvatting tt ing voorkomen snel snel herkennen van grotere grotere gehelen gehelen verschijnen voor woord verschijnen in beeld woord voor woord in in de de de de cursist luiste luistert rt naar een uitgesproken zin volgorde volgorde waarin waarin ze uitgesproken worden dit en en zoekt zoekt die die op op in in de tekst op het scherm is bedoeld als opwarme opwarmertje illustratie en rtje illustratie en waar de zinnen doorelkaar geplaatst zijn zijn samenvatting samenva tt ing zijn door docent instelbaar instelbaar de de als als de cursist de goede zin hee heeft ft of uit optie kan aan of uit gezet gezet worden worden aangeklikt aangeklikt wordt wordt die die zin zin eerst nog een het programma kent vervolgens een een aantal aantal keer uitgesproken uitgesproken daarna springt de zin oefenvormen oefenvormen naar de goede plaats heeft de cursist een verkeerde zin meelezen aangeklikt aangeklikt dan dan krijgt krijgt hij een foutmelding de cursisten luisteren en lezen lezen mee mee geluid geluid en kan hij het het opnieuw opnieuw proberen proberen tekst verschijnt in in z n z n geheel geheel op op scherm scherm tekst wordt zin voor voor zin zin opgelezen opgelezen begripsvragen begripsvragen bij bij de tekst zin die wordt voorgelezen voorgelezen licht licht op op tekst verschijnt op scherm scherm de tekst kan in in twee twee tempo s tempo s worden worden de de cursist cursist kan kan de de tekst tekst naar naar keuze keuze al al of voorgelezen langzaam en normaal normaal niet niet laten voorlezen voorlezen er is een een luidsprekerknop luidsprekerknop die die ingedrukt kan worden lezen lezen op eigen eigen tempo onderaan onderaan het het scherm scherm staat een aantal tekst tekstverschijnt verschijntininz n geheelinineen z ngeheel eengrijze grijze buttons bu ttons achter elke bu button tton gaat een schaduw letter op het schaduwletter op het scherm scherm mondelinge mondelinge vraag vraag schuil schuil het gaat om om een een de cursist klikt met de de muis muis het het begin begin tweekeuze vraag tweekeuze vraag met de muis moet de de 6 het schermbeeld van oefening 27 van 7 43 de electronische letterbak instructie maak oog de cursist moet fool en g naar de goede plek slepen als die opdracht niet goed wordt uitgevoerd springt de letter terug in de bak cursist ja of nee aanklikken hoofdmenu en kan hij het programma per vraag krijgt de cursist feedback een verlaten de resultaten van de cursist worden melding of hij het goed of fout heeft geregistreerd en de leerroute is instelbaar gedaan door de docent bijvoorbeeld de volgorde als de cursist alle vragen heeft gemaakt van leesteksten en oefenvormen het verschijnt de score de score kan worden programma werkt snel zonder wach ttijden uitgeprint en bewaard en is ook opvraagbaar voor de cursist of met een duidelijke door docent niet alle teksten beslaan maar aanduiding van even wachten bij voorkeur een scherm er wordt dan ook een met blokkering van overige functies dat mogelijkheid opgenomen om door de tekst voorkomt het random indrukken van allerlei heen en weer te bladeren functies omdat de doelgroep bestaat uit echt beginnende leerders is er gekozen voor een 7 43 uit de mm machine zo sober mogelijke vormgeving wat er aan toeters en bellen is is functioneel en gericht ook bij het alfabetiseringsmateriaal van het op de doelstelling tempo lezen uiteraard ncb een zekere woordenschat 7 43 de kan de cursist op elk moment terug naar het kop erop en tempo worden twee cd roms 7 2 ontwikkeld waarmee de techniek van het lees ontwikkeld lees 2 7 43 7 43 en schrijfproces geoefend kan worden de de b tholen eindredactie b tholen oefenvormen zoals oefenvormen zoals die in de de methode methode zijn zijn 1989 ncb 1989 ncb utrecht 3 vormgegeven zijn het uitgangspunt vormgegeven uitgangspunt voor de de 3 alfa alfa nt2 nt2 niveau niveau 1 2 3 deze niveaus multimediale versie multimediale versie het het gaat gaat dus dus vooral vooral om om verwijzen verwijzen naar de doelen nederlands nederlands als als de oefening van de analyse analyse en en synthese synthese van van tweede tweede taal basiswoorden in de basiswoorden in al zijn vormen na een e e liemberg liemberg b tholen ko rt e introductie kunnen de cursisten korte 1991 1991 sve sve amersfoort amersfoo rt zelfstandig aan zelfstandig aan de de gang gang 4 4 beter lezen betrlzn de bediening de bediening van het programma is m gathier en d m gathier en d de kruyf eenvoudig er wordt geklikt gesleept eenvoudig gesleept en en 1996 1996 coutinho coutinho bussum gedropt en gedropt en bij bij een enkele oefening wordt er 5 leesboekjes bij 5 leesboekjes bij 7 43 gewerkt met een heel eenvoudige eenvoudige deel deel 1 2 en 3 tekstverwerker de cursisten kunnen tekstverwerker redactie redactie m hattink en b tholen meelezen met een voorgelezen tekstje zij meelezen zij 1994 1994 ncb ncb utrecht kunnen een ingesproken en zelf gelezen kunnen gelezen 6 het 6 het basisblad woord of zin vergelijken met met een een voorbeeld voorbeeld redactie a redactie a nederkoom uit de machine machine er flitsen woordbeelden woordbeelden over 1997 1997 nblc nblc den haag het scherm en er wordt wordt gewerkt gewerkt met met een een elektronische letterdoos het programma houdt pogingen en goede reacties bij en ook de reacties de docent docent kan kan de de vorderingen van de cursisten terughalen vorderingen terughalen de de feedback op goed feedback op goed of of fout fout is is vriendelijk vriendelijk met met een een geluid vinkje foute geluid of met een vinkje foute vraagteken woordbeelden het scherm woordbeelden komen niet op het scherm omdat le letters als tters en woorden terugspringen als vragen vragen uit het veld er een fout gemaakt gemaakt wordt wordt in komen elk in deze rubriek komen elk nummer nummer enkele enkele de software voor het het elektronisch elektronisch vragen vragen uit de praktijk aan de orde die leesboek van cinop leesboek in opdracht van cinop en bij bij 7 43 7 43 docenten insturen het docenten insturen het gaat gaat hierb hierbijij om van ncb in opdracht van ncb wordt wordt ontwikkeld ontwikkeld door door vragen vragen waarop waarop door de de redactie redactie door samen met henk sitser samen met twee twee begeleidings begeleidings deskundigen door collegae docenten of door deskundigen of collegae docenten groepen de groepen de eerste eerste cd roms cd roms worden worden gereageerd wordt soms gereageerd wordt soms zullen dat dat enkele enkele uitgegeven door uitgegeven doorhet hetnederlands nederlands centrum centrum vragen vragen zijn waarop een relatief relatief kort kort antwoord antwoord buitenlanders in utrecht buitenlanders utrecht en en zullen zullen in in de de loop mogelijk is of waarvoor verwezen of waarvoor verwezen kan kan van het volgend jaar beschikbaar jaar beschikbaar zijn worden bijdragen elders worden naar bijdragen elders soms soms om om een een enkele vraag met met een een wat wat langer langer antwoord antwoord noten 1 1 klik aan over lezen ditmaal een vraag over lezen doe doe je overar je overal e a p deveneijns e a educatief centrum oktober 1996 educatief centrum amsterdam educatief centrum amsterdam educatief centrum rijnmond rijnmond 8