Examen Schrijfvaardigheid MAVO en VBO

literatuur foru m ledoux g taalproblemen van meertalige leer lingen in moer 1 995 6 p 2i2 22 7 harjet robben jacques poell sparren op het plein effectief taal beleid voor allochtone l e erlingen op de thomas klaas schreurder moore school in tilburg hoevelaken crs 1994 examen schrijfvaardighei d video moet lezen bevorderen veel a llochtone ouders wi ll en dat hun kind goed nederlands mavo en vb o leert in het schoolblad 1 995 5 p 24 in mei zijn weer de centrale examens afgeno men via brieven en telefoontjes van docenten die betrokken zijn bij de eindexamens krijgt het cito meestal in de examentijd informatie over het functioneren van de examens ook land elijke pedagogische centra zijn bereid hun expertise in te zetten en geven hun commen taar de geluiden die het cito bereiken zijn niet altijd a lleen maar positief ook kritische kanttekeningen en vragen over onderdelen die voor de betreffende docent niet helemaal duidelijk zijn bereiken ons vakmedewerkers nederlands van het cito op deze reacties willen wij graag ingaan in opdracht van de cevo centrale examen commissie vaststelling opgaven en samen met e rvaren docenten uit het mavo en het vso construeren we het examen ons doel is om hieronder de uitgangspunten bij ons werk toe te lichten en onduidelijkheden of even tuele misverstanden uit de weg te ruimen de stand van zaken het c e ntraal examen schrijfvaardigheid voor mavo en vso biedt zoals iedereen bekend is die met deze examens te maken heeft exa menkandidaten de mogelijkheid te kiezen uit het maken van de opdrachten voor fun ctioneel schr ij ven en de traditionele stelopdrachten of het begrip traditioneel hier overigens nog op zijn plaats is is inmiddels de vraag nu functio neel schrijven al negen jaar deel uitmaakt van het centraal examen een enquete zie opste ll en en correctie voorschriften gaan heel goed samen in leven de talen juni 1994 nr 49 1 p 348 3 52 die in 1992 1993 op s oo scholen met een opleidin g 1995 3 moer 129 voor mavo en vbo is gehouden geeft infor sommige docenten vinden de puntenverdeling matie over het daar gegeven schrijfonderwijs over de verschillende scoringselement e n in het sco op de vso scholen bereidt 80 van de ringsmodel onbevredigend het gaat steeds docenten de kandidaten voor op het maken om 5 aftrekpunten terwijl de elementen van de functionele opdrachten op het examen inhoudelijk van elkaar verschillen onderzoek op het mavo is de aandacht meer verdeeld heeft aangetoond dat weging van elementen rond de 30 van de docenten richt het bij een examen van deze lengte geen zin heeft schrijfonderwijs op functioneel schrijven 30 verschil maken tussen elementen waarbij 1 2 op het opstel en 40 geeft aandacht aan beide 3 4 s of to punten afgetrokken of verdiend vormen van schrijfvaardigheid op het exa kunnen worden verandert de rangorde van de men laat ongeveer een kwart van de scholen kandidaten vergeleken met een correctie de kandidaten vrij in de keuze tussen opstel methode waarbij alle elementen 5 of zo pun en functioneel schrijven op de overige ten toegewezen krijgen nauwelijks een zo scholen wordt de kandidaten ofwel drin gedifferentieerde weging van elementen gend geadviseerd ofwel een verplichting op brengt bij een lang scoringsmodel een zeer gelegd functioneel schrijven of het opstel ingewikkelde boekhouding voor de correc te kiezen toren met zich mee reacties op functioneel schrijven op de beoordeling van het taalg ebruik zoals in de bijlage beoordeling taalgebruik wordt voor all ereerst natuurlijk de positieve geluiden geschreven is in het verleden door een aantal deze betreffen de opdrachten voor functio docenten geirriteerd gereageerd zij vinden neel schrijven die zowel wat inhoud als een zodanig gedetaill eerd model van belang vormgeving betreft goed aansluiten bij com voor beginnende docenten maar zien het nut municatief taalonderwijs voor zichzelf ervan niet in uit de hiervoor het aantal opdrachten en het aantal elementen in genoemde enquete blijkt dat s o van de het scoringsmode l bij functioneel schrijven is docenten geen bezwaar heeft tegen de voor echter aan kritiek onderhevig de vraag is of schriften die aangeven hoe bepaalde fouten de schrijfvaardigheid niet beoordeeld kan onderstreept moeten worden op grond van worden aan de hand van minder opdrachten deze gegevens zou door de cevo overwogen en aan de hand van minder beoordelingsele kunnen worden bij de beoordeling van het menten in het scoringsmodel men vindt het taalgebruik het gebruik van bepaalde correc aantal opdrachten te groot leerlingen heb tietekens facultatief te ste ll en ben te weinig tijd voor reflectie evenals het aantal scoringselementen verder wordt opgemerkt dat het onde rscheid in om een goed oordeel te verkrijgen over de c e n n niveau in het scoringsmodel tot schrijfvaardigheid van de kandidaat moet er uitdrukking moet komen de cevo heeft er sprake zijn van herhaalde meting het behoort echter voor gekozen het versch il tot uit tot de opzet van het examen functioneel drukking te brengen in de moe ilijkheidsgraad schrijven leerli ngen meer dan eenmaal te van de opdrachten en niet in het strenger of toetsen kandidaten mogen niet afhankelijk milder beoordelen van dezelfde soort zijn van een enkele schrijfopdracht bij meer opdracht bij de c examens wordt bijvoor s chrijfopdrachten is het effect van een schrijf beeld meer het accent gelegd op het invull en opdracht die de kandidaat niet zo goed ligt van formulieren bij het n examen worden niet allesbepalend tekstsoorten als het lange artikel en de en klachten over een te grote lengte van het quete gevraagd bovendien is de situatie bij examen worden serieus genomen bij het pre de n examens complexer dan bij de c exa testen van de schrijfopdrachten is de lengte het mens en worden de inhoudselementen niet aantal opdrach t en in het examen een belang expliciet in de opdracht genoemd terwijl rijk element waarmee rekening wordt gehou dat laatste bij de c examens in de regel wel den over het algemeen blijken vier tot vijf geb e urt opdrachten in 120 minuten redelijk te zijn naar ons oordeel zijn de beoordelings 130 moer 1995 3 criteria inhoud techniek opbouw con werker creatieve jong volwassene en leerling venties taalgebruik voor c en n even met de inhoud van het examen will en de belangrijk examenmakers geen uitspraken doen over normen en waarden van wie dan ook maar een andere opmerking inzake het functioneel aansluiten bij een maatschappelijk gemid schrijven betreft de van de kandidaten vereiste d elde le esvaardigh e id de vereiste leesvaardigheid is geen fout aan reacties op het op s tel het examen het is juist een essentieel onder deel ervan functioneel schrijven wil immers bij het opstel wordt het fa cultatieve correctie zeggen schrijven binnen een gegeven realis voorschrift als positief ervaren docenten vin tische c ontext dat verwerking van die con den het juist dat kandidaten volgens dezelfde text dan meespeelt in de kwaliteit van de normen beoordeeld worden maar men schrijfprodukten spreekt vanzelf daar gaat het ervaart het als negatief dat examinatoren ver immers om hier onderscheidt functioneel pli cht zijn om bij functioneel schrijven het schrijven zich duidelijk van het opstel scoringsvoorschrift toe te pa ssen terwijl men bij het opstel zelf kan besli ssen al of niet met uit het volwassenenonderwijs ontvingen wij het door de cevo aangeboden scoringsmodel een reactie op de communicatieve situatie bij te werken functioneel schrijven deze is niet geschikt uit de hierboven genoemde enquete blijkt voor deelnemers aan het volwassenenonder dat 5 3 van de onde rvraagde docenten het wijs zie t klein beernink functioneel correctievoorschrift bij het opstel facultatief schrijven in moer 1994 i p 30 3i de wil houden en 4 7 een verplicht correctie functionele schrijfopdrachten proberen aan te voorschrift wil de meningen over het dwin sluiten bij taalonderwijs dat voor de kandida gend voorschrijven van een corrrectievoor ten zowel wat inhoud als vorm betreft her schrift zijn momenteel onder docenten kenbare situaties creeert in de examens wordt nederlands dus nogal verdeeld wellicht ziet geprobeerd zo dicht mogelijk bij de overgrote de cevo in deze uitslag aanleiding om binnen meerderheid van de kandidaten aan te sluiten enkele jaren een voorstel voor verpli chte een probleem dat zich daarbij inderdaad opstelbeoordeling aan het veld voor te leggen voordoet is dat een kleine categorie deelne mers aan het dag avondonderwijs niet tot de groep jong volwassenen hoort de cevo heeft enkele jaren geleden onder zocht welke mogelijkheden er zijn om voor volwassen kandidaten aparte examens voor functioneel schrijven te ontwikkelen de extra gelden die nodig zijn voor aparte exa mens functioneel schrijven zijn echter niet beschikbaar tot slot willen wij een paar vuistregels die wij bij het construeren van het examen functioneel schrijven volgen niet onthouden het onderwerp moet liggen op het gebied van het dagelijks leven de vrije tijd sport school toekomstig werk of beroep de opdrachten moeten varieren in schrijfdoel en publiek er moeten verschillende tekstsoorten worden gevraagd ook wordt getracht de kandidaat in de geschetste situatie verschillen de rollen te laten vervullen de rol van burger 1995 3 moer 13 1