Fahrenheit 451. De temperatuur waarop boeken branden en hormonen op hol slaan.

39 fahrenheit 451 de temperatuur waarop boeken branden en hormonen op hol slaan ilse humblet fahrenheit 451 is een alternatief leesbevorderingsproject van stichting lezen dat mikt op een moeilijk te bereiken doelgroep jongeren van 15 jaar en ouder uit het beroeps en technisch onderwijs lezen is voor deze jongeren niet evident cf d haeninck e a in vonk 33 2 bovendien is het beeld dat ze van lezen hebben vaak bepaald door een schoolse context van verplichting opdracht en een zekere saaiheid fahrenheit 451 heeft de ambitie om dat beeld bij te stellen en om de jon geren wat vaker naar een boek te doen grijpen in deze bijdrage wil ik vertellen hoe dat lukt eerst leg ik uit wat het project precies inhoudt1 en vervolgens licht ik toe hoe ik er op school mee werk en wat mijn bevindingen zijn ahrenheit 451 werkt aan het imago van boeken en lezen door de leeservaring een plek te geven in de leefwereld van jongeren het project vertrekt vanuit de interesse van de jongeren en kiest voor lage drempels geen verplichte literatuur maar een leuke website waar jongeren zelf een boek kunnen kiezen dat bij hen past de site is de interactieve ingang naar de leefwereld van jongeren meer uitleg over de boekenzoeker in bijlage 1 fahrenheit 451 small en extra large in de namiddag heb ik improvisatie theater gedaan ik had nooit fahrenheit 451 start met een informatiedag op het andere boek gedacht dat ik zou in antwerpen waar het jaarprogramma uit de doeken wordt durven toneelspelen op gedaan en de deelnemende scholen een map ontvangen met een podium voor lessuggesties en praktische informatie over het programma onbekende mensen t was wel goed maar tijdens het eerste trimester worden de ingeschreven leerlingen het had langer mogen uitgenodigd voor een warmmakertje van formaat en op maat duren een dag is be kende lezers maken de jongeren tijdens een panelgesprek veel te kort enthousiast voor boeken twee bl s dit jaar katja retsin jan christopher 5 bso schepens bart de pauw veerle dobbe laere en nina deman jan feb 2004 nummer 3 33e jaargang 40 komen vertellen over hun leesleven hun meeste genante leeser varing hardop lachen met een boek in de trein of het meest ik heb veel dingen ontroerende leesmoment het dode konijntje in water bijgeleerd van deze schapsheuvel vier boeken zijn een leidraad voor het geani workshops vooral het meerde gesprek dit jaar calypso van vincent bal johan de zelfvertrouwen dat ik smet lopen voor je leven van els beerten jongens en weten heb gekregen door zelf schap van sven speybrouck koen fillet en heer der vliegen gedichtjes te schrijven van william golding met de panelgesprekken wil het f451 en voor te dragen team jongeren ervan overtuigen dat boeken ook gewoon leuk joeri 5 tso kunnen zijn met dat gevoel wordt er dan in het tweede trimester op school aan de slag gegaan de leerlingen volgen drie workshops in twee verschillende artistieke disciplines beeld beweging dans ik dacht dat dichten niet voor iedereen was muziek fotografie nieuwe media theater die gekoppeld wor weggelegd maar ik den aan een bepaald boek ze hebben de keuze uit vijf boeken ontdekte het tegendeel in fase 1 krijgen de deelnemende klassen elk eerst een work iedereen dichtte erop los shop op hun eigen school vervolgens werken ze elk met hun en er hing een aangename klas aan enkele tussentijdse opdrachten in fase 3 komen twee sfeer in de namiddag partnerklassen samen in een van de twee scholen en krijgen ze mocht ik gaan rappen gedurende een hele dag workshops van drie docenten van eerst had ik de indruk dat ik beter een ander thema mooss2 gekozen had maar de begeleider quinten de een voorbeeld klas 1 van school a en klas 2 van school b kie rapper van de groep abn zen voor het ntidepriboek van kathelijne de brauwer in fase 1 bracht er een goede sfeer krijgen ze elk een workshop beweging dans op hun eigen in toen was het school dat helpt namelijk tegen depressies in fase 2 mailen de moment aangebroken om leerlingen antwoorden op vier vragen naar elkaar onder andere ons verhaal al rappend naar voor te brengen je waarvan word jij depri en wat doe je om eruit te geraken in kon ons nauwelijks fase 3 ontmoeten de twee klassen elkaar op een van beide onderscheiden van scholen en kunnen ze in de voormiddag en in de namiddag kie professionals de ene zen uit drie workshops in dit geval beweging dans theater en deed het al wat beter dan muziek de doelstelling van de workshops is de jongeren op de ander maar het geheel een actieve manier vanuit een andere invalshoek met literatuur was fantastisch en in contact te brengen natuurlijk lieten de supporters het ook niet afweten het was een heel de jongeren worden ook af en toe verwend met extraatjes key boeiende dag waar ik strabs stickers badges en twee f451 kranten laser een goede herinneringen aan camera van stichting lezen volgt het hele jaar door het project overgehouden heb alvast het resultaat een minidocumentaire wordt vertoond op het voor herhaling vatbaar ik slotfeest in april op dat feest komen de jongeren ook nog eens kijk al uit naar de fuif op alle mogelijke manieren met literatuur in aanraking een christophe 5 tso debat over lezen een kortfilm een message party met voorge drukte literaire fragmentjes of gedichtjes 33e jaargang nummer 3 jan feb 2004 41 fahrenheit 451 vraagt een groot engagement van de school de leerkracht en de jongeren omdat het aantal deelnemers voor fahrenheit 451 extra large moet worden beperkt is ook een ik heb veel bijgeleerd small versie uitgewerkt om de scholen de kans te geven om zoals dat je op vele volgens hun eigen noden en middelen te werken rond lezen en manieren duidelijk kan boeken kostprijs per leerling xl 15 euro s 1 euro maken wat je wil en dat gedichten op verschillende manieren geinterpreteerd kunnen hoe in aanraking gekomen met het project worden ik heb maar 1 suggestie voor de toen ik op het einde van het schooljaar 2002 een informatiebro organisatoren de chure over fahrenheit 451 ontving dacht ik meteen daar wil ik workshops zouden zeker aan meewerken want jongeren uit het technisch en langer dan 1 dag beroepsonderwijs stimuleren om boeken te lezen was en is nog moeten duren zodat je steeds iets wat mij erg bezighoudt ik geloof er namelijk sterk in meer workshops kan dat ook jongeren die lezen tijdverspilling vinden valt niets mee volgen en meer kan te verdienen toch geinteresseerd kunnen raken als ze maar het bijleren juiste boek vinden maar daar ligt juist het grote probleem hoe tiffany 5 tso kan je als leerkracht elke leerling het juiste boek aanraden en die leemte heeft het f451 project volgens mij op een heel goede manier opgevuld leerlingen uit 5 bso die in september toegaven nog nooit een boek gelezen te hebben en die er aan toevoegden dat ze dat ook niet echt van plan waren hadden op het einde van het schooljaar meer dan drie weliswaar dunne boeken gelezen de boekenzoeker werd regelmatig geraadpleegd en om bepaalde boeken van een speciaal voor dit project uitgegeven reeks door het viel echt super uitgeverij averbode 3 werd zelfs gevochten de leerlingen waren mee want ik hou van ook superenthousiast over de workshops en het slotfeest maar dansen en zeker als je ik vermoed dat dit eerder te maken had met het aanbod meis vrienden erbij zijn de jes dan met het aandeel literatuur maar heiligt het doel in dit meisjes waren heel tof specifieke geval de middelen niet en sommigen waren heel mooi de sfeer in onze groep was zalig f451 speelt in op verschillende types van en ik heb toch wel iets leerlingen verschillende smaken en bij geleerd het einde voorkeuren van de dag was eigenlijk triest want ik moest al die schone grosso modo kan ik mijn leerlingen tso tuinbouw en biotech meisjes achterlaten niek en bso tuinbouw wat hun leesgedrag betreft in vier cate christophe 4 tso gorieen onderverdelen en voor elke categorie heeft het project iets te bieden jan feb 2004 nummer 3 33e jaargang 42 1 leerlingen die graag en veel lezen dit zijn de witte raven enkele meisjes via de boekenzoeker wordt hun smaak ver ruimd ze lezen bijvoorbeeld ook al eens iets anders dan in de voormiddag had dirk bracke de voor veel jongeren toch wel moeilijke over ik besloten om te gang van jeugd naar volwassenenliteratuur wordt ook ver rappen met de zanger gemakkelijkt omdat de boeken op de boekenzoeker van abn in de website door elkaar staan namiddag heb ik circustechnieken 2 leerlingen die eventueel wel willen lezen maar niet weten gevolgd het was wat ook voor hen is de boekenzoeker de ideale vind een van de leukste plaats uitstappen die ik met de school ooit 3 leerlingen die niet graag lezen maar het wel doen omdat gemaakt heb het moet zij worden gestimuleerd door enthousiaste ver nico 4 tso halen van klasgenoten of door de panelgesprekken met bekende lezers na de dag met de bl s vragen zoveel leerlingen spontaan om een van de besproken boeken te lezen dat ik met wachtlijsten moet werken 4 leerlingen die lezen haten en alles proberen te doen om niet te moeten lezen o a besprekingen kopieren van het internet hier ligt de echte uitdaging maar vooral via de negen dunne boekjes van averbode lukt het om ook die ik heb me echt rot leerlingen aan het lezen te krijgen de boekjes hebben niet geamuseerd zeker alleen hun omvang mee maar ook de behandelde onder met de groep waarin ik werpen spreken hen aan het gaat vaak over hun eigen her zat uiteindelijk hebben kenbare leefwereld bovendien blijken ze achteraf toch erg we in de namiddag een trots te zijn dat ze uiteindelijk toch een boek helemaal uitge klein dansje geoefend lezen hebben er zijn veel meisjes naar komen kijken ik had wel een beetje op welke manier werk ik ermee schrik maar als het gedaan was hebben in het begin van het schooljaar gaan we met de klas in het com we veel applaus puterlokaal zoeken op de boekenzoeker website de leerlingen gekregen ik zou dit kiezen twee boeken die ze graag zouden willen lezen nog veel meer willen vervolgens brengen we een bezoek aan de plaatselijke biblio doen zeker met zo n theek waarmee we zeer goed samenwerken als de bibliotheek mooie meisjes te veraf gelegen is kan de leerkracht ook zelf met het lijstje naar kevin 4 tso de bib gaan dat betekent echter nog meer administratief werk en een klassikaal bezoek aan de bib biedt ook het voordeel dat de leerlingen ter plaatse nog eens kunnen rondneuzen en vaak vragen om meer dan een boek uit te lenen 33e jaargang nummer 3 jan feb 2004 43 we spreken een datum af waartegen de leerlingen het boek zullen lezen de leerlingen uit het bso lezen minstens twee boeken per schooljaar en vullen een lectuurfiche in die later ook nog mondeling kan worden toegelicht zie een voorbeeld waarmee ik werk in bijlage 2 de leerlingen ik heb voor de uit het tso lezen minimum drie boeken en maken een uit workshop graffiti gebreidere boekbespreking waarin de inhoud de perso gekozen ik ben zeer nages de structuur het vertelperspectief het thema etc blij met mijn keuze aan bod komen en die een plaats krijgt in hun leesdossier omdat ik dankzij deze ze maken voor elk boek ook een verwerkingsopdracht workshop een nieuwe zoals bijvoorbeeld het ontwerpen van een andere cover hobby heb ontwikkeld voor en achterkant met korte inhoud en kritiek een sinds die dag heb ik al interview met het hoofdpersonage het bedenken van drie mooie grote drie vier andere titels voor het boek en toelichten van de bewerkte graffiti s keuze zie ook talent voor taal 4 gemaakt in skateparcs enzo ik vind het wel de leerlingen brengen het boek mee naar de klas en ver spijtig dat het verboden tellen aan hun klasgenoten of ze het boek zouden aan is en of afraden en waarom cf dagboek op canvas in axel 3 tso boekenbeursperiode op die manier maken ze hun klas genoten vaak warm voor een boek daarnaast zijn er dan de vele bovenvermelde acties die ervoor zorgen dat we eigenlijk een heel schooljaar met onze neus in de boeken zitten maar niet noodzakelijk op de traditionele manier fahrenheit 451 is eigenlijk een positieve imagebuilding voor lezen lezen is niet voor saaie nerds maar ook voor blitse coole gasten en meisjes eigenlijk zou je kunnen stellen dat fahrenheit 451 indirect aanzet tot lezen het stimuleert de hormonen4 die op hun beurt jon geren aan het lezen zetten voor de leerkracht betekent het wel wat extra werk maar resultaat verzekerd als je er het leerplan op naslaat merk je al snel dat heel veel leerinhouden via het project gerealiseerd kunnen worden leerlingen leren o a tekstervarend te lezen met behulp van de boekenzoeker website kunnen ze een persoonlijke leeslijst samenstellen ze maken kennis met informatiekanalen de bibliotheek internet en de bereidheid om literaire teksten te lezen en over hun eigen leeservaring te spreken groeit aanzienlijk daarnaast mogen we zeker ook de meerwaarde voor hun affectieve sociale en motorische ontwikkeling niet ver geten een greep uit de teksten die de leerlingen vorig schooljaar schreven na de work shops leert al gauw dat er ook op dat vlak veel werd bereikt ilse humblet p a kta horteco de bavaylei 116 1800 vilvoorde ilse humblet pandora be jan feb 2004 nummer 3 33e jaargang 44 noten 1 de informatie over het fahrenheit 451 project is een sampling van alle teksten die ik gekregen heb van ems depreeuw verantwoordelijke voor het project bij stichting lezen meer info 2 voor de uitwerking en de begeleiding van de educatieve workshops deed stichting lezen een beroep op mooss vzw een landelijke jeugddienst erkend en gesubsidieerd door de vlaamse overheid sinds 1981 is mooss actief op het vlak van actieve kunsteducatie het leren van en over kunsten via actieve artistieke expressie in de domeinen beeld theater dans nieuwe media fotografie en muziek 3 bij de start van het project werd aan uitgeverij averbode gevraagd om een aantal romans uit te brengen voor moeilijke lezers uit technisch en beroepsonderwijs enkele boekjes van de reeks van negen vallen erg in de smaak bij leerlingen uit het beroepsonderwijs ze zijn erg dun minder dan 100 pagina s ze ogen hip en de behandelde thema s spreken hen aan top vijf niets is alles wat hij zei van nic balthazar geluk in een pil van martina de ridder stefan everts wereldkampioen van willy dewolf adres hemelboog van guillaume gueraud en de grap van gerrit janssens 4 de contacten met leerlingen van andere scholen waren een echt succes na een dag workshops werd er met veel spijt afscheid genomen en op het slotfeest werd er op klaarlichte dag gedanst en dat zonder dat er een druppel alcohol geschon ken werd 33e jaargang nummer 3 jan feb 2004 45 bijlagen bijlage 1 de boekenzoeker boekenzoeker be de boekenzoeker is een website die jongeren van 15 tot 18 helpt bij het vinden van een boek een zoekmachine voor boeken de site werd ontwikkeld voor het fahrenheit 451 project van stichting lezen en kan door iedereen geraadpleegd worden bezoekers worden van bij het begin geconfronteerd met een dilemma natuurlijk lees ik boeken of waarom zou ik boeken lezen daarna peilt de site naar de interesses van de bezoekers lees je graag verhalen die echt gebeurd zijn of lees je liever boeken die spannend zijn maar misschien heb je helemaal geen zin in lezen omdat de liefde toch zoveel belangrijker is geen nood de boekenzoeker suggereert een aantal romanti sche boeken of misschien kijk je veel liever naar de film een lijstje verfilmde boeken is het resultaat daarnaast kan je ook boeken zoeken op titel auteur of trefwoord de boekenzoeker bevat een evenwichtige mix van boeken voor de jeugd en voor vol wassenen iets oudere en recente boeken dikke en dunne boeken naast romans is er ook aandacht voor websites strips kunstboeken kranten en tijdschriften die keuze werd bewust gemaakt om het begrip lezen te verruimen elke week is er een tip van de week en zo wordt de site langzaamaan uitgebreid ook suggesties van jongeren leerkrachten bibliothecarissen helpen om de boekenzoeker bibliotheek te laten groeien per boek verschijnen de bibliografische gegevens met het aantal pagina s een afbeel ding van de cover een korte inhoud en een omschrijving waarom dat boek nu net een aanrader is af en toe wordt voor meer leesvoer doorverwezen naar een of andere website lezers kunnen ook commentaar toevoegen aan een boek was het boek superspannend nam het je mee naar andere werelden of was het net bijzonder lang dradig of te moeilijk geschreven zo kunnen anderen uit betrouwbare bron vernemen wat collega lezers van het boek vonden bij elk boek is er dus heel wat informatie te vinden de boekenzoeker is een ideaal instrument als je op zoek bent naar een boek dat bij je past jan feb 2004 nummer 3 33e jaargang 46 bijlage 2 voorbeeld van een lectuurfiche naam klas afgeven op datum titel auteur uitgeverij aantal blz a boekbespreking 1 vat het verhaal kort samen 2 wat is het hoofdthema wat zijn de motieven bv liefde corruptie discriminatie etc 3 verklaar de titel 4 geef een korte beschrijving van een aantal belangrijke personages uiterlijk karak ter relatie tot andere personages 5 waar speelt het verhaal zich af 6 wanneer speelt het verhaal zich af b persoonlijke evaluatie 1 algemene waardering omcirkel het cijfer dat je aan dit boek zou willen geven 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 zeer slecht zeer goed in welke mate ben je het eens of oneens met de volgende beweringen omcirkel een cijfer van 1 tot 10 33e jaargang nummer 3 jan feb 2004 47 2 thema het hoofdthema van dit verhaal boeit mij 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 helemaal helemaal niet mee eens mee eens 3 personages de meeste personages in dit verhaal worden op een geloofwaardige manier beschreven 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 helemaal helemaal niet mee eens mee eens 4 taalgebruik de taal in dit verhaal spreekt mij aan 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 helemaal helemaal niet mee eens mee eens 5 betrokkenheid ik voel mij op een of andere manier betrokken bij de personages en of de gebeurtenissen 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 helemaal helemaal niet mee eens mee eens 6 een aanrader ik zou anderen aanraden dit boek ook eens te lezen 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 helemaal helemaal niet mee eens mee eens jan feb 2004 nummer 3 33e jaargang 48 t u s s e n d o o r centrum nascholing onderwijs het centrum nascholing onderwijs cno is een fusie van twee voormalige nascholingscentra cbl en cvd die deel uitmaakten van de verschillende universitaire instellingen die sinds 1 oktober 2003 de eengemaakte universiteit antwerpen vormen het cno organiseert de komende maanden onder meer de volgende cursussen taalbeschouwing overgang basisonderwijs naar secundair onderwijs taalbeschouwing is toch meer dan spraakkunst hoeveel aandacht wordt in het basisonderwijs aan taalbeschouwing besteed dat zijn enkele vragen waarop deze nascholing een duidelijk antwoord wil geven er worden twee sessies ingericht een voor leraren basisonderwijs en 1ste graad secundair onderwijs en een voor leraren 2de graad so omdat het wenselijk is dat leraren elkaars concept en leerinhouden leren kennen volgen alle deelnemers beide sessies begeleiding ides callebaut jan t sas mark van bavel datum woensdag 21 april 2004 van 14 tot 17 30 uur vakoverschrijdend professionaliseren van vakgroepen datum woensdag 3 maart 2004 van 14 tot 17 uur suicidepreventie bij jongeren in scholen datum donderdag 4 maart 2004 van 9 30 tot 12 30 uur basiscursus communicatie data donderdag 4 en vrijdag 19 maart 2004 van 9 30 tot 16 30 uur omgaan met agressie op school datum 9 maart of 13 mei 2004 van 9 30 tot 16 30 uur omgaan met depressie op school datum vrijdag 23 april 2004 van 9 30 tot 12 30 uur of van 14 tot 17 uur faalangstbegeleiding basistraining datum dinsdag 11 mei 2004 van 9 30 tot 16 30 uur postacademische vorming socio emotionele leerlingbegeleider in het so deze opleiding wordt gespreid over twee jaar en bestaat elk jaar uit 12 verplichte cursusdagen 1 keuzemodule start september 2004 remediering management van remediale hulp datum donderdag 11 maart 2004 van 9 30 tot 16 30 uur inschrijvingen en inlichtingen cno ua campus drie eiken universiteitsplein 1 2610 wilrijk tel 03 820 29 60 fax 03 820 29 57 e mail cno ua ac be het cursusaanbod is ook on line beschikbaar op 33e jaargang nummer 3 jan feb 2004