Geboekt en niet geboekt. Bespreking van en aanvullingen op een vademecum NT2.

geboekt en niet geboekt bespreking van en aanvullingen op een vademecum nt2 jes leysen ann de schryver er gaat tegenwoordig geen les meer voorbij in de lerarenopleiding nederlands aan anderstaligen die wij geven of we verwijzen wel twee a drie keer naar een goed voorbeeld in het boek nederlands als tweede taal in de volwasseneneducatie hulstijn e a 1996 naar een verhelderend stuk theorie naar een interessant dis cussiepunt hoog tijd dus om dit werk eens grondig te bespreken nederlands als tweede taal in de volwasseneneducatie voortaan nt2 ve bespreekt een tiental belangrijke onderwerpen uit het nt2 onderwijs op een duidelijke gestructureerde en tegelijkertijd genuanceerde manier er werkten tien verschillende auteurs aan dit boek mee ze spreken vanuit de lespraktijk en kaderen hun ervaringen binnen wetenschappelijke achtergronden e onderwerpen zijn in volgorde wat vroeger door toekomstige lesgevers van de hoofdstukken achter nt2 of door docenten in de lerarenopleiding gronden didactiek culturele bij elkaar gesprokkeld moest worden uit aspecten luisteren spreken allerlei artikels en op allerlei conferenties zit lezen schrijven woordenschat nu voor een groot stuk in dit werk samen grammatica alfabetisering en toet dat betekent uiteraard een flinke brok lec sing dan volgen nog twee uitgebreide tuur nt2 ve is geen boek dat je even vlot bijlagen leergangbeoordeling en leermid jes doorleest van voren naar achteren wel delen nederlands als tweede taal de is het een overzichtswerk waar toekomsti hoofdstukken over de vier vaardigheden en ge nt2 lesgevers aan volwassenen heel dat over woordenschat en grammatica zijn wat kunnen uithalen en waarnaar ze vaak opgedeeld in theorie en praktijk hoewel we zullen teruggrijpen heel wat termen en de indruk hebben dat de grens tussen bei standpunten uit de nt2 didactiek worden de door de verschillende auteurs vrij arbitrair verhelderend en juist uitgelegd ervaren les is gelegd is die koppeling theorie praktijk gevers zullen zeker nog nieuwe leuke zeker een van de sterke kanten van dit ideeen voor hun lessen kunnen opdoen en boek hier geen getheoretiseer over metho opnieuw aangezet worden tot zinvol des die vanuit een universiteitskamertje uit nadenken over bepaalde oefenwijzen en gedokterd werden maar die alleen in doelstellingen verder zijn er heel wat voor vacuumsituaties werken beelden en situaties uit de lespraktijk in dit mei juni 1999 nummer 5 28e jaargang boek opgenomen die bij menig lezer een degelijk glimlach van herkenning zullen oproepen de verzorgde lay out en de vaak heel het ene hoofdstuk is het andere niet recente literatuurreferenties vormen een bij luisteren lezen grammatica en komend pluspunt alfabetisering zijn zeker uitschieters in posi tieve zin culturele achtergronden en toetsing zijn naar ons aanvoelen eerder zwak wat ons verder nog in de positieve doelgroep zin is opgevallen toen we de verschillende hoofdstukken doorlazen de redactie waarschuwt er in haar voor woord voor dat het boek niet bedoeld is in het hoofdstuk achtergronden staat een voor zelfstudie voor wie geen ervaring heeft zeer interessant overzicht van de verschil met nt2 onderwijs eigenlijk zijn we het met lende taalonderwijsmethodes en benade die beperking niet eens we denken dat ringen en bespreekt men de mogelijke nt2 lesgevers zonder ervaring hoe dan ook invloed van taalonderwijs op de natuurlijke veel aan dit boek kunnen hebben of ze het verwerking zeer goed is dat men in het nu zelfstandig verwerken dan wel in een hoofdstuk didactiek terecht de aandacht opleiding tot lesgever meer zelfs we zijn doet verschuiven van de leerkracht als alles ervan overtuigd dat ook toekomstige lesge weter naar de leerkracht als begeleider een vers voor andere talen en in andere vormen andere rol voor de leerkracht dus die kan van onderwijs dan de volwasseneneducatie resulteren in nieuwe werkvormen in de klas uit dit werk heel wat kunnen halen zelfleerzaamheid bij cursisten en een hoger rendement het ontwikkelen van cul wat bijvoorbeeld geldt voor het eenvoudig turele alertheid en het zoeken naar overeen formuleren van grammaticaregels nt2 is komsten tussen verschillende culturen is de ook zinvol voor omgaan met grammaticare kern van het naar ons aanvoelen te lange gels in andere talen de bespreking van de hoofdstuk culturele aspecten problematiek rond leeservaring in je eigen taal tegenover die in een nieuwe taal is voor de vier vaardigheden dan bij luisteren elke taaldocent interessant hetzelfde geldt wordt een zeer goed overzicht gegeven van voor de fasen die je moet volgen bij woor wat de cursisten moeten kunnen begrijpen denschatonderwijs of bij spreekvaardigheid alhoewel we het een tekort vinden dat men en zo zouden we nog talloze punten kun voorbijgaat aan het principe van concen nen opnoemen het is reeds meer dan eens trisch luisteren een luisterdidactiek waarbij gebleken dat het nt2 onderwijs tot vernieu doorheen meerdere luisterrondes van glo wingen en kritische reflecties leidt die ook baal luisteren naar details toe wordt voor andere vormen van taalonderwijs boei gewerkt positief in het hoofdstuk lezen is end zijn zelfs voor nt1 we verwijzen hier het onderdeel over doelen en doelgroepen voor graag naar kroon vallen 1996 en en het aansluitende praktijkgedeelte voor de schryver 1998 beginners bij spreken gaat men te snel over de onderwerpen spreekangst en cor rectie we geven verderop een aantal sug gesties in het hoofdstuk schrijven gaat terecht veel aandacht naar de procesmatige 28e jaargang nummer 5 mei juni 1999 benadering van het schrijfonderwijs ook de graag een aantal aanvullingen en didacti concrete uitwerking van een correctiesys sche tips mee teem is zeer zinvol het hoofdstuk woordenschat heeft een eer instructies der zwak praktijkonderdeel maar een goed stuk theorie met sterke argumenten voor in een boek als nt2 ve moet zeker meer systematisch woordenschatonderwijs bij staan over het belang van het goed geven grammatica daarentegen zijn de praktijk van instructies de auteur van het hoofdstuk voorbeelden zeer bruikbaar we geven ver luisteren vermeldt het luisteren naar en derop zelf nog suggesties om te werken begrijpen van instructies door de studenten aan de vorm van taaluitingen van cursisten wel als een aandachtspunt p 79 maar cf mediatoren het hoofdstuk alfabetise gaat heen over de leerkrachtvaardigheid om ring leest als een trein maar dan geen van instructies ook goed en verstaanbaar te for van de nmbs al is dat precies niet voor muleren we denken dan niet zozeer aan iedereen een evidentie alle facetten die bij eenvoudige opdrachten als kom binnen of het proces van leren lezen en schrijven een neem je cursus p 8 of veel voorkomende rol spelen worden stapsgewijs belicht de instructies zoals welk woord hoort niet terminologische en technische kant van het thuis in het rijtje of hier zijn drie woorden hoofdstuk toetsing ging onze pet wat te kies het juiste woord om de zin aan te vul boven wij hadden graag concrete voor len maar wel aan moeilijkere opdrachten beelden bij do s and don ts van toetsen zoals die optreden wanneer men met infor gezien het onderscheid tussen verschillen matiekloven en carrousels gaat werken de soorten toetsen en de voorbeelden van dergelijke communicatieve werkvormen bestaande toetsbatterijen vonden we dan kunnen ondanks een schitterende voorbe weer wel zinvol reiding volledig de mist ingaan wanneer de leerkracht er niet in slaagt duidelijk over te brengen wat de studenten moeten doen waar met welk materiaal en in welke volgor hiaten en suggesties de we verwijzen voor een volledige weer gave van al onze tips graag naar de we hebben echter ook een aantal funda schryver e a 1998 een bijdrage in vonk mentele negatieve opmerkingen die betref 27 3 hier herhalen we ter illustratie twee fen vooral een paar opmerkelijke hiaten tips die onze leerkrachten in opleiding heel onder andere wat bepaalde recente ontwik belangrijk blijken te vinden kelingen betreft in wat volgt geven we mei juni 1999 nummer 5 28 e jaargang tip 1 vraag niet heb je het begrepen maar laat de leerders herhalen wat er van hen ver wacht wordt zo controleer je of de instructie aangekomen is en die herhaling is op zich zeker bij beginners een goede oefening in luisteren en spreken tip 2 geef bij een oefening in meerdere fasen niet alle materiaal tegelijkertijd want dat werkt verwarrend geef indien mogelijk enkel de instructie die bij een bepaalde les fase hoort en deel het nodige materiaal pas uit wanneer een bepaalde groep aan een bepaalde fase toe is nt2 in andere vakken mediatoren een ander punt dat ons inziens niet mag een hiaat dat we hierboven vermeldden is ontbreken is de aandacht voor nt2 in dat er te licht over het probleem van andere dan taalvakken en algemeen in klas spreekangst wordt heengegaan we menen sen met een klein of groot aantal andersta spreekangst bij volwassenen aan twee lige leerlingen zowel nederland als belangrijke aspecten te mogen toeschrijven vlaanderen hebben op dat gebied reeds enerzijds is er de inhoudelijke spreekangst heel wat werk verricht zo werd in mensen durven of kunnen niet praten nederland de brochurereeks taal in de klas omdat ze bang zijn iets te zeggen dat de ontwikkeld met meestal heel haalbare tips anderen niet interessant vinden of omdat ze om een aantal taalproblemen bij anderstali niet weten wat te zeggen soms hebben ge leerlingen op te vangen hajer e a 1993 leerders ook gewoon geen zin om iets te 95 voor vlaanderen werkte het steunpunt zeggen we tonen verderop aan hoe men nt2 in leuven een hele reeks lessen met bepaalde werkvormen die binnen taak wereldorientatie voor de basisschool uit gericht werken vaak gehanteerd worden met inachtneming van tips als zorg voor deze spreekangst kan opvangen visualisering geef opdrachten waarbij een leerling op niet verbale manieren kan tonen spreekangst hee ft bij volwassenen echter dat z hij iets begrijpt aankruisen teke ook vaak een andere kant een waar kinde nen van gorp te versch zeker nu ren zich niet of nauwelijks om bekommeren klassen met leerlingen met verschillende vormelijke spreekangst dat wil zeggen dat moedertalen en verschillende culturele ach volwassenen bang zijn om fouten tegen de tergronden in de steden eerder norm dan grammatica te maken ze vrezen dom te lij uitzondering beginnen te vormen mag de ken als ze veel fouten maken in nt2 ve aandacht voor nt2 niet beperkt blijven tot worden een aantal relevante tips gegeven in de lessen nederlands zelf verband met foutencorrectie onder andere op p 210 maar wij menen dat een bepaal de correctiemogelijkheid ten onrechte niet wordt vernoemd en die willen we hier 28e jaargang nummer 5 mei juni 1999 toelichten juist omdat ze die vormelijke de inhoud ervan suggereert een verbale spreekangst kan helpen overwinnen zonder regel verloopt immers in de tijd en kan daar dat de taalleerder wezenlijk in zijn commu om geen signaalwaarde hebben wat nictatieve doel gestoord wordt men nodig heeft is representatie waar van de vorm zo direct mogelijk ook de een belangrijke correctiemethode in onze inhoud weergeeft dit houdt in dat de gram eigen lessen nederlands aan anderstaligen maticale regels moeten herleid worden tot is het gebruik van bijvoorbeeld allerlei kleine een soort handelingstekens een soort of grote gebaren om een bepaalde fout aan verkeerstekens zodat bliksemsnelle toe te geven wij denken onder andere aan de passing mogelijk wordt draai met twee vingers die veel leerkrachten onbewust maken als de leerders tegen de sinds 1983 is men gelukkig hoe dan ook inversieregel zondigen morgen ik ga naar afgestapt van verbaal geformuleerde gram luik niets revolutionairs dus maar de maticaregels bij nederlands aan anderstali mogelijkheid wordt onderbenut doordat ze gen en is men het belang gaan inzien van vaak enkel onbewust door leerkrachten het visualiseren van grammatica via voor wordt gebruikt laten we eerst kort de beelden het gebruik van kleuren e a theoretische achtergrond van dergelijke daarvan geeft nt2 ve trouwens bijzonder gebaren of tekens bekijken we citeren hier degelijke illustraties bijvoorbeeld op p 205 voor uit baten e a 1983 206 ook een inductieve manier van wer ken van voorbeelden naar regel en niet hoe komt het dat grammaticaregels die andersom doet grammatica meer beklijven door de studenten begrepen worden of blijft echter het feit dat er te weinig gebruik zelfs van buiten gekend zijn toch niet toe wordt gemaakt van tot handelingstekens gepast worden bij actieve taalproductie de herleide grammaticaregels ook mediatoren reden waarom een verbaal geformuleerde genoemd omdat ze als bemiddeling dienen grammaticale regel geen link biedt met de tussen de inhoud van de grammaticaregel realiteit van het spreken is dat hij niet als en de toepassing ervan met een aantal directe stimulus dienst kan doen om de mediatoren uit onze eigen lespraktijk hopen inhoud van de regel te vatten moet de stu we aan te tonen dat dergelijke tekens dent steeds 1 een omweg maken naar de bewuster ingezet zouden moeten worden verbale formulering hij moet dus een soort door leerkrachten wij gebruiken onder metataal gebruiken waarbij de vorm van de andere grammaticale regel op geen enkele manier voorbeelden van mediatoren de twee draaiende vingers voor de inversieregel morgen kom ik later een groot blad met een rode letter t voor de presensvervoeging van de derde persoon enkelvoud hij werkt niet veel mei juni 1999 nummer 5 28 e jaargang een uitgeknipt papieren hart of twee handen die in elkaar grijpen voor de regel dat in de nederlandse hoofdzin onderwerp en persoonsvorm bij elkaar staan ik woon ook in brussel en niet ik ook woon in brussel een groot gebaar met de duim van rechts naar links en dus voor de cursisten van links naar rechts om aan te geven dat in bijzinsconstructies het werkwoord achteraan komt te staan omdat ik morgen later kom en niet omdat ik kom morgen later een echte tang voor de regel dat het tweede werkwoord na een hulpwerkwoord op het einde staat trouwens de tangconstructie genoemd ik ga morgen rijst kopen en niet ik ga morgen kopen rijst zinnen als ik ga morgen praten met de buren laten we op dit moment buiten beschouwing dergelijke mediatoren dienen meestal niet in feest en hen de steeds langer wordende eerste instantie om een regel uit te leggen zin telkens met hun handen laat aanwijzen immers als je zonder meer een papieren op de benen van een echte tang been 1 ik hartje toont snapt niemand de link met ga en op het einde been 2 praten en in onderwerp en persoonsvorm samen je de tussenruimte alle complementen dan kunt er net zo goed een andere regel aan krijgt ook die tang handelingswaarde na koppelen een collega frans gebruikt deze enige inoefening volstaat het enkel naar de mediator voor de regel dat persoonlijk en tang te grijpen die natuurlijk altijd klaarligt reflexief voornaamwoord in het frans om iemand ik ga eten rijst bliksemsnel te steeds samen staan je me lave en niet doen omzetten in ik ga rijst eten de je lave me als je echter op het ogenblik mediator zorgt immers voor een flits die dat je grammatica expliciteert telkens een nauwelijks onderbrekend werkt we kunnen hartje rond het onderwerp en de persoons het vergelijken met theoretische rijlessen vorm van de voorbeeldzinnen tekent heb je wie voor het eerst voor zijn rijbewijs stu een associatiefase waarin dat hartje hande deed zal heel bewust moeten instuderen lingswaarde krijgt voor die regel het ligt dat een rode cirkel met in het midden een voor de hand dat die associatiefase sneller horizontale witte streep betekent dat je een verloopt naargelang de mediator dichter bij straat in die richting niet in mag wie echter de inhoud van de regel ligt het weze duide een tijd rijdt maakt die analyse niet meer en lijk dat een vierkantje weinig zin zou heb heeft gewoon iets van oh dat bord ik mag ben na de associatiefase volstaat het dan hier niet in zo werkt het ook met mediato het hartje omhoog te steken om iemand ren voor grammaticale regels bliksemsnel ik ook woon in brussel te doen corrigeren naar ik woon ook in het belang van die mediatoren voor fouten brussel correctie bij spreken ligt na deze uitleg en voorbeelden voor de hand de leerkracht als je taalleerders een zin als lk ga praten kan bij klasgesprekken en dergelijke media achtereenvolgens laat aanvullen cumule toren gebruiken om de vormfouten van stu rend met bijvoorbeeld in de pauze in de denten te verbeteren zonder dat de leerder gang met de andere studenten over het echt onderbroken wordt omdat de correc 28e jaargang nummer 5 mei juni 1999 tie dankzij de mediator razendsnel kan total physical response gebeuren meer nog de leerkracht kan zelfs preventief werken en daardoor de vormelij we menen dat het ontbreken van aandacht ke spreekangst van veel volwassenen voor de rol van mediatoren in nt2 ve mis opvangen door een mediator al te gaan schien wel te maken heeft met een ander gebruiken voor een mogelijke fout optreedt hiaat waarop we hier nog even willen als iemand een zin begint met straks kan ingaan algemeen wordt er bijzonder weinig je al meteen de draaibeweging inversie aandacht besteed aan het gebruik van maken om maar een voorbeeld te geven gebaren tekens handeling en beweging in wij werken zelf in onze klassen vaak op taalonderwijs tpr total physical res deze manier en hebben ook veel van onze ponse wordt in een paragraafje p 30 uit leerkrachten in opleiding ertoe aangezet gelegd en er wordt later volgens de index bijna altijd wordt er positief op gereageerd slechts twee keer naar verwezen deze ook door de taalleerders zelf methode waarbij taalverwerving wordt gekoppeld aan het uitvoeren van acties en los van het belang voor foutencorrectie wil die intussen toch wel grote bekendheid len we ook in verband met visualisering van geniet is voor het onderwijs nederlands grammaticaregels op het enorme belang aan anderstaligen te belangrijk geweest van mediatoren wijzen sommige mediato om er niet uitgebreider op in te gaan ren kunnen immers meteen zonder de associatiefase dienen om een regel voor niets over het grote belang ervan in alfabeti het eerst uit te leggen als je van ik naar seringsgroepen zo goed als niets over het hij zij overstapt bijvoorbeeld bij het thema feit dat het een uitstekende manier is om zich voorstellen en je houdt bij het nadruk het principe receptief gaat vooraf aan pro kelijk uitspreken van de t aan het werk ductief dat ook tot de verworvenheden van woord ook het blad met de rode t het moderne taalonderwijs behoort toe te omhoog dan begrijpt ook een leerder met passen niets over de manier waarop tpr in weinig of geen linguistische kennis de gemodificeerde vorm kan dienen om na te regel en vallen explicitering van de regel en gaan of taalleerders een bepaald woord associatiefase volledig samen ook kan een begrepen hebben en dat zowel bij begin mediator opnieuw ingezet worden bij com ners als bij gevorderden woordbete plexere regels zo gebruiken we in onze kenissen kunnen immers vaak ook tot een eigen klassen het hartje voor onderwerp en mediator herleid worden om maar een werkwoord samen opnieuw om met weinig voorbeeldje te geven een sneltrillende woorden via een voorbeeldzin op bord uit te beweging met beide vuisten kan de beteke leggen dat het woordje omdat ook een nis van het woord aardbeving niet verklaren hart vormt met het onderwerp waardoor maar wel ondersteunen als student a zich een menage a trois ontstaat en het werk achteraf niet herinnert wat een aardbeving woord zich boos uit de voeten maakt zo is volstaat het vaak dat gebaar opnieuw ver mogelijk weg u lacht de studenten door student b te laten maken en hee ft de ook maar het werkt leerkracht tegelijkertijd zekerheid dat b het woord wel begrijpt we verwijzen voor het werken met pictogrammen en andere tekens ook op beginnersniveau graag naar de schryver 1989 in vonk 19 3 mei juni 1999 nummer 5 28 e jaargang body grammar taaltaken als geheel wordt er aandacht gegeven aan de verschillende taalelemen ook over de bijzonder boeiende combinatie ten woorden taalhandelingen grammati van tpr met visualisering van grammatica ca en niet andersom het valt buiten het via body grammar vinden we niets deze opzet van dit artikel om hierover in extenso werkwijze waarmee wij voor het eerst ken door te gaan we verwijzen graag naar de nismaakten via sprenger 1994 bestaat erin bibliografie er is inmiddels veel over taak dat de woorden van een zin op losse bla gericht werken geschreven en soms vrezen den geschreven worden die dan uitgedeeld we dat het een holle term wordt een mode worden aan een overeenkomstig aantal stu woord een etiket dat te pas en vooral te denten zij moeten dan vooraan in de juiste onpas wordt gebruikt hoe dan ook een volgorde gaan staan door bepaalde woor aantal werkvormen die gangbaar zijn binnen den door andere te vervangen bijvoorbeeld taakgericht werken kunnen zeer inspirerend ik door hij of door woorden toe te voe en verfrissend zijn voor de klaspraktijk we gen bijvoorbeeld omdat of moet zullen beperken ons hier tot werken met verdeelde andere studenten ofwel ook vervangen informatie ook informatiekloven genoemd moeten worden ofwel zich moeten verplaat en carrousels sen deze werkwijze blijkt heel geschikt voor het visualiseren van heel wat regels in een klas heb je altijd cursisten die het van de nederlandse taal inversie bij vragen hoge woord voeren en anderen die zich wat inversie bij een ander zinsdeel voorop tang afzijdig houden dat zijn de cursisten die constructie bijzinsconstructie scheidbare nooit uit zichzelf wat zullen vertellen en die werkwoorden en blijkt ook leerders met geen antwoord formuleren op vage klassi weinig of geen linguistisch bewustzijn tot kaal gestelde vragen zoals wat zou jij doen enige taalreflectie te kunnen brengen als of heb jij al eens zoiets meege maakt vertel eens andere cursisten voe len zich wel meteen geroepen om taakgericht werken desnoods volledig naast de kwestie iets te vertellen er zijn meer algemene principes nt2 ve werd in 1996 in nederland gepubli die gelden voor spreekvaardigheidstraining ceerd in het overzicht van de verschillende zoals geef mensen een duidelijk spreekdoel taalonderwijsmethoden en benaderingen ze moeten op het einde van de spreekoefe vinden we als laatste item de communica ning komen tot een bepaald product en tieve methode p 31 rond diezelfde geef hen ook een concrete inhoud vraag periode kwam in vlaanderen het boek van niet wat doe jij allemaal om het milieu te de von werkgroep nt2 op de markt beschermen maar geef hen een aantal taakgericht taalonderwijs een onmogelijke concrete milieutips waarop ze moeten taak hierin werden voor het eerst in het reageren of die ze moeten rangschikken nederlandse taalgebied de theoretische uit of bijvoorbeeld waarom steken mensen gangspunten en een aantal praktische invul een volle fles water in de spoelbak van hun lingen voor taakgericht onderwijs gegeven toilet om bij elke spoelbeurt 1 liter water het steunpunt nt2 ontwikkelde deze taal uit te sparen methode in vlaanderen bij taakgericht taal onderwijs staat zelfontdekkend leren door een ander algemeen geldend principe is dat motiverende taaltaken centraal vanuit de communicatie fluency voor vormcorrect ws 28e jaargang nummer 5 mei juni 1999 held accuracy moet komen dit wordt afrondend nog dit enkel bereikt als mensen spreekkansen krij gen en daarvoor is klassikaal werken niet toeval of niet maar veel van de recente rendabel groepswerk biedt hier mogelijk aanvullingen die hier genoemd zijn komen heden waarbij je ervoor moet zorgen dat in allemaal uit vlaanderen en daarmee belan het groepswerk de bijdrage van iedere deel den we bij ons belangrijkste punt van kritiek nemer van belang is om de taak tot een de titel van het boek zou nt2 ve in goed einde te kunnen brengen dat moet je nederland moeten zijn want er wordt nau als leerkracht inbouwen en een manier om welijks verwezen naar of vergeleken met dat te realiseren is het verdelen van de ontwikkelingen in vlaanderen niet alleen informatie over de verschillende deelne het taakgericht werken komt uit vlaanderen mers informatiekloven creeren de ene ook op andere gebieden hee ft vlaanderen deelnemer weet andere dingen dan de heel wat te bieden op nt2 vlak nergens anderen zo wordt zijn haar bijdrage nood vinden we iets over het tijdschrift dat u nu in zakelijk in het gesprek handen hebt en dat zeer vaak bijdragen rond nt2 bevat nergens iets over de u kan ook nog een stap verder gaan de wekelijkse wablieft krant die oorspronkelijk taak wordt als het ware opgesplitst in twee bedoeld was voor zwakke volwassen nt1 fasen waarbij in de eerste fase een groep lezers maar die inmiddels op grote schaal aan het werk is om een stuk van de taak te voor nt2 doeleinden gebruikt wordt volbrengen parallel werken er dan groepjes nergens iets over de erg degelijke in aan andere facetten van de taak na een vlaanderen ontwikkelde handboeken bepaalde periode moet het werken aan de spreekrecht voornamelijk gebruikt in de deelfacetten afgerond worden en worden basiseducatie en vanzelfsprekend geschikt de groepen herverdeeld hier is aandacht voor zelfstudie en in klasverband bij hoger voor instructies zie boven van wezenlijk geschoolde beginners we vinden niets belang ook het overdenken van concrete over het certificaat nederlands als vreemde herverdeling is belangrijk je kunt met ver taal examens die in bepaalde opzichten schillende kleur of nummerkaartjes werken vergelijkbaar zijn met de staatsexamens als je aan deze organisatorische dingen nt2 maar die al veel langer bestaan en in voorbijgaat ontstaat er een ongekende verschillende landen georganiseerd worden chaos en zou je als leerkracht onterecht en dat is nog maar wat ons zo onmiddellijk deze zeer zinvolle werkvorm afvoeren de te binnen schiet herverdeling gaat meestal als volgt vanuit de groepjes in de eerste ronde wordt tel moeten we aannemen dat de nederlanders kens een deelnemer gepikt en die vormen gewoonweg niet weten dat er in vlaanderen samen een nieuw groepje zo zijn alle deel ook veel goed materiaal voor nederlands facetten voor het vervullen van de taak aan als tweede taal aan volwassenen bestaat wezig ook hier is ieders bijdrage vereist dat lijkt ons onwaarschijnlijk alleen al op de structurele cooperatie zo krijgen de deel door nederland en vlaanderen jaarlijks nemers het gevoel dat hun bijdrage belang samen georganiseerde conferentie het rijk is en we hebben gemerkt dat zelfs de schoolvak nederlands kunnen de talrijke meest timide cursisten enthousiast mee aan bijdragen van vlamingen op nt2 gebied de slag gaan niet over het hoofd gezien worden ook het themanummer taakgericht taalonderwijs mei juni 1999 nummer 5 28 e jaargang vit van het tijdschrift moer werd grotendeels systeem in nederland komt ons dan weer met bijdragen uit vlaanderen gevuld overgestructureerd voor en de nederlander kan op zijn beurt iets leren van de grotere zijn de auteurs dan misschien gestruikeld individuele vrijheid die de nt2 lesgevers in over het feit dat onze terminologie niet altijd vlaanderen krijgen dezelfde is als de hunne wij zouden een terminologische vergelijking juist een inte wij willen ons eigenlijk niet over de redenen ressante aanvulling vinden alsook een ver van deze ernstige lacune uitspreken maar gelijking tussen de verschillende lescircuits we houden onszelf in alle bescheidenheid nt2 in vlaanderen en nederland wel sterk aanbevolen om ze op te vullen toegegeven wij hebben in vlaanderen niet als er van dit werk een herdruk komt dat er zo n uitgekiend schema van inburgerings een herdruk komt dat hopen we van harte trajecten p 21 en vlaanderen zou best het is erg jammer dat wij het boek in de wat meer structurering en doorverwijzing in lerarenopleiding nt2 voortdurend aanra zijn nt2 onderwijs kunnen gebruiken het den terwijl het bijna overal uitverkocht blijkt jes leysen ann de schryver p a universiteit antwerpen uia departement didactiek en kritiek universiteitsplein 1 2610 wilri jk e mail leysen uia ua ac be noot 1 het betreft de lerarenopleiding nederlands aan anderstaligen die aan de universiteit antwerpen uia georganiseerd wordt onder leiding van prof dr fr daems ze omvat drie vakken theoretische achtergronden hospiteerstage en sta ge totale studiebelasting 450 uren 2 we willen hier helga gehre expliciet bedanken zij is niveauverantwoordelijke alfabetisering bij het centrum voor basiseducatie in antwerpen ze las en becom mentarieerde dit hoofdstuk voor ons i 28e jaargang nummer 5 mei juni 1999 bibliografie ge re censeerde publicatie hulstijn j r stumpel b bossers c van veen red nederlands als tweede taal in de volwasseneneducatie handboek voor leerkrachten in de volwasseneneducatie amsterdam meulenhoff educatief 1996 281 p isbn 90 280 2228 7 75 nlg aanvullende bibliografie instructies de schryver a j leysen j van den hauwe waar moet ik gaan zitten wat moet ik doen het geven van duidelijke instructies bij taken vonk 27 3 januari februari 1998 p 33 40 the british council language teaching and learning programmes a video based teacher training package at certificate level programme 8 giving instructions 1993 nt2 in andere vakken appel r red het nederlands in de niet taalvakken lezingen van de algemene conferentie van de nederlandse taal en letteren 1992 s gravenhage stichting bibliographia neerlandica 1994 voorzetten 42 geudens v r rymenans fr daems nederlands in de niet taalvakken eindrapport antwerpen ufsia 1992 goossens g n bogaert bij ons op school spreken ze geen nederlands een verhaal over nederlands als instructietaal vonk 22 3 januari februari 1993 p 9 19 met aanvullende bibliografie door rita rymenans p 20 22 hajer m d hartveldt t meestringa wat vraag je me nu vragen en antwoorden bij vakteksten lesmateriaal en docentenhandleiding lelystad stichting ivio enschede slo 1995 een recensie van deze publicatie door v geudens is verschenen in vonk 27 2 november december 1997 p 57 59 hajer m t meestringa e wagemans red taal in de klas lelystad stichting ivio slo 1993 1995 negen brochures met adviezen en tips voor onderwijs aan meertalige leerlingen omvang gemiddeld 20 p van gorp k leren dat doe je gewoon leren leren in wereldorientatie onderwijs in de basisschool in r rymenans h de jonghe red het schoolvak nederlands verslag van de twaalfde conferentie amsterdam beigem stichting hsn te verschijnen mei juni 1999 nummer 5 28 e jaargang mediatoren baten l a de geest a de schryver aspecten van een pedagogische nederlandse grammatica voor anderstaligen in vlaanderen werkblad voor nederlandse didactiek 11 2 1983 p 55 67 de schryver a see it say it werken met pictogrammen en andere tekens op beginnersniveau vonk 19 3 januari februari 1989 p 36 43 meijboom m s vink grammatica wat waarom en hoe over het belang van vereenvoudigen visualiseren en ordenen van regels les vaktijdschrift nederlands aan anderstaligen 6 36 augustus 1988 p 10 14 tpr bensmann a enkele kritische kanttekeningen bij total physical response taalkrant rsot 2 5 1987 p 14 16 de bakker i e a nieuwe ideeen over tweedetaalverwerving krashen en asher les vaktijdschrift nederlands aan anderstaligen 2 11 12 juni 1984 p 33 37 de ru e tpr handleiding en lesboek voor nederlands als 2de taal baarn fontein 1989 zandbergen e taal koppelen aan lichamelijke actie met total physical response samenwijs mei 1995 body grammar sprenger r body grammar headway teacher s magazine 1994 1 taakgericht werken kroon s t vallen red het verschil voorbij onderwijs nederlands als eerste en tweede taal in nederland en vlaanderen den haag sdu uitgevers stichting bibliographia neerlandica 1996 voorzetten 51 moer tijdschrift voor het onderwijs in het nederlands in de lijn van de leerder taakgericht taalonderwijs themanummer 1997 6 nieuwenhuijsen p m red het schoolvak nederlands verslag van de elfde confe rentie leeuwarden 1998 verschillende bijdragen besteladres hsn staniastate 57 nl 8926 lb leeuwarden r 28e jaargang nummer 5 mei juni 1999 rymenans r h de jonghe red het schoolvak nederlands verslag van de tiende conferentie amsterdam beigem stichting hsn 1997 verschillende bijdragen besteladres centrum voor didactiek ufsia prinsstraat 13 2000 antwerpen steunpunt nt2 het steunpunt nt2 van de ku leuven ligt aan de basis van taakgericht werken in vlaanderen en nederland ze ontwikkelden verschillende materialen onder andere taakgericht taalonderwijs in beeld drie video s over taakgericht werken in verschillende onderwijscircuits besteladres steunpunt nt2 blijde lnkomststraat 7 3000 leuven tel 016 32 53 67 von werkgroep nt2 taakgericht onderwijs vonk 24 5 mei juni 1995 p 3 9 en verschillende bijdragen in volgende vonk nummers von werkgroep nt2 taakgericht taalonderwijs een onmogelijke taak taalcahiers deurne antwerpen plantyn 1996 vlaanderen boeken a i schuurmans vocb spreekrecht handleiding audiocassette dis kette en werkboek lier van in 1996 de schryver a learning another language from form to function to interaction in j van der auwera fr durieux l lejeune english as a human language to honour louis goossens munchen lincom 1998 p 144 153 devos r h fraters vanzelfsprekend nederlands voor anderstaligen multimediale leergang voor geschoolde anderstaligen tekstboek werkboek woor denlijst 2 videocassettes en 3 audiocassettes leuven acco 1996 wablieft de duidelijkste krant van het land verschijnt wekelijks en is te verkrijgen in de betere krantenzaak besteladres frankrijklei 64 2000 antwerpen tel abonnementen 03 213 81 70 e mail abonnementen vocb be mei juni 1999 nummer 5 28e jaargang