Documenten
19 lausberg handbush der literarische rhetorik miinchen 1960 zie pag 262 20 dean en bryson hst ii delen elk artikel in drieen inleiding romp slot 21 spieghei h l twe spraeck ruygh bewerp kort begrip rederyck kunst ed w j h caron groningen 1962 pag 185 22 zie lett erscheppen stencilverslag van t v d heuvel ped did inst utr 23 zie dijkstra s artikelen in levende talen 1970 24 zie ook dijkstra p en t v d heuvel in meermoer 1 pag 76 e v 25 boersma u de syntaxis op de lagere schoolo groningen 1960 26 over logisch denken en opstel zie men emmet e r logisch denken aula 73 utrecht etc 19676 pag 13 e v gedachtenruil met p g en w w dr o p de redac ti e van mo er heeft me gevraagd de g edachtemuil al direc t bij he t verschij nen van dit artikel heel kort te beginnen ik doe dat graag maar om te beginnen wil ik p g en w complimenteren en dat waarachtig niet om een fraai dekzeiltje te trekken over een stapeltje bezwaren het belang van hun artikel is m i tweeledig in de eerste plaats demonstreren ze overtuigend dat ee n theor etische a n alyse va n e en commu ni catiedaad in taal het opstel de kortste weg wijst naar praktische verbetering in de tweede plaats zijn ze r ealistisch en toetsen op heldere wij z e hun denkbeelde n aan de praktijk waar ik van die denkbee l den afwijk trek ik hun eige n principes door ik dacht da t een iets verfij nder analyse dan die va n dean en bryson tot consequent i es leidt die p g en w welkom zul len zijn in een artikel dat b i n n enkort in levende talen verschijnt zet ik uit e en dat voor het info rme ren de ei sen van waarheid en representativiteit fun damenteel zij n met representat i vi t e it bedoel ik daarbij dat informat i e di e ni et compleet is kan zij nd in ie der geval alle oor deel smogeli j kheden moet ope n lat en uit die eisen va n waarheid en represen t at ivite it vo lgt dat een i nformatief opstel niet op een opgegeven titel mag en kan word en geimprov iseerd en daar m ee ve rvalt de br ai nstorm techni ek als mi ddel om he t feiten m ateriaal bij elka ar te kr ij gen de f e ite n moete n door documentatie door vragen aan betrouwbare mondelinge of schriftelijke bron nen bij ee ngebr ac ht worden ook het overtuige nde ov erredend e sa m en p ersuas i eve opstel moet van wa r e 48 informat i e g ebrui k maken wi l het vo l doen aa n de mini m a l e e i sen van more l e aanvaardbaarheid bij een hogere m orele standaar d is ook representativiteit va n de infor matie noo dzakel ijk men m ag niet i e m an d tot een oordeel brengen door alle andere oordeelsmoge lijkheden zoveel mogelijk af te sluiten ook dit soort opste l kan dus niet buiten docu m entatie alleen voor de derde categorie opstel het diverterende 1 ka n ik de brai n stor m en de aangevoerde associatietechnieken geheel aanvaarden dit is ook he t eni ge soort dat men al improviserend op een opgegeven titel goed kan schr ij ve n waarheid noch representativiteit van de dingen die erin voorkomen zi j n voor de lezer van wezenlijk belang het gaat er allee n om in hoeverre he t gesch re vene voor effectief tijdverdrijf tot en met de meest verheven categor i ee n daarvan in de literatuur zorgt ik zou dan ook onder verwij zin g naar mij n spelregels voor het com municatie spel opstel 2 aan p g en w w il l en voorst ellen hun gedachten verder uit te bouwen verder zou ik graag een bondgenootschap met ze wi llen sluiten tegen de ongediffere ntiee rde opstelopgave op opgegeven t itel voor zov er dit opstel informatief of pe rsuasief moet zij n is het m i volstrekt realistisch aan te to nen met de stukken e n de brokken d at het al leen na voorafgaande en apart te beoordelen docu mentatie tot een zinnig einde is te bre ngen creatieve technieken voor stofverzameling zi jn geheel op hun plaat s bij de cre atieve opdracht voor een diverteren d opstel of aan dit soort opstel een zo primaire plaats moet wor den inge r uimd als dijkstra voor ogen schij n t te staan is een vraag apart deze is niet te beantwoorden zonder e en helder inzi c ht in de onderwijsdoelstellingen en in het over drachtsmechanisme in het schrij ve n van verschillende soorten communicatie 1 evo c atief vind ik minder juist want in formatie en persuasie kunnen heel wel evocatief moeten zijn waarschijnlijk vindt men de meeste evocatie in de div erterende communicati e men denke aan de literatuur maar een gelij kstel ling lijkt m e niet veran twoord 2 in levende talen 275 februari 1 97 1 pag 77 83 de jongens hebben de pest aan nederland s gesprek m et a c f van dij k directeur van de r k m t s i n rotterdam heleen wientjes een en ergiek man bewegelijk vaak op het puntje van zijn stoe l hij praat m et z n mond en met z n h anden ik he b d e indruk da t hij zijn woorden b eet pakt e n n aa r m e t o e sch ui ft wat hij zegt is welov e rwogen m aar hij sp re ek t snel driftig nu en d an zet di e b and re corder m aar aan m aar ik vlo ek we l eens tussendoor een korte soms half afgemaakte vraag is voor hem voldoend e 49