Geen tien voor taal

een tien voortaal in de maanden september en oktober van het vorig jaar verscheen in acht afleveringen het educatieve programma een tien voor taal van jef rademakers op de beeldbuis circa 300 000 personen hebben ernaar gekeken voor een educatief programma is dat een zeer hoog aantal om een tien voor taal is evenals om het a cl o m advies over zinsont eden een heftige discussie losgebarsten vaak emotioneel zonder aanvoering van degelijke argu menten ook ten aanzien van een tien voor taal proberen we terzake te komen we laten een voor en een tegenstander aan het woord tineke krol heeft aanvankelijk meegewerkt aan het programma maar is er later uitgestapt is tegen en henk lammers is voor tineke kro l geen tien voor taa l ergens in oktober zondagmiddag tussen sport van mensen om elkaar te begrijpen en het avondeten een uitzending van de open onder het gezang dragen mooie meisjes het school schoolbord binnen klappen het open de titel op het scherm komt aflevering 6 van de cursus van de cursus verschijnt een tien voor taal uitdrukkingsvaardigheid voor de zesde keer opeens een gesis sst sst de klas valt stil de komt een openingsscene in beeld samengevat uit leraar postema komt binnen het scenario wordt het de les kan beginnen hij schetst in het kort waar een klaslokaal met typische open schooldeelne het in aflevering 6 over zal gaan mers kabaal van jewelste een maakt zich los en zingt een lied de hele klas zingt het refrein te scene 1 neur van het lied het gaat bij taal niet om goed een bed draaitin beeld vrouw in bloemeijespy of fout maar om gelukt of niet gelukt taal is jama krulspelden in nestelt zich in de kussens geen absoluut regelsysteem maar een afspraak schenkt zich een glas goedkope wijn in ballroom 20 muziek klinkt uit de wekkerradio zij grijpt een staanbaar voor een heer aan een tafeltje verderop kasteelroman en gaat lezen een gedachtenstem roept ze dat het een schandaal is wat die surina ve rtolkt flarden tekst de vrouw gaat geheel in mers zich denken te kunnen permitteren de heer het lezen op hoort de storing op de radio niet wijst haar er rustig op dat ze verkeerd leest niet verstrooid tipt ze de as van haar siga re t in het glas de surinamer maar een econoom uit aerdenhout wijn drinkt er even later van ze merkt evenmin heeft gestoken geheel onterecht heeft de politie dat haar man binnenkomt als haar echtgenoot de surinaamse student geslagen de vrouwmoet met beide handen de broek van zijn slobberige tenslotte toegeven nadat ze eerst nog wat ideeen streepjespyjama ophoudend het bed instapt en over surinamers en bewoners van aerdenhout haar groet spreekt ze hem met de naam van de ten beste heeft gegeven romanheld aan en weert vervolgens zijn zoenen toelichting t is moeilijk om bij het lezen van de af de man pakt daarop teleurgesteld beeldro krant los te komen van je vooroordelen soms man over geheimagent x lijkt het wel alsof vastgeroeste meningen een sc e ne uit de leraar zegt o a het volgende soort leesblindheid veroorzaken je ziet wat an veel mensen komen er zelden of nooit toe een ders dan er in werkelijkheid staat surinamers boek te lezen voor hen gaat de oude grap wilt u da s automatisch foute boel voor een hoop men een boek kopen nee dank u ik heb al een boek sen net als turken of homofielen of voetbal nog op als een kasteelroman of de tv voor ont supporters worden zij in de krant genoemd dan spanning zorgt waarom zou u dan zo n dik boek worden zij al bij voorbaat vereenzelvigd met kwa gaan lezen misschien omdat er nog andere rede lijke zaken laten we bij het lezen van de krant nen zijn om te gaan lezen je kunt lezen uit onze oogkleppen afzetten en natuurlijk zouden nieuwsg i erigheid je wilt weten wat er in de we sommige journalisten ook best wat helderder reld gebeurt wat andere mensen denken en voe kunnen schrijven len als je een goede kennis van de wereld om je heen hebt betekent dat dat je je beter in die scene 4 wereld kunt handhaven man probeert geagiteerd formulieren in te vullen voor de aanvraag van een rijbewijs vrouw breit scene 2 en kijkt intussen naar de tv vrouw leest advertentietekst waarin een mixer de man hapert als hij iets moet invullen achter wordt aangeprezen vervolgens leest ze in de con geslacht wat hebben ze ermee te maken de sumentengids een beoordeling van de mixer dan vrouw sust zet gewoon je naam je geboorteda de gebruiksaanwijzing door schakelaar 4 te ver tum en bij geslacht klein dat moeren ze weien draaien stelt u de juiste er staat niet welke anders krijgje geen rijbewijs ze mijmert verder voltage in dat het fantastisch is datje met een druk op de tenslotte maakt ze na lezing van een recept be knop van de computer alles over mensen te we slag klaar mixer ingeschakeld knal en rook ten kunt komen ze zullen je nooit iets vragen wolken paniek even paniekerig bladeren in het wat ze niet willen weten uiteindelijk haar ad telefoonboek en dan de zaak gebeld he he even vies om dan maar gewoon man in te vullen zitten ze raakt verzonken in het korte verhaal tip van de leraar heb je meer ruimte nodig om uit een damesblad iets te melden hecht gewoon een extra papier wederom commentaar van de leraar onder ande aan het formulier als u iets niet begrijpt vraag re het dan aan de instantie die het formulier toe niet alle teksten lees je op dezelfde manier het zond en als u vindt dat u niet iets over strikt per is het beste een gebruiksaanwijzing hardop te le soonlijke omstandigheden hoeft te zeggen pro zen en steeds het apparaat waar de gebruiksaan testeer gerust als het u te gortig wordt wijzing bij hoort naast je te hebben en te probe ren sc e ne 5 achtereenvolgens lezen een paar mensen het scene 3 zelfde berichtje in de krant niet alle informatie er zit een vrouw op een terras ze zit zich vrese is voor ieder even belangrijk ze reageren en han lijk op te winden over wat ze in de krant leest delen verschillend op grond van hun kennis en steekpartij in de spuistraat duidelijk ver belang bij de zaak 21 de leraar o a denk bij al wat je hoort of leest communicatieve situaties en het normatieve in wat heeft het met mij te maken zo haal je uit taalgebruik te relativeren de opzet is nu na een tekst de informatie die voor jou van belang inventarisering van vragen problemen en behoef is ten met betrekking tot taalgebruik van de cur sisten veel voorkomende communicatieve situa te gen ste llinge n ties te tonen vanwege de herkenbaarheid voor de kijkers wor in een eerste bespreking in februari van het den de communicatieve situaties geordend rond vorige jaar met jef kademakers zijn we het er de taalgebruiksvormen praten luisteren schrij over eens geworden dat taalvaardigheden en akti ven lezen de cursus besteedt in twee slotafleve viteiten niet aan te leren zijn via een korte tvcur ringen aandacht aan de relatie taal en massa susdie pretendeert het hele terrein van uitdruk media hieronder wordt begrepen middelen als kingsvaardigheid te bestrijken taalhandelen en woordenboek telefoon telegram en taalgedrag het vergroten van bekwaamheden daarin leer je van nieuwslezers interviews op tv door zelf te handelen al of niet in oefensituaties mede ondersteund door reflectie op dat hande ik vind het jammer dat media pas aan het eind len van het programma gepland is je mist zo een mij lijkt dat de tv exempels zou kunnen tonen kans om te laten zien waarom je bepaalde midde waarin mensen problemen herkennen benoemen len technieken mijn part trucjes gebruikt om je en oplossingen vinden bij hun handelen in com programma helder en boeiend te maken ik zeg municatieve situaties het schriftelijk materiaal dit omdat ik weet dat jef kademakers al lang zou dan aanwijzingen en hints voor oefensituaties sterk pleit voor het vak media opvoeding dat al kunnen geven van groot belang is dan natuurlijk op de lagere school gegeven zou moeten worden duidelijk te zijn op grond van welke criteria je ik herkende veel in dit stukje taaluitingen niet deze exempels kiest isoleren van het geheel van de communicatieve situatie relativeren van ik zou liever zeggen pro wat zegt jef kademakers hierover blematiseren van taalgedragsconventies maar af gezien daarvan bleef veel mij vaag ik vat zijn korte schets over uitgangspunten en in de tijd die volgen zou wilde jef kademakers opzet van de cursus uitdrukkingsvaardigheid onze gesprekken benutten om snel de tijd kort samen dringt concrete onderwerpen voor sce nes vast te taal is een middel om adequaat op te treden en stellen en op basis daarvan tekstschrijvers aan het te reageren in allerlei sociale situaties er zijn werk te zetten auteurs te claimen alsmede mensen die die situaties niet goed aankunnen zij studio en decorfaciliteiten hebben moeite hun gedachten te formuleren zij mijn doel was in eerste instantie helderheid krij begrijpen niet goed wat er in geschreven of gen over uitgangspunten en opzet en de functie gesproken teksten gemeld wordt zij kennen een van het programma als een zogeheten bezigheids aantal conventies niet bijvoorbeeld hoe begin je bepaald programma om daarna en daaruit de een brief het gevoel van tekortschieten onder consequenties voor inhoud en vorm te trekken mijnt het zelfvertrouwen het zelfvertrouwen wordt extra op de proef gesteld door het onjuiste idee dat taalgebruik onderworpen is aan stricte regels die aangeven wat onjuist of juist taalge bruik is een belangrijk doel zal zijn in de cursus praktische adviezen te geven voor taalgebruik in de tekst leest door na het register u kunt het register uit dit nummer halen door voorzichtig de nietjes open te buigen het register eruit te halen en de nietjes weer dicht te buigen 22 vaagheid v ersimpeling en arroga nti e kunnen maken ja eigenlijk wel maar een onterecht idee dat de wat mij in het stukje trof was het volgende nieuwe etiquette doe maar gewoon gedeeld wordt door mensen die juist eisen stellen en zich vaagheid eraan kunnen houden met betrekking tot wat ge adequaat optreden en reageren in allerlei socia woon is in verschillende situaties le situaties is voor veel mensen een probleem soms hebben zij moeite met duidelijk formule jef kademakers zegt nu dat een niet geheel wel ren wat ze willen zeggen soms lukt het hen niet willende lezer enige vaagheid versimpeling of ge in uit aan hen gerichte schriftelijke mededelingen moraliseer kan lezen in zijn schets maar dat het de essentie van de boodschap te halen duidelijk moet zijn dat hij erop uit is naar aanlei wellicht op de huidige minister president na zal ding van wensen van open schooldeelnemers geen mens beweren altijd en overal zonder enige scenes te tonen waarop bovenstaande kritiek niet moeite zich helder begrijpelijk en acceptabel uit van toepassing is te drukken wat is jef kademakers bekend van om die scenes te maken wil hij weten wat er zoal de groep mensen voor wie het programma be aan wensen met betrekking tot communicatieve doeld is en hun specifieke feitelijke problemen vaardigheden in de proefprojecten genoemd het recht om informatie te geven te vragen en wordt eigen conclusies te trekken wanneer en over welke gevoelens onderwerpen kan mag niet ge wensen van open schoolcursiste n sproken worden met andere woorden welke relatie legt jef kademakers tussen feiten en de in een volgende bijeenkomst komen we terug op beleving ervan uit de sociaal economische con de wensen van open schooldeelnemers heel text van de mensen voor wie het programma is dom nodig ik voor die bespreking niet een aantal bedoeld en hun taalhandelen mensen uit die in de locaties werken maar vertel ik wat ik zelf ben tegengekomen of gehoord of versimpeling gelezen heb ze begrijpen gesproken taal niet bijvoorbeeld door het gebruik van moeilijke woorden en veel voorkomende vragen jargon door politici en journalisten ik wil leren zonder fouten te spellen het lukt hen niet op papier te zetten wat ze ik wil nette brieven leren schrijven aan instanties kwijt willen bijvoorbeeld omdat ze niet weten ik wil leren ontleden hoe een brief te beginnen ik wil de krant leren lezen met deze opmerkingen lijkt inadequaat optreden als ik er alleen voor kom te staan wil ik weten in sociale situaties verengd te worden tot tekort hoe ik dingen moet regelen die nu mijn man schietende presentatie geringe woordenschat doet formulieren invullen etc onvoldoende op de hoogte van conventies zoals over maatschappelijke onderwerpen meepraten aanhef van brieven onvoldoende doorzien van in een gezelschap vergadering mijn mond open grammaticale of stilistische structuren natuur durven doen lijk is dit een belangrijk punt maar onlosmakelijk ik wil me kunnen laten gelden hiermee verbonden is het belang hebben bij en niet van de sokken laten praten iets terug weten het op de hoogte zijn van de besproken zaak te zeggen en dat niet pas achteraf bedenken vorm inhoud en intentie horen onlosmakelijk niet laten afschepen bij arts bij schoolleiding bij elkaar begrijpen waar het over gaat wat er werkelijk aan de hand is arrogan ti c een belangrijk deel van onzekerheid is te wijten het blijkt dat mensen in eerste instantie die din aan het onterechte i dee dat er met bet r ekking tot gen noemen die te maken hebben met wat men taalgebruik vlijmscherpe scheidslijnen te trekken sen zich herinneren van het vak taal op school zijn tussen goed en fout het zal verhelderend gaandeweg blijkt het veel complexer te zijn en zijn duidelijk te maken dat het be l angrijkste gaat het om toch eigenlijk is dat we ons goed verstaanbaa r wat te zeggen weten 23 wat te zeggen durven mate waarin het onderwerp amusant valt vorm te dat in heel duidelijk aan te geven communicatie geven herhaaldelijk hoor ik wat in hilversum als ve situaties kunnen doen met andere woorden de vuistregel geldt mensen kijken puur voor de lol vorm de presentatie kunnen afstemmen op con naar de tv tracht dus mensen middels leuke text en situatie vondsten te strikken voor het accepteren van be niet alleen wordt onmacht en of onvermogen langwekkende inhoud mijn tegenwerping dat het onderwerpen in benoembare situaties aan de orde gevaar groot is dat de verpakking de inhoud zelf te stellen aangegeven wordt krijgt geen bijval ook onmacht onvermogen uitingen naar inhoud veertig scenes worden bedacht ze zijn bedoeld en vorm te verwerken te beoordelen een aantal factoren die bij communicatie een rol spelen het accent ligt vooral op sociaal psycholo ik denk dat geen taalles om die reden iets zal gische te tonen bijvoorbeeld stemming hou opleveren als niet eerst aan de orde komt erva ding ook geven enkele scenes meer technische ringen van onmacht en onvermogen of met an informatie hoe orden ik mijn gedachten alvo dere woorden als het vergroten van de mogelijk rens de pen op papier te zetten wat te doen als heden tot taalhandelen niet verbonden blijft met ik niet weet hoe een woord geschreven wordt eren een proces dat zien oordelen en handelen iedere scene zal gevolgd worden door commen in de werkelijkheid van de deelnemers inhoudt taar van de leraar om die reden stelde ik jef kademakers voor te zoeken naar verhalen waarin mensen geconfron als de scenes zijn vastgesteld ga ik in op het ver teerd met een bedreigende situatie elkaar opzoe zoek samen met een collega het boekje af te ma ken met elkaar uitzoeken wie ze om opheldering ken bij aflevering 5 en 6 ik vraag wel inzage in kunnen vragen wie en op welke manier ze tot de scenario s definitieve tekst van de scenes en luisteren kunnen dwingen zodat hun opmerking commentaar van de leraar dit om niet dubbel gehoord wordt werk te doen ik vertelde jef k ademakers over de introductie een beknopte aanduiding van scenes en commen film bij het thema wonen waarin dat proces taar wordt mij toegestuurd ik lees het stuk en van uiten van gevoelens van onzekerheid apathie bel jef kademakers ongerust op het komt mij woede getoond wordt van mensen die de dupe voor dat in veel gevallen de essentie van wat dreigen te worden van een transactie in huizen scenes en commentaar bedoelden aan te tonen zij besluiten samen te overleggen vragen te for onder tafel is geraakt ik herhaal mijn verzoek de muleren schriftelijk in te dienen verzoeken tot uitgeschreven teksten van aflevering 5 en 6 toe te openheid van zaken te formuleren op het ant sturen jef kademakers besluit daarop mij de woord te bezinnen anderen te mobiliseren en teksten van alle afleveringen te laten lezen en stappen te nemen om betere voorwaarden af te vraagt mij dat zorgvuldig te doen en ze van com dwingen inhoud en vorm van taalactiviteiten ko mentaar te voorzien hij vindt dat ik aan dat kar men in overleg en na veel wikken en wegen tot weitje prioriteit moet toekennen boven het wer stand ken aan het boekje zouden deze mensen in het taalprogramma van ik haal de teksten op lees ze en schrik ervan jef kademakers niet opnieuw aan het woord na uitvoerig overleg met jef kademakers stemt kunnen komen zou het bijbehorend schriftelijk deze erin toe de helft van de scripts die uitgetikt materiaal geen oefeningen aanwijzingen kunnen moeten worden omdat er heel spoedig filmopna bevatten die anderen op het idee brengen de mes gemaakt zullen worden opzij te leggen en gesignaleerde barrieres aan te kunnen met mij voorstellen voor wijzigingen en alterna jef kademakers meent dat het programma geen tieven te bespreken documentair karakter dient te hebben iedere af we bespreken de controversiele scenes jef levering moet op zichzelf staan en moet een aan kademakers is bereid een aantal in het oog lopen tal luchtige gespeelde scenes bevatten waarvan de storende fouten te herzien maar niet de het onderwerp aanleiding is voor commentaar teneur ik besluit niet langer aan het programma van de leraar mee te werken b ij het ontwerpen van de scenes lijkt een sterk selectiecriterium bij jef k ademakers te zijn de 24 oubollig moraliserend en respectloo s wordt maar komt niet op het idee de minister te vragen hoe ko p ers aan het geld komen om in dat een ander nog niet genoemd bezwaar tegen de geval overbodig produkt te kopen tekst van de scenario s is vind ik het oubollige moraliserende karakter van de tekst van de leraar tenslotte het voornaamste bezwaar minachting i k noem een paar voorbeelden respectloosheid voor mensen enscenering en tekst mikken op herkenbaarheid door de doel veel mensen staan vaak met de mond vol tanden groep bij ambtenaren artsen je ziet er zo tegen op bange vrouw in ziekenhuis zegt als zij de ene arts dat je niet weet hoe je je moet gedragen handel tegen de andere hoort zeggen daar schaar ik me toch net zo als wanneer je praat met je buren geheel achter amice schaar gaan jullie zeg wat je denkt en vindt in jouw eigen woorden ook nog in me knippen en op jouw manier afl 1 zielig truttend hangen ze boven een invulformu lier nippen in bed aan goedkope wijn en dragen het is verstandig rekening te houden met non slobberige afzakkende pyjama s ze praten opge verbale factoren vriendelijkheid uiterlijk al of wonden over de drukke straat en reppen dan in niet spraakgebrek hebben al of niet uit de mond een protestbrief over een omvergereden tuinka ruiken zulke dingen hebben nu eenmaal grote bouter en vergeten glad om over het gevaar voor invloed op wat er in de praktijk gebeurt en het is hun kinderen te spreken burgemeester en jour verstandig er rekening mee te houden nalist wijzen hen op wat ze wel hadden moeten schrijven wie het onderspit dreigt te delven gaat over van de boekverkoper stapt de huiskamer in waarin twistgesprek op scheldpartij zelfs op vechtpartij een niet al te indrukwekkende boekenkast ik dus houd het hoofd koel loop weg en kom er bemerk tot mijn grote vreugde dat ik mij hier in later op terug een geletterd milieu bevind nora slavin der fara s veel sambal graag ontboezemingen van n aar aanleiding van de scene waarin de chef geen een straatmadelief uit djakarta etc ongelijk wil bekennen lach om het kleinzielig gedrag je hebt er weinig ieder denkt over amusanterigheid van de talloze aan om gelijk te hebben als je chef voortaan daar pikante grappen wat ie wil boereleverworst met om een hekel aan je heeft een e want hij is van een boer zegt een schilder die een vrouw helpt bij het schrijven van een wie macht heeft spreekt vaak kleinerend dat is foutloos gespelde brief gekkie giechelt me dom en gevaarlijk en leidt tot kortstondig succes vrouw verrukt etc wat te doen als je tegenover zo iemand staat grappig of niet is een aspect waarop je het pro blijf kalm en voorkomend gramma bekijken kunt respectvol of niet is van een andere belangrijker mij stoort ook het overbekende amusanterig orde gepresenteerde sexisme goed ogende exotische sexy meisjes worden graag geholpen versierd etc epiloog bibliothecaresse werkt vanwege minirok onbe wust aan klantenbinding als zij het door heeft ik heb een paar keer naar het programma geke laat zij haar lelijke vrouwelijke collega opdraven ken mijn oordeel veranderde helaas niet de om de klant aan hem onverschillig welk leesvoer meeste afleveringen kwamen overeen met de te helpen jef kademakers bleek bereid de lelijke scripts in de hierboven aangeduide aflevering dame te vervangen door een mannelijke collega was het commentaar van de leraar nogal gewij in spel en tekst worden bestaande rolpatronen zigd zo zei hij dat lezen verder gaat dan begrij bevestigd pa vult het formulier in ma breit pen wat er staat dat het erom gaat aan de ook andere bestaande situaties en verhoudingen teksten juiste vragen te stellen na de vierde worden bevestigd en aanvaard de journalist scene zegt hij o a een goede lezer die de juiste dwingt de minister er wel toe in begrijpelijke taal vragen stelt kan zich verplaatsen in de schrijver te zeggen waarom een prijsverhoging afgekondigd na de kasteelroman scene zegt de leraar onder 25 meer dat mensen deze boekjes lezen om te een maand later lezen ze met groeiende veront ontsnappen aan de zorgen van alledag goed waardiging het volgende antwoord lezen betekent in dit geval je afvragen hoe het zou zijn als het verhaal niet goed afl i ep en hoe l s het zou zijn als de vermomde pr i ns een melkboer de kritische opmerkingen over de televisieserie wa s een tien voor taal in uw brief maken ons dui de cursus haalde de pers meer dan en i g ander delijk dat uw verwachtingen om tren t deze cursus open schoolprogramma druk besproken werden niet overeenstemmen met de doelstellingen van de slogans uit openings en slotlied en begri j p j e het programma dat je gedekt bent als je praat zoals je gebekt toch menen wij deze doelstellingen die een ge bent fouten maken geen schandaal allemaal een volg zijn van de open school bedoelingen zo tien voor taal en hij die je baas is die is pas wel in de publiciteit als in de programma s het taalvaardig d i e de centen heeft die heeft gelijk komt erop neer dat u in elk geval geen cursus reacties varieren van frisse aanpak tot verlakke nederlands mag verwachten want met raalvaar rij tot nu toe is er weinig bekend van de reacties digheid hebben we hier iets anders voor ogen van open schooldeelnemers ik heb de indruk verder is dit een programma serie met een ver dat de cursus evenmin als de andere open lengstuk naar radio en schriftelijk materiaal en schooluitzendingen systematisch is gevolgd en cursussen dus de televisie is daarvan een onder bespr oken wel heb ik een paar brieven van deel met een beperkte zeer bewust afgebakende open schooldeelneemsters gezien gericht tot de taak namelijk hetmotiveren van het publiek makers van het programma u i t een brief uit de ook is dit programma experimenteel zoals de locatie noord holland noord het volgende w i j open school in de eerste twee jaar van haar be v i nden het een programma wat meer op een staan slechts experimenteel bezig is en heel be barend se rvet show lijkt wij zouden zeggen langrijk daarbij is dat het publiek van open laat dat maar over aan de vpro dan kan ieder school niet zit te wachten op een herhalingscur een er naar k ij ken die van dit soo rt ontspanning sus van de lagere school want daar is het im houdt velen van ons hebben na de tweede keer mers in vastgelopen maar op een tweede kans niet meer gekeken want dat had geen zin om zich taalvaardig te leren gedragen dat heeft half oktober stuurt een groepj e vrouwen uit am in onze visie meer van doen met psychologische sterdam noord hun genuanceerd commentaar belemmeringen wegnemen dan instrukties geven aan de nos en het parool 25 10 78 in spelling en grammatica wij zouden u ten overvloede nog kunnen wijzen wij zijn een spontane groep open school in am op amerikaanse ontwikkelingen op het gebied sterdam nieuwendam en willen reageren op het van de edukatieve televisie maar toch blijft het programma een tien voor taal wij vinden de onderscheid tussen nederlandse taal en taal tendens van het programma goed iedereen is in vaardigheid de belangrijkste factor om bij uw feite taalvaardig oordeelsvorming in het oog te houden maar de manier waarop het wordt gepresenteerd met name de sketches vinden wij erg slecht wij vertrouwen u met deze uiteenzetting van 1 de sketches zijn rollenpatroonbevestigend dienst te zijn 2 ze zijn erg op sex gericht 3 men laat zien hoe het niet moet maar niet hoogachtend hoe het wel moet op enkele uitzonderingen nederlandse omroep stichtin g na dienst algemene zaken 4 het hete programma is beledigend in die zin mw j van t hof ten boesterd dat we als een stel onnozele kinderen worden interne externe betrekkinge n behandeld sektie publieksreacties conclusie het idee van het programma is goed maar wordt slecht uitgewerkt de dames weten het nu het programma deugt nieuwendam a boontje wel maa r de leerverwacht i ngen zijn fout zoiets zeggen meesters wel vaker en zeker mees ters die weten waar het publiek op zit te wach 26 ten nieuw van meester nos is zijn kennis van zien te bereiken watje wilt misschien is dat voor amerikaanse ontwikkelingen het zit er denk ik anderen iets nieuws maar ik wist dat allang t niet in dat de vrouwen uit amsterdam een stud i e werd mooi voorgesteld maar zo gaat dat niet in trip bekostigd krijgen maar wie weet kan het het leven de vrouwen dachten dat er voor deze compensatieprogramma sesam straat hen wijzer vorm is gekozen omdat veel mensen dat wel lollig maken gelukk ig maar dat de vrouwen uit vinden kijk maar naar de tros noord holland noord de zin dat de open school in de groep is ook nog gepraat waarom de bege slechts experimenteel bezig is niet onderschrij leidster geadviseerd had naar het programma te ven zij schrijven de open school wordt door kijken ik citeer weer uit het verslag dit lesmateriaal volledig afgekraakt zij bedoe er wordt door allerlei deskundigen gepraat over len dan natuurlijk wel de open school die zij hoe dat nu moet met taal op tv voor volwasse met hun begeleidsters ondanks belemmeringen nen laten de betrokkenen zelf maar kijken en vormgeven beoordelen of deze manier goed is als het een ook in leergroepen die buiten de proefprojecten bruikbare manier is die gebaseerd is op dezelfde van de open school staan is het programma be uitgangspunten als die van ons dan kunnen we sproken uit een verslag van de leergroep voor daar verder in de cursus gebruik van maken volwassenen in buurthuis ons huis in amster helaas het pakte anders uit dam oost citeer ik de vrouwen besluiten een brief te sturen mede gezien de grote geldsommen die ermee gemoeid drie vrouwen hebben zich gestoten aan de schui zijn ne moppen vorm van de programma s zo werkt heeft niemand dan plezier beleefd aan het pro het averechts ik hoef dan al n iet meer twee an gramma vast wel een van de vrouwen van het deren vonden de vorm onnodig maar voelden buurthuis vertelde dat haar zoontje van vijf nu zich er persoonlijk n iet zo bij betrokken en daar nog vraagt of dat programma over taal weer op om hadden ze zich n iet zo geergerd de tv komt hij steekt dan zijn armpjes in de niemand had er iets van geleerd het enige waar lucht en loopt heupwiegend door de kamer net steeds weer op werd gehamerd was datje moe t ad e le bloemendaal die het slotlied zingt henk lammers jef de res t de tegenstanders van je f gelijk zij zijn de hogepriesters van het woord en zo n programma is natuurlijk pure godslastering ik kom uit w daar heerste de traditi e dat na het waar moet het niet naar toe als we toegeven dat schoolvoet b altoernooi de kampioenen nog een gewone mensen even goed kunnen praten als wedstri jd spee l den tegen de beste spele r s uit de komrij en kousbroek die toch jaren hebben ge verliezende elftal len aan die wedstrijden moest oefend om zo deftig mogelijk te klinken wie i k even terugdenken toen ik zag hoe heel taalmin blijft er dan nog over om de domme fouten te wend nederland te hoop l i ep tegen een tien voor maken u begrijpt toch zeker wel hoe het af taal jef kademakers tegen de rest van neder loopt met de elite als iedereen net zo knap wordt land ik neem aan dat u minstens een aflevering als zij nou dan van het programma hebt gezien en daarom be perk ik me hier tot een ko rte schets van de tegen het middenveld bestaat uit de wetenschappers partij zij hebben zich nauwelijks in de discussie ge gemengd te druk met onderzoek maar dat bete de achterhoede wordt gevormd door de culturele kent natuurlijk niet dat ze geen mening hebben elite ze zijn er te gen dat iedereen maar een tien na jarenlang onderzoek weten ze steeds meer krijgt en pleiten dan ook voor het ontleden en over steeds minder en zo heb ik uit gesprekken het traditionele opstel hun standpunt is begrij met verschillende collega s in den lande begrepe n 27