God, een verschoten gobelin

jacques de vroomen god een verschoten gobeli n waarom doen mensen in god voor een aantal problemen heb je god echt niet nodig voor het inruilen van je auto voor je dage lijkse broodje je outfit je biertje je vakantie dat gaat allemaa l prima zonder god god komt in de picture als het om echt moei lijke vrage n gaat waar komen w e vandaan en waar gaan we na ons overlijden naa r toe wat is de zin van ons dagelijks gehol waarom heeft de een geluk en de ander altijd pech de vraag naar het produkt god is vanaf de verlichting gestaag gedaald waarom in nederland laat ik me daar even toe beper ken zijn onze natjes en droogjes redelijk voorhanden we hebben het beter dan ooit in het verleden is god daarom in de zijlijn va n ons bestaan terechtgekomen ik denk niet dat dat de belangrijkste reden is immers he t probleem waaro m w e die god ech t nodi g hebben de existentiele vrage n van ons bestaan ik noemde hier boven d e belangrijkste i s no g eve n groo t al s duizen d jaa r geleden als het om echte vragen gaat weten we nog even veel of even weini g al s de mens uit de middeleeuwen waarom i s god dan toch zo gedevalueerd ik denk dat de kern va n het geloofsprobleem ee n vormgevings probleem is i n ee n traditi e va n vel e duizende n jare n i s go d voorgesteld al s koning generaal heer de r heerscharen vader generaal en vader dat lijken uitersten maar dat zijn ze niet als je z e plaatst in een historisch perspectief beid e woorden repre senteerden i n het verleden d e top van een piramidale orde een hierarchische structuur waarbij go d altijd vanaf de hoogste sport van d e ladde r naa r benede n za t t e kijken da t beel d va n go d spoorde met de struktuur van duizenden jaren menselijke samen leving mensen waren per definitie ongelijk voor de een was er een hut en voor de ander een paleis zo was het nu eenmaal en zo was het goed en als je voor je hut naar de ondergaande zon zat te kijken moes t je als de paleisbewoner aa n kwam lopen opstaan je hoe d afneme n e n die p i n he t sto f buigen logisc h wan t di e ander leefd e nie t voo r niet s i n een paleis god woond e i n ee n uitzonderlijk duu r paleis en daaro m sprake n w e hem oo k altij d aan met epitheta waarin heel vaak gebruik gemaakt werd van de overtreffende trap veel van die adjectieven werde n ook nog eens verstevigd met het voorvoegsel aller allermachtigste krachtig ste goedertierendste enz in de praktijk van de moderne samenleving is de macht nog altijd 76 zeer ongelij k verdeeld o p he t bovenbouwniveau ideee l dus dien je echter democraat te zijn beslissingen moeten op allerlei niveaus theoretisch althans democratisch genomen worden ik heb het gevoel dat god nog altijd o p die bovenste spor t naa r beneden zit te loeren god vertegenwoordigt daarmee een machts niveau da t onverkoopbaar i s geworden hij i s niet meegegroei d met ons i s ee n atavisme god i s men s geworde n zegge n d e christenen akkoord maar als u op straat een mens in een zeven tiende eeuws kostuu m tegenkomt neem t u he m toc h oo k nie t serieus ongeveer dertig jaar geleden ben ik van mijn geloof afgevallen ik heb geen plannen om op dat besluit van toen terug te komen dat lijkt nie t z o logisc h n a he t bovenstaande i k he b hierbove n immers betoogd dat er voor de mens op het eind van de twintigste eeuw nauwelijks minder reden is om in god te geloven dan voor een middeleeuwer als het om de essentialia gaat hebben w e in duizenden jaren beschaving feitelijk pa s op de plaats gemaakt ik besef da t men mij kan tegenwerpen da t ik met het badwater heel ten onrecht e oo k he t kin d i n d e riolerin g laa t lopen z o i s he t inderdaad maar zo zitten mensen en dus ook ik in elkaar als je de inhoud niet weet vorm te geven verlies je de interesse in het produkt ze zeggen dat god weer in de lift zit als dat een gevolg is van het feit dat het gelijkheidsideaal i n de laatste twintig jaar wat uit de mode i s geraakt zi e ik weinig in die come back van god da n raakt hij op termijn gegarandeer d i n een vrije val waarvan ik het dieptepunt onmogelijk kan voorspellen ik blijf het vooralsnog vanuit de zijlijn bekijken 77