Handvatten voor beoordeling en toetsing in het Kort-MBO. Een bespreking.

ben vaske de opstellers van de raamleerplannen hebben niet stilgezeten de landelijke organisatie heribert korte christelijk vormingswerk locv en de lan delijke organisatie vormingswerk voorjonge ren lovwj geven de reeks scoren met taal uit waarin beoordelingsprocedures voor toetsing handvatten voor en afsluiting van de algemene vakken zijn op genomen een groep docenten in het kmbo beoordeling en toetsing in en het instituut voor toetsontwikkeling cito hebben die procedures ontwikkeld in het kort mb 0 deze reeks verschenen tot nu toe dertien on derdelen verdeeld over negen mappen voor een bespreking deze onderdelen zijn beoordelingsprocedures ontwikkeld die zijn gericht op de eindtermen nederlands en de eindtermen over taalvaar digheden voor maatschappij orientatie en ar beids en beroepenorientatie de opbouw van in 1 9 88 zijn de raamleerplannen en een advies exa deze onderdelen is steeds dezelfde menprogramma voor de algemene vakken in het kort mbo xntso gepubliceerd dat betekende opbou w voor de docent een eerste stap in de goede ri chting want zo waren er eindelij k eindtermen over de onderdelen zijn verdeeld in drie hoofd taalvaardigheden in het x ivt b o echter zoals het groepen dergelijke stukken betaamt het gaat niet om concrete invulling maar om eindtermen de docenten en handleiding de handleiding behandelt de scholen dienen deze verder in te vullen bij neder eindtermen met betrekking tot het besproken lands maatschappij o rientatie en arbeids en beroe onderdeel voor n ederlands maatschappij penorientatie komt een aantal dezelfde taalvaardig orientatie en arbeids en beroepenorientatie heden aan bod dat betekent dat die ook getoetst en daarop wordt een toelichting gegeven verder beoordeeld moeten worden de serie scoren met geven de samenstellers een toelichting op het taal biedt toetsen en beoordelingsprocedures voor gebruik van de richtlijnen de tweede hoofd deze vaardigheden in het kmbo ben i aske en he groep op het gebruik van de kant en klare ribert korte bespreken een deel van de serie vanuit toetsen en vanaf het onderdeel sollicitatiege het vak nederlands sprekken voeren op het gebruik van de 5 4 en de 3 diskette waarop richtlijntoetsen de toetsen en de beoordelingslijsten staan richtlijnen dit gedeelte geeft een over zicht van de stappen voor de constructie van a 0 een toetsopdracht het stappenplan bestaat uit de volgende onderdelen wat een leerling en de docent voor een toets nodig hebben hoe een leerlinginstructie samengesteld wordt hoe de moeilijkheidsgraad aangepast kan worden het correctiemodel en de beoordelingslijst en hoe de docent de toets dient af te nemen verder e bevat het gedeelte richtlijntoetsen die ook op de diskettes staan de docent kan zo toetsen maken die zijn toegesneden op zijn leerlingen en hun taalvaardigheden toetsen voor de al gemene vakken voor een individuele leerling of voor een gehele opleiding kennen dezelfd e 1993 56 moer 240 opbouw waarbinnen naar moeilijkheidsgraad klare opdrachten aangeboden 9 i 2 t m gedifferentieerd kan worden maar telkens vol 9 1 t2 met als onderwerpen de eisen van een doen ze aan bepaalde minimumeisen dan beroep de toekomst van een beroep arbeids volgt nog het correctiemodel wellicht een omstandigheden in een beroep arbeidsom open deur maar nog steeds een valide opmer standigheden en gezondheid luchtvervuiling king is dat bepaalde taalvaardigheden moeilijk gevangenschap en terugkeer in de maat te beoordelen zijn duidelijkheid waarop be schappij vandalisme popmuziek gokversla oordeeld wordt is voor leerling en docent een ving milieu organisatie of milieu actiegroep vereiste aanwijzingen hiervoor staan in het boodschappen doen en het milieu deze op correctiemodel de indeling daarvan is drachten zijn alle voorzien van een eigen op als volgt beoordelingscriteria scoringsvoor het onderwerp toegespitste beoordelingslijst schriften cesuuradvies omzettingstabel ge zie afbeelding i ook wordt nog een stap volgd door een beoordelingslijst penplan aangeboden om zelf een toetsop dracht te construeren toetsen kant en klare toetsen vormen de ingredienten van dit deel de docent kan ze di de instructie door de docent kan met een be rect copieren en gebruiken als het nodig is staande schoolmethode voor het kmbo die volgt per toets een aparte beoorde ling slijst die aangevuld kan worden met de geleide instructie dezelfde opbouw kent als de vaststaande lijst die in de richtlijntoets en de open opdracht maar aangepast is aan de betreffende toets 9 1 1 staat die instructie is als volgt opge bouwd wij richten ons op drie onderdelen die vol gens ons essentieel zijn voor xntso leerlingen korte omschrijving van de opdracht namelijk spreekbeurten mondelinge vers laggeving het onderwerp en groepsgesprekken we bespreken ze vanuit vaststellen wat je precies over het onderroep het vak nederlands wilt weten en deze aandachtspunten noteren en informatie verzamelen spreekbeurten voorbereiding van de spreekbeurt op het bijgeleverde voorbereidingsformulier bij de uitwerking van de toetsopdrachten en spreekbeurt in steekwoorden vertellen wat je de beoordelingslijsten zijn de auteurs uitge wilt vertellen dit formulier heeft de volgende gaan van eindterm s voor nederlands de leer indeling titel inleiding onderwerp waar ga je ling is in staat om een spreekbeurt voor te bereiden het over hebben en informatiebronnen kern en uit te voeren en de concrete eindtermen wat van de spreekbeurt aandachtspunten in logi betreft voorbereiding verzamelen informatie sche volgorde slot samenvatting conclusies kernpunten aangeven inhoudelijk logische eigen mening vermelden van ondersteunend opbouw en duidelijke structuur en uitvoering materiaal als foto s en voorwerpen en de hulp rekening houden met publiek en verstaan middelen genoemd worden een bord en fla baarheid vragen beantwoorden voor maat pover en de overheadprojector de diaprojec schappij orientatie is eindterm 4 van toepas tor en de videoband dan sing op deze taalvaardigheid vaardigheid infor het houden van de spreekbeurt io i5 minu matie verwerven verwerken en verstrekken de ten spreekbeurt wordt niet in de eindtermen van richtlijnen als spreek rustig en duidelijk arbeids en beroepenorientatie genoemd een kijk af en toe de groep eens rond probeer aantal eindtermen spreekt wel van mondeling zoveel mogelijk uitje hoofd te praten verslag doen de spreekbeurt is een middel waarmee de leerling verzamelde informatie met deze geleide instructie zijn leerlingen vol kan overdragen aan anderen de inhoud moet gens ons zeer wel in staat zelf in vulling aan de aansluiten bij themavelden uit maatschappij opdracht te geven de instructie doet recht aan orientatie en arbeids en beroepenorientatie of het hele proces voorafgaand aan de spreek bij onderwerpen die in de belangstelling van beurt zelf de leerli ng moet bij het invullen de leerling staan in totaal worden elf kant en van het voorbereidingsformulier uitgebrei d 1993 5 6 moer 2 4 1 beoordelingslijst spreekbeur t naam groep klas datum beoordelaar slecht onvol vol goed doende doende inhoud in l eidi n g de volge nde pu nt en ko me aa n bod 1 2 3 4 het onderwer p de hoofd vragen aands sounten wijze v an i n f ormat i e e za m el i ng ker n de hoofdvragen komen aa n bod in de 1 2 3 4 spreekbeur t per hoofdvraag worden 1 2 3 4 belangrijkste informatie weergegeve n argumenten voor en tegen weergegeven feiten en meningen onderscheide n afsluiting 1 2 3 4 de leerling geeft een correcte samenvattin g van de resultaten en de belangrijkste conclusie s geeft een eigen mening over het onderwerp opbouw de opbouw van de spreekbeurt is helder 1 2 6 8 inleiding kern en slo t logische samenhang en volgorde taalgebrui k het taalgebruik is 1 2 6 8 vlot en levendi g verstaanbaar en begrijpelijk voor de groep voordracht houding de leerling 1 2 3 4 richt zich tot de groe p reageert op de groe p geeft rustig antwoord op vrage n hulpmiddelen 1 2 3 4 de hulpmiddelen worden vakkundig gebruik t de hulpmiddelen zijn ondersteunend en verlevendigen d tijdsomvang de leerling rondt spreekbeurt in 1 2 3 4 gestelde tijd af cijfer waardering score afbeelding 1 1993 56 moer 242 aandacht besteden aan de inleiding en het slot eigen gestelde eisen te beoordelen iedere van de spreekbeurt dit zijn toch vaak de twee beoordelingslijst zowel voor de richtlijntoets meest verwaarloosde onderdelen in de voor als voor de kant en klare toetsen is voorzien bereiding deze onderdelen in de geleide in van een cesuuradvies en van een omzetting structie leveren dus zeker winst op voor de van de toetsscore naar een cijfer to punts spreekbeurt schaal of waardering onvoldoende voldoen de goed verder geeft bijlage i van de hand wij kiezen er gebaseerd op onze e rvaring als leiding een eenvoudig model om het correc docent nederlands liever niet voor uitge tiemodel naar eigen believen aan te passen werkte opdrachten aan leerli ngen aan te bie een docent kan beoordelingscriteria weglaten den het gehele proces van de keuze van een of toevoegen dan zal die ook de cesuur moe onderwerp tot en met de eigenlijke spreek ten aanpassen evenals de omzettingstabel van beurt en de beantwoording van vragen is vol de toetsscore een voorbeeld illustreert dit dui gens ons een essentiele vaardigheid voor een delijk dit model wordt ook gehanteerd bij het leerling in het beroepsonderwijs de samen onderdeel mondelinge verslaggeving stellers hebben juist bewust gekozen de voor bereiding uit te werken in de toetsopdrachten mondelinge verslaggevin g volgens hen maakt dit het de leerling mogelijk feedback te geven bij de voorbereiding waar dit onderdeel is in dezelfde map opgenomen door de beoordeling beter gekoppeld zou zijn als de spreekbeurten mondeli nge verslagge aan het leerproces van de leerling en eventuele ving en spreekbeurten zijn op te vatten als een begeleiding daarbij van de docent leren en vorm van mondelinge rapportage maar er zijn beoordelen hangen met elkaar samen en de wel verschill en in de map wordt van beide voorbereiding wordt daarom niet beoordeeld vormen een definitie gegeven wij vinden het echter een taak van de docent om met een goede instructie en begeleiding een spreekbeurt is een mondelinge rapportage ten de leerling voor te bereiden op het gehele pro overs taan van een gro ep mensen in een spreekbeurt ces van de spreekbeurt zelfwerkzaamheid van zijn naast inhoudelijke aspecten ook de communica de leerling is daarbij belangrijk als de voor tieve vaardigheden erg belangrijk in de beoordeling beiding van de leerling toch minder is dan zal tellen beide dan ook even zwaar mee de spreekbeurt ook minder goed verlopen onder een mondeling verslag verstaan we een rap portage aan een ofa personen waarb ij de nadruk ligt hoe opener de opdracht voor een spreek op de inhoud en communicatieve vaardigheden zo beurt is des te hoger zijn de eisen waaraan een als spreekstijl rekening houden met het publiek niet leerling moet voldoen handleiding pagina of nauwelijks in de beoordeling mogen meewegen 7 volgens ons moeten leerlingen aan die ho gere eisen voldoen vereist is wel dat de docent leerlingen die grote moeite hebben met het duidelijk maakt wat die van een spreekbeurt schriftelijk verslag kunnen het mondeling ver verwacht de kant en klare opdrachten kun slag als een vervangend onderdeel zien mon nen dan gebruikt worden om leerlingen te delinge verslaggeving sluit aan op eindterm 4 helpen met de voorbereiding van onderwer van nederlands enquetes en interviews en 6 pen die daarmee overeenkomsten vertonen sollicitatiegesprekken deze dienen volgens de eindtermen als volgt verwerkt te worden een voor docenten praktisch apparaat is het correctiemodel de criteria voor de spreek de leerling kan de door hem verzamelde gegevens beurt zijn inhoud inleiding kern afsluiting verwerken en waar mogelijk conclusies trekken opbouw taalgebruik en voordracht houding de leerling kan de door hem verzamelde gegevens en in de beoordeli ngslijsten zie afbeelding staan conclusies op een overzichtelijke manier presenteren bij elk van deze criteria een aantal aandachts de leerling kan een mondeling of schriftelijk verslag punten voor de docent achter elk criterium geven maken over het gevoerde sollicitatiegesprek staat een vierpuntsschaal de docent heeft de leerling kan conclusies trekken op grond van het hiermee ruimte om naar eigen inzicht en naar sollicitatiegesprek 1993 5 6 moer 243 voor maatschappij orientatie is hier dezelfde voegd hij moet vragen noteren volgens de eindterm van toepassing als bij het onderdeel zelfde indeling als die van de leerling naar spreekbeurten bij arbeids en beroepen aanleiding van de punten die de leerling op het orientatie komt dit onderdeel regelmatig in de voorbereidingsformulier heeft gezet deze eindtermen voor zo moet de leerling kennis punten moeten ook vooraf op de beoorde en vaardigheden beheersen om mondeling en lingslijst worden gezet deze docentenop schriftelijk verslag te doen van bijvoorbeeld dracht dient om de eisen die hij aan de leerling een interview een observatie of van een stelt zoveel mogelijk voor iedere leerling het orientering op de opleiding door middel van zelfde te houden op de aangeboden toetsen is een bezoek ook moet de leerling een mon vragen stellen gestructureerd een docent kan delinge of schriftelijke samenvatting kunnen een meer algemene vraagstelling hanteren als geven van een schriftelijke mondelinge en au die vindt dat aan de leerlingen of aan de oplei dio visuele informatie ding hogere eisen moeten worden gesteld naast het stappenplan om zelf een toets te maken en de richdijntoets zijn twaalf uitge bij iedere toets is weer een op die toets afge werkte toetsopdrachten ro r t m io ii stemde beoordelingslijst gevoegd zie afbeel opgenomen de onderwerpen zijn identiek ding 2 leerlingen scoren op een vierpunts aan die voor het onderdeel verslagen maken schaal op de antwoorden op de inleidende vra daarvan zijn er drie inhoudelijk volledig gen de vragen over de inhoud en de afslui uitgewerkt namelijk het mondeling verslag tende vragen tevens scoren ze op taalgebruik over een interview met een beroepsbeoefe en houding het mondeling verslag is vol naar het mondeling verslag over een beroeps doende als de leerling voor de helft i van de orienterende stage en het mondeling verslag criteria een voldoende score heeft behaald over een orientatie op een opleiding de ne het aantal criteria kan per toets vers c hill en er gen andere opdrachten zijn meer open de is dan ook een omzettingstabel opgenomen docent kan het onderwerp nader aangeven en die met de verschill ende scores rekening daarmee aansluiten op onderwerpen uit maat houdt met deze tabel kan de docent het eind schappij orientatie en arbeids en beroepen cijfer eenvoudig vaststell en orientatie deze opdrachten luiden als volgt mondeling verslag over een informatieve een de toetsen en wijze van beoordeling voor dit instructieve en een meningsvormende audio onderdeel lijken ons goed bruikbaar monde visuele produktie over een interview een en linge verslaggeving komt voor in de eindter quete een excursie naar een bedrijf of instel men van zowel nederlands arbeids en beroe ling een observatie van een beroepsbeoefe penorientatie als maatschappij orientatie om naar een eenvoudig onderzoek in een nto leerlingen duidelijkheid te verschaffen biedt thema een beroepsopleidende stage het aangeboden materiaal steun aan de docen ten van de betreffende vakken een uniforme het leerlingenmateriaal van de toetsopdracht toetsopzet en beoordeling die gebruikt kun bestaat uit een opdracht aanwijzingen voor nen worden ongeacht de schoolmethode die voorbereiding en het uitbrengen van een ieder vak hanteert leerlingen worden bij de mondeli ng verslag en een voorbereidingsfor drie vakken op dezelfde manier getoet s t en be mulier op dit voorbereidingsformulier no oordeeld het is zelfs mogelijk dat meerdere tee rt een leerling antwoorden op inleidende docenten de toetsopdrachten gebruiken vragen op vragen over de inhoud en op afslui tende vragen tijdens de toets van ongeveer 15 groepsgesprekken minuten stelt de docent vragen en mag de leerli ng gebruik maken van zijn aantekenin dit onderdeel hebben de samenstellers opge gen de opdracht geeft richtlijnen voor het ge nomen in map 7 in staat zijn deel te nemen sprek als alsje iets niet begrijpt moet je om aan klasse of groepsgesprekken is een van de verduidelijking vragen beperk je antwoor taalvaardigheden die in de eindtermen van de den tot de vraag kijk de docent a an algemeen vormende vakken van het kmbo is voor de docent is ook een opdracht toege opgenomen eindterm 8 van nederl an ds luidt 1993 56 mo e r 244 beoordelingslijst mondeling verslag onderwerp naam groep klas datum slecht on v ol vol goed doende doend e inhoud inleidende vrage n de leerling geeft duidelijk ancw c d op vragen over n a am va n de produktie 1 2 3 4 leska der 1 2 3 4 doe l va n bekijken inst ructie 1 2 3 4 hoofdz aken v a n d e p rodukti e 1 2 3 4 vra gen o ver de inhou d d e leerlin g gee f t du idelij k antwo rd op vragen over d e b e langrij k st e inform a tie per a a ndachtspunt 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 ondersteunende a rgumenten 1 2 3 4 onde r schei d tuss e n feiten er meningen 1 2 3 4 a fsluitende vragen de leerling geeft met argumenten een waardering 1 2 3 4 v a n de produktie de l eerling geeft met argumenzen h e t nut va n de 1 2 3 4 i nform at i e voor z ich z elf aa n taalg e brui k hou d i ng 1 2 3 4 geeft rustig antwoord s p re ek t dui d elij k a aantal criteria b aantal criteria dat voldoende moet zijn aantal criteria 2 scor e leerling c i jfer waardering toelichting bepaling cijfer waarcering 1 bepaal de score van de leerlin g 2 zoek in de omzettingstabel in neg correctiemodel van de richtlijntoets welk cijfer of waardering hoort bi deze score en het aantal criteria in deze beoordelingslijst a 3 als een leerling minder criteria voldoende heeft dan de helft 1 b is de eindbeoordeling altijd onvoldcende lli beeidi ng 2 1993 56 m o er 245 de leerling is in staat actief d eel te nemen aan vier aanwijzingen voor voorbereiding van en deel klasse ofgroepsgesprekken discussies name aan het groepsgesprek bij besluitvormende gesprekken een agenda de auteurs hebben gebaseerd op de eindter men en het lesmateriaal dat in de korte oplei voor de docent dingen gebruikt wordt gekozen voor twee een opdracht soorten gesprekken een beschrijving van het onderwerp en het besluitvormend groepsgesprek doel van het gesprek meningsvormend groepsgesprek een overzicht van taken voor de voorzitter bij besluitvormende gesprekken een agenda het besluitvormend groepsgesprek heeft tot doel een besluit te nemen over een in de volgens de auteurs weten de leerlingen door toetsopdracht geformuleerd onderwerp het deze opzet wat er van hen verwacht wordt de doel van de meningsvormende gesprekken is beoordelingseisen zijn op de instructie afge dat de leerli ngen in een groepsgesprek hun stemd docenten kunnen de leerlinginstructie mening kunnen geven en beargumenteren dus aanpassen wanneer zij hogere eisen stellen over een onderwerp voor beide soorten bij alle drie de besproken onderdelen staat dat groepsgesprekken geldt vooral dat leerlingen men alleen mag besluiten dat een leerling niet kunnen aantonen in een gesprek met elkaar te aan de eindtermen voldoet indien deze met de kunnen overleggen argumenten kunnen uitwis volledige instructie het betreffende onder selen en zich daarbij kunnen houden aan regels deel niet kan voorbereiden houden of er niet die voor een groepsgesprek gelden de samen aan kan deelnemen voor het onderdeel stellers do en geen uitspraak over deze regels groepsgesprekken geldt min of meer hetzelfde wat wij bij spreekbeurten hebben aangegeven ook bij dit onderdeel kan de docent de moei ook in dit geval kiezen wij niet snel voor het lijkheidsgraad van de opdracht op verschi llen aanbieden van een uitgewerkte opdracht de manieren aanpassen aan de vaardigheden leerlingen nemen kennis van regels uit de ver van de groep of individuele leerlingen terecht gadertechniek en zijn zelf best in staat een on constatere n de samenste llers in de mappen dat derwerp te bedenken een eenvoudige agenda er in het xntso aanzienlijke verschi ll en zijn in op te stellen en het groepsgesprek uit te voe het niveau van de taalvaardigheid van leerlin ren daar hebben ze geen volledige instructie gen een variatie in beoordeling moet daarom voor nodig daarbij moet wel aangetekend mogelijk zijn zonder afbreuk te doen aan een worden dat de eindtermen met betrekking tot zekere gelijkwaardigheid van de eisen ze stel groepsgesprekken geen hoge eisen stellen dat len verder dat de moeilijkheidsgraad van een maakt het volgens ons wel mogelijk wat meer opdracht voor een groepsgesprek beinvloed instructie te geven en leerlingen te helpen wordt door de uitwerking van de instructie structuur in het groepsgesprek aan te brengen voor de leerling well icht hebben ze daarom gekozen voor een geleide opdracht het waar er zijn zes uitgewerkte opdrachten voor be om van deze keuze maakt men in geen van de sluitvormende en zes uitgewerkte opdrachten mappen expliciet waarbij de taken die de leer voor meningsvormende groepsgesprekken op ling bij de elname aan een groepsgesprek dient genomen de opdrachten voor meningsvor uit te voeren in de opdracht staan vermeld mende groepsgesprekken zijn militaire dienst het materiaal voor een toetsopdracht bestaat plicht inspraak van leerlingen asielzoekers in uit de volgende onderdelen nederland strafmaat in nederland betaalde of onbetaalde stages en vandalisme ii i i t m voor de leerling rr r o die voor besluitvormende groepsge een opdracht sprekken zijn een dag uit met de groep afval een situatiebeschrijving met onderwerp en op school gemeenteraad werkoverleg ont doel van het gesprek slagzaak en beoordeling van docenten i 1 2 r indien nodig verdere inhoudelijke informa t m tt a o waarom de opdrachten voor de tie besluitvormende gesprekken zijn voorzien va n 1993 56 m o er 246 b eoor d elingslijst g roepsges p re k datum g roep klas beoordelaar namen leerlinge n 8 categorie 1 2 en 3 scoren 1 2 3 4 5 6 7 met 0 of 1 categorie 4 aankruisen indien van toepassin g 1 inhoudelijke inbreng brengt eigen opvatting i n geeft zakelijke argumente n blijft bij het onderwer p 2 conven ti e s volgt aanwijzinge n voorzitter o p houdt zich aan afgesproke n regel s 3 taalgebrui k spreekt bondi g formuleert begrijpelij k spreekt verstaanbaar totaal 1 2 en 3 4 houd ing inze t verstoort verloop gesprek is meermalen beledigend agressie f drijft eigen mening doo r valt vaak anderen in d e red e gedraagt zich duidelij k ongeinteresseer d eindwaarderin g voldoende onvoldoende voldoende wanneer totaal categorieen 1 2 en 3 minimaal 6 punten is behaald wanneer bij houding inzet een van de kriteria is aangekruist is de eindwaardering altijd onvoldoende afbeelding 3 1993 56 moer 247 een agenda en die voor de meningsvormende tielijst kan hierbij wel als richtsnoer dienen niet is onduidelijk er is twintig minuten gere leerlingen in dit type onderwijs moeten ech se rveerd voor een bespreking exclusief ter vooral doen dus vaak oefenen in deelname voorbereiding en een lesuur inclusief voorbe aan gesprekken de toetsopdrachten bieden reiding daarvoor materiaal en de docent kan ze zelf maken met de richtlijntoetsen voor zowel het de beoordeling van een leerling in een besluitvormende als het meningsvormende groepsgesprek is allesbehalve eenvoudig want gesprek in de beoordelingsfase is het mogelijk het gedrag van de leerlingen wordt door veel dat leerlingen elkaar observeren met de factoren beinvloed die veelal buiten de leerlin observatielijst samen met de docent kan dan gen liggen te denken valt hier aan de samen een beoordeling worden gegeven waarvoor de stelling van de groep de manier waarop het docent de eigen beoordelingslijst gebruikt de gesprek geleid wordt in principe de docent samenstellers raden wel aan de beoordeling te en het onderwerp dat de leerlingen niet hoeft baseren op meerdere gesprekken want zo staat te interesseren verder is het moeilijk de hou de beoordeling in dienst van het leerproces dingsaspecten die bij een groepsgesprek van overigens kan de beoordelingslijst voor alle groot belang zijn objectief te beoordelen een groepsgesprekken ongewijzigd gebruikt wor systematische beoordeling zou volgens de au den teurs daarenboven zo tijdrovend zijn dat die in de onderwijspraktijk onuitvoerbaar zou blij in de map is ook een correctiemodel is opge ken men heeft daarom gekozen voor een nomen dat maakt het de docent eenvoudiger pragmatische aanpak waarbij de docent of an een weloverwogen oordeel te geven de be dere leerlingen de deelnemers aan het gesprek oordeling wordt uitgedrukt in voldoende of globaal beoordelen daarvoor is uiteraard weer onvoldoende terecht wordt volgens ons een een beoordelingslijst opgesteld zie afbeelding onvoldoende gegeven als bij houding inzet 3 die voor alle gesprekken hetzelfde is de een van de criteria is aangekruist leerlingen worden beoordeeld op inhoudelijke inbreng conventies taalgebruik en hou tot slo t ding inzet we hebben niet kunnen achterha len waarom de samenstellers voor deze aspec hier volgt een aantal kritische kanttekeningen ten hebben gekozen hoewel de uitwerking van bij de mappen die we bekeken hebben de aspecten ons als zinvol voorkomt boven dien heeft de docent natuurlijk de vrijheid de minpunte n beoordelingslijst naar eigen inzicht aan te pas de wijze waarop de beoordeling en de toetsen sen zijn opgesteld geeft docenten voldoende mo gelijkheden en vrijheid de stof naar eigen in naast de beoorde li ngslijst is een observatielijst zicht toe te passen daar richt zich tegelijker gemaakt de lijst heeft dezelfde aspecten als de tijd onze kritiek op de samenstell ers gaan er beoordelingslijst maar de observatielijst is be volgens ons van uit dat de docent in het alge doeld voor observatie van een leerling en kan meen genoeg theoretisch kader heeft om fl e xi dus gebruikt worden door leerli ngen terwijl bel om te gaan met beoorde li ng en toetsen de beoordeli ngslijst voor acht leerlingen ge dat hoeft echter geen vanzelfsprekendheid te bruikt kan worden voordat er door leerlingen zijn zinvol mede beoordeeld kan worden moeten map 6 met de spreekbeurten en de monde lin ze eerst kennis genomen hebben van de doe ge verslaggeving is te dik een vierringsband len van verschill ende soorten gesprekken van houdt het losbladige geheel bijeen door de de rol van de voorzitter of gespreksleider en de hoeveelheid papier valt er niet makkelijk door deelnemers van de regels waaraan ze zich te de m ap te blade re n houden hebben en ze moeten weten op welke op de hoofdstukken handleiding na hebben punten beoordeeld wordt en hoe ze moeten de bladzijden geen pagina aanduiding voor observeren deze theorievorming valt buiten een losbladig systeem is dat erg onhandig mo het bestek van scoren met taal maar de observa gelijk had dit al consequenties voor degene di e 1993 56 moer 248 het materiaal in de mappen voegt zo zaten de de mappen zijn alle volgens hetzelfde stramien tabbladen handleiding en richtlijnen van opgebouwd dat dit ook nadelig kan zijn het onderdeel spreekbeurten omgedraaid hebben we hierboven al vermeld de toetsen zijn ingedeeld volgens een decima le codering maar dat vergemakkelijkt het niet scoren met taal geeft de docent handvatten om om de bladen in de map terug te stoppen schriftelijke en mondelinge taalvaardigheid te toen wij de mappen herhaaldelijk raadpleeg beoordelen daarin zijn de samenstellers zeker den merkten wij dat het moeilijk is snel een geslaagd het is een goede poging om lijn te onderdeel terug te vinden krijgen in taalvaardigheden zoals die bij de al de tabbladen zijn niet voorzien van klavieren gemene vakken in het xmso aan de orde ko zo moet er dus wel even gezocht worden men zeker waar het toetsing en beoordeling voordat je vindt wat je zoekt betreft een en ander vraagt overleg en afstem wanneer je alle mappen doorneemt is er spra ming tussen docenten van de algemeen vor ke van metacommunicatie een inleiding en mende vakken gezamenlijk wat tijd investe de richtlijnen vertellen steeds vrijwel het ren in een uniforme toetsopzet en beoorde zelfde verhaal hier en daar dus wat aangepast lingsprocedure schept duidelijkheid voor alle aan het betreffende onderdeel betrokkenen zowel docenten als leerlingen dat kan leiden tot een grotere herkenbaarheid wij vinden dat een en ander korter kan waar van de inhoud van de algemeen vormende door het geheel praktischer hanteerbaar wordt vakken en is goed voor het scheppen van een een verkorte versie een map waarin het hele identiteit voor en profilering van deze vakken verhaal een keer wordt verteld en waar verder tevens bevordert het vakkenintegratie zeker per onderdeel de richtlijntoets het correctie nu men eindelijk begint in te zien dat voor model en de beoordelingslijst staan lijkt ons beroepsuitoefening communicatieve vaardig raadzaam aanschaf van de hele serie lijkt ons heden een vereiste zijn en deze vaardigheden overigens een fikse aanslag op het vakgroep moeten volgens ons niet alleen bij het vak ne budget een kleine f 300 een verkorte versie derlands aan bod komen verder is het goed bereikt meer docenten die dan zelf kunnen mogelijk om de instrumenten te gebruiken als bepalen aan welke map pen de grootste be lesmateriaal hoewel de prijs voor de gehele hoefte bestaat serie hoog is is de serie of delen daarvan vol gens ons verplichte kost voor docenten in het pluspunten kmbo maar de procedures zijn zeker ook te de keuze van onderwerpen voor toetsop gebruiken in het leerlingstelselonderwijs en drachten vinden wij goed ze zijn toepasbaar het vormingswerk en in de lange opleidingen binnen elk ty pe opleiding en van de docenten van het mbo algemeen vormende vakken mag verwacht worden dat ze ze aanvullen met meer oplei noo t dingsgerichte opdrachten er is gebruik gemaakt van vrij dik papier ze storen m et taal beoordelen van taalvaa rdigheden in he t kort mbo cito locv lovw map i sam enva tten ver sla ker bij onderdelen die veelvuldig gecopieerd ge n maken f 30 00 map z brieven schr ijven f 2 7 00 moeten worden is dat prettig map 3 formulieren inv u lle n f 3 s oo m ap q i nterviewe n de losbladigheid is praktisch voor het werken en queteren f40 00 map 5 sollici ta ti egesp re kken voe met de mappen re n telefoneren f 42 00 map 6 spree kbeurte n monde l inge verslaggev ing 40 00 map 7 groe p s de bijgeleverde diskettes leveren voor de do gesprekke n f 35 00 m a p 8 in formatiebro nn e n raad cent tijdwinst op plegen f 37 5o map 9 taalgebruik misbruik ca de delen van de serie zijn bruikbaar naast a ll e f 35 oo bestellingen locv postbus 2 475 3500 gl taalmethodes voor het kmbo utrecht 030 91 3 7 04 de mogelijkh ei d blijft om de toetsen en de be oordeling aan te passen aan eigen wensen en aan het niveau van taalvaardigheid van de leer lingen en aan opleidingen de correctiemodellen zijn duidelijk 1993 5 6 moer 249