Hé, wat hoor ik daar?

ine van moorse l luistere n he wat hoor ik daar wie werkzaam is in het onderwijs en ee n open kritische houding heeft ten aan zien van zijn werk komt situaties tegen waarin het van belang is het geplande lesje te verlaten om zo al ontwerpend meer functioneel onderwijs te realiseren ine van moorsel lerares in een kleutergroep vertelt over haar ervaringen met luistervaardighe id in allerle i catalog i voor o nde r w ijs ma teria l en zie ad viseert d e ler a ar w el d rin g en d om a ctie f b ij j e ze aang ep rez e n ove r zicht e lij k e tra inin gs p ro d e les b etrokken te z ijn en goed te o b serveren g r a mma s nu ook voor de k leute r s lang h et progra m ma is gebaseerd op het curriculum za am b e g int oo k de lerares van de kleuter s choolrijpheid 2a a uditieve training d oor g roep eraan te wennen om met ec hte pro h m th in de kleef d it curriculum is een o b g ramma s te w er k en d ie echte sc o res op leve servatie en prog rammering van de au d itieve ren en waarover ze echt verantwoording kan funct ie ont w i kk elin g v a n k in d eren met vroe g af le ggen ju f beg int on d erw ijs k undi g gezien optredende leermoeilijkheden ter voorberei in d e p as te lo p en b ij ha a r g rotere b roer op de d ing on d ersteunin g e n remediering van het lagere school aanvan k elij k e lezen h et p rogramma w ordt neem nou luistervaardigheid aan b evolen voor vijfjari g e kleuters van d e ba sisschool d oel is het best rijd en van leerpro s inds kort hebbe n w ij een gezelli g g e b lo em de b lemen no g voor ze manif es t z ijn gewo r d en m ultomap m et een p ro g ramma luis t erva a rd ig d e k in d eren z itten op hun stoel en luiste ren heid v oor k leuters cassettebandjes zijn er naar een on m o g elijk ver h aal dat helaas w at d oor de uitgever n c rv bijg elever d in d e saai d oor een meneer verteld word t da arna map staan d e letterlijke te k sten van d e b an d w ordt voor g esteld om s p elle tjes te doen jes en bovendien de organisatie van de les met waarbij ze zich goed aan de instructies dienen d e er b ij be h or e n d e mate ri al en systematisch in te houden af en toe m o g en d e k in d eren in de rechter b oven h oek ver m eld h et uitvoer e n hun hand en k la pp en of d e h a nd opste k en van zo n p ro g ramma ver gt w einig voorberei soms mo g en ze aan een taf el zitten en een fi d ingstijd en in z ic ht van d e leraar d e auteu r che voor zich neerleg gen b ij d e eerste oefe 8 hing moeten de k in d eren een tref woor d her gewekt nu door de trein maar elke andere k ennen in een ree k s van woor d en boeiende actualiteit w as ook goed g e weest a ls hulp voor de juf staat rechtsboven m ate de kinderen zijn een en al oor de overstap riaal geen o rganisatie aan tafel in de kring naar and ere omgevingsgeluiden is snel g e in d e luisterhoek ma akt we gaan op geluidenjacht daar z itten de kleuters d an min of meer braaf ge wa pend met t w ee cassette recorders en p o n a ar te luiste ren d e aan wezi g e ruis op d e laroidcamera s gaan we in t w ee groepjes o p band zou vol g ens d e han d leiding verminderen pad ons motto is he wat hoor ik daar m et losse lui dsprekers we s p re k en af om het g eluid op te nemen en n a het verhaal over tjoepie vervolgt de me er een foto van te maken opnieu w nog even neer met spelletjes luisterspelletjes tel kens de inst r u ctie voor het ge b ruik van de a pp ar a als je nu het woord tjoe p ie hoort mag je een tuur herhalen z e luisteren aan d achti g k eer in je han d en kla ppen d e k in deren bren op onze tenen lo p en w e de g an g door de sta g en er niet veel van ter e cht ik o bserveer en g iaire linksaf ik rechtsaf sommige kinderen re g istreer d a t het een lust is en nu moet je houd en hun vinger voor de mon d alsof ze k la p pen als i k in hetzelfde rijtje w oord en bang zijn dat er een geluid zal ontsnappen an oma zeg m aar tjoepie zit er nog goed in d ere g iechelen een beetje zo s p annen d vin den en ied er k lapt zo veel en hard als hij kan h et ze het ba ndje is a l lan g niet meer te verstaa n d e het eerste gelui d is van stromend wa ter s p elletjes word en dan no g eens herh a al d m et he w at hoor i k daar roep ik de k inderen het her kennen in een reeks v a n zelfstandige rea g eren me teen het geluid van de w c is een naam woor d en bijvoorbeel d naam w oorden en i ed er vertrou wd d at geluid g aan w e o p ne w erkwoorden men d an k unnen we dat straks aan d e an d ere en zo zullen dan de aanstormen d e leer p roble g roep laten horen zouden ze d a t herk en men voorkomen moeten worden nen denk je niels heeft de recorder zijn ving er staat a l g espa nnen boven de start knop a an zo n p rogramma w il ik met mijn kinderen n u nog i e mand d ie d e wc doortrekt zod at we niet lan g er w erk en k unnen opnemen liefheb b ers g enoeg lau ra laten we vooraan beg innen is het w el no d ig met ro d e w angen v an op w in d ing w ord t d e fo iets aan luistervaardigheid te d oen op d e kleu tografe kl aas heeft intussen al d oorg etrokken terschool veel k inderen groeien op in een paniek bij de technici n iels en laura die er om g evin g met het nodige akoestische b ehang net niet voor k l aar ston d en v eel te laat k ni pt k in deren horen zo veel dat ze niets meer ho laura alsnog de mislu k te foto t oont veel ren h et is een gemis als kin d eren niet meer muur en w einig wc d e kinderen dra g en n a be w ust kunnen luisteren geluiden kunnen ons tuurlij k zelf allerlei oplossingen aan w e beslui wa arschuw en onze aandacht o p iets richt en ten een teken af te spreken zodat iedereen te een bron van p lezier zijn in de communicatie gelij k in actie komt ronnie haalt de tri ang e l vervult luisteren een zeer g rote rol er is g een en g eeft als ied er klaar staa t het startsein misverstand m ogelij k luisteren moet d ez e tw ee d e op name verloo p t vle kkeloos d e overige kinderen houden de adem in we be vandaag 6 juni wor d t de nieu w e sp oorlijn luisteren d e o p name meteen ja hoor je kunt d ie achter de school lang s loo pt in gebrui k ge goed h oren dat het de w c is en d e foto ziet nomen i k ben zelf b enieu wd wat w e erv a n er oo k prima ui t zullen merken om half tien als we net in de z o op n a ar het volg ende g elui d d e k inder e n k ring zitten ge beurt he t h e w at hoor i k zijn o p getogen en een en al a an d acht laur a is nou zeg ik teg en de k inderen w e luis t eren de gene d ie bij het volgen de geluid roept h e aan d achtig ee n trein roe pt d e een de w at hoo r ik daar t rei n vult ee n an de r a an e n j a w e zi e n hem van acht e r een d eur horen w e ti k ti k ti kk et ik tussen de bomen door gaan prachtig de ma d e k in deren z ijn heel stil voorzic htig d oe i k de chinist werkt volo p mee d oor a anhoudend te deur open de mevrouw achter de typemachi toeteren elke trein die e r d ie ochten d pas ne we n kt ons vriend elij k naar binnen v oor seert hee ft de volle b elan g stellin g sommi g e k inderen is di t een nieu w e erva rin g el k g elui d d at op een na der en d e trein zou k un wat d oe jij is meteen d e vraa g n a een k ort nen duid e n wo r dt o pgem er kt de aa n dac h t is ges p re kj e besluit e n w e ook dit ge lui d op te n e 9 men eerst de mevrouw zelf sjonge die ratelt den we zochten we naar oplossingen gaven er overheen dan mag paul achter de machine we ook anderen de kans om iets te zeggen of gaan zitten twee andere kinderen bedienen te beluisteren we probeerden samen verant recorder en fototoestel d e o p names lu k ken nu woordelijk te zijn voor het goede verloop van meteen het enthousiasme van de kinderen de gebeurtenissen en bouwden samen aan ons steekt ook mij aan buiten zetten we het w er k verslag vo ort pas als h et fotoro l letje echt o p is will e n een rijke oogst aan zinvolle leerervaringen de kinderen van ophouden weten hoe schraal steekt daar de geisoleerde en w e g aan t eru g naar de klas d e andere g roep emotieloze functietraining bij af l zit ons al op te w achten vanzelf en vol ver w achting gaan d e kinderen in d e krin g z itten wat hiervoor staa t is na tu urlijk exemp l a risc h w e praten over onze ervaringen en laten v o o r vee l a n de re sit uati e s t r ein e n k u nne n in steeds eerst ons geluid horen en dan p as de g erui ld w ord en voor vli egtui ge n heiwe rke n of foto zien de andere groep heeft ook een wc kerkklokken in de muziek en vooral in de taal en ook een vracht w agen d at klonk zow at z e l f li ggen he el ve el moge lij kheden het princi hetzelfde maar toch nie t precies pe van de gewekte aandacht werkt bij k inde a ls w e alles uitvoerig beluisterd en be keken ren ma ar ook b ij mijzel f n og lang do or meer hebben maken w e een apart luisterhoekje en meer ga ik zien hoeveel geschikte aanlei w aar de spullen komen te li g gen d aar k unnen dingen zich de gehele dag voordoen waaraan d e kinderen zelf no g eens nagenieten er is z o een g oed dat w il zegge n z i n vol s tu k on der veel animo dat er een w achtlijst moet komen wijs is op te h a n gen ze lf mak en of sa me n ten slotte maken we samen een verslag van maken van onder w ijs geric ht op d e ei ge n s p e d e les ik schrij f dat even ui t en plak er de fo cifieke groep is voor ieder zoveel aantrekkelij to s bij wie dat wil ma g het verslag even k er d an het m ech a nisch ui tvoeren van instruc mee naar huis nemen ties van de uitgever begin er maar eens aan zouden de kinderen thuis verder g aan met d e e n geniet va n het o n de rw ijs p lezier d at je s a geluidenjacht men beleeft de trei n wekte de belangstelling de jacht juf zou in de pas beginnen te lopen bij haar werd geopend daaruit groeide een natuurlijke grote broer van de oude lagere school curri functionel e en belevingsvoile ontmoeting met culum hier preventie daar en functies overal geluid de kinderen richtt en hun aandacht naar een vervelend klinkende man op een bandje en het gelu id het geluid maakte hen soms attent het doordringende geluid van een naderende op iets dat onzichtbaar was bovendien zoch trein brachten ons tot onderwijs om van te ten we soms naar de richting van het geluid smullen en kreeg de triangel er een functie bij tussen dan maar uit de pas de bedrijven door overlegden we d iscussieer 10