Herinneringen om mee vooruit te komen. Bij taalonderwijs hoort ook vertellen

Publicatie datum: 1988-01-01
Collectie: 19
Volume: 19
Nummer: 5
Pagina’s: 2-9

Documenten

anne van delf t herinneringen om mee vooruit te komen bij taalonderwijs hoort ook vertelle n vertellen anne van delft was vijf jaar docente nederlands en projectonderwijs aan het wagenings lyceum speelt en begeleidt theatervoorstellingen waarin het ve rtellen uitgangspunt is geeft cursussen in het vertellen van verhalen en organiseert mede het vertelfestival in amsterdam theo vesseur wist van haar werk en moedigde haar aan dit artikel te schrij ven tineke krol hielp bij de opzet ervan een vertelvoorstelling als thema zorg om de jeugd met acht vrou wen heb ik vier avonden gewerkt en toen was laat ik beginnen met een voorstelling die i k af er een collage van door hen zelf gemaakte kor gelopen voorj a ar met plattelandsvrou w en heb te verhalen g emaakt i k had al eerder voor de n oordhol landse b ond van p lattelandsvrouwen een voor stelling ges p eel d d ie zij een leu k e invulling hoe hebben zij die verhalen gemaakt vonden van hun jaarthema maatscha p pelijke betrokkenheid de afdeling en denken bij zo n wij k w amen bij el k aar in huiskamers d e thema vaa k eerst aan een inlei ding me t d iscus eerste k eer ha d den sommi g en al een stukje sie en mijn vertelling was p ersoonlijker en no meegebracht een monoloog die al eens veel digde niet uit tot discussie maar tot gesprek succes had g ehad een sketch over twee oude ik h ad een be w erkin g g emaa kt van bu chi erna d ames die tegen el kaar z e ggen t is w at te cheta s boe k a ls een t weederangs burger en genwoordig en een mooi verhaal over wierin verder vertelde ik een afrikaanse sche p pings gen om te vermijden dat het thema zorg om mythe en een kort politiek verhaal van d ario de jeugd zou leiden tot een op somming van fo met daarna een oud cursiste van mij met van d alisme samenwonen drugs enzovoort een zelfgeschreven verhaal startte ik de eerste bijeen k omsten met iets t e n u zou ik voor hun voorj aarsvergaderin g vertellen dat mij echt fascineert als aanzet tot 5 0 0 plattelan d svrouwen in the ater d e ves t in ieders verhalen d ie k on den hee l r ealistisch al kmaar een k orte voorstelling maken met zijn maar d at hoe fde nie t als iemand h et 2 over haar oma heeft kan dat echt haar oma wiegje staan maar wat vond ik niks toen werd ik zijn maar het kan ook zijn dat ze iemand an op een nacht wakker dacht eruit misschien hep moeder giste r avond zitten te naaien ders voor zi ch ziet die ze in dit verhaal oma en heeft ze wat vergeten op te ru i men stiekum er noemt u it kom in de keuken de tafel weer n i ks en toen bij elke ronde kwamen er twee of drie stukjes keek i k in de prullenmand en wat vond ik daar dk uit die bru ikbaa r waren en na twee avonde n roze l i ntj e t dus toch dan wordt het tegenwoord i g lag er het ruwe materiaal allen schreven hun wel heel anders ve rteld als er nu in een gezinnetje stukjes uit dat had ik niet verwacht ik wilde eentje d r bij komt en het broe rtje of zusje is nog er geen exemplaar van hebben stelde wel ver maar twee of drie jaar dan mogen ze al aan mama s beteringen voor soms moest i k schrijftaa l dikke buik voelen weer terugbrengen tot hoe ze het eigenl ijk ja de tijden veranderen en toen onze dochter haar eerste verwachtte g i ng ze zomaar op een keer voor zeggen wilden me staan en zei mam voe l eens hoe het schopt in een voorlopige vol gorde oefenden we met wat een verschil met 1940 de stoelen aan de kant we keken naar elkaar om het effect te zien en ik stelde verschillen de ensc e neringen voor tot we de goede had den zitt end op theaterblokken so l o s meestal waarom vind ik dit zo leuk staand en reagerend op elkaars verhalen een vrouw had bij het oefenen zo n droog in zo n karwei komen de verschi llende dingen commentaar van nou dat staat me wel aan waar ik mee bezig ben bij elkaar ik ontmoet of nou dat wordt souffleren dat z i j in de mensen die anders leven dan ikzelf en die over voorstelling een zichtbare souffleuse op het to hoe z i j tegen het leven aankijken vertellen zo neel werd een ander schreef een lied met en als geen acteur dat na kan doen en de uitda kele regels tekst dat i n a l lerle i stemmingen ging is dan een vorm te vinden om die verha tussen de verhalen geweven kon worden een len naar buiten te brengen ik hou ervan ze in p i aniste maakte een swingend begin en eind een geheel op het podium af te werken een de uitvoering in de schouwburg was stralend voorstelling is wat voor anderen een gedrukte heel natuurlijk warm en inhoudel i jk boeiend bundel zou zijn t ligt er t bestaat en t is over de dingen die er alt ijd zijn en hun veran nog mooi ook de deelnemers en het publiek derende betrokkenheid daarbij en meer over zijn verrast door het resultaat van het geheel vrouwen en meisjes dan in doorsneebeelden bi j het maken van zo n voorstelling heb ik al l es over de jeugd enkele thema s een dochter nodig wat ik in huis heb aan inzicht over ver die eindexamen doet en een koffiezetapparaat schillende manieren van ve rt ellen dat haal ik je krijgt van haar moeder waarop de dochter uit hoe ik zelf aan voorstell i ngen werk en ik snikkend zegt mam ik w il he l emaal niet op heb veel vertellers gezien ik probeer steeds kamers drie generaties ongesteld worden en een entourage te vinden d ie natuurl ijk en toch hoe dat door moeders wordt begeleid theatraal is en waarin het verhaal en de ver schaatsen in het we i dse polderland eerste teller tot hun recht komen zo wil i k vorm ge verliefdhe i d op het ijs en nog altijd gek op ven aan mijn maatschappel ijke betrokkenhe i d schaatsen zijn want in het maken van het geheel kies je toch een van de aanzett en die ik gaf was een ver welk verhaal je vindt dat er in de openbaarheid haaltje van mij over iets dat ik alt ijd nog wel gebracht moet worden eens van m ijn ouders zou willen weten d it le op dit moment werk ik aan verhalen van wa verde het volgende stukje op ter werk en leven een programma met verha len foto s en muziek uit haven en scheeps bouw van amsterdam ro tt erdam en antwer het verhaal van het roze lintje pen er werken zo n twintig mensen aan mee allen werkzaam in of verbonden met de haven vroeger vroeger werd je toch niks verteld ik was het voorbereiden bestaat uit elkaar leren ken elf toen een vriendinnetje op een keer tegen me zei nen vee l verhalen ve rtellen en zoeken naar annie weet jij wel dat je een broertje of een zusje wat i nsp irerend is voor een breed publ i ek erbij krijgt ik dacht meid je bent gekt ik had toch niks geen bijzonders aan mijn moeder ontdekt zo herinneringen waar je mee vooruit kunt ko ver was ik al welt maar wat doe je dan dan ga je men i s een uitspraak van wim meuwissen stiekum overal zoeken d r moet toch ergens een met wie ik dit programma regisseer sommi 3 gen bereiden hun verhaal precies voor ande de geur van hondsdra f ren ve rtellen nooit twee keer hetzelfde de middag wordt gehouden in de voormalige ver een boerenomgeving w aarin alles vanzelfspr ekend was z e speelde in het veld stu d ie in de stad h et trekzaal van de knsm op het oostelijk y g aat h aa r goed e xcursie veld b iologie latijns e n a e i land te amsterdam een terrein dat aanlei men en inzicht in s a menha n g en in eens komt e r e en ding is voor veel verhalen deze plek de foto g evoel bij ha ar n aa r b oven prettig maar zo lan g ge tentoonstelling de muziek uit de verschillende l eden ze zoek t om haar heen w at he t kan zijn dan steden en de koffie geven samen een sfeer kan ze d ie herinne ring thuis bren gen hondsd r af de waarin het mogelijk wordt om tot ve rtellen te g eur v an hondsd raf spelen in het groen d e geur komen voor een groot publiek verhalen over van haar jeug d een mens k an van alles w illen we samenwerken solidariteit gein en ongein ten over planten e n toch vergeten zijn w at ie da ar eigenlij k zocht over het leven aan de kade en over de duizen den mensen die er tot voor ko rt werkten ik houd van die verhalen en ik wil dat ze in de stad te horen zijn reflectie op vertelle n w anneer ik les g eef aan een groep met een ve rtellen heeft denk ik vaak te maken met open inschrijving bijvoorbeeld in een zomer de herinnering cursus o p d e volkshogeschool in be r g en ga at er is een aboriginal ve rt el l er gulpilil die vaak het weer anders dan geef ik niet alleen aan begint met ik herinner mij dat in de droom zetten tot het maken van eigen verhalen hoe tijd w el d ie toch vaak de basis zijn van iemands de droomtijd is de tijd dat alles in oerv orm on vertelstijl en verhaalkeuze m aar b esteden w e gedeeld aanwezig was en dieren mensen en ook aan dach t aan bestaande verhalen uit d e bergen elkaar verstonden zo kunnen wij er orale traditie en aan het bewerken van verha was eens zeggen alsof we het ons herinne len uit de geschreven literatuur ren er was eens gaat over heel lang gele beide vragen een verschillen d e aanpa k wat b e den maar ook over nu en altijd in een goed treft tekstonderzoek culturele achterpond en verhaal kun je soms dat tijdloze bereiken ver speltechniek tellen is anders met de tijd omgaan je gaat w e w erken daar niet toe naar een voorstelli ng ergens even helemaal in dat lijkt een omweg voor p u bliek m a ar m a ken een heleboel korte maar je vergeet de tijd en komt tot iets dat je presentaties voor elkaar zo n groe p bestaat altijd bijblijft je kunt dan als luisteraar dingen ui t tw intig heel verschillend e mensen we be in je opnemen die je niet helemaal begrijpt handelen steed s een as p ec t en ie d er w erk t dat maar waa rv an je intuitief weet dat ze waar op zijn eigen manier uit zijn en dan wil je zo n verhaal precies hetzelf de weer horen dat overkomt je ook bij het ik he b ook gewerkt met beroe psg roepen bij maken van een verhaal dan voel je zo zeg je voorbeeld mensen die in de milieu educatie dat en zo is het ook waar of niet waar offi werkzaam zijn door al hun papiere n en g ere cieel misschien niet maar eigenlijk wel gel zijn zij soms vergeten wat z e ei g enlij k w il peter van der linden uit den haag vind ik een len zeggen m et hen w erk ik niet aan een o p fantastische ve rt eller ik was een avond in zijn treden maar aan een manier van presenteren theatertje hij bracht veel sprookjes na elkaar die zij in hun werk kunnen gebrui k en persoon ik kreeg dat half slaperige waarin de dingen lij k en helder a ls aanzet voor korte verhalen door elkaar gaan lopen ik wist n iet meer waar vro eg i k hen een m oment in d e h erinnerin g t e deze iwan naar op zoek was of hoe lang hij rug te roe p en waaro p iets in het milieu hen gere i sd had en toen begonnen de steeds her werkelij k raa kte haalde motieven weggaan om iets te zoe d at leverde onder meer een verhaaltje op dat ken omzwe rv ingen iets onbeduidends vinden ik hier in het k ort w eergeef ontdekken waar het om begonnen was je af komst herinneren en nog twaalf jaar moeten reizen te werken als de inhoud zelf zo gaat het leven toch een verhaal wordt voor m ij leuk als er niet al leen dat tijdloze i n zit maar ook i ets volks 4 voo rbee ld van een ver haalanalyse de awarapalm akoeba had vreselijke zin in awaranoten nu had pa tijger een prachtige awarapalm in zijn tuin een grote tros oranje rode noten hing erin voor het grijpen nou ja voor het grijpen de stam en de bladeren van de awarapalm zitten vol grote doorns het is dus niet eenvoudig zo n tros awaranoten te kappen anansi dacht diep na er moest toch een manier te bedenken zijn plotse ling herinnerde hij zich zijn oude vriend stekelvarken als een hem kon helpen dan was het stekelvar ken zeg vriend stekelvarken zei anansi ik had zo gedacht dat wij iets samen kunnen wat geen an der kan de tros awaranoten van pa tijger stelen ik zie niet in waarom ik dat zou doen zei stekelvarken ik kan van die noten eten wanneer ik maar wil daar heb ik jou niet voor nodig dat wel natuurlijk zei anansi maar je krijgt ze niet naar beneden in je eentje waarom zou ik ze naar beneden moeten krijgen als ik ze daarboven net zo goed ken eten vroeg stekelvarken nou zie ik meteen wat een egoist je eigenlijk bent je hebt dus niets voor je vrienden over wel op mijn bruiloft komen schransen en drinken maar als ma akoeba je wat vraagt ben je niet thuis stekelvarken dacht diep na als ik me akoeba er een plezier mee kan doen is het natuurlijk wat anders die avond slopen ze samen de tuin van pa tijger in anansi klemde zich vast onder de oksel van sta kelvarken en zo kwamen ze samen boven in de boom ze aten eerst ieder hun buik vol en toen maakten ze de tros los het was een reusachtige tros die met een bons op de grond viel pa tijger hoorde de bons en dacht direct aan zijn rijpe tros awaranoten dat was verdorie sterk daar kwam ze hem notabene in zijn eigen tuin bestelen hij rende de tuin in en zag de tros awaranoten aan de voet van de boom liggen kom er maar uit vriend brulde hij naar boven je bent er gloeiend bij anansi zat weer onder de ok sel van stekelvarken en riep met een bang stemmetje ik wou je alleen maar verrassen pa tijger voor al die lieve zoentjes die je me gegeven hebt pa tijger begon woedend aan de boom te schudden stekelvarken probeerde zich vast te klemmen maar anansi kietelde hem onder zijn oksel zodat hij zich niet langer kon houden hij rolde als een bal naar beneden van onder de oksel van stekelvarken riep anansi plagerig nou vooruit nog een klein zoentje dan pa tijger wierp zich met open muil op zijn plaaggeest en kreeg natuurlijk alle stekels in zijn bek jankend van pijn liep hij naar het ziekenhuis om zich te laten verbinden en anansi droeg zegevierend de grote tros awaranoten voor zijn vrouwtje naar huis i n dit ve r haa l is anans i een slimme volkshe l d d ie een list uithaalt er zij n ook heel andere anansi verhalen st r uctuur anansi heeft honger en tij ger heeft noten anansi verz i nt een list u itvoeri ng van de list dee l 1 oude vriend steke lvarken moet gepaa i d overtu igd of gechanteerd worden om hem te helpen dit lukt uitvoering van de li st deel 2 b i j de noten zien te komen l ukt ook lekke r gen i eten van de bu it ook reynaert de vos slaat d i t noo i t over keurige hel den daarentegen hebben er altijd een nutti ge bestemming voor u i tver ing van de l i st deel 3 ti j ger zi en te passeren met de buit de overwinning tijger uitgeschakeld en jamme r end als een oude vrek af compagnon stekelvarken beduveld af anans i komt a ll een met de buit b ij akoeba is d it niet een overal voorkomende structuur de overeenkomst met commed ia de ll a rte verhaalgegevens is f r appant i k zou d i t verhaal daarom uit we r ken i n een zeer extrave rt e sti jl met zo exact moge lijke plaatjes en een komische man i er van overdrijven 5 iets slechts iets politiek scherps een ordinaire ontvangen in de bibliotheek op scholen deed list een slimmi gh ei d over hoe je aan e ten kunt ik dat samen met een bibliothecaresse en ik komen en een m ooi ver h aal d aar vind je o p heb ook samengewerkt met olga orman en d e een of an d ere manier toch w el vaak de virgi l verkal k van het surinaams antilliaans d ood in a ls een bastoon in he t geheel de onderwijsproject kom op mijn aanstelling drager van de s p annin g was bij stichting vrek nu opgenomen in de vertellen is t lekkerst s avonds iemand zei stichting kunstzinnige vorming amsterdam me eens het heeft te maken met de angst in zo n cursus gaan we uit van door l eraren voor d e dood als d e avond valt w at overw on gestelde vragen als nen dient te worden moet worden verteld al welke verhalen kent elk marokkaans kind dit moois wer kt bij mij niet als het verhaal mo hoe wordt er ve rt eld in suriname raliserend verteld wordt als d e verteller iets welke prentenboeken zijn geschikt voor een te genhou d t v an een marok k aan he b ik eens gemengde klas en hoe kun je ze behandelen een veel levendi g er op v attin g over mora al ge hoe kan ik een verhaal bewerken zo dat het hoord dan de hier gangbare hij zei een ver bij mijn leeftijdsgroep past en kinderen mee haal zonder moraal is vervelen d m oraal is kunnen doen in woord en spel w aarom jij d at verhaal op dat moment aan die waar moet je op le tt en als je ve rtelt aan kin gene vertelt d e moraal is dus wat je delen deren d i e niet goed nederlands verstaan wilt het eff ect d aarom zei hij zul je geen hoe vind ik een stijl die bij mij past zodat ik marokkaans boek met verhalen vinden in een er lol in heb met een verhaal bij de kinderen te orale cultuur zeggen ze s avonds niet tegen komen en het gevoel heb dat ik het kan de kinderen we zijn gebleven op bladzijde 31 eerlijk gezegd is het lang niet altijd zo dat een als je wilt dat een kind lekker slaapt moet je school met dit soo rt heldere vragen komt dan een verhaal vertellen waar het lekker van gaat dragen wij ze aan slapen dat is je moraal dit betekent dat je zo n cursus bestaat uit ve e l verhalen moet k ennen een verteller is ie mand die veel verhalen kent en ze plezierig toe 1 de voorbereiding kan passen z o n verteller ben ik zelf eigenlijk jouw persoonlijke ve rt elstijl bemerken en on niet ik doe er lang over heb er maar enkele derzoeken welk type verhaal jou ligt hoe en die kunnen dus niet overal gebracht maakt ieder zich een verhaal eigen vooral worden welke beelden komen er bij je op elk element mensen vragen mij wel eens of iedereen kan heeft geur kleur klank beweging en geschie vertellen ik denk dat je verhalen moet vertel denis een verhaal moet rijpen je kunt veel len die bij jou passen en er moet een gelegen zeggen over techniek je kunt gefasc i neerd z ijn heid zijn die tot vertellen uitnodigt in allerlei door een verteller en denken hoe doet hij dat culturen zijn vormen van vertellen waarbij ie toch het be l angrijkste van je techniek is je dereen kan inspringen met z n verhaal al of voorbere i ding niet met een hoofdverteller je moet die vorm i kzelf doe zeker een maand over een verhaal van contact leuk vinden en er plezier in heb of eigenlijk enkele jaren en dan u itwerken ben om het o p z n mooist te vertellen ik ben hoe zit dat verhaa l in e l kaar welke beelden wil er gek op d oe t maar o ok al kun je sommi je helder neerze tten hoe maak j ij jouw tekst ge dingen pas als je er een leven aan gewerkt en een eenvoudige ensc e nering hebt 2 attitude en cultureel bese f k ennismaking met verhalen uit verschillende cursussen vertellen voor leerkrachte n culturen a ls je bijvoorbeeld een aantal anansi verhalen i n lerarenopleidingen wordt bijna geen aan en een aantal h odja verhalen behandelt de be dacht besteed aan het vertellen en aan de ver kendste verhalen uit caraibisch gebied en afri halen uit de orale traditie d it is onjuist in het ka resp n oord a frika en turkije begin je al kader van het ov b onderwijsvoorrangsbeleid iets te zien van overeenkomsten in vol ksverha heb i k cursussen g egeven van zes b ijeen len van verschillen d e afkomst als je ze verge komsten aan leerkrachten van basisscholen lijkt met tijl uylenspieghel r eynaert d e vos en aan bibliotheekmedewerkers die klassen en jan klaassen zo kun je ook sprookjes ver o g elij ke n iets weten over wa nn e er e n hoe ze in reld of bij een onbekende wereld zo kan die culturen verteld worden en dan zelf aan de het zijn dat een marokkaans kind het gang met ieders eigen b e w er k in g verhalen uit woord boek wel in het nederlands kent de orale traditie tref je op schrift soms in ruwe maar het woord slapen altijd in het ma vorm aan maar ook wel in veel te gladde af rokkaans hoo rt het woord vijver kennen g e w erkte vorm je moet d e tek st vrij wel altijd ze dat ligt aan de omgeving ik ben er herzien niet op tegen om onbekende woorden te gebruiken maar je moet ze wel in je hele 3 hoe kun je ve rtellen aan k inderen di e n iet tekst nagaan en dan kiezen goed nederlands verstaan en probeer vooral bij het voorbereiden zo dit behandel ik aan de hand van prenten zintuiglijk mogelijk te werk te gaan boeken het is wel een leuke test om je verhaal te ver waar je op moet letten tellen aan mensen met een andere taal alle begi n eens met n i et naar de tekst te kijken voorafgaande dingen heb je nodig in een cur maar naar de prenten dan zie je de beel sus voor bibliotheekmensen ve rtelde een turk den die b i j de kinderen overkomen en d i e se bibliothecaresse aan de hand van een pren zijn vaak anders dan de geschreven tekst tenboek in haar taal we kenden geen woord misschien moet je een aanta l prenten weg turks maar de meesten konden het hele ver laten missch i en blijkt het boek ongeschikt haal volgen of juist veel leuker te worden ze liet ons woorden noemen die ze even daar zoek de verhaalopbouw heb je die dan voor benadrukt had die turkse woorden ben wordt dat de kapstok waaraan moeilijk te ik vergeten maar als ik het verhaal weer zou begrijpen stukjes kunnen worden opgehan horen zou ik ze me herinneren gen is het een list een verhaal waar je aan het eind weer b ij het begin uitkomt een zo komt het dat verhaal een mop verhaal het vertellen als gebeuren in de kla s structuren zijn denk ik overeenkomstig i n verschillende culturen alles goed en w el o p school wordt vaa k oo k elk verhaal heeft z n ritme elke taa l heeft op heel verstikkende manieren verteld op het z n ritme lu i ster eens naar het ritme van verkeerde moment of wanneer de kinderen een begroeti ng in verschillende dialecten uitgelokt worden tot commentaar dat alleen een vreemde taal leer je door het r itme in je dient om de b edoeling die d e leerkracht heeft op te nemen een verhaal ook ga maar na steviger in d e hoofden van de kinderen te ver welke stukjes van het sprookje roodkapje ankeren wat dat betreft is het vertellen als je je herinne rt of van een ander verhaa l gebeuren in de klas soms d ubbelzinnig zorg dat je r i tme past b ij de sfeer en het laten we nagaan hoe vertellen in het echt g e verloop van het gegeven doe dat niet te beurt er zijn wasplaatsen waar iedereen d oor afstandel ijk want er zijn zo n schitterende elkaar praat en soms heeft dat een bepaald persoonlij ke variaties i n ritme afhankelijk patroon e r zijn avond en waarop w ijnplu kk ers van ieders beelden bij het verhaa l vertellen omdat ze niet naar huis kunnen er bepaal welke elementen centraal staan die waren slaven die hun verhalen levend hielden kun je nadruk geven door ze klank en hou er z ijn school kampen w aar op een van de d i ng te geven of door ze te ondersteunen laatste avonden iedereen begint te vertellen met een me l od i e of een voorwerp er zitten aansluitend op elkaar er zijn sterke verhalen in daarnaast ook kleine elementen in een ver cafe s haal d i e niet zo belangrijk zijn maar die het er z ijn feestjes waar mensen uit verschillen d e verhaal leuk maken als ze vaak terugko landen bij elkaar zitten en de anderen insprin men daar moet je iets moois van maken gen o dat lied heb ben w ij oo k want herhalingen zijn be l angrijk in het ver er z ijn ook tradities w aar een verteller de tellen en zeker bij l uisteraars die jouw taal avond leidt en op bepaalde punten zijn verhaal niet verstaan onderbreekt met een lied waar anderen in wat de taal betreft bedenk of het terre i n kunnen springen of dat zij over kunnen nemen waarop het verhaal z i ch begeeft hoo rt bij dat moet je w el kunnen je moet weten w at de schoo l taalwereld of b ij de thuistaalwe jouw bijdrage aan d at geheel kan zijn 7 wat op school gebeurt is vaak iets ondui d e om te lezen lij k s d aar t uss e nin de leer kracht is de aan g e ver maar het is niet zo dat de leerlingen sa 1 anne pellowski the story vine a source book of men aan een geheel werken ook in kring unusual and easy to te lt stories from around the world new york london collier books 1984 gesprekken zie je die dubbelzinnigheid daar isbn 0 02 044690 x om moet daarin zo vaak om stilte g evraagd worden wa t je z egt k rij gt g een vorm 2 r i mke rohaan mu l vertel eens een verhaa l ta a ldrukke rs ma k en w el een vorm de leer tilburg uitgeverij zwijsen 1980 k racht begint zelf met iets eigens en ieders bij isbn 90 276 3008 9 drage is b elan g rijk in een aange g even kader en wat samen gemaakt wordt is mooier dan 3 taaldrukken verder dan lezen en schrijven je had kunnen denken baarn bekadidact 1987 isbn 90 321 0633 3 voo r h et vertellen in d e klas zullen w e naar vorm e n m oeten zoeken die zo plezierig zijn d at 4 henk f igee werken met ve rha l en uit ande re cu l turen i n moer 1985 2 je daarbinnen o p een natuurlijke manier kunt vertellen w at zijn aanlei d ingen om te 5 gulpili l de droomtijd verhalen van de australi vertellen sche aboriginals deventer ankh hermes a lleen je k unt observeren hoe kinderen vertellen en verkr ijgbaar b ij de s l egte luisteren oo k buiten de klas i k he b eens een s urinaams jon g etje gezien d at tijdens een ver 6 non i li chtveld anansi de spin weeft zich een haal break d ance be w eg in gen aan het ma k en web om de wereld aldus nblc novib 1984 was ik kreeg door dat hij de slang aan het uit isbn 90 70545 05 5 beelden was waar het verhaal over ging toch 7 ufuk kobas nasreddin hodja achterstevoren zullen er leerkrachten zijn die zouden denken toch de goede kant op a ldus nblc novib d at hij niet luisterde ga zitten zit stil 1987 i sbn 90 70545 15 2 soms zijn er marokkaanse meisjes die stil zit ten te kijken en je weet niet zeker of ze er medewerke rs bij de uitgeverij pendoor hebben met iets van begrijpen of ze het een raar verhaal hun werk onder meer a ls doel voor ogen mensen vinden maar dat niet w illen laten merken of helpen die hun verhaal aan een pub li ek bekend w il dat ze niet lekker zitten dan zul je hen toch in len maken pandoo r ondersteunt de mensen d ie aar andere situaties moeten zien als je zoekt naar zelen of hun gelett erdhei d toere i kend is om verha l en een setting w aarin zij spontaan k unnen luiste uit hun leven en werk in een schr ifte li jke vorm weer te geven vertellers worden auteu rs ren en spontaan kunnen vertellen en probeer de i nhoud is belangrijk maa r de vorm is ook verras zeker een paar keer om een m arokkaans ver send de k racht van het gesproken verhaa l b lijft on haal te vertellen geschonden in hun boeken enkele van hun publ i ka a ls je de manieren van vertellen van een cul t ies tuurgroep meemaakt en je leert hun mythen k ennen d an wordt het contact veel min d er frederika het l even van een woonwagengene ratie stroef h et is b ovendien een feestelijke verrui tus sen 1900 en 1945 1984 u itve r kocht dus ming van je gezichtsveld je kunt vertellers op naa r de bib liotheek straat teg en k o m en maar je kunt ze ook op tussen haven en hambrug mi j n jonge jaren i n zaan een podium z ien in december 1 988 in het d am tussen 1932 en 19 5 0 1985 vierde vertelfestival kun je allerlei soorten vertellingen zien sommige theatraler andere getekend lenny k i nd van a lc oho listen 1987 zo eenvoudig als ook in de klas zou kunnen an je bent onbetaa lbaa r vrouwen i n vrijw illigers werk 1987 stichti ng u i tgeverij pandoo r rapenburg 33 1011 tv am s ter dam te l 020 279497 320658 de sectie jeugdbibliotheekwerk van het nblc heeft in maa rt 1988 een conferentie gehouden hoe ver tel ik het mijn kinderen aandacht voor de achter gronden van het ve rt ellen in verschillende culturen 8 techn i eken voor ve rt el l en col l ectievorming en over strikt persoonlijk is de titel van een the at e rvoorstel dracht het congresverslag komt binnenkort uit ling die theaterw erkpl aats lop en d vuur komend sei nblc taco scheltema straat 5 2597 cp den haag zoen speelt een collag e van ego docum e nten va n te l 070 141500 vrou w en deze teksten hebben ni ets m et de orale traditie te maken maar het is w el een verhalen de wie zoekt naar boeken met verhalen uit verschillen voorstelling elk soort verhalen vra agt we er ee n an de culturen kan terecht bij de onderwijsmediatheek d ere behandeling d a gboeken van vrou we n b e lan d en dienst in amsterdam is het adres prinsengracht ze ld en in de literatuur en zijn meestal ni et geschre 587 1016 ht tel 020 265065 toestel 242 ven om door anderen gelezen te w orden maar ze in het periodiek de schoolmediatheek uitgegeven zijn zo interessant om d at er ge w oon opge schreve n door het nblc staan vaak artikelen over het wer staat hoe het isl de sp annin g van het je on b esp i ed ken met boeken in een multiculturele school wanen en je w illen uiten e en s pel van drie actrices en een accord eoniste e n met veel k ostuums over de als u zin heeft in wat oefenstof leest u dan het k w estie hoe speel je een vrou w laatste hoofdstuk van een kwestie van identiteit scri pt en reg ie h ester macr ander spel p ien b osch verhalen van zwarte zuidafrikaanse schrijvers w illie snijder anne van delft en w ie ke m eilof ac amsterdam sua 1986 isbn 90 6222 135 1 cordeon inlichtingen tel 020 9 33333 e n een uitgeschreven bandopname van het nos 020 3 8 0765 d eze voorstelling w ordt ook radioprogramma verhaal waarin vernis february g es p eeld in het vertelfestiva l in december in op een ongelooflijk gevoelige wijze heel eenvoudige a msterdam gegevens uit de orale literatuur het kunnen ver haaltjes van vijf regels zijn uitwerkt tot verhalen die peter van der l inden vert el t sprookjes van overal in je niet meer vergeet z ijn theatertje r i ouwstraat 159 den haag tel 070 503380 om te gaan zien de utrechtse theatergroep stut maakt politiek theater met buu rt bewoners op basis van onder het vierde vertelfestival vindt plaats in december meer hun eigen stukjes levensverhaal soms door de a s in amsterdam op 18 december verhalen van persoon zelf op het toneel gebracht soms door ie water werk en leven in het open havenmuseum mand anders die het verhaal goed kan i nvoe l en van 24 t m 31 december in theater de balie en kin stut l lauwersstraat 69 71 3512 vh utrecht derprogramma s in het polanentheater elke dag an tel 030 311801 dere voorstellingen een smeltkroes van vertellingen uit verschillende culturen experimentele en traditio nele gekke mooie erotische en politieke verhalen workshops door gerenommeerde en nog onbekende vertellers medewerking van willem de ridder peter van der oefeningen i n presentatie mime spraak r itme linden juan tajes johannes van dam alida neslo aandacht voor i eders vertel trant i eders moo i henk tjon marien jongewaard astrid roemer nick eigenaardigs leslie kees van loenen wim meuwissen cor ja het vinden van verha l en uit de her i nneri ng uit de ring jodi gilbert aziz mdarhi mohammed fontage omgevi ng uit de literatuur culturele achtergronden de gebroeders flint en vele anderen begele i ding op het gebied van composit ie vormge wilt u een uitnodiging krijgen geef dan uw adres v i ng tekstbehandeling en overdracht door aan buro mix vertelfestival rozenstraat 206 het maken van een heldere en tintelende presen 1016 pa amsterdam tel 020 380218 of kijk in tatie de amsterdamse uitkrant van december a s inlichti ngen b ij anne van delft tel 020 227395 9