Documenten
wam de moor het fundament onde r kunstonderwij s en wat is precies die goede praktijk in tsjip 6 3 gekust door de muzen de liefde gewekt pp 10 18 hebben we verslag gedaan van de wijze waarop in het project goede praktijk van kunsteducatie in het voortgezet onderwijs tien scholen zijn bezocht en ge raadpleegd over hun ervaringen met kunstonderwijs we hebben de nuances weergegeven die ervoor zorgen dat elke school zijn eigen karakter bezit en hebben zo de profielen van de scholen belicht daarna hebben we gekeken in hoeverre er mogelijkheden zijn om de kunstvakken te integreren op basis van de ervaringen in de tien scholen heeft de projectgroep gepoogd kenmerken vast te stellen van goede praktijk van kunsteducatie daarover gaat dit tweede artikel als we weten hoe een aantal schole n ech t wer k maak t va n kunstzinnig e vor ming wat hen onderscheidt van vele andere waar di t no g nie t gebeur t is d s vraag relevant hoe ster k he t draagvla k i s waaro p d e kunsten aa n bo d komen de sterkte van da t draagvlak ka n me n mete n aa n de mate va n stabiliteit he t beleid en de organisatie van de kunstzinnige vorming een visi e is volgens de schole n di e bezocht werden voo r ee n onderbouwin g van de kunstzinnige vormin g op schoo l hee l belangrijk toc h ontbreek t dez e vaak zelf s bi j d e scholen di e wij bezochten beperkt e zi j zic h som s to t het inzicht dat men wat doet aan kunst omdat het i n verban d me t d e p r goe d i s voor het imago van d e school doorgaan s kom t me n wa t verde r met i n bro chures neergelegd e verwijzinge n naa r de culturel e e n maatschappelijk e vor ming gerri t van der veen de sociaal emotionele ontwikkeling e n d e vor mende en emanciperende werking reggesteyn of de ontwikkelin g va n all e cognitieve en creatieve talenten oosterlich t college in de doelstellinge n va n twe e schole n i s d e kunstzinnige vormin g hee l ster k benadrukt het koning willem ii college schenk t i n zij n doelstellinge n rui me aandacht aan de bevordering van de actieve e n passiev e belangstelling va n leerlingen voo r kunst en cultuur in d e beleidsdoelstellingen va n groenewou d is opgenome n da t d e onontkoombare eenzijdighei d va n d e overdrach t va n nuttige kenni s in het curriculum flin k moe t worde n gecompenseer d doo r aan dacht t e bestede n aa n d e culturele expressiev e e n muzisch e vormin g va n o s leerlingen dat de aandacht voor de kunstzinnige vormin g ee n draagvla k heef t op schoo l hoef t natuurlij k nie t allee n ui t papiere n t e blijken z o i s o p de n hulster bijvoorbeeld d e rectrix onder meer op grond van haar grot e belangstel ling voor de kunstzinnige vormin g benoemd de coordinator of commissie kunstzinnige vorming is me n vervolgen s vanui t ee n geformuleerd e visi e structuree l bezi g o m d s woorden i n daden om te zetten als het om stabiliteit gaat is het ons duidelijk geworden da t ee n aanspreekbar e persoo n i n d e schoolleidin g hiervoo r va n 86 wezenlijk belan g is e n da n bedoele n w e ee n coordinato r kunstzinnig e vor ming di e meer i s da n een regelaa r en di e i n overle g me t d e vakgroep kunst zinnige vormin g d e visie verde r ontwikkelt zo n coordinato r zage n w e o p meerdere scholen maar ook een werkgroep kunstzinnige vorming zoal s o p he t gerri t va n de r veen de culturele raad van reggesteyn of de stichtin g culturel e activitei ten van het meander colleg e vorm t ee n fundamen t onde r het gebou w va n d kunstzinnige vorming voo r reggestey n e n he t meande r colleg e lijk t he t zelfs ee n absolut e voorwaarde d e stichtin g culturel e activiteite n bijvoor beeld is ingebed in de structuur van het meander college ze t d e lijn ui t voo r de continuiteit van d e activiteiten beheer t daarvoor het budge t e n zorg t voo r de evaluaties he t wer k va n d e stichting blijkt med e door d e inze t va n d e schoolleiding te berusten op een breed draagvlak onder docenten en ouders en dat lijkt ons voor de continuiteit wezenlijk vergroting van de betrokkenheid van de overige docenten voor de continuiteit van d e kunstzinnige vormin g i n e n buite n d e klas i s d s betrokkenheid va n het docentenkorp s ee n eerst e vereist e gebleken pa s waa r door de schoolleiding iets gedaan wordt aan beleid dat de weektaa k va n d e in dividuele docen t beinvloedt gaa t d e betrokkenhei d va n d e niet kunstvak do centen verder dan het handjevol kunstgekke n datje o p elke school vindt het taakbelastingbelei d va n d e nijmeegse scholengemeenscha p groenewou d beperkt zich uitdrukkelijk nie t to t d e taken di e met kunstzinnig e vormin g t e maken hebben het zorgt ervoor dat iedere docent of hi j n u stapel s correcti e moet nakijke n bi j nederland s o f bi j gymnastie k allee n d e achtergebleve n gymschoenen en broekjes moet wegruimen zich evenredi g bejegen d wee t i n zijn weektaak en vervolgen s ontstaa t er doo r de confrontatie me t d e kunst vakken tijden s werkweke n o f activiteitendagen waarderin g voo r wa t d e kun sten voor de leerlinge n betekenen eenzelfd e lij n word t gevolg d i n de n hul zen in venlo wordt doo r midde l va n di t taakbelastingbelei d he t rooste r va n d e individuel e docent naar behoren geordend er is een ander midde l da t ten gunst e kom t va n het cultureel klimaat op school door de lessen in te korten met vijf minuten win j e o p ee n weektabe l gemiddel d zo n 150 minuten e n daarva n zij n e r 50 zonder meer gereserveer d voo r kunstzinnig e vorming ove r vij f o f ze s jaa r gespreid lever t da t heel wa t extra s op o p dez e manie r i s d e basi s va n d e kunstzinnige vormin g aan de s g gerrit van de r veen en he t rolin g colleg e aanzienlijk versterkt en werken vanzel f mee r docente n me e aa n d e kunstzin nige vorming van de leerlingen tot de factoren die zorgen voor stabiliteit behoort zeke r ook d e financiele on derbouwing al maken verschillende va n onz e schole n zic h daa r niet er g dru k om financiering va n de activiteite n buite n d e klas gebeur t doorgaan s vanui t de ouderbijdrage som s ui t extr a subidie s zoals o p he t ett y hillesu m col lege en som s ui t he t eige n kapitaal som s i n d e fusie meegebrach t vanui t een sterke school dat laatste is he t geva l bi j he t niel s stense n college da t over veel kapitaal beschikt uit d e verkoop va n vroege r bezit he t oosterlich t 87 college investeert zijn op vergelijkbare wijz e verworve n kapitaa l i n zij n toe komstige theaterzaal groenewou d reserveer t ui t he t normal e budge t zovee l voorde kunstvakke n al s o p basi s va n concret e wense n e n planne n nodi g is de schoolleiding kent in dit opzicht geen beperkingen de samenwerking met kunstopleidingen samenwerking met een hogeschool voo r de kunsten blijkt de schole n di e daar op gerich t zijn gee n windeiere n t e leggen d e nauw e samenwerkin g di e het niels stense n colleg e heef t me t d e utrechtse hogeschoo l voo r d e kunste n levert beid e partners vee l op d e dramastudente n va n d e hku doe n ervarin g op kunne n hu n kenni s e n vaardighei d toetse n aa n d e wensen va n schoo l e n leerlingen de school i s doo r de samenwerking i n staa t ee n complee t pakke t aan drama activiteite n voo r beginner s e n gevorderde n t e biede n e n zelf s ee n voortraject voo r de theateropleiding hbo te verzorgen zulke samenwerkingsverbande n zij n e r oo k bi j d e s g gerri t va n de r vee n met de hogeschool voo r de kunsten amsterdam he t konin g wille m ii col lege me t d e hogeschoo l katholiek e leergange n tilbur g e n d e nijmeegs e scholengemeenschap groenewoud me t d e hogeschool voo r d e kunste n arn hem hee l ster k i s d e basis onde r de kunstzinnige vormin g va n he t konin g willem ii college door de opzet van de muzische afdeling nog te weinig scholen make n gebrui k va n d e steunpunten kunstzinnig e vor ming maar van de tien door ons bezochte schole n ware n e r toc h vie r di e van deze steunpunten gebruik maakten een concreet voorbeeld van beleid de kleinste school we kiezen de openbare scholengemeenschap gerrit van der veen amsterdam eenderde allochtone jongens e n meisjes relatie f klein e schoo l 500 leerlin gen mavo havo de leiding realiseert zich heel goed dat er mee r da n normaa l gevaar dreigt va n uitva l va n leerlingen du s i s e r haar vee l aa n gelegen om een goe d klimaa t i n d e school t e scheppe n waari n leerlinge n enthousias t e n gemotiveerd leren ze i s erva n overtuig d da t om d e creativiteit bi j leerlinge n aan t e spreke n he t nodi g i s o m aandach t t e bestede n aa n kunstzinnig e vor ming dat is haar visie de zorg voo r d e kunstzinnige vormin g begin t a l bi j het aantrekken van nieuwe docenten zi j moete n bree d inzetbaa r zij n voo r al lerlei activiteiten oo k buiten hu n vak met he t hiervoo r besproke n 45 minute n rooste r zij n voo r d e kunstzinnig e vorming o p d e s g gerri t va n de r vee n concret e conditie s geschapen he t komt zelde n voo r da t op middelbar e schole n i n all e jaren ee n aanbo d i s va n kunstzinnige vorming anders dan voor degenen die ee n bepaald e disciplin e i n hun eindexamenpakke t opnemen zoals meestal tekene n o f muziek hie r krijgen leerlinge n dat wel e n i n he t lesprogramm a vinde n w e ee n bree d scala aan kunstdisciplines iemand moet waken schreef kafka het aanstellen van ee n coordinato r kunst zinnige vorming betekent dat er leiding wordt gegeven een werkgroe p kunst zinnige vorming waarin verschillende geledinge n vertegenwoordig d zij n zorg t voor he t democratisc h gehalt e va n he t beleid z o i s e r sprak e va n ee n ini 88 tierende en motiverende beleidsvoering die zoveel mogelij k ruimt e e n midde len probeert aan te wenden voor kunstzinnige vorming de wen s to t culturel e vorming van leerlingen weegt hierbi j mee r dan he t motie f o m o p dez e wijz e leerlingen t e werven uitsprake n omtren t he t klimaa t va n d e schoo l doe n vermoeden da t d e kunstzinnig e activiteite n oo k plaat s vinde n omwill e va n hun recreatieve waarde beleid wordt vertaald in organisatie organisatie leidt tot uitvoering d e coor dinator regel t he t aanbo d va n buitenaf wan t i n enkel e gevalle n bestaa n e r contacten me t ander e instellinge n di e d e uitvoerin g va n activiteite n mede voor hun rekening nemen over het algemee n i s kunstzinnig e vormin g i n