Het journaal: de wereld bij stukjes en beetjes

Publicatie datum: 1980-01-01
Auteur: Jo Bardoel
Collectie: 11
Volume: 11
Nummer: 4
Pagina’s: 41-47

Documenten

jo bardoel nieuws het journaal de wereld bij stukjes en beetjes wordt gemaakt als beleidsmedewerker bij de nos is jo bardoel goed op de hoogte van hoe televisie programma s tot stand komen zijn artikel is bedoeld als een handreiking voor leer krachten die in hun lessen aandacht willen besteden aan informatieve programma s hij beschrijft wat er allemaal aan vooraf gaat voor het dagelijkse journaal is samenge steld tenslotte doet hij enkele suggesties voor de manier waarop men leerlingen inzicht kan geven in het produktieproces van mediaboodschappen het beeld staat op zwart middenin trekt een rij was er op het journaal oh niks maar aan de tje witten stippen als een ritssluiting over het andere kant toch nederlands belangrijkste jour scherm en verbreedt zich tot horizontale lijnen nalistieke produkt voor vijf miljoen mensen da die de wereldkaart vormen dan verschijnen gelijks de waakhond van het wereldgebeuren onder een aanzwellend geluid de letters nos volgens enquetes steevast het meest onmisbare journaal televisieprogramma en de meest vertrouwde het journaal zo alledaags dat het niet meer op nieuwsbron valt voor veel kijkers het rituele begin van een de kijkers komen zoals bij de meeste tv pro avondje televisiekijken beroepskijkers gaan eraan gramma s vooral uit de lagere sociale klassen voorbij in hun tv recensies ook de makers hou mensen die de actualiteit verder vooral meekrij den zich op de achtergrond het nos journaal is gen via de koppen van hun regionaal dagblad of het enige televisieprogramma zonder aftiteling de landelijke gezond verstand krant de rubriek die het nieuwsmonopolie op de beeld al met al reden genoeg om eens te kijken hoe het buis bezit huldigt een anonieme presentatie dat journaal tot stand komt want het journaal is er versterkt het idee dat de berichtgeving objectief niet het wordt gemaakt het is een produkt van onpartijdig en algemeen is de feiten en niets dan journalistieke routine afhankelijk van de mensen de feiten want de commentaarpositie is voorbe die het maken van hun keuzen en criteria van de houden aan de actualiteitenrubrieken technische middelen die hen ter beschikking staan een beschrijving van dit produktieproces wat valt er dan nog van het journaal te zeggen met de nadruk op hoofdmomenten daarin als het is er en de meeste mensen nemen het zoals nieuwsgaring nieuwsselectie en nieuwspresen het komt en zijn het daarna weer vergeten wat tatie kan deze stelling verduidelijken voor men 41 sen die niet de gelegenheid hebben om achter de ven zij beschikken over correspondenten over de schermen te kijken hopenlijk leidt dat ertoe het hele wereld die hun berichten in beknopte vorm nieuws eens met andere ogen te bekijken minder aan hun afnemers kranten radio televisie ter vanzelfsprekend en consumptief alerter wellicht beschikking stellen de buitenlandse persbureaus waarop het journaal geabonneerd is zijn associa wie s ochtends de grote newsroom betreedt ted press ap en united press international merkt nog weinig van de race tegen de klok die upi uit de verenigde staten en het britse reu het journaal heet te zijn de aanwezige redacteu ter verder ratelt ook de telex van ons eigen anp ren lezen de ochtendkranten om zich te kunnen dat voor zijn buitenland berichtgeving behalve spiegelen aan wat hun schrijvende collega s van bovengenoemde agentschappen ook gebruik nieuwswaardig vinden verder bekijken ze de maakt van afp frankrijk en dpa west duits binnenkomende telexberichten en de aangekon land opvallend is dat alle belangrijke persbu digde items van de eurovisie nieuwsuitwisseling reaus in rijke westerse landen gelokaliseerd zijn de belangrijkste woord en beeldbronnen van het de informatievoorziening in de wereld kent de journaal zelfde overheersings en ondergeschiktheidsrela hoewel nieuws berust op het uitzonderlijke en ties als de wereldeconomie de benadering en de onverwachte en zich volgens de journalistieke inhoud van het nieuws door de meeste persbu mythologie niet laat organiseren is de verwerking reaus en daarmee noodgedwongen vaak ook ervan tot een journaalbulletin een zeer geordend van hun afnemers is grotendeels toegesneden proces met een strakke werkverdeling op de westerse interessesfeer en belangen in de nieuwsgaring de input en de bewerking van houdsanalyses van de berichtgeving over onder het nieuws voor de bulletins de output gebeu meer de vietnam oorlog de machtsovername in ren door de redacties binnen en buitenland chili en het conflict in zuidelijk afrika hebben daarnaast is er een speciale haagse redactie voor deze vooringenomenheid aangetoond kwantita het parlementaire nieuws naast de meer journa tieve vergelijkingen laten zien dat de nieuwsvoor listieke werkzaamheden zijn er nog afdelingen als ziening tussen de westerse wereld enerzijds en de produktie montage en regie die een groot deel derde wereld en socialistische landen anderzijds van de technische en organisatorische rompslomp een kwestie is van eenrichtingsverkeer die een televisie uitzending met zich meebrengt het beeldmateriaal versterkt deze nieuwsgeogra voor hun rekening nemen bij het nos journaal fie nog de voornaamste beeldbron voor het werken in totaal ongeveer tachtig mensen waar journaal is de eurovisie nieuwsuitwisseling daar van ruim de helft in journalistieke functies in wisselen de europese omroeporganisaties rechtstreeks beelden van gebeurtenissen uit de de redacties binnen en buitenland vormen de aangesloten landen met elkaar uit in de ochtend sluis tussen het wereldgebeuren en de journaal houden de redacteuren uit de eurovisie landen bulletins hier werken de journalisten die de een telefonische vergadering om de belangstelling nieuwsgaring verzorgen daarbij maken ze ge voor elkaars aanbiedingen italie heeft beelden bruik van vele bronnen in het allereerste begin van de nieuwe regering engeland van de laatste van het journaal vijfentwintig jaar geleden be ira aanslag enzovoort te peilen en bestellingen stond de rubriek grotendeels uit binnenlands uit te wisselen voor het beeldmateriaal van ge nieuws omdat de eurovisie nieuwsuitwisseling beurtenissen buiten europa zorgen filmagent nog niet functioneerde en er evenmin communi schappen als visnews engeland upi tn en catiesatellieten waren om de beelden van de over cbs news verenigde staten die overigens hun kant van de oceaan snel hierheen te brengen produkten ook via de eurovisie nieuwsuitwisse de binnenland redactie is uiteraard het meest ling aanbieden autonoom in zijn nieuwsvoorziening naast de de eigen inbreng van het journaal op het gebied meldingen die per telex brief of telefoon binnen van de buitenlandse berichtgeving komt van de komen kan deze eigen correspondenten uitstu eigen correspondenten in verschillende hoofdste ren om ter plekke poolshoogte te nemen den in de wereld meestal dragen deze niet zelf veel passiever is de redactie buiten and de voor actief nieuws aan maar dienen ze om nadere toe naamste bron is hier de telex via welke de buiten lichting te geven bij nieuwsfeiten die al op de landse persbureaus hun nieuwsmeldingen doorge telex gestaan hebben het aantal buitenlandse 42 mogelijkheden voor manipulati e de maker van film tv werkt met beeld en ge inductie een enkel beeld zegt nog niet luid daarmee probeert hij zijn bedoeling zo veel het krijgt pas betekenis door de beel ongestoord mogelijk over te brengen op de kij den die eraan vooraf gaan en die erop vol ker dat levert de volgende mogelijkheden op gen voorbeelden contrasten snelle op eenvolging rustige montage rijm enz de beeldtaa l keus van beeld de camera registreert steeds de geluidstaa l een uitsnede een deel van de omgeving de we kunnen onderscheiden tussen tekst com maker beslist wat hij wel of niet zal laten zien mentaar en achtergrondgeluid muziek hij bepaalt of hij verband wil tonen tussen ob keus van tekst de maker kiest de tekst wat jecten en wat voor verband of hij toont het zegt hij wel en wat laat hij weg hoe wordt de object op zichzelf mededeling gedaan perspectief de maker bepaalt het standpunt soort commentaar het commentaar kan iro van de camera en legt daarmee het perspectief nisch ernstig vrolijk droef enz zijn en met vast waaronder hij iets toont als de camera een daaraan aangepaste stem en intonatie gele laag staat lijkt de gefilmde persoon dreigend verd worden machtig als de camera hoog staat ziet de kij achtergrond muziek de maker kan kiezen ker op de gefilmde persoon neer tussen live geluid en of muziek ge uidseffec afstand de maker kan door middel van de ten de soort muziek bepaalt in sterke mate zoomlens objecten in detail of in totaal tonen de sfeer en daarmee de stemming van de kij zonder de camera te verplaatsen hij kan dus ker kiezen tussen detail duidelijker voor de kijker en het combinatie van beeld en geluid roept meer betrokkenheid op intensivering als een filmscene gekoppeld is totaal kan een verklarend verband tonen met intensieve verschillende geluiden krijgt is afstandelijker de kijker het idee meer te zien dan de film in voorbeeld het detail gezicht van huilend werkelijkheid toont kind roept betrokkenheid op maar de kijker betekenisgeving beeld en geluid kunnen el weet verder nog niets in totaal kan het hui kaar een betekenis geven in de richting die de lende kind deel zijn van een overzichtsbeeld maker wenst van een vernietigd dorp nu weet de kijker huilend kind commentaar kind huilt waarom het kind huilt omdat moeder is weggelopen door de dimensie detail totaal kan een maker huilend kind commentaar kind huilt vooral zijn eigen of bewust geplande impres van de honger sies weergeven ondersteuning versterking beeld en geluid montage doordemontage de volgorde van kunnen samen het effect versterken bijvoor de beelden ontstaat het verhaal de maker beeld beeld van huilend kind met live geluid heeft hier ongekende manipulatiemogelijkhe neutralisatie beeld en geluid kunnen elkaar den bijvoorbeeld neutraliseren bijvoorbeeld beeld van huilend lengte hoe lang laat je iets zien door kind met als commentaar huilen is gezond lengteverschillen tussen bepaalde onderwer pen komen er onderlinge verhoudingen h s accenten en waarden in de film c orres p o nd ente n is bep erkt e n ze zi tten m eestal journaal dus roeien met de riemen die het heeft o p p laatsen d ie oo k a l door p ers bureau s e n fil m binnenlands n i euws kan altijd zelf gehaald wor agen ts cha pp en gede kt wo rd en den maar voor het buitenlandse nieuws i s men voor wat betreft de nieuwsbronnen moet het grotendeels aangewezen op de infrastructuur va n 43 de internationale nieuwsvoorziening een voor veel onderwerpen passeren de revue bij de mees deel van het buitenlands nieuws is dat het als te wordt over de keuze niet of nauwelijks ge halffabrikaat wordt aangevoerd en dus makkelijk praat in het ene geval betekent dit stilzwijgen de verwerkbaar is daarom ligt voor de journaal prullemand in het andere geval dat het per se redactie new york in de verenigde staten veelal meemoet alleen in twijfelgevallen ontstaat enige dichterbij dan nieuw amsterdam in oost gronin discussie de meeste tijd wordt niet besteed aan gen de vraag of men een onderwerp zal coveren de relatief sterke afhankelijkheid van externe maar hoe men het moet aanpakken is het gebeu nieuwsbronnen is ook verklaarbaar uit het feit ren toegankelijk is een verslaggever beschikbaar dat de nieuwsgaring van het journaal in wezen hoe kan het in beeld gebracht worden passief is de rubriek moet naar haar opdracht deze punten spelen natuurlijk vooral bij binnen vooral registrerend zijn daarnaast zijn er ook landse onderwerpen hele praktische redenen de beschikbare tijd en de redactie gebruikt bij de nieuwsselectie een on ruimte zijn zo gering dat een bulletin maar weinig zichtbare meetlat de nieuwswaarde wie een informatie over een beperkt aantal onderwerpen journalist vraagt wat hij onder nieuws verstaat kan verschaffen bovendien stimuleert het gege hoe hij zijn selectie maakt uit het aangeboden ven dat de meeste items door hun actualiteit een materiaal wordt weinig wijzer hij weet het hij voudig verplichte nummers zijn een actieve ruikt het hij voelt het in zijn vingertoppen maar nieuwsgaring niet in feite belanden we hier bij uitleggen wat de criteria zijn kan hij niet het het punt van de nieuwsselectie omdat het jour gaat kennelijk niet om eenduidig vastgelegde naal nog geen procent van het beschikbare maatstaven het zijn voorkeuren die ontstaan zijn nieuws kan meenemen moet er gekozen wor en doorgegeven worden in de journalistieke prak den wat wel en wat niet deze nieuwsselectie tijk laten we stellenderwijs wat zaken op een rij vindt voortdurend plaats maar is het meest zetten die met nieuwswaarde te maken hebben zichtbaar tijdens de redactievergaderingen die in nieuws moet veel mensen aangaan een prijs de loop van de dag gehouden worden daarin verhoging voor brood of koffie is nieuws die worden de inhoudsschema s van de bulletins be voor hagelslag of jarretels niet paald en steeds aangepast aan de ontwikkeling nieuws moet actueel heet van de naald zijn van het nieuws de aandacht richt zich steeds op de dingen die aan het begin van de eerste redactievergadering gebeuren tussen het vorige en het volgende bulle om tien uur in de ochtend staat de inhoud van tin het journaal van dezelfde avond vaak nog verre nieuws moet onverwacht liefst negatief zijn van vast de redactie bestaande uit de bureaure goed nieuws is geen nieuws wie zonder onge dacteuren binnen en buitenland en de verslagge lukken de straat oversteekt komt vast niet in de vers praat eerst even na over het journaal van de krant wie de overkant niet haalt wellicht wel vorige dag en bepaalt de onderwerpen voor de nieuws moet dichtbij zijn een verkeersonge acht uur uitzending nieuws heet altijd onvoor luk met een zwaargewonde is plaatselijk nieuws spelbaar te zijn maar de hele organisatie van het een botsing met drie doden wordt landelijk journaal is erop gericht deze onvoorspelbaarheid nieuws maar in india moet minstens een bus met zoveel mogelijk terug te dringen ontmoetingen 50 mensen in het ravijn storten willen we ervan van wereldleiders een europese ministersconfe vernemen rentie een reis van de paus kabinetsberaad of nieuws moet feitelijk en ondubbelzinnig zijn een kamerdebat ze zijn allemaal vantevoren aan feiten die eenvoudig constateerbaar zijn worden gekondigd en daarop kan de redactie haar be eerder nieuws dan een complexe ontwikkeling richtgeving plannen economische malaise is geen nieuws totdat het veel organisaties stellen het journaal op de hoog tot zichtbare hongersnood leidt te van hun doen en laten in de hoop tot het nieuws is erg topgericht hoe hogergeplaatst beeldscherm door te dringen politici en vak de personen die bij een gebeurtenis betrokken bondsleiders sturen vanuit dezelfde verwachting zijn des te eerder is het nieuws de speech waarin zij de regering voor de laatste maal waarschuwen aan de media toe nog voordat hoe meer van deze maatstaven op een bericht hij wordt uitgesproken van toepassing zijn des te hoger stijgt het op d e 44 nieuwsladder ton planken voormalig presenta gaat bereiken de activiteiten in de newsroom tor van den haag vandaag vat in het gelijkna hun hoogtepunt de schrijfredactie werkt onder mige boek enkele nieuwscriteria bondig samen hoogspanning om de beelden van op de seconde nieuws is als ergens rotzooi is als grote politie afgemeten tekst te voorzien de stopwatch cul ke partijen tegenover elkaar staan als een poli tuur in optima forma tijdens deze beslissende tiek leider dronken overspelig fout frauduleus uren spelen de bestaande werkverdeling de rou of gewoon maar onbekwaam is de regeringspar tine het kiezen zonder veel nadenken het sterkst tij telt altijd zwaarder dan de oppositiepartij de terwijl bij de nieuwsselectie vooral de eigen jour grote altijd meer dan de kleine de fractieleider nalistieke maatstaven doorslaggevend zijn wordt meer dan het andere fractielid wat telt zijn voor bij de verwerking en presentatie van het nieuws al al de nederlagen meer naar de mensen thuis gekeken hoe kunnen nieuwsmaatstaven zijn van oorsprong commer we een onderwerp zo begrijpelijk mogelijk over ciele criteria bedoeld om de mediaprodukten aan brengen de sombere onderzoeksresultaten druk een zo groot mogelijk publiek te slijten nieuw ken de journalisten regelmatig op dit punt en heid en actualiteit van de informatie zijn daarin het moet gezegd bij het journaal is de afgelopen belangrijker dan grondigheid en samenhang vijf jaar stevig aan de presentatie gesleuteld het journaal dat door zijn centrale positie in de de meest voor de hand liggende verbeteringen be tv nieuwsvoorziening de plicht torst om objec treffen het taalgebruik eenvoudige woorden tief onpartijdig en evenwichtig te informeren moeilijke termen uitleggen meer met voorbeel houdt zich omdat niemand weet wat deze op den werken en meer tijd per onderwerp uittrek dracht inhoudt sterk aan de journalistieke maat ken op het eind van het bulletin de hoofdpunten staven door deze officiele neutraliteit zijn de nog eens herhalen het zijn evenzovele pogingen voorkeuren van de redactie alleen herkenbaar op om de begrijpelijkheid te vergroten meer achter minder in het oog springende punten als woord grond geven vaker duiden vormt daarvan het keuze is iemand een vrijheidsstrijder of een logische verlengde ook dat gebeurt al betekent terrorist of de dosering van achtergrondinfor achtergrond vaak eerder het opsommen van matie onbekend maakt onbemind nietwaar vroegere feiten dan het geven van werkelijke ana naast deze algemeen journalistieke criteria stelt lyse anders sluipen zo is de redenering teveel ook het medium televisie zijn specifieke eisen interpretatie en opinie binnen waarmee het gras zoals visualiseerbaarheid er moet immers beeld voor de voeten van de actualiteitenrubrieken bij het meest dankbaar zijn uitslaande branden wordt weggemaaid niettemin moeten we consta oorlogen en natuurrampen bij gebeurtenissen die teren dat het journaal de afgelopen jaren op deze om hun nieuwswaarde per se gecoverd moeten punten de meeste vooruitgang geboekt heeft worden zien we daarom vaak dezelfde beelden joop van zijl is de levende illustratie van dit stre politieke leiders die vliegtuigtrappen aflopen uit ven naar begrijpelijkheid de beperking van deze auto s stappen conferentiezalen betreden came pogingen blijft dat de begrijpelijkheid van ra langs naambordjes etats unis pays bas deze nieuwsuitzendingen natuurlijk niet alleen een plichtmatige pogingen om nieuwsitems van beeld taalkundige kwestie is men moet niet vergeten materiaal te voorzien zijn wel getypeerd als waarschuwt de finse mediawetenschapper beeldengymnastiek nordenstreng dat de eenvoud van een idee televisienieuws is hierdoor vaak noodzakelijker bijvoorbeeld een nieuwsitem niet hetzelfde is wijs oppervlakkiger dan gedrukte informatie nog als de eenvoud van de taal waarin het wordt be meer gespitst op de zichtbare topjes van gebeur schreven tenissen en nog sterker op personen in plaats van waarschijnlijk nog wezenlijker dan de argumen structuren tatie met linguistische bijzonderheden voegt zijn duitse collega albrecht daaraan toe is de naarmate de dag vordert wordt duidelijk welke verwijzing naar de verschillende maatschappelijke nieuwsitems de slag om een plaats in het acht orientatie van medium en publiek inzoverre dat uur bulletin zullen overleven het beeldmateriaal het tot de lagere sociale klasse behoort heeft het van de binnenlandse reportages en van eurovisie een andere ervaringshorizon een andere relatie komt binnen tot de realiteit een andere maatschappelijke in de laatste uren voordat het bulletin de lucht in grondhouding een ander maatschappijbeeld en 45 ook een andere houding ten opzichte van infor shots die doorgaans ontmoetingen van wereldlei matie het journaal gaat niet in op deze wezenlijk ders en topconferenties vergezellen andere orientatie en verhindert alleen al daardoor als tegenwicht voor dit verplichte beeldmateriaal de deelname van de onderste maatschappelijke la worden gebeurtenissen die wel interessante beel gen aan de sociale communicatie den bieden dankbaar aangegrepen maar meestal betreft dit slechts de zichtbare buitenkant van beide mediawetenschappers stellen eigenlijk dat veel complexere problemen en verhoudingen niet alleen de overdrachtswijze de vorm belang stenengooiende kleurlingen staan voor het apart rijk is maar meer nog de inhoud de onderwerp heidsvraagstuk verhongerde kinderlijkjes voor keuze een onderzoek naar de duitse journaals het noord zuidprobleem de verzorgde gezichten bevestigt deze stelling vooral van het onder van kok en van veen voor de sociaal econo werp van een nieuwsitem dat de kijker interes mische verhoudingen ten onzent zo probeert de seert hem raakt of niet hangt het af wat en televisie moeilijk grijpbare zaken letterlijk een ge hoeveel hij zich herinnert zicht te geven in het vaderlandse journaal heeft men aan dit be bovendien kan het visuele materiaal de aandacht sef tegemoet willen komen door de verhouding afleiden van de informatie die in het begeleidend tussen het aantal buitenlandse en binnenlandse commentaar vervat zit dat is vooral het geval onderwerpen ietwat ten gunste van het nieuws wanneer beeld en geluid elkaar niet ondersteu dichtbij huis te laten verschuiven een tweede po nen opnames van gevechtshandelingen terwijl de ging om de betrokkenheid van de kijker te ver presentator de achtergronden van het conflict groten vormt het streven om het nieuws minder analyseert bernward wember hanteert de verge topgericht te maken minder de exclusieve lijking met een schaar hoe meer beeld en tekst spreekbuis voor hoge bomen te laten zijn van elkaar afwijken des te verder gaat de schaar het staat buiten kijf dat het journaal de afgelo open des te meer wordt bij de kijker de paralelli pen jaren het nieuws van de basis over plaatse teit van horen en zien doorbroken in zo n geval lijke acties van bedrijfsbezetters boze boeren en moet de kijker kiezen voor het een of het ander blijf van mijn lijf vrouwen serieuzer is gaan ne voor horen of zien en dan wint doorgaans de men maar toch blijft dit soort nieuws zo blijkt beeldinformatie met enkele publiekstests toont ook uit inhoudsanalyses vooral randversiering hij aan dat afwisselende beelden in combinatie de journalistieke nieuwswaarden geven de garan met een commentaar van een hoge abstractie tie dat het journaal een establishment show graad de begrijpelijkheid van de informatie sterk blijft terugbrengen als alternatief stelt wember onder het belang van het wereldnieuws de prioriteit meer voor om complexe materie vaker met gra die het krijgt in het nieuwsblok de onaanvecht fische middelen bijvoorbeeld titelkaarten teke baarheid die het uitstraalt presenteren een beeld ningen etc te verduidelijken het journaal heeft van de politiek dat niet strookt met de politieke deze suggestie met wisselende voortvarendheid in werkelijkheid noch met de moderne opvatting praktijk gebracht gebrek aan tijd en mankracht van politiek in de politicologie en de politieke of een verkeerde prioriteitenstelling eisen hier vorming aldus rainer kabel ofwel in eenvou hun tol dig nederlands politiek in nieuwsuitzendingen betekent je mag er wel naar kijken maar aanko de gemiddelde kijker die tegen achten zijn televi men niet sietoestel inschakelt om het nieuws te zien heeft geen weet van de hele voorgeschiedenis een ander punt waarmee het niet erg wil vlotten nieuwsgaring nieuwsselectie en nieuwspresenta is de visuele presentatie de beeldkeuze dus tele tie visie biedt immers naast gesproken woord ook de televisie komt op de kijker aldus oskar negt beeld maar terwijl verstrooiende programma s en alexander kluge op de eerste plaats als zoals toppop aan dezelfde inhoud steeds een beeldscherm over op dit scherm is echter het nieuwe aantrekkelijke visuele verpakking weten historische proces van de tv produktie niet te te geven blijven informatieve uitzendingen tot zien het ontstaan van informatieve uitzendin nu toe meestal steken in de lezing met lichtbeel gen het kenmerkende van de televisie als een aan den we wezen al op de beeldengymnastiek de het management ondergeschikt produktieproces 46 is op de buis in een punt van suggestieve direct neem zelf het betreffende bulletin met een heid samengetrokken geen ander medium draagt videorecorder op zo duidelijk met de schijn van directheid tegelij begin de les met iedereen te vragen voor zich kertijd de schijn van volledigheid over en kan de zelf op te schrijven welke onderwerpen hij of zij kijker in plaats van bewustzijn van het eigenlijke zich nog herinnert inventariseer het resultaat en produktieproces louter het resultaat op het neem vervolgens met de videorecorder in de aan scherm laten zien slag enkele items door bijvoorbeeld de onder het strakke afgepaste keurslijf van het journaal werpen die iedereen en die niemand nog te bin bulletin de veelheid van onderwerpen die in een nen schoten korte op de seconde afgepaste tijdsspanne wordt een manier om een item door te nemen is afgedaan en de neutrale presentatie geven de kij eerst een paar attentiepunten noemen en dan het ker het idee dat hem een kant en klare werkelijk journaalfragment nog eens laten zien laat eerst heid wordt voorgezet het visuele element het de opmerkingen uit de klas komen het resultaat tv beeld versterkt deze indruk nog valt meestal mee en pak er vervolgens enkele de voorgaande korte excursie naar de journaalbu hoofdpunten uit die met de informatie uit het relen poogde duidelijk te maken dat televisie artikel bij de hand nog wat verdieping behoeven nieuws niet de werkelijkheid laat zien maar een als attentiepunten kunnen we bijvoorbeeld werkelijkheid die resulteert uit bepaalde journa nemen niet allemaal tegelijk listieke werkmethodes een werkelijkheid die ver brokkeld is omdat hij vooral bestaat uit gebeurte onderwerpkeuze nissen en minder uit sociale processen enzens welke nieuwswaarden zijn in het geding berger bezigt in dit verband de term schervenwe hoe is de verdeling binnenland buitenland reld een werkelijkheid die bestaat uit de zicht welke maatschappelijke sectoren krijgen bare activiteiten van politieke topfiguren terwijl aandacht moeilijker traceerbare economische machtscon hoeveel tijd wordt per onderwerp uitge centraties buiten beeld blijven een werkelijkheid trokken die de westerse wereld en detail toont terwijl hoe is een onderwerp opgebouwd struc de derde wereld alleen in termen van rust en on tuur tekst feit duiding historische achter rust bekeken wordt grond etc beeldopbouw presentator film grafische voorstelling het publiek wordt echter nooit voorbereid op het realiteitsgehalte van televisie noch binnen stellingname het gezin noch in de schoolopleiding vreemd wie komen aan het woord autoriteiten be eigenlijk dat scholieren wel de gedichten van p c trokkenen hooft leren analyseren maar nooit de produkten wat voor uitleg wordt gegeven van de moderne massamedia als het wel gebeurt zitten in het woordgebruik keuzes verbor is het nog te vaak via moralistische verhalen over gen de manipulatieve methodes van de media zinvol ler dan deze aanpak die doorgaans in zijn tegen begrijpelijkheid deel verkeert is het leerlingen inzicht te bieden is het taalgebruik duidelijk in het produktieproces van mediaboodschappen hoe is de visuele ondersteuning daarom tenslotte hieronder enkele suggesties is de informatie relevant voor de kijker voor de bespreking van het journaal in de klas een punt vooraf media opvoeding binnen de er zijn natuurlijk legio andere mogelijkheden school mag nooit evenmin als literatuuronder bijvoorbeeld het journaal vergelijken met actuali wijs een incident zijn daarom is het eigenlijk teitenrubrieken algemene versus gekleurde in nonsens om een los recept te geven voor de be formatie of met de ochtendkrant van de dag er spreking van het journaal in de klas maar in alle na het is ook mogelijk het journaal over wat lan bescheidenheid toch enkele algemene suggesties gere tijd te volgen om bijvoorbeeld de berichtge ving over de derde wereld onder de loep te ne vraag de leerlingen om op de avond voor de men en de rol van de persbureaus daarin les thu is n aar h et a ch t uu r j ou rnaal te k ij ke n succes ermee 47