Het leesdossier onderwezen

literatuu r recensi e nieuwe vak nederlands omvat literatuur l ezen concentre e rt zi ch op het leesdoss i e r en op d e vaardigheden die ge wenst o f nood zakelijk zijn om zo n le esdossier inhoudelijk robbert roosenboom op t e zetten g e geven de twee s poren in de ontwikkeli n het leesdossier ge n omtrent de tweed e fas e het s tudie hui sc on cept en de vakinhoudelijk e verni e u onderwezen wing h e t derde d e profiel s tru c tuur la a t ik nu buiten be s chouwing was mijn nieuws gierigh e id naar de inhoud van dit bo e k ook tw ee l edig hoe zou d e auteur t e n ee rs t e d e vertaalslag gemaakt he bben va n de algemeen ruud kraaijeveld literatuur lezen in d e tweed e onde rwij s kundig e ide een ov e r d e a ctie f z e lf fa se zutphen thie me 1996 l e erlin gen standig en s tudievaardi g le rend e le erlin g in bo ek zoo blz isbn 90 0 3 228 95 7 f39 90 de tweed e fa se na ar de praktijk van de docentenhandleiding 44 blz isbn 90 03 lit e ratuur lezende le e rling e n hoe zou hij ten 22896 5 f24 90 tw ee de de al lange r b es taande idee e n ove r het leesdo ssie r als in s trumen t voor een lee r linggeric ht ere vorm va n lite ratuurond e rwij s sc hoolbo eke n verand ere n e n deze v erande m e thodisch uitge we rkt he bb e n t e zame n ringen voltrokken zic h m eestal gele idelijk zoude n deze be ide ve ra nde ri ng en n aa r mijn op dit moment zien we iets anders geb e uren verwachting voldoende gar anti e mo e ten bie het lijkt e rop dat van het ene op het ande re den voor e en koerswijzi ging in de s c hool schooljaar een nieuwe ge neratie sc hoolbo e boe ke n s chrijverij geen bo ek mee r dat met ke n haar intr ede gaat doe n en eige nlijk we e t loute r literair historische informatie nog ee n vrijw el niemand ho e z e ik bep e rk me sch ep bov e n op d e front aa l klassik aal l esge nu ve rd er tot het vak ned erla nds er prec i e s v e nd e do cent doet ook g een bo e k m ee r d at uit zull en zi e n de plannen zijn inmidd els met vr a gen en opdra c hten bij de p ri maire en genoegzaam bekend enerzijds zijn er de sec undaire teksten d e doc ent in staat st elt om nota s die de contouren van h e t studie de l ee rlingen aan h et w e rk te zetten omd at huisconcept schetsen and erzijds cir c ul e r en h et zo goed voor ze is al s ze zelf b e zi g zijn er d e ex e mplare n v a n he t advie s van de m aar e en boek d a t de do cent ond erste unt bij vakontwikkelgroep n e derlands minde r be k end d e vormgeving van lite ra tuurond e rwij s waar of ze lfs onduidelijk i s no g in hoeverre respec in d e le erlingen m eer ve rantwoordelijkh e id tievelijk de stuurgro ep tweede fas e en de krij gen voor hun leerproc e s zoals he t h e et in minister e n staatssecretaris van oc w dit de public aties van de stuurgroep tweed e advies in zijn geheel o vern emen maar met f ase en waarmee men m inder docentge a lle bek endheid van de pl anne n blijft de vraag stuurd ond e rwij s b epleit en e e n b oe k d at of de s o ep in d e schoolboeken ev en he et tege lijkertijd le erlinge n tot op e e n b ep aalde gegete n wordt al s zij in de plann e n wordt hoogte literaire compet enti e bijbre n gt zo als opgediend de vakontwikkelgro e p wil zonder overi g ens deze term te gebru ik e n verwachtingen eerste mo nsteri ng in ee n geval kunn e n we hi ervan op dit moment al kennis ne me n als e en van de laat ik meteen maar z eggen dat lite rat uur ee rs te methoden nederlands voor de twee l eze n al s methode voor d e tweede fase v eel de fase is dit jaar vers chenen lite ratuur leze n mee r voldeed aan mijn verwa c htingen omtrent in de tweed e fase van ruud kraaijeveld zoals literatuurdidactiek dan aan die omtrent zelf de titel doet vermoed e n gaat het hier niet standig en zelfv e r a ntwoordelijk leren had ik om een leergang die a ll e onderdelen van het te veel ve rwacht m e n se lijke rwijs ge sproke n 1996 6 moer 379 literatuu r misschi e n wel denk ik een leergang die het de verhouding t o t he t l ees do ssie r gedachtengoed van de tweed e fa s e en nieu we v a kdidactis che ontwikkelingen ten voll e wat te do en met deze fragmenten het in de praktijk brengt mo e t zijn voorgangers meest simpele antwoord op deze vraag luidt gehad hebben dergelijke voorgangers kan ik de leerli ng moet een l e esdossier a anleggen en op dit moment nog niet aanwijz e n een een b e l a ngrijk onderdeel daa rvan is de uitwer beoord e ling va n zo n ni e uwe l ee rgang mo et king v a n opdrachte n bij d e lit er a ire tek s t e n met dat gegeven r e kening houden die in dit boek staan ik vert ek e n hiermee de li te ratuur l ezen is een boek d at voor een strekking van voorwoord en hoofd s tuk i groot gedeelte uit bloemlezing fragmente n enigszins maar all een om een punt van lichte van literaire tekst e n bestaat d a arnaas t tr effen onvr ede duide lijk e r aan de orde te kunnen we e r vooral v ele opdra c hte n in aan info r st e lle n uit h e t ve rplichtend e kara kt e r van matie i s bep e rkt tot een minimum even h e t le es do s sier wordt min of m e e r e en afge zien va n de informatie di e geg even wordt verpli c hting tot he t maken va n een aantal ter introdu ctie van een t ek s tfragment de verwerkingsopdrachten afgeleid d e re levanti e vad e r van boudewijn is een joods e man van het maken van verwerkin gs opdra c hten geboren in duitsland enzovo ort er zijn voor d e sa m e n s tell ing van het lees do ss i er ve e rtig hoofd s tukk e n waarv an er twe eende r moet ec ht er b e te r ge rec htvaardi gd worde n tig ee n prozafragm ent van vi er a vijf bl a dzij ze mo eten onderges chikt zijn aan de veel de n centraal stell en tel da a r nog ee ns twee soo rt ige ac tiviteiten die de lee rli ng verri c ht po e zie en twee inl eidende hoofds tukken bij op h e t g e bied va n de refle ctie op de literatuur en het wordt duidelijk w e lk aande el d e di e hij zelf gekozen h e eft en zo bijdragen aa n theo ri e hoofd s tukken in he t geh e el h ebbe n vergrotin g v an zijn le es vaardighe id dit bere ik d e ze theo ri e b etre ft ni et de literatuurges chie je nog niet door d e l eerlingen d e gema a kt e denis de literair historische c omponent is opdr achten en d e ve rslagen van zelf gekozen ve rw e rkt in de opdra chten en daarbij g aat boeken van perforati e gatjes te la ten voorzi e n het nog allee n om c ont e mporaine litera en al s tw ee afdelinge n van e e n gr oter geheel tuurge schied e ni s w a nt h e t oud s te b e h a nd el he t l eesdoss i e r in ee n map t e lat en opnem e n de lit era ire w e rk afge zien v an e en gedi c ht er zijn natuurlijk le e rlingen die uit zi c hzelf van nijhoff is terug t o t ina damma n dat ov e r e e n derge lijk e systeems c heiding h e en ov eri gens ten onre chte het ee rste de e l van kunnen kijke n maar da a r mag ee n me thode de anton wa c htercy c lu s ge no e md wordt niet van uitgaan d e ke uze v a n de fragmenten binn e n d e ik za l nu de ve rt e ke ning recht ze tte n h e t vas tges telde pe ri ode bevalt mij wel volgens voorwoord v an de m e thode legt he t v e rband het voorwoord kan de leerli ng door middel tus se n d e opdracht en bij de te kstfra gm e nten van dit boek kennismaken met d e na oorlogs e en de a c tiviteiten die de leerling voor zijn ned erland s e lite ratuur ene rzijds m ist m e n le es lijst moet verrichten w el degelijk we ge en kop s tukken t e rwijl ande rz ijds d e jonge lez e n d a ar door h e t uitvo e re n v an de re a uteurs onde r andere boud ewijn buc h opdrachte n le e r je hoe je c omplete le esver l e on de winte r ronald tipha rt e n d e slag en van literair e bo ek e n mo e t maken en vrouwelijke aute urs onder andere tessa d e waar je a c htergrondinformati e ove r sc hrij loo k ristien hemmerechts margrie t d e vers boe ken en s tromin ge n kunt vinden in m oor v rij go e d ve rt ege nwo ordi gd zijn uit ho ev err e wordt nu in het v e rvo l g van h e t hun we rk zijn met zorg fragm e nt e n ge kozen bo ek d e daad bij dit woord ge vo eg d di e vele leerlin ge n m e t aanda cht zu ll en lezen lite ratuur l ezen ond ersc heidt vijf a fdelingen de rangs c hikking van de fragmenten is ook in het leesdossier z ee n leesautobiogr a fi e overwogen in de eerste hoofd s tukken h e t een be schrijving v a n j e ontwikk eling als lez er w erk v an bijvoorb eeld imm e dros ann e tot nu toe 2 le esverslage n van b oek en die j e provoo s t boude wijn buc h e n yvonne k e uls voor je lij st gelezen hebt een sam e nvattin g en in de laats te hoofdstukk e n nicolaas mat van de inhoud en een bespr e king 3 de si e r simon ves tdijk en ce es nooteboom uitwe rkingen van opdrachten bij literaire teks ten die in dit bo e k staan en van eventuele 380 moer 1996 6 literatuu r andere opdrachten di e je door je docent e zijn aangebode n 4 ee n balansverslag een be s chrijving van wat j e in een b epaalde war kom je nu alwee pe riode op het geb ied van de literatuur ee n nieuwe krst geleerd en gelezen hebt s een bibliografie besteu e p1 wat 7 oen juiu van gelezen en geraadpleegde literatuur e en e tog i 8j neder lijst van liter a ire en achtergrondboeken qs ik he b hiermee in fe it e vrijwe l gehe el hoofd s tuk i geciteerd hoofdstuk 2 stelt ve rvolgen s afdeling i de leesautobiografi e aan de orde en vanaf hoofdstuk 3 tot aan hoofdstuk 39 is afde ling 3 uitwerking opdra ch ten aan de orde ho o fdstuk 40 h e t laatst e gaat ove r a fdeling 4 van he t leesdos s i er h e t balan s ve rsl ag ter ond ers t e uning van a fde ling 2 d e leesverslagen zijn tuss endoor twee hoofdstukken 8 en 15 opgenomen een over leeservaring en een over samenvatt en en analys er en min of meer t e r onders t euning van a fd e lin g 5 de bibliografi e ten s lott e is een hoofdstuk 2 8 opgenom en over we rk k s tuk en s ec undaire li t er atuur kraaijeveld wijkt met deze vijf afd e lin ge n niet noemenswaardig te genge komen die ook als zodanig door de af va n wat de laatste j a re n in diverse publica auteur beno emd zijn we rkgroepopdrachten ties ove r de indelin g van he t leesdoss i er leesdo ssi eropdrachten ond erzoeksopdrachten geschre ve n i s le es opdrachten e n kijkopdrachten ook com b inati es worden g emaa kt kijk ond erzo e k deze kwantitatiev e b esc houwing van het sopdra cht e n lees kijkopdra c hten l ee s boek laat he t al enigs zins zien aan de transfer ond e rzoeksopdrachten e nzovoo rt wie een van inzicht en vaardighe de n opgedaan bij het opdrac ht zou lezen zonder erboven te kijken mak e n van d e ve rwerking s opdrachte n bij de ond er welke soort zij valt komt e r niet altijd tekstfragmenten naar de activiteiten di e l ee r go e d uit dit overkwam althans mij bij het lingen voor de samen ste lling van hun l eeslij s t ge woon van voren naar ac ht eren doornemen onde rne men wordt weinig structur e l e e n v an he t boek ik ve rmeld dit ni e t uit een syste matisch e aanda cht b es teed men kan dit s oo rt v a n plagerij ik wil duidelijkheid voor b e treure n zeker waar h e t een vernieuwin g de leerlingen zodat zij ook echt wet en waar b e treft waar relatief w einig docenten uit ze me e bezig zijn als ze ee n bepaalde opdracht e igen e rva ri ng mee t e make n hebben ge had uitvo er en dit vind ik es se ntieel omdat d e is onde r s teuning do o r de methode zeer reflectie waartoe d e l ee rlingen aange zet wor gew e n s t aan de andere kant k an m en ook d en e n d a armee het leerpro c e s dat zij ge a cht ste ll en dat hier nog ee n sc hone taak voor de worden in enkele jare n te doorlop en ermee do ce nt is weggelegd niet uit gemakzu c ht g e die nd is dat zij w eten met welk soo rt maar uit respect voor d e kundigheid van de activiteiten binnen dat proces zij bezig zijn do cent nederlands di e ook weer niet onder zonde r zi c ht op het doel van de opdra chten sc hat mo e t worden v e rloopt het le e rpro c e s moeizamer de opdrachte n de docentenhandleiding biedt hier uitkomst een we rkg roep opdra c ht wordt gevormd door de opdrachten die bij de prozafragmenten een se rie van vijf tot negen tek stspecifieke verstrekt worden zijn ove ri gens in het alge vrag e n bij het desbet re ffe nde fragment de m e en weloverwogen g econstrueerd degelijk vrag e n leggen een vrij duidelijk e n conse e n zinvol ik b e n vijf soorten opdra c hten quent ac cent op leze rs reactie vis ie menin g 1996 6 moer 381 literat u u r en andere s u bj ec t ieve categorieen n u eens respons op h e t fragm ent op de e e n of andere volg e ns e en wa t traditionel e dan we er vol wijze te vergelijken met d e re s pons van e en gens een inte re ssewekkende uitdagend e of profess ion ele le zer op het gehele boek of d e c reatie v e v ra a gst ellin g e e n voorbeeld onderzo e ks opdrac ht he eft een literair hi s to ri iemand heeft eens geschreven buch vertelt sche c omponent de l e erling moet zic h late n sober registrerend en gunt de lezer nauwelijks informe ren ove r thematie k techniek kun s t een blik in de psyche van de personen laat aan opv a tting r elatie tuss en l ev en en w erk e n of de hand van dit fragment zien of deze uitspraak verte lwijze van de au teur of van zij n oeuvre juist is in h e t al geme en en v ervolge ns op e en b e paal in weerwil v an de term we rkgro epop de wijze he t g elez e n frag me nt b esc houwen in dra cht ont de k ik nerg en s de noodzaak van h e t licht van d eze informatie e e n voorb ee ld het we rke n in e e n groe p no ch in d e formule lees de hoofdstukken fictie en werkelijkheid en ring van de opdracht noc h in d e onmo gelijk thematiek in jeroen brouwers bezonken rood h e id om ee n b e p aalde opdracht indiv idue el memo reeks vat de hoofdzaken samen en geef uit te v oe r e n aan het einde aan of een schrijver zich bij e en lees dossi e rop drach t wordt ge vormd door autobiografisch getinte romans volgens jou zo d e opdrac ht een c omme ntaa r of versl ag te precies mogelijk aan de werkelijkheid moet sc hrijv e n in ee rste in sta ntie aa n de h and van houden een aa nt a l vrage n en na da t d e hoofds tukke n h e t zijn opdrac hten wa a rv an ik er de l eer o v er re sp ec ti evelijk leeservari ng e n sam e nv a t linge n ze ke r enk e l e zo u l ate n uitvo e re n te n e n a n a lyse re n ge p asseerd zijn m et h e t a a ng e zie n z e l eerli n ge n kenni s v an d e lit e r a a ccent o p leese rvari n g sam envatting vrij tuurgesc hie denis op een ac ti eve wijz e l a te n fl a uw v at d e geb e urt e nissen kort sam en of v e rw erve n d e re le vante lite ra tuurgesc hi e de analyse in een aa nt a l geva lle n krij gt d e ni s w ordt d e l eerlinge n ni et voorgeschot eld l eerlin g hierb ij ee n b ep aalde stu ri n g b es teed al dan ni e t gevol g d door tekst b eg rip svrage n hi erbij aandac ht aan ook in dez e o pdrac h maar mo et d o or de le erlin gen g e c on s tru t en wordt d e l ez ersrespons van de leerlin g ee rd wo rde n wa arbij zij to ch o ve r ee n ce ntraal ges te ld ee n v oorb ee ld ze ke re vaardighei d in h e t kri ti sch lez e n mo e reageer in een kort commentaar op deze frag te n b esc hikken menten uit renate dorresteins ontaarde moe e en l eesopd rach t laat de l ee rling ee n twee de ders fr wat voor gevoelens roepen de frag fragme nt uit h e t bo ek l e z en ni e t a fg e drukt menten bij je op welke kijk op het moeder maar ond er v e rwijzing n aar d e bladzijd en schap wordt hier gegeven vind je de vertelde du s op naar h e t inform a ti ece ntrum om h e t gebeurtenissen schokkend ondersteun je me bo e k te hale n bijvoorb eeld ning met verschillende soorten argumenten en lees uit deze roman blz 122 131 en geef daarna gebruik voorbeelden uit de fragmenten maak aan of je mening over het boek veranderd is duidelijk of je het hele boek zou willen lezen v ervolge ns wordt een van de andere soor d e variatie ga at er in d e loop va n h e t b oe k t en opdra c hte n gegev en wel uit m aar gee n nood h e t voorwoo rd s telt een kijk op dracht laat de le erling ee n a a nt al d a t allee n d e ee rst e o pdrac ht verpli c ht is d e minute n v a n de v erfilming v a n he t boe k res t in ove rleg e n d e do ce nt kan o o k no g b e kijk e n we derom o p n aar he t informa tie altijd hoofds tukk e n ove r slaan ce ntrum in d e me es te ge v alle n vol g t hierop een o nde rzoe ksop dracht s tuu rt ee n leerlin g ee n opdrac ht tot v ergelijkin g met acce nt op altijd d e biblioth eek in er wordt ge hee l in de ei ge n m ening bij v oorb ee ld de gees t van d e tweed e f ase ee n b e roep lees de eerste twee hoofdstukken uit de avon ged a an op de inform a tievaardi gh eid va n de den bekijk daarna van de verfilming van dit boek l ee rling hij mo e t op zo e k gaan n aa r nas l a g de eerste 25 minuten vergelijk boek en film op w erken al s h et l ex icon va n li teraire werken of de punten gebeurtenissen bouw beeld dat je h e t kritisc h l exicon va n de m o d e rne ne de r van de personages krijgt verhoudingen tussen la n ds talige lite ra tuur of n aar rece nsi es van het personages en sfeer betreffe nd e bo ek in d e ze opdr ac ht en wordt de le erlin g v e rvol gen s erto e a ange z et zijn 382 moer 1996 6 literatuu r terug naa r het l eesd ossie r do centenhandleiding zegt hie rover dat h et bo ek a a ns luit bij d e ac cent e n die in de hiermee h e b ik i n fe i te h e t wezen van twe e de fase ge legd worden zoals me er lite ra tuur l ezen a an d e ord e ge steld de lee r zelfstandig werken en ler e n d e pre t entie dat ling di e het bo ek doorg ewe rkt hee ft h eeft het boek goed kan worden ingezet in he t ind erdaad kenni s ge maakt m et de naoorlo gse s tudie hui s dat d e leerlinge n ze lfs t a ndig l eert n e d e rlandse l iteratuur zo als h et voorwoord leren maakt lit e ratuur leze n ec hte r s l ec hts he m in de eers te zin b eloofd e d e hulp bij he t z e er te n del e wa ar sa men s t ellen va n he t le e sdo ssi e r ee n twee de i e dere do ce nt kent he t ve rs chijn s el dat b elofte van he t voorwoord dat i s maar ho e le e rlingen b eter hun w eg in ee n me thod e je het bek ij kt h et boek biedt vee l hulp b ij w ete n te v ind en naarmate zij v erd e r in de e en onderd eel van he t l ees do ssie r dat he t ze lf me thode gevord e rd zijn literat uur l eze n vol i n h e t le ve n ro ept afdelin g 3 de uitw e rking s ta at dan ook in d e loop van he t bo ek t erec ht van de opdra cht en daarnaa s t b es t ee dt h et st ee ds meer me t formuleri ngen al s do e v e r aand acht aan de ande re onderde le n maar naar slag v a n je lees erva ri ng g ee f j e m enin g e n mijn s maak t e w einig om de totstandkomin g sc hrijf ee n c omm e ntaar da a rn aast ve rdwijnt va n di e onderd el en te onde rst e un en ik gee f n a hoofds tuk 1 4 d e werk gro epopd rac ht d e ee n voorb eeld e e n l e erlin g uit d e vie rd e klas serie t ek s t specifi ek e vrage n wed e rom t erecht h ee ft d e ee rs te vijf fragment en dros pro w a nt na hoofdstuk 15 we te n d e leerlin ge n voo st bu ch tiphart e n zw agerm an m e t d e ni e t alleen ho e ze hun l eese rvari ng ond er bijbehorende opdra c ht en ve rwe rkt ho e dat woorde n mo ete n bre n gen ma a r ook hoe ze laa t ik eve n in h et midde n want da t blij ft no g moete n sa menv a tte n e n mo e ten an alyseren ee n vraag ve rvolge ns lees t hij mijn ta nt e natuurlijk wordt in deze beide ge valle n co le ta en nu he t volge nd e hoofdstuk over ge w erkt aan ve r g roting v an de zelfstandig leese rvaring l eert hem in de vorm v an een h eid van de le e rling ze l fs t a ndigh eid in h et c h eckli s t me t vragen w aaruit een compl ee t gebruik van h e t b oe k maar va n h et c om leesversl ag v o or het l ees dossie r b estaat om de pl exe ze lfs t andig of zelfverantwoo rde lijk le ren is vragen t e kunn en b ea ntwoord e n hoe ft hij ni et dit s l ec hts ee n zij he t nie t onb elangrijk d e b e ke nd e inle idin g in de stru ctuuranaly se a sp ec t van roman s t e h ebb en geh a d d e vra gen d oe n ik d e nk da t h e t boek niet meer of mind e r n a melijk vrijwel all emaal een be ro ep op de aan het ze lfs tandi g l eerv erm oge n van de pe rsoonlijk e b e trokk enh eid v an d e lee rli ng e n leerlin g bijdraag t dan ande re me thode n w a ar zijn als zodani g du s vrijwe l allemaal z eer l ee rling en mome nt ee l bij and ere vakke n bruikbaar om d e leerling tot ee n t e kste rvaren m ee w erke n maar ook di e word e n op dit de rea c ti e t e v e rl eide n maar komt nu de mom ent al d a n ni e t grondig he rsc hrev en ik invo eri ng van het l ees dossie r in h et li tera kan m e nu e chte r no g mo e ilijk ee n voors t el tuuron derwijs nee r op ee n bijs t elling van het lin g mak e n van een m e thod e di e gesc hre ve n s o ort vragen da t d e doce nt stelt op h e t le esve r i s om l ee rli ng en z elfstandige r te le re n leren slags tencil dat hij ied er ja ar uitdeelt literatuur en hun te l eren l ere n zie t m en de gebruikt e l ezen doe t mij ge loven v an wel en dat i s ee n me thode als e e n ve rle ngs tuk v a n d e doce nt aspect van het bo ek dat mij t ege nva lt dan zal zij b ep aalde l ee rfun cties stee d s m eer aan de l ee rlin g mo e t en o ve rlat en of op zij n naar zelfstandig lere n min st bij de lee rling mo e ten active r e n zi e t m en de ge bruikt e m e thode a ls ee n van d e d e pl a nne n voor d e tw ee d e fa se willen da t l ee rmidd e l e n di e d e l eerlin g t e n die ns t e s ta an wij ook w erken aan een and e r alge m e n er dan maakt zij onde rd ee l ui t van be paald e do e l te wet en h et zelfs tandige l eerve rmoge n l ee rfunc ti es b eid e opv attinge n lijk en mij va n d e lee rlin ge n oft ewel a an het studi e huis g eldig hi e rond er besc houw ik lit era tuur lite ratuur leze n wil hieraan zijn bijdra ge l ev e lezen voora l volg ens de e erste opvattin g al s ren h et voorwoord m eldt de leerling d e een me thod e di e d e doce nt ond ers teunt die opdrachten zijn bov e ndie n zo opge bouwd in zijn lite ratuurlesse n d e lee rlingen ze lfs tan da tj e s t ee ds zel fs tandige r le e rt te w erke n d e diger wil leren leren 1996 6 m o er 383 literatuur zelfstandig leren in literatuur lezen niet moe ten aangezien het tweede fase onderwijs z elfs tandigheid mo e t bijbrengen en wat zou nu kenmerkend kunnen zijn voor ni et aanwezig moe t veronderstellen een l ee rgang literatuur lezen die z eg t het het boek la a t de le e rlingen nergens a ctivi zelfs tandig le ren van l e erlingen te stimule ren teiten al s feedbac k e n beoord eling ver ric ht e n ik no e m enke le mogelijke as pecten er moet hier ligt mijn s inzien s de grootste g e mis te e en b ep aalde ruimte zijn w a arbinne n d e kans waar h et de b e vorderi n g van h e t ze lfst a n leerling de keuze g ela t en wordt in d e l eer dig le r e n betreft kraaijeve ld had zonde r v e el doel e n di e hij wil b ereik e n e n d e ac tiviteiten inspanning de le e rlingen zo ni e t zic hzelf dan wa a rm ee hij deze doelen wil b e r eiken ook toc h e lkaar fee dba ck kunne n late n g e ve n e n mag nie t door d e m e thod e vastgest eld zijn elkaa r kunne n l a t en b e oord el e n dit is im wa a r d e leerling he t vo or do e t dat mo et e en me rs gee n onontgonn e n t err e in voor de ke uz e van de l ee rlin g zijn ge ma a kt n a e en literatuurdidac ti ek me n mist in li teratuur proces v a n re fle ctie op de lee rdoelen di e hij l eze n ec hter i e de re aanz et tot same nwe rkin g zic h gesteld h eeft of anders om d e le e rling n a tuurlijk kan d e do ce nt e e n en ande r zo b e pa a lt wat hij wil kunne n e n l eidt daarvan af orga ni se re n d a t l ee rlinge n me t zijn tweeen of wat hij wil l eren lite ra tuur leze n houdt hi er in gro e psverband l ere n maar v oor s u ccesv ol ni et ex pli c iet r ek en i ng m e e wann eer m en same nwerke nd l e ren moe t de op drac h t al zo e ve n voo rbij gaat aan he t feit dat h et bo ek zo geste ld zijn dat l ee rlinge n v oor de voltooiing vee l fra gm e nte n en zo veel opdr ac hte n b ev at e rva n elkaar nodig hebb e n lit era tuur lezen dat ee n leerling fragmente n e n opdrac hten maakt van literatuur lez e n ee n zeer s olitaire di e h em nie t bevalle n ka n ov er sl aan b ezigheid v e ili g he idsh a lv e laat kraa ij eveld voorts de in ric htin g van h e t pro ces van h et l ere n ze lf aan ge zi en we in d e ee rs t e jare n van he t wie doet wat de mate waarin de docent e n studi e hui s he t l eren z e lfs tandig t e le re n to c h d e mat e waari n d e l ee rling dit proces s tuurt m et valle n en op st aan onde r de knie moe te n ov er aa n de ge bruik e r van de methode d e zi e n te krijg en valt h e t kra a ij ev eld m e t docentenh andl eiding b ev a t d e uitw erkin gen uitzond eri ng w elli c ht van het la a tste door mij v a n de opdr ac hte n maar ho e da a r bijvoor ge noe md e asp ec t niet kwalijk t e n eme n da t be e ld me e om te gaan wordt in de me thode zijn methode hie r w eini g op b e r ek e nd i s ni e t ge r ege ld en m ee r in h et alge mee n he t zijn bo ek is mij sympathi ek a ls ee rst eling en ze lfst a ndig le re n is t e w einig in de me thod e ik zi e no g w el e nke le me thode n v e rs ch ijn e n ingebouwd de do ce nt e nhandl e iding bev at die b eh oude nd er zijn dan de z ijn e noc h d e e ni ge suggesties maar da t is mij te v rijblij lee rling al s le zer no c h de literatuur komt e r in ve nd imme rs de uit ers te c on se qu e nti e hie r l i t e ratuur leze n b ek aaid a f maa r h e t lit era van is dat w e me t d e huidi ge me thod en tuuronde rwij s da t wil bijdr age n aa n d e z e lf voortkunne n w e mo e t e n e r alleen wat anders st a ndi gh e id v a n de l eer ling en waari n h et m ee omgaan l e es doss i e r ee n van d e handelings do e l en moet pas in h et laatst e h o ofd s tuk wann ee r hij wo rd en hee ft m ee r nodi g he t b a l an s ve rs lag a an d e o rde s te lt do e t kraaij eve ld een po ging d e l e erlin g ov er zijn lee rpro ces t e laten nade nk e n hij w ekt hi e r m ee de s u gges ti e d a t dit ee n ac ti vite it is di e h et l ee rpro c e s afsluit ten onrechte vind ik omdat er voor de l e erling nog w einig mo ge lijkhe de n zijn om op grond van d e z e ac tivi t e it zijn leerproc e s te r e gulere n te e value r en en zonodig bij te stur e n de le e rling die al zelfs tandig leert heeft het ni e t nodig dat d e door h e m ge bruikte m ethode dit inbouwt maar ik betwij fel o f lite ra tuur l ezen zich b e wust op d e ze leerli ng ric ht het zou in ieder ge v al 384 mo er 1996 6