Het oefenen van de indirecte rede

yvonne vallen zijds een herhaling namelijk van de indirecte rede bij mededelende zinnen anderzijds gaat het ook om een uitbreiding namelijk met de indirecte rede bij vraagzinnen wel moet reke het oefenen van de ning worden gehouden met het feit dat nieuwe instromers niet op de hoogte kunnen zijn van indirecte red e de structuur van de indirecte rede bij medede lendezinnen de docent moet de volgende problemen die zich bij de indirecte rede kunnen voordoen in voor docenten in de basiseducatie is het vaak meer de gaten houden pionieren geblazen dan voor docenten in het voort verandering van persoonlijk voornaamwoord gezet onderwijs yvonne vallen die bij het taalpro en de daarmee gepaard gaande verandering jekt voor buitenlanders in arnhem nederlands als van het werkwoor d tweede taal onderwijst aan volwassenen bedacht mogelijke verandering van het bezittelijk wat werkvormen om met haar halfgevorderde cur voornaamwoord sisten de indirecte rede te oefenen alle werkwoorden komen na het gebruik van dat of of een vraagwoord achter in de zi n het mogelijk voorkomen van twee maal de de indirecte rede is voor anderstaligen over zelfde persoon in een zin hij zegt dat hij ziek het algemeen niet echt gemakkelijk om onder is de knie te krijgen leuke werkvormen beden ken waarmee je bereikt wat je bereiken wilt is het gaat mij om de volgende twee doelstellin dan een taak voor de docent ik geef hieronder gen enkele suggesties voor werkvormen die in de cursisten kunnen in een gestuurde situatie mijn lespraktijk goed blijken te werken het vragende zinnen in de indirecte rede zetten gaat niet om revolutionaire nieuwe zaken cursisten kunnen mededelende zinnen die zij maar gewoon om oefenwijzen uit en met be niet eerder hebben gezien in de indirecte rede hulp van bestaand materiaal de oefeningen zetten zijn in principe bij elk thema te gebruiken ze zijn bedoeld voor halfgevorderde anderstali lesopb o u w gen in de basiseducatie de tijd die elke oefening in beslag neemt va afhankelijk van de groep bekijkt de docent rieert naar de lengte van de gekozen teksten en eerst of er met grammaticale uitleg wordt ge naar aard van en tempo in de groep de tijd die werkt of niet als dat wel kan kan voor de voor de les sen in totaal moet worden uitge deductieve aanpak worden gekozen de docent trokken is afhankelijk van de keuze van het geeft de regels op het bord de cursisten moe aantal oefeningen je kiest naar believen die ten deze overnemen oefeningen die passen bij je situatie als dat niet kan is het beter meer inductief te werk te gaan de docent geeft veel voorbeeld uitg a ngss it u ati e en doelstellinge n zinnen zodat cursisten zelf de regel kunnen ontdekken bij de lessuggesties wordt ervan uitgegaan dat de grammatica cyclisch wordt aangeboden de docent begint de les met een inventarisatie dit betekent dat de indirecte rede al in een be wat is een directe of indirecte zin voorbeel ginnersgroep aan de orde is geweest voor wat den worden op het bord gezet wat zijn de ver de mededelende zinnen betreft de cursisten schillen wat is de functie worden verondersteld de indirecte rede bij mededelende zinnen en de woordvolgorde in er bestaan twee typen vraagzinnen 1 vraag vraagzinnen te beheersen zinnen die beginnen met een werkwoord de lessen die ik hier beschrijf zijn dus ener kom je morgen en 2 vraagzinnen die be 1 5 2 moer 1992 3i4 binnen met een vraagwoord hoe laat is het bij type i komt in de indirecte rede na een gesp rek op het u i tzendbu rea u een vorm van vragen het woordje of hij vraagt of je morgen komt bij type 2 niet jan zoekt werk en gaat daarom naar het uitze n d hij vraagt hoe laat het is bureau hij pr aat met de juffrouw achter de balie hij vraagt hebben ju ll ie werk voor mij na de inventarisatie volgt oefening daarvoor de juffrouw antwoordt je moet eerst d i t formulie r heb ik vijf suggesties wat vragen bij een dia invullen loog een dictee een gatentekst een oefening goed zegt jan dat doe ik wel even met kaartjes en een interview de les wordt de juffrouw vraagt of jan ondertussen een kop j e kof afgesloten met een uitgebreide nabespreking fie wil jan zegt dat hij dat wel lekke r vindt van de oefening en maar dat lijkt mij een van als jan klaa r i s vraagt h i j of h i j snel werk kan kri jgen zelfsprekende zaak de juffrouw zegt dat dat wel zal lukken het beroep van jan is lasse r werkvorme n dictee wat vragen b ij een dialoo g h et doel van deze oefening is dat de cursisten op wat cursist vertelt wat zijn of haar probleem is met vragen antwoord kunnen geven in de indirecte de onderstreepte woorden of met de inter rede de benodigde tijd is 30 minuten punctie vervolgens controleert een andere bij deze oefening formuleert de docent een cursist de rest van de zin aantal wat vragen bij een interview of een dia de docent begeleidt het proces op die ma loog de cursisten moeten de vragen in de in nier krijgen de cursisten meteen feedback en directe rede zetten daarbij blijken ze dan op de docent komt er sneller achter waarom cur de volgende problemen te stuiten sisten bepaalde fouten maken hier volgt een verwisseling van persoonlijk voornaamwoord voorbeeld van zo n dictee en bezittelij k voornaamwoord wel of niet of gebruiken gatentek s t het doel van deze oefening is werkwoorden achter in de zin dat de cursisten dat of of een vraagwoord geschikt materiaal hiervoor is te vinden in correct leren gebruiken de benodigde tijd is de afdeling e lementaire kennis luisteren van 15 minuten toetsen en teksten b eheydt pekelder i99i en deze oefening bestaat uit een gatente kst die in de methode code nederlands kuiken van met of zonder alternatieven dat of een kal sbeek r99o twee voorbeelden volgen vraagwoord kan worden aangeboden de cur hierna de dialogen bij een uitzendbureau sisten moeten het juiste woord invullen een pag 154 5 en een gesprek over computers voorbeeld henk vraagt ik morgen kom pag 156 komen beide uit code nederlands dat wie of de snelle cursisten krijgen de tekst zonder di c tee het doel van deze oefening is dat de alternatieven de langzamere cursisten met al cursisten de interpunctie bij directe en indi ternatieven zo kun je op eenvoudige wijze recte zinnen leren beheersen de benodigde tijd enigszins differentieren een voorbeeld van is 30 minuten zo n gatentekst is een praatje over televisie deze oefening bestaat uit een dictee met zin kijken hierna op pag 157 het is een herschre nen in de directe en indirecte rede in de vorm ven tekst uit het examen luistervaardigheid ele van een verhaal of artikel mentaire kennis van het certificaat nederlands om de beurt schrijven vrijwilligers een zin a l s vreemde taal 1988 beheydt pe kelder van het dictee op de achterkant van het bord i99i de andere cursisten schrijven op een vel papier de cursist die op het bord schrijft controleert dialoo g met kaar t jes h et doel van deze zel f de zin en onderstreept de woorden die vol oefening is dat de cursisten mondeling zinnen gens hem of haar fout zijn met de indirecte rede kunnen vormen de be daarna wordt het bord omgedraaid en de nodigde tijd is 30 minuten 19923 4 mo e r 153 b ij een uitzen d bureau humphrey tamara goedemiddag ik zoek een baantje interc edente nee n i ets a l leen schoonmaakwerk o interc edente wati s uw beroep 1 wacht even dit bedr ijf zoekt iemand voo r administra humphrey tamara ik ben student tief werk missch i en i s dat iets voor u het is wel buiten interc edente en wat voor werk zoekt u de s tad humphrey ta ma ra dat m aakt n i et u it hu mphrey tama ra o dat doet er niet toe van wanneer in terc edente in we l ke periode bent u be sch ikbaa r 2a tot wannee r i s het zoekt u vakant i ewerk 2b inte rc edente van 15 juni tot 15 augustus humphreytamara ja ik zoek iets i njun i en ju li humphrey tama ra nee in augustus ben ik al weg interc edente hm moeili j k wilt u schoonmaakwe r k intercedente n i et i n augustus wanneer w ilt u beg i n doen 3 nen 6 humphrey tama ra hebt u niets anders 4 ik heb d at humphre y tama ra dat kan men i et schelen nu a ls het vorig j aar ook ged a an maar dat is me toen slecht moet k rijgt u nog a nde r werk binnen denkt u 7 b evallen inte rcedente tja dat i s moeilij k te zeggen u kunt he t interc edente ja u bent natuurl i jk niet de enige die in be s te dit for mu li er i nvu l len dan kunnen we u bel l en die periode iets zoekt heeft u een r ijbewi js 5 als we i ets geschikts voor u hebben en missch ien moet humph rey tamara nee maar i k heb wel een typed i p lo u het ergens anders nog eens probe ren ma hebt u ergen s op ee n kantoor of zo geen we r k humphrey tama ra ja dat zal ik doen dank u we l voo r me 6 bij deze oefening geven de cursisten elkaar deze oefening komt uit de methode zestien kaartjes waarop mededelingen staan als plus duvigneau kortas glijkan 1 98 7 in jij hebt mooi haar deze methode zijn twee kopieerbladen opgeno kun jij zwemmen men een met mededelingen en een met vragen je bent aardig de docent moet zo n blad kopieren en vervol heb je gisteren je huiswerk gemaakt gens tot kaartjes verknippen een mededeling je ziet er leuk uit vandaag of vraag op elk kaartje heb je zin in koffie je hebt leuke oorbellen een int e r v iew ho u den het doel van deze vind je de cursus nuttig oefening is dat de cursisten mondeling de indi de cursist die zo n kaartje ontvangt moet de recte rede kunnen gebruiken afhankel ijk van mededeling in de indirecte rede vertellen aan de grootte van de groep en het aantal vragen de anderen bij voorbeeld zij vindt dat ik ligt de benodigde tijd tussen 6o en 9o minuten mooi haar heb hij vraagt of ik kan zwem deze oefening bestaat uit het afnemen va n men i j moer 1992 3i4 bij een uitzendburea u beantwoord de onderstaande vragen gebruik de indirecte rede voorbeel d wat v raagt de interce d ente aan humphre y ta m ara zij vraagt wat zijn beroep is wat vraagt d e interce d ente aa n h um ph rey ta m ara wat vraagt de i ntercedente aan humphrey tamara wat vraagt de intercedente aan humphrey tamara wat vraagt humphrey tamara aan de intercedente wat vraagt de intercedente aan humphrey tamara wa t vraagt de intercedente aan humphrey tam ar a wat vraagt h um p hrey ta m ara aan de intercedente een interview met bij voorbeeld de concierge gebruiken in het nederlands hij zegt dat hij van een instelling de secretaresse invallende niet gaat of hij zegt dat hij liever thuis blijft docenten het is een iets veranderde versie van de overige tweetallen moeten luisteren en een oefening uit de methode zestien plus goed opletten er mag niet tweemaal dezelfde de cursisten werken in tweetallen de een is vraag worden gesteld bovendien mogen de interviewer en praat in zijn eigen taal de ander tolken elkaar om hulp vragen als ze er zelf niet is tolk en praat in het nederlands een volgende uitkomen keer moet er van rol gewisseld worden eerst moeten voorbereidingen voor het in literatuu r terview worden getroffen elk tweetal stelt een aantal vragen op de vragen moeten worden beheydt l j pekelder toetsen en teksten deel t genummerd de docent loopt rond en contro nederlands voor anderstaligen groningen wol leert de woordvolgorde van de vragen ters noordhoff r99i dan kan het interview worden gehouden duvigneau e j kortas e olijkan zestien een koppel wordt uitgekozen om als eerste plus basisprogramma nederlands als tweede taal vragen te stellen de twee spreken onderling af groningen wolters noordhoff 1 987 welke vraag er gesteld wordt nu vraag ik kuiken f a van kalsbeek code nederlands vraag 3 of nu vraag ik vraag 7 de interviewer basisleergang voor volwassen anderstaligen am stelt vervolgens de vraag in zijn eigen taal bij sterdam meulenhoff educatief i99o voorbeeld in het papiamentu bo ta bal fiesta mayan de tolk moet de vraag weergeven in de indirecte rede in het nederlands zij vraagt of jij morgen naar het feest gaat de gast geeft antwoord bij voorbeeld nee ik ga niet of nee hoor ik blijf liever thuis de tolk moet dit antwoord zogenaamd terugtolken naar de vragensteller hij moet weer de indirecte rede 1992 3 4 moer is een gesprek over computers m ieke rosi er zeg mag ik je even iets vragen jij weet hetty kroon ja kijk je moet het natuur l ij k zelf weten toch vee l van c omputers he maar volgen s mi j kun j e zoiet s vee l goedkoper krijgen hetty kroon nou nee hoor dat is niet zo ga je een m i eke rosie r denk je dat echt computer kopen 1 hetty kroon ja joh en waarom neem je geen hard mieke rosie r ja ik heb een goedkope aanb i ed i ng i n de disc 3 krant gezien m i eke rosie r v i nd j e dat beter 4 hetty kroon wat voor compute r is het 2 hetty kroon 0 besl i st vee l meer moge l ijkheden he mieke ros i er o het i s een heel eenvoud i g apparaat m i eke rosier ja dat is waar maar ik gebruik hem met twee d is cdr i ves en een k leu renmon i tor voor hoofdzakel i jk voo r m i jn adm inistratie f2000 hetty kro on 1a maar over een tij dje kom je ongetwij hetty kroon n ieuw feld wat beters tegen mieke rosier nee tweedehands m ieke bo sier dus je v i ndt dat i k het n i e t moet doen hetty kroon m oet je n iet doen hetty kroon nee wach t rust i g af mieke rosier n ee waarom niet mieke rosier nou dan wacht ik nog maar even be hetty kroon veel te duur jo h danktvoor je advies mieke rosier ja n ou dat d en k i k niet hoor beantwoord de onderstaande vragen gebr u ik de indire c te rede 1 wat vraagt hetty kroon aan mieke rosier 2 wat vraagt hetty kroon aan mieke rosier 3 wat vraagt hetty kroon aan mieke rosier 4 wat vraagt mieke rosier aan hetty kroon 156 moer 1992 3 4 een praatje over televisiekijke n hij draagt mij 1 ik wel eensnaar de televisie kijk ik antwoord 2 dat ik eigenlijk geen televisiekijker ben maar meer een boekenlezer ik hou niet zo van televisie maar voor mijn beroep moet ik natuurlijk wel eens kijken ik werk voor de nieuwsdienst en dus kijk ik minstens een keer per week naar het nieuws maar dat is dus voor mijn beroep h ij vraagt 3 ik dan nooit voor mijn plezier kijk ik zeg 4 ik dat wel doe ik kijk b ij voo r beeld graag naar wat een leven een programma met levensverhalen hij vraagt 5 vaak de televisie per week aanstaat ik zeg 6 de televisie elke dag aanstaat hij vraagt 7 mijn man dan zo vaak naar de te l ev i sie kij kt ik antwoord 8 m ijn manen m ijn k i nderen graag telev i sie kijken mijn man houdt van alle sporten en mijn kinderen houden van muziek en film ze ieren natuurlijk ook heel veel doo r die televisie maar tijdens het eten moet de televi si e uit hij vraagt 9 televis i ekijken tijdens het eten verboden is ik antwoo rd 10 we al zo weinig kans hebben om samen te praten en same n te eten de te lev isi e wil ik er dan dus n iet bi j hebben hij vraagt 11 ik van boeken houd ik antwoord 12 ik ontzettend graag lees h i j vraagt 13 boeken i k per week lees ikzeg 74 i k 3 boeken eerweek lees hij vraagt 15 ik de televisie een gevaar voor de mensen vind ik antwoord 16 ik de televisie niet zo slecht vind voor vee l mensen is het het enige wat ze hebben ik denk aan oude mensen en zieken en zo en waar wordt in de trein en op het werk over gep raat over wat men de vorige avond op de televisie heeft gezien omcirkel het goede woord 1 dat hoe of 9 of waarom dat 2 of dat wi e 10 dat of waar 3 wanneer of dat 11 waarom of dat 4 of dat wi e 12 d at wa ar of 5 dat hoe of 13 of dat hoeveel 6 dat wanneer of 14 of waarom dat 7 dat wie of 15 hoe of da t 8 dat of hoe 16 of dat wie 1992 3i4 moer 1 5 7