Documenten
paul herensen els vos veer duizend cursisten tot voor kort kon iedere cursist zelf bepalen hoe lang hij van het udo holtappels gesubsidieerde onderwijs gebruik maakte h et leerdoel dat de cursist had was niet altijd even duidelijk docenten en subsidieverstrekkers kwamen tot de conclusie dat leerroutes kort het toverwoord innt 2 en doelgericht moeten zijn nu moet een cursist na ongeveer anderhalf jaar de neder is flexibiliteit landse taal dusdanig beheersen dat hij werk kan vinden een vervolgopleiding kan volgen anders leren moet en goed kan functioneren in de samenleving dat heeft grote gevo l gen voor docent cursist en onderwijsorganisatie de intake moet nog zorgvuldiger gebeuren het leerdoel moet snel vaststaan opdat er het tv t2 o nde rwijs mo e t s teeds efficienter ingericht onderwijs op maat geboden kan worden worden z odat curs isten zo s ne l e n zelfstandig voor werk in een bedrijf heeft de cursist mogelijk kunnen function e ren in de s amenleving immers een andere woordenschat nodig dan op d e m e es te r egi onale opleidingscentra noc voor een vervolgopleiding op mbo of xso wordt daarom op de e e n of andere manier aan een niveau daarom moet het onderwijsleerplan vo rm van ze fstandig lere n g ewe rkt binnen ee n bijgesteld worden voor de diverse leerroutes aantal ins t e lling e n wo rden op en l eerce ntra ol c moet een gedegen leerplan geschreven worden ingezet die een pos iti eve bijdrag e kunne n le vere n in de lessen moet efficient werken centraal aan het zelfstandig le ren he t de nken over de staan de didactiek moet daarom een verande in v u ll i ng van de olc is m omenteel nog volop i n ring ondergaan dat betekent dat de docenten ontwikk eling paul he rens e n onderwijs kundige bijscholingen zullen moeten gaan volgen de els vos co rdinator nt2 e n udo holtappels cursist moet ook leren hoe hij in en buiten de coordinator open leerce ntrum vertellen in dit lessen zelfstandig de taal kan verwerven artik el waarom en ho e z ij ze lfs tandig lere n en in dit artikel willen we duidelijk maken flexibe l l e ren vorm hebben gegeve n op de nt2 waarom en hoe we zelfstandig leren en afdeling van het regionaal edu cati ef centrum flexibel leren introduceerden op de nt2 rec eindhov e n de invoeri ng van het ope n afdeling in een poging het rendement van de leerce ntrum heeft hierb ij een belangrijke rol ge lessen te verhogen zelfstandig leren werd het sp eeld ze bes chrijven in we lke stappe n de invoe speerpunt door het open leercentrum or c ring plaats h eeft gevonden welke vo orwaard e n in te zetten als aanvulling op het bestaande daarvoo r v e rvuld mo esten worde n en wat de rol van curriculum flexibel leren is bij nieuwe buren d e docent e n de curs is t hierbij was ze gaan zowel 1996 het centrale concept de ontwikkeling in op organis atorische als inhoud elijk e aspect e n van het zelfstandig leren staat centraal waarbij het r egionaal edu catief ce ntrum eindhoven is de cursisten steeds meer zelf de verant e e n pilot s chool voor de methode nieuwe buren woordelijkheid dragen voor wat ze willen leren e e n multim e diale methode waari n de ontwikkeling het is niet zo dat de twee benaderingswijzen van h e t zelfstandig le ren centraal s taat de auteurs totaal van elkaar verschillen er is duidelijk b espre k e n aan h e t s lo t van dit artik e l hun eerste overlap maar om spraakverwarring te voor erva ringe n m e t deze metho de komen lijkt het ons zinvol een uiteenzetting te geven over de verschillen tussen deze leervormen flexibel leren is eigenlijk een het re c eindhoven bestaat uit de afde li ngen stap in de richting van zelfstandig leren administratie vavo doorstroom nt2 basisaanbod en een afde ling contractacti te rmino l ogi e viteiten op de afdeling nt2 waar neder lands als tweede taal gegeven wordt aan in all e vormen van onderwijs van basisedu hoogopgeleide anderstaligen studeren onge catie tot univers iteit zijn er vanaf de jare n 176 moer 1997 4 zeventig ontwikkelingen gaande die een gro een module als een op zichzelf staande een ter beroep doen op de eigen verantwoorde heid van onderwijs en studie die een samen lijkheid van degene die lee rt cursist en op de hangend geheel vormt van begineisen inhou begeleidende kwa li teiten van degene die les den en einddoelen gedefinieerd naar studie geeft do ce nt h e t s tre v en o m aan dit id eaal last en looptijd vorm te geven is weliswaar actueel maar niet het lesmateriaal is doorgaans multimediaal nieuw toonaangevende reformpedagogen die van aard lees studie en oefenstof wordt in het eerste deel van deze eeuw nieuwe afgewisseld met audio video en computer onderwijsconcepties in de praktijk hebben materiaal open leermateriaal is verder zelf beproefd zoals freinet montesso ri decroly sturend van aard en bevat regelmatig controle en pe rtersen hebben het belang van de en feedbackmomenten ten behoeve van de actieve rol van de leerling tijdens het leerpro cursist alsmede een studiewijzer die de cursist ces steeds benadrukt informeert over doelen studievolgorde en het vergroten van het zelfstandig leerver wijze begeleidingsfaciliteiten toetsing en mogen en de zich wijzigende rol van de afsluiting voor de docent is een begeleiders docent van onderwijsgever naar begeleider handleiding beschikbaar van cursisten in studieprocessen komt men in de onderwijskundige literatuur onder a ll erlei zelfstandig leren zelfstandig l eren is te benamingen tegen daarom geven wij aller omschrijven als een vorm van onderwijs en eerst een ko rt e toelichting op enkele in dit leren in aanvulling op het bestaande traditio verband veelgebruikte termen te weten open nele klassikale systeem de keuze van het leren zelfstandig leren flexibel leren onder wat wanneer waar en hoe wordt over wijzen en docent onafhankelijk leren bene wegend bepaald in samenspraak tussen cursist dictus 1993 b innen het onderwijs zou open en docent zelfstandig leren betekent niet leren het ultieme doel moeten zijn de cursist automatisch dat het onderwijsaanbod gemo heeft een leervraag en hij kan die vraag in duleerd moet worden wel dat het onder zijn eigen tempo in zijn eigen tijd met d e wijsmateriaal bewerkt moet worden in de zin ondersteuning die hij nodig heeft beant van duidelijke instructie en toetsmomenten woorden de andere vormen zijn afgeleid van en feedbackmogelijkheden zodat de cursist open leren en hebben veel minder conse zelfstandig kan leren quenties voor zowel de docent de onderwijs organisatie en de cursist flexibel leren onderwijzen de termen flexibel leren en flexibel onderwijzen staan open leren abc benedictus heeft het open voor een totaalbenadering van scholing en leren in nederland mede geintroduceerd en onderwijs waarbij de volgende doelen cen de eindredactie verzorgd van het handboek traal s taan open leren dat in 1993 verscheen open tegemoetkomen aan de leerbehoeften van leren definieert hij als een onderwijsconcept cursisten als individuen en als groepsleden dat ervan uitgaat dat door het flexibel toepassen van een breed het individu centraal staat bij de vorm en scala aan leeractiviteiten en leersituaties en het inhoud van zijn studie flexibel inzetten van gevarieerd studiemate het individu de verantwoordelijkheid heeft riaal voor zijn studie cursisten in toenemende mate verantwoor het individu de beschikking heeft over de delijkheid laten dragen voor hun eigen leren voorzieningen die hij voor zijn studie nodig binnen een kader van adequate begeleiding heeft bij open leren is er sprake van zo min waar open leren uitgaat van zelfstandig leren mogelijk sturing door de docent het is een de cursisten ligt bij flexibel leren onderwij manier van leren waarbij de cursist zoveel zen het accent op de ontwikke li ng van het mogelijk zelf bepaalt wat wanneer hoe en zelfstandig leren door het onderwijs flexibel waar hij wil leren de leerstof is daartoe in te ri chten maak je de weg vrij voor echt opgedeeld in modulen benedictus beschrijft zelfstandig leren 1997 4 moer 177 d ocent o na f ha nk e l i j k le r en de term ke ling van het zelfstandig leren en het flexibel docent onafhankelijk leren verwijst naar een leren twee onderwijsconcepten die wel zon leersituatie zowel binnen als buiten de der grote problemen te reali seren waren bij school waarbij zonder docent geleerd wordt het gestalte geven aan zelfstandig leren stond het leren vindt plaats bijvoorbeeld via zelf vooral het werken in het studiecentrum cen instruerend materiaal op schrift op cassette traal als aanvulling op en ve rvanging van een of video of via de computer het leren kan gedeelte van de gewone lestijd bij de ook buiten de school geschieden in de vorm methode nieuwe buren 1 996 kreeg flexibel van een taalstage zelfstandig kunnen leren is leren een plaats waari n heel duidelijk het overigens een voorwaarde om docent onaf zelfstandig leervermogen getraind wordt hankelijk leren in het volwassenenonderwijs op de weg naar meer zelfstandig leren bleef succesvol in te voeren het contactonderwijs gedeeltelijk in stand en daarmee de organisatie van de onderwijsleer er bestaat een continuum van gesloten naar situatie zowel in de lessen als in de uren die open leren bij stri kt gesloten leren neemt de de cursisten doorbrachten in het studiecen instelling respectievelijk de docent alle beslis trum konden de nieuwe onderwijsconcepten singen voor de student ten aanzien van stu gerealiseerd worden een ander argument lag diedoelen inhoud duur omvang wijze in de volgende overweging als de nt2 plaats tempo en moment van start en en cursist na anderhalf jaar al dan niet gecertifi stoppen bij zeer open leren bepaalt de stu ceerd de school verlaat zal het leerproces niet dent dat a llemaal zelf beide extremen treffen stoppen en moet de cursist geleerd hebben we in nederland nauwelijks aan daart ussen hoe hij permanent bezig kan zijn met het bevindt zich een rijkdom aan vari anten prak vergroten van zijn kennis van de ned e rlandse tisch elke onderwijsvoorziening of instell ing taal hij heeft geleerd zelfstandig de neder kan men ergens op de schaal van gesloten landse taal te verwe rv en dat proces speelt naar open positioneren naarmate er minder zi ch af in het studiecentrum waar de cursis drempels en toelatingsvoorwaarden zijn en ten zich zelfstandiger dan in het klaslokaal naarmate er meer keuzevrijheid en onderhan kennis en vaardigheden eigen moeten maken delingsruimte bestaat is het onderwijs meer en in de lessen nie uwe buren waar gewerkt open het diplomage ri chte dag avondonder wordt aan het ontwikkelen van leervaardig wijs is relatief gesloten wat betreft inhoud heden waarmee cursisten beter en sne ll er maar meer open met betrekking tot studie nieuwe informatie kunnen bemachtigen tempo en programmakeuzemogelijkheden de afdeling nt2 nam bij de invoe ri ng van het nieuwe onderwijsconcept het voortouw anders leren op de nt2 afdeling de ervari ngen die op deze afdeli ng opgedaan zijn zouden de komende jaren ri chting we hebben in het xec niet voor open of gevend kunnen zijn voor de invoe ri ng van docent onafhankelijk leren gekozen omdat zelfstandig leren op de andere afde li ngen de dat te grote consequenties voor de onderwijs afdeling nt2 was om velerlei redenen een bij organisatie zou hebben de leerstof zou gemo uitstek geschikte afdeli ng om het zelfstandig duleerd moeten worden en de rol van de leren te introduceren de do c enten waren docent zou vrijwel direct anders moeten namelijk meer dan bijvoorbeeld v a vo minder contacttijd meer begeleidingsuren docenten gewend flexibele r te werken dat vereiste bovendien bijscholing op langere iedere elf weken verande rt de samenste lling termijn onder leiding van deskundigen tege van de groepen en sta rt en er nieuwe ook de lijkertijd zou de organisatie heel flexibel moe cursisten op deze afdeling hebben grote ten worden zodat de cursisten op gezette behoefte aan een flexibelere invulling van het tijden en wanneer zij daar behoefte aan onderwijs omdat hun beginsituatie erg ver hebben lessen kunnen volgen en of indivi s c hilt en in de loop van een tijdvak de duele hulp kunnen vragen dat alles was op individuele vorde ringen sterk uiteen lopen korte termijn niet realiseerbaar op het rec er zijn weliswaar twee hoofdstromen ge ri cht hebben we daarom gekozen voor de ontwik op staatsexamen nt2 i en staatsexamen nt 2 178 m o er 1997 4 ii maar het studietempo en de vraag naar maar de stu ri ng kwam in het begin nog heel extra oefenstof zijn binnen elke stroom en sterk van de docent de toe li chtingen van de groep verschi ll end om aan de wensen van opdrachten werden door hem op papier ge cursisten zo veel mogelijk tegemoet te komen zet de cursist kon zijn map naslagwerken of lag de bevorde ring van zelfstandig leren voor de groepsleden raadplegen als hij op een of de hand andere manier mocht vastlopen de opdrach ten moesten de cursisten individueel in een experiment van een half jaar in tweetall en of in een groep uitvoeren de januari 1995 gingen enkele docenten met cursisten keken hun huiswerk zelf na met twee pilotgroepen van start die groepen behulp van sleutels tijdens die correctie was hadden al enkele maanden op de traditioneel e r altijd ee n doce nt aa n wez i g o m pr oble m e n klassika l e manier les gehad een ruimte waar op te lossen overi gens niet voor de cursist cursisten zelfstandig zouden kunnen werken tips te hebben gegeven over mogelijkheden was nog niet beschikbaar wel beschikten we om zelf tot een oplossing te komen over twee talenpractica en enkele computer ook het groepswerk dat in de klas werd lokalen een leernuddelenwagen met woor uitgevoerd werd door de cursisten zelf geeva denboeken grammaticaboeken tijdschriften lueerd elke week kregen de cursisten leer cassetterecorders cassettebanden toetsen en stofg ebonden toetsen de hoeveelheid stof antwoordenboeken bood uitkomst de cur voor zo n toets was aanzienlijk en door het sisten konden zo hun opdrachten toch zelf feit dat cursisten veel van de leerstof zelfstan standig uitvoeren omdat er voldoende leer dig moesten verwerven werden ze gedwon middelen tot hun beschikking stonden gen hun tijd goed te besteden ze kregen de betrokken onderwijsgevenden kregen bovendien een beter zicht op hun vorderi n bijscholing van twee coordinatoren die zich gen net als de docent verdiept hadden in zelfstandig leren door het lezen van literatuur het volgen van studie de docent ontwikkelde iedere week of iedere dagen en het bezoeken van plaatsen waar twee weken lesstofschema s waarin precies nieuwe vormen van onderwijs al in praktijk stond aangegeven wat er in de klas op school werden gebracht die coordinatoren namen in het otc en thuis gedaan moest worden zie overigens ook deel aan de pilot de cursisten afbeelding i deze schema s werden weke werden op de hoogte gebracht van het expe lijks met de cursisten besproken en pe riodiek riment h un werd verteld waarom zij de bijgesteld de schema s bevatten onder andere uitverkorenen waren en wat het doel van het een overzicht van de leerstof uit de stu experiment was hoofdargument was bevor dieboeken die in de klas behandeld of dering van het zelfstandig leren om zo snel uitgevoerd moest worden talenpracticum mogelijk het einddoel te bereiken de menin oefeningen computerprogramma s huiswerk gen van de cursisten waren nog verdeeld ze opdrachten en toetsen de cursisten die door wisten niet goed wat ze van het programma omstandigheden niet op school konden zijn moesten verwachten maar ze waren allen wisten daardoor precies wat er van hen welwillend om aan een experiment deel te verlangd werd ook werden suggesties gege nemen ven voor de aanpak degenen die veel tijd hadden konden vooruit werken en hadden de uitgangspunten in de nieuwe werk daardoor ruimte voor extra oefenstof door wijze mocht de docent alleen dan klassikale dat de lessen veel effectiever verliepen dan instructie geven als een andere manier niet voorheen kregen de docenten per week mogelijk was bij alle oefeningen moest de meer tijd voor persoonlijke begeleiding er docent zoeken naar de meest effectieve manier ging in de lessen geen nutteloze tijd meer om de cursisten iets te laten leren in de lijn verloren aan tijdrovende gezamenlijke huis der verwachtingen lag wel dat de ideale werkbesprekingen of eindeloze grammatica manier om bijvoorbeeld een oefening tot een excercities een cursist die snel zijn huiswerk goed einde te brengen op den duur oo k door nagekeken had kon zelf doorgaan met bij de cursist zelf bepaa l d zou moeten worden voorbeeld extra schrijfoefeningen de docen t 1997 4 moer 179 lesschema week 22 17 dm 21 feb r uari groep a2 methode oefeningen huiswerk d d m d d m toets 39 t m 42 i eren gatentekst 43 aanbieden les 43 maken i nvuloef 4 3 werkboek 43 code nederland s code nederlan ds huiswerk 178 i otlm 15 leren l es 17 cl 9 regelrecht 1 blz 89 90 maken a b c 30 dm 33 d v fonologie blz s 17c oef 20 ieren les 1 1 methode oefeningen huiswerk d d m d d m huiswerk leren gatentekst 44 les 44 aanbieden maken i nvuloef 44 code nederland s code nederlands huiswerk leren a b c d les 16 d oef 21 24 maken d23 25 26 o l c luisteren l elem 88 d s v schrijven grammatica ieren les 1 1 methode oefeningen huiswerk d s v les 11 afmaken d s v d d m d d m huiswerk 45 leren gatentekst 45 maken invuloef 4 5 code nederland s code nederl ands les 17 e m aken leren toets les 1 7 fonologie les 26 methode oefeningen huiswerk d d m d m d huiswerk m aken praten in tweetallen leren toet s n a v vragen uit handt les 43 t m 4 5 afsluiting d d m code nederland s toets les 17 maken code nederlands toets les 1 7 fonologie les 27 ieren o l c code nederlands les 1 7 ras serie 3 vocab 7 a fbeelding i less tofschema b eginne rsgro ep kon tijd besteden aan die cursisten die meer de pilot docenten vergade rden regelma moeite hadden met de leerstof de sne ll e tig duidelijk werd onder meer dat de c ursis cursisten werden niet opgehouden de lang ten de veranderde rol van de docent niet zame werden toch voldoende gevoed direct al s positief ervoeren en er niet van i 8 0 moer 1997 4 overtuigd waren dat ze zo meer en beter een plaats waar cursisten zelfstandig kunnen leerden ze misten de docent als spil van het werken was noodzakelijk onderwijsgebeuren er ontstonden discussies extra leermiddelen moesten aangeschaft wor over het doel dat bereikt moest worden den om beter te kunnen differentieren gaandeweg kwam er begrip voor de ingesla er moesten meer leerstofgebonden toetsen gen weg de afhankelijke houding van de ontwikkeld worden door een groep docenten cursisten veranderde langzaam in een meer van school zodat cursisten en docenten kon zelfstandige houding ze vroegen minder aan den beoordelen of en welke vorderingen er de docent zochten zelf of samen naar oplos gemaakt zijn singen toonden meer initiatief durfden meer gedurende het schooljaar 1995 i996 werd werden kritischer stimuleerden en over aan bovengenoemde punten gewerkt tuigden elkaar ze namen meer verantwoor delijkheid voor hun eigen leerproces de het ni e uwe s tudie c entru m docent bewaakte het onderwijsproces van iedere leerling als gevolg van de open in februari 1996 was het nieuwe studiecen communicatie kwamen er meer verzoeken trum gereed in die ruimte zijn geplaatst om extra oefenstof binnen de cursisten wil zestig computers waarvan veertig cd roms den meer spreek en grammatica oefeningen vanwege de nieuwe multimediale methode extra luisteroefeningen in het talenpracticum nieuwe buren of computeroefeningen aan die verzoeken een zeer geavanceerd talenpracticum zodat werd voldaan met dien verstande dat het er tegelijkertijd verschillende groepen kun klaslokaal vaak de beperkende factor hierin nen werken en tevens cursisten die zelfstandig was er was in een klaslokaal niet genoeg willen werken plaats om even in een klein groepje een een nt2 bibliotheek en mediatheek voor rollenspel uit te voeren zonder de anderen te zien van woordenboeken grammaticaboe storen de roep om een studiecentrum werd ken methodes die in de klas gebruikt wor steeds luider den examenmateriaal gekopieerde cassette banden sleutels bij de methodes en toetsen n t 2 met zelfstandig leren aan de sla g een schoolbibliotheek een kopieerapparaat in september 1995 ging de hele nt2 afdeling veertig zelfstudieplaatsen op weg naar zelfstandig leren uit het experi een kopieerapparaat waarmee drie cassette ment van het voorafgaande halfjaar bleek dat banden tegelijk gekopieerd kunnen worden de volgende punten aandacht verdienden docenten moesten grondig bijgeschoold wor ook werd e e n automatise ri ngssysteem voor den ze werden immers meer begeleider en de mediatheek aangeschaft dit systeem heeft minder docent hierbij werd gedacht aan het de mogelijkheid om in de databanken van leren om de cursisten individueel te benade onder andere de bibliotheek van de techni ren en het leren achterhalen waar hiaten sche universiteit en de hogeschool eindho zitten aansluitend daarop moesten docenten ven alsmede de openbare bib li otheek eind leren hoe die hiaten weggewerkt kunnen hoven te kijken all e boeken tijdschriften en worden door bijvoorbeeld leerstof te zoeken cassettebanden die er in het gebouw aanwezig ze moesten leren goede feedback te geven en waren moesten ingevoerd worden de cur leren te differentieren ook moesten ze leren sisten en docenten kregen de mogelijkheid op conclusies te trekken uit toetsresultaten en vier will ekeu ri ge plaatsen in school het sys leren lesstofschema s te maken voor de groep teem te raadplegen en voor de individuele cursist bij alle methodes die gebruikt worden moes het studie c entrum in gebruik door nt 2 ten sleutels gemaakt worden cursisten moesten leren zelfstandig te werken de organisatorische veranderingen binnen de en moesten er eveneens van overtuigd raken nr2 afdeling hebben tot doel het rendement dat ze daardoor gerichter en sneller leren van de lessen te verhogen en een begin t e 1997 4 moer 181 afb eelding 2 plattegro nd van h e t stud iece ntrum mak en met het vergroten van het z elfstandig standig werken in a anraking te brengen leervermogen en de zelfwerkzaamheid van de werken ze twee lesuren onder beg e leiding cursisten van hun eigen docent in het studiecentrum de standaardcursus nt2 bestaat uit zes ti e n in het s tudi ecentrum is het niet mogelijk om lesuren per week gedurende twee jaar daar frontaal les te geven op afbeelding 2 is te van krijgen de c ursisten tien lesuren les in zien dat de zelfstudieruimte en het talenprac groepsverband daa rn aast werken ze twee ticum naast elkaar liggen de docent laat de uur per week in het tale npracticum met de helft van zijn gro ep zelfstandig een luister of methode dat spree kt vanze lf deze methode is spre ekopdracht in het talenpracticum uit zo opge steld dat c urs isten een groot deel van voeren de opdracht en staan op de banden de oefeningen z elfstandig kunnen beluisteren st art klaar d e c ursis ten we t en wa t ze m et d e ook kunnen ze zaken herhalen al s ze dat betreffende opdracht en moeten doen en wi lle n bij de oefeningen in tweeta ll en en kunne n in hun eigen tempo e e n of meer grotere groepjes kunnen de cursisten ook o efeningen uitvoeren met de ander e helft elkaar met g eri chte fe e dbackschema s beoor gaat de docent aan de slag in de zelf delen de curs i s t en brengen vi er uur door in studieruimte daar werken de c ursisten indi het studiecentrum waarvan twee uur onder vidueel of in kleine groepjes aan ander begeleiding van hun docent en twee uur met soo rt ige opdrachten waarbij de do c ent aan de s oftwareprogramma s de c ursist e n kun cursisten afzonderlijk aanwijzingen en sug nen naast die ze s tien lesuren onbeperkt en gesties geeft de splitsing biedt de docent de gratis in het studie c entrum komen studeren mogelijkheid om cursisten individueler te begeleiden en bijvoorbeeld het uitvoeren van twee uur leren onder begeleiding om spreek en schrijfopdrachten beter te sturen de cursisten met een andere wijze van zelf de cursisten krijgen opdrachten op hun niveau 182 moer 1997 4 kijken ook huiswerk na of halen toetsen in de de rol van de docent de docent blijft oefenstof wordt gehaald uit methodes die in een belangrijke factor in het leerproces bij de loop der jaren verschenen zijn zelfstandig lerende cursisten zal hij echter alle leermiddelen zijn voorhanden voor de steeds meer moeten delegeren en het init i atief docenten die al differentieerden in de klas bij de cursist moeten leggen ged ifferentieerd levert deze werkwijze weinig problemen op werken is nog steeds geen gemeengoed de frontale docenten hadden het er in het ondanks alle studiedagen en artikel en in vak begin moeilijk mee maar hebben met steun bladen onderwijs geven op maat kost veel van de inhoudelijke coordinator hun weg energie voor de docent maar ook voor inmiddels gevonden deze probeerde hen diegene die de docent moet begeleiden daar door het voeren van individuele gesprekken naast is een perfect georganiseerd cursisten en het afleggen van lesbezoeken tips te geven volgsysteem noodzakelijk voor een optimale en probeerde in onderling overleg naar oplos begeleiding van cursisten doordat de cursist singen te zoeken mede bepaalt wat hij doet en wanneer hij het doet moet er een goed registratiesysteem twee uur zelfstandig leren d e d oce nt zijn waarmee de docent kan zien waar de vult op het lesstofschema in welke computer cursist mee bezig is geweest bij het werken oefeningen in ieder geval gedaan moeten op de computer kunnen vorderingen al enigs worden ook geeft hij suggesties welke oefe zins geregistreerd worden bij het werken met ningen als extra gedaan kunnen worden de ander bijvoorbeeld schriftelijk materiaal is cursisten geven zelf aan of ze meer nodi g een door de cursist zelf in te vullen hebben de docent differentieert indien logboek een mogelijkheid nodig waarbij hij de map met de software er moet permanente bijscholing zijn om oefeningen raadpleegt verschill ende groepen iedere docent ervan te overtuigen dat het werken tegelijk aan de computers de eerste vergroten van het zelfstandig leervermogen weken leren de cursisten met computers om van cursisten effect heeft h et uitwisselen van te gaan en worden de mogelijkheden van het ideeen via intervisiegroepen van docenten studiecentr um uiteengezet door de groeps zou heel vruchtbaar kunnen werken ook in mentor en de beheerder daarna zijn cursis de methodes die nu in het tweede taalonder ten goed in s taat zelfstandig de opdrachten uit wijs gebruikt worden zal aan zelfstandig leren te voeren de beheerder zelf een nt2 aandacht moeten worden besteed tot op docent bied t on de rsteu ning heden gebeurt dat in onvoldoende mate de docent bereidt de oefeningen in de klas voor en bespreekt ze na individueel als ze erg nie u we bu ren uiteenlopen en frontaal als er een gezamen lijk item aangeroerd wordt ook leert hij de onderwijsve rn ieuwing s telt eisen aan metho cursisten hoe ze moeten leren in het studie des ze zull en anders opgebouwd moeten centrum de volgende aanwijzingen worden worden dan voorheen meer aandacht voor onder meer gegeven het proces van het leren meer aandacht ook noteer de problemen die je tegen komt voor het terugkijken op het leerproces daar probeer zelf een oplossing te vinden door naast zijn duidelijke aanwijzingen met betrek woordenboeken naslagwerken of groepsleden king tot het zelfstandig uitvoeren van de te raadplegen opdrachten door cursisten noodzakelijk ook neem je aantekeningen mee naar de klas moet er een evaluatie instrument aanwezig zodat de docent je kan helpen zijn waarmee de cursist zijn eigen opdrachten noteer de moeilijke woorden zoek ze op en en die van anderen kan beoordelen de herhaal ze thuis maatschappelijke relevantie van de leer vraag je st eeds af of het zinvol is wat je aan opdrachten dient helder te zijn als cursisten het doen bent het nut van het geleerde inzien zu llen zij doe nooit iets wat je al kunt gemakkelijker het initiatief nemen ook zelf als een oefening te moeilijk is meld dat aan standig zaken te ondern emen je docent en stop er mee nieuwe buren is een leergang voor anders 1997 4 m oer 183 tabgen waa rin een duidelijke aanzet is gemaakt verwerven van woordenschat en grammatica om zelfstandig leren een plaats te geven in het maar worden die elementen geintegreerd onderwijs daarnaast is er ook ruime aandacht geoefend in reele communicatieve situaties voor het buitenschools leren het leren van het nederlands houdt namelijk niet op na de h et w e rkb oek in het werkboek dat alleen les of als het behalen van het examen communicatieve taken bevat staat de bevor ni e uwe bure n is een methode die zo is dering van het zelflerend verhogen centraal opgebouwd dat cursisten ongeveer vijftig nieuwe buren maakt in dat werkboek bij elke procent met de computer werken en vijftig taak heel consequent gebruik van de drie procent in de klas met de taken uit het elementen voorbereiding uitvoering en eva werkboek in het multimediadeel worden luatie heel nadrukkelijk wordt de cursist vooral de bouwstenen aangereikt voor de getraind in het zelfstandig leren in het begin communicatieve taken in het werkboek op van de leergang is de docent degene die de computer staan dus vooral woordenschat bepaalt wat en hoe de cursisten moeten leren en grammatica oefeningen de cursisten kun maar al heel snel moet de docent onderdelen nen dit deel van de methode zelfstandig van de taken delegeren naar de cursisten in doorwerken en eventueel terugkomen om het begin van nieuwe buren maakt de docent oefeningen te herhalen of in te halen bij die tweetallen of kleine groepjes en verdeelt hij multimedialessen hoeft in de ideale situatie de rollen van een rollenspel in een taak geen docent nt2 aanwezig te zijn omdat de verderop in het werkboek moet de cursist zelf cursisten dit deel heel goed a lleen kunnen een partner zoeken en neemt hij het initiatief doorwerken er is dan sprake van zelfstandig tot het uitvoeren van een rollenspel de werken waarbij tevens een aantal studievaar cursisten raken er gedurende de cursus steeds digheden worden aangeleerd meer mee vertrouwd om zelfstandig de taal te het programma is echter nog volop in leren het proces van taalverwerving moeten ontwikkeling en de definitie ve versie zal in zij langzaam onder de knie krijgen zodat ze 1997 verschijnen het r sc eindhoven is dit na verloop van tijd in staat zijn zelf nieuwe jaar pilot school en kan daarom in het studie zaken te leren een belangrijk onderdeel van centrum wat m eer lerarenuren inzetten om een taak uit nieuwe buren is het werkplan zie cursisten extra te begeleiden en oneffenheden afbeelding 3 in de lesstof op t e sp or en de computer is slechts een hulpmiddel d e doce n t in n i eu w e b u r e n tijdens de binnen het hele proces van zelfstandig leren klassikale lessen van nieuwe buren is er veel maar wel een dat op een hele aantrekkelijk ruimte voor interactie tussen docent en cur manier met vide o en audio de bouwstenen sist en cursisten onderling de basis van het van het nederlands aan kan leren cursisten nederlands hebben de cursisten tenslotte met werken zelfstandig met de computer waarbij behulp van de cd rom geleerd dus in de klas cursisten hulpmiddelen kunnen oproepen als ligt de nadruk op de verwerking schrijven en een woordenboek en een grammaticaboek spreken staan dan centraal in het werkplan de computer en dan met name de multime zie afbeelding 3 is duidelijk te zien dat het diacomputer met geluidskaart cd rom en initiatief in deze taak bij de cursisten ligt dat dergelijke is zeer geschikt om de onderdelen heeft als consequentie dat de docent vanzelf woordenschat en grammatica te oefenen de in een meer begeleidende rol wordt gedwon basis wordt met behulp van de multimedia gen door de opbouw van de taken uit de computer gelegd omdat eenduidige feedback werkboeken ervaren de cursisten hun rol als bij genoemde onderdelen vrij eenvoudig door heel normaal na een korte introductie van de computer gegeven kan worden de docen de docent starten de cursisten zelfstandig met ten hebben dan in het klassikale deel van de voorbereiding van de taak en voeren zij de nie uwe bure n de handen vrij om zich te opdrachten in de klas de school of thuis uit richten op hun s terke punt het bevorderen de docent kan door deze manier van werken van talige communicatie in die klassikale niet meer in zijn oude rol terugvallen het lessen ligt de nad ru k dus niet meer op het overdragen van kennis waarbij hij frontaal d e 184 m oer 1997 4 hoe ga je werken werkplan voorbere iding i n de klas we rk sam en m et twe e of drie an dere cursiste n wat ga je doen in de voorbereiding s ch rijf h et hi ero nd er o p uitvoerin g ieder groepje verzamelt informatie over een soort afval zoek informatie over wat de school doet met het soort afval dat jouw groepje gekozen heeft hoe wordt het ingezameld hoe wordt het verwerkt zoek i emand die je de informatie kan geven of zoek de i nformatie op een andere man i er geef antwoord op de vraag wat doet de school met dit soort afval bereid een korte mondelinge presentatie voor welk soo rt afval hebben jullie gekozen waar heb je informatie gezocht gevonden welke antwoorden heb je gevonden nab es p rekin g bespreek met de klas en de docent heb je genoeg gedaan om de informatie te krijgen begrijp je de schriftelijke informatie over het afval begrijp je de informatie van de andere cursisten weet je nu wat je moet doen met dit afval afb eelding 3 werkplan van tak e n bij het thema afval uit h e t werkb oek voor curs is ten totale groep aanspreekt maakt plaats voor of af te maken wat nog niet klaar is zo bijvoorbeeld het individueel bespreken van kunnen ze toch de woordenschat en gramm a een bepaalde stap uit het werkplan of het tica oefenen die nodig zijn voor de uitvoering uitleggen van een onderdeel uit de opdracht van de taken in de klas of buiten de school aan een groepje cursisten dat daar moeite mee het komt nu echt aan op het tonen van heeft de docent moet dus voortdurend ale rt initiatief zeker als de uitvoering buiten de zijn op signalen uit de klas en de cursisten die school dient plaats te vinden de cursisten begeleiding nodig hebben meteen hulp kun moeten dan met behulp van het werkplan een nen bieden bij de uitvoe ring taak uitvoeren de meeste cursisten komen uit een onderwijssysteem waarin de docent de cursist in nieuwe buren van de alles stuu rt en dat levert in het begin nogal cursisten wordt ook meer verwacht dan in de wat problemen op niet all e cursisten zijn traditionele methodes het geval is de cursis even enthousiast omdat ze vinden dat ze op ten moeten zelf het initiatief tot leren nemen deze manier niet echt iets leren toch zorgen bij het multimediadeel betekent dat dat ze na de enthousiaste verhalen van medecursisten de officieel ingeplande uren terugkomen om en het voortdurend stimuleren van de docen iets te herhalen dat ze niet begrepen hebben ten e rvoor dat ook de minder geestd ri ftig e 1997 4 moer i oj leerlingen de taken uitvoeren cursisten bellen de cursist moet leren zelfstandig te leren bijvoorbeeld rijschoolhouders om prijzen te vergelijken en an dere informatie te vragen en ze de innovatie stagneert als niet aan al die gaan naar de bank om hypotheekadvies in te voorwaarden wordt voldaan de huidige winnen ook de minder studievaardige cursis docent is niet voldoende voorbereid op zijn ten voeren de taken zelfstandig uit met dien nieuwe rol een theoretische basis is van verstande dat de docent veel strakker de touw belan g voordat aan de praktijk gestalte gegeven tjes in h anden moet houden en de cursisten heel wordt een docent wil vooral weten hoe hij de goed door het werkplan moet loodsen voor bevorde ri ng van het zelfstandig leren in de deze groep zijn met name de werkplannen uit lessen moet aanpakken als hij dat niet in zijn de taken eigenlijk te abstract zij hebben meer onderwijsgedrag kan inpassen is de kans groot begeleiding nodig bij het proces en het gaat dat hij weer vervalt in zijn oude rol die van allemaal wat langzamer maar door extra tussen initiator die weer louter frontaal gaat werken stappen in te voegen komen ze een heel eind de school moet docenten ruimte bieden voor hen is zelfstandig leren nog een l an ge weg zich vaardigheden eigen te maken door mid maar het begin is gemaakt del van bijscholingsdag e n en door voor inten sieve begeleiding voor docenten te zorgen uit onderzoek van glasser 1986 blijkt dat de uren die vrij komen door een aantal bijvoorbeeld woorden bij cursisten op de groepen tegelijk te laten werken in het stu multimediale manier beter blijven hangen diecentrum kunnen daarvoor benut worden het leren met de computer is leuker dan de leeromgeving moet zo inge richt zijn dat leren met behulp van een boek het ziet er er voor de cursisten mogelijkheden zijn zelf mooier uit en door middel van de bewegende standig oplossingen te bedenken voor hun beelden e n het geluid worden verschillende leervragen zintuigen gepri kkeld waardoor de kans op zelfstandig leren optimaal invoeren bete bijvoorbeeld onthouden van een woord gro kent dat er veel tegelijk moet veranderen op ter is daarnaast kan een oefening met een inste ll ingsniveau moet er structureel nage woord zo vaak opnieuw gedaan worden als dacht worden over de vraag hoe de lessen er de cursist wil zonder dat er iemand over zijn organisato risch en inhoudelijk uit moeten schouder meekijkt bovendien blijkt dat func zien een studiecentrum als een aanvu ll ende tionele taalvaardigheid een aanzienlijke bij voorziening om onderwij s innovatief te wer drage levert aan het leerproces ken kan nuttig e diensten bewijzen ten behoe de eerste erva ri ngen met ni euwe buren zijn ve va n d e cursis t wi e ns a uto no mi e e n ver positief pas als de eerste cursisten de examens antwoordelijkheid voor zijn eigen leerproces af gaan leggen zal echt duidelijk worden wat voorop dient te staan er is nog een lange weg het rendement van deze cursus is dit is de te gaan eerste cursus waarbij van functionele taalvaar digheid uitgegaan wordt en dat vraagt een literatuu r andere manier van toetsen dan voorheen pas bij de staatsexamens nt2 zal blijken of deze benedictus a handboek open lere n culem manier van leren ook daadwerkelijk aanslaat borg boom bv 1993 de voortek enen zijn goed bereken w van de j vo ll aert zelfs tandig leren en leren kun je leren in les nr 70 voorwaarden v oor inv o ering i a e jaargang september 1994 glasser w co ntrol th eory in the c lass room new zelfstandig leren slaagt alleen als aan een york 1986 aantal voorwaarden is voldaan noordermeer l e a dat spreekt vanzelf ensche de organisatie moet aangepast worden de slo 1994 de methodes moeten op de verande ri ngen vollaen j a dijk w van de b e r e ke n inspelen nieuwe buren docentenhandleiding alge de docent moet weten hoe hij de zaken moet meen deel den bosch malmberg 1996 blz aanpakken 5 30 186 moer 1997 4