Het Turkse OETC – Culturele vervreemding in een overgangsperiode en de rol van de taal

huseyin susami het turkse oetc culturele vervreemding in een overgangsperiode en de rol van de taa l rr j ri n i r ta n rn c ca o un meecut t c ti i ic rirn nin c li l ilerini us y s l l l rumla rir i l bi r 5i c zleye t el lstnc il 4i1i 2c i bimir i i n celi imini ve lou ur k c ur munu kurcam al yal lc mlar n yar acx kenc i prc h ime erx e c 5 rnekl r k l carv 1 t ri n leme ye c c l1 51 m de maatschappelijke verhoudingen waarbinnen noord europa die aan het eind van de jaren mensen in hun levensonderhoud moeten voor vijftig begon is wel eens als een cultuurmigra zien bepalen naast kenmerken van de om tie gedefinieerd de feodale agrarische cultuur geving zoals geografische ligging en klimaat die de mensen uit anatolie meebrachten zou in en kenmerken van tradities zoals de gods de kapitalistische wereld afgesloten zijn van dienst hun cultuur de migratie van arbeids haar bron een in zichzelf gekeerde fase door krachten van de mediterrane landen naar maken en gaandeweg verarmen de mense n 55 raken van zichzelf vervreemd doordat de fa tegie uitstippelen voor het onderwijs dat deze briek de plaats inneemt van de aarde die hun plannen mede vorm moet geven geen oog waarden tradities normen kunst levensstijl voor deze ontwikkeling en het belang van de kortom hun cultuur vormgaf zij komen als taal daarbij of heeft het beleid tot doel op de doofstommen in een vreemde maatschappij te lange termijn assimilatie te bewerkstelligen er recht hun rijke taal die de organische struc is geen sprake van continuiteit in de tweetali tuur van hun cultuur waarborgde en haar in ge ontwikkeling van kinderen als het huidige stand hield begint haar karakter te verliezen beleid wordt doorgezet het oetc kan met de en dreigt te verarmen zo ontstaat een culture huidige voorzieningen op de basisschool zijn le vervreemding die wordt beinvloed door de functie niet of nauwelijks vervullen na de in dominante cultuur van de nieuwe omgeving voering van de bepaling dat nog slechts 2 5 een voorbeeld dat dit verschijnsel kan verdui uur binnen schooltijd onderwijs in de eigen delijken is de uitspraak van turkse migranten taal en cultuur mag worden gegeven verslech wij zijn niet alleen in nederland maar ook in tert de situatie nog meer bovendien dreigt het ons eigen land vreemdelingen oetc na de basisschool te verzwakken de geschetste ongunstige ontwikkeling neemt etnische minderheden kunnen een positieve voor de tweede generatie nog ongunstiger vor bijdrage leveren aan de samenleving als de men aan het regelmatig in botsing komen van continuiteit van hun eigen taal blijvend ge de waarden en normen van de school en de waarborgd wordt het leren van de eigen taal straat met die van thuis heeft een ongunstig zoals thuis gebeurt moet op basis en middel klimaat geschapen voor opgroeiende kinderen bare scholen voortgezet worden de doelstel een van de belangrijkste functies van het on lingen van het onderwijs moeten vastgesteld derwijs namelijk de voorwaarden scheppen worden in overeenstemming met het principe voor een positief gevoel en gedrag van leerlin van tweetaligheid gen kan daardoor niet worden gerealiseerd school en thuis sluiten niet op elkaar aan in het ontwikkelen van oetc het geval van het patriarchale gezin heeft de isolatie of integratie vader het voor het zeggen en op school heerst een democratischer sfeer en dit negatieve in 1973 worden de eerste turkse lessen in verschijnsel wordt regelmatig genegeerd uit amsterdam gegeven de lessen worden geor eindelijk ontstaat hierdoor een generatie met ganiseerd door een centrale oudercommissie een gespleten persoonlijkheid die zich thuis ondersteund door de turkse arbeidersvereni anders gedraagt dan op school en die een ant ging en het buitenlandse arbeiders kollektief woord zoekt op de vraag wie ben ik het is bak in een ruimte waar ook het turks cul niet moeilijk de maatschappelijke gevolgen te tureel centrum is gehuisvest crm geeft sub schatten van deze spontane ontwikkeling die sidie de lessen vinden plaats op zaterdag en buiten de invloedssfeer van de bestaande on er zijn in het begin drie leerkrachten er is on derwijspraktijk blijft middellijk grote toeloop van leerlingen zo n de taal verzorgt in een gemeenschap de com honderd kinderen worden verdeeld over vijf municatie en is het middel waarmee relaties in klassen er zijn stoelen en tafeltjes tekort en in stand kunnen worden gehouden het ver de pauze is de speelplaats te klein ouders en schijnsel veeltaligheid is een onmisbare eigen vrijwilligers van het bak surveilleren op de schap van een multiculturele samenleving speelplaats bieden hulp bij ongelukjes en hou verandering in de culturen van uit turkije af den de lokalen schoon de lessen duren van komstige etnische groepen is onder de neder 9 00 tot 14 00 uur landse omstandigheden onvermijdelijk de taal met het volgende schooljaar in 1974 neemt vervult een kernfunctie bij die nieuwe cultuur het ministerie van o w de subsidiering van vorming daarom is de aandacht die besteed crm over de gemeente amsterdam is dan wordt aan de ontwikkeling van en het onder formeel verantwoordelijk op twee scholen in wijs in de eigen taal in overeenstemming met de pijp wordt geexperimenteerd met oetc de verworvenheden van de multiculturele sa binnen schooltijd en na een positieve beoorde menleving hebben de vertegenwoordigers van ling wordt deze organisatie ook door andere de dominante cultuur die plannen maken voor scholen overgenomen met de decentralisatie een multiculturele maatschappij en die de stra wordt het aandeel van de oudercommissie i n 56 de organisatie van oetc geringer het oetc andere belemmeringen waren onder andere de wordt dan op lespunt scholen verzorgd ongelijke rechtspositie van de buitenlandse de voornaamste doelstellingen van het turkse leerkracht onderwijsassistent en het lesge oetc waren ven aan kinderen van verschillende scholen het waarborgen van continuiteit in de com bovendien waren er nauwelijks maatregelen municatie tussen de leerling en het gezin en getroffen om die integratie te begeleiden in ruimer verband het land van herkomst een ontwikkeling die opnieuw samenwerking het verhinderen van een culturele noodzakelijk maakt is de verplichting in de generatiekloof nieuwe wet op het basisonderwijs tot het kennisoverdracht op een zodanig niveau dat opstellen van een schoolwerkplan het geza aansluiting op het middelbaar onderwijs in menlijk opstellen van zo n plan zou de positie turkije mogelijk is van het oetc binnen de school in positieve hierdoor was het oetc zowel qua inhoud en zin kunnen beinvloeden het schoolwerkplan gebruikt materiaal als qua organisatie een moet de inhoud en organisatie van het onder voortzetting van de in turkije geldende opvat wijs beschrijven door het benadrukken van tingen over onderwijs door het lange verblijf teamvorming wordt de verantwoordelijkheid in nederland het uitstellen van terugkeer en van het hele team voor onderwijskwesties bin de problemen die de tweede generatie met nen de school verplicht gesteld op deze ma zich meebracht nam het oetc echter nieuwe nier wordt het oetc niet langer gezien als uit dimensies aan vanuit het principe van aan sluitend het werk van de oetc leerkracht of sluiting van onderwijs en de maatschappelijke als een extra last voor de school maar wordt omgeving van het kind moest het oetc nieu het de verantwoordelijkheid van de hele we functies op zich nemen die de grenzen van school op stedelijk niveau wordt samenwer de turkse schoolmuren overschrijden om de king gestimuleerd door het oprichten van groe verschillende onderdelen binnen de school op pen begeleid door de schoolbegeleidings elkaar af te stemmen en te voorkomen dat het dienst om leerplannen op te stellen ten be kind door verschillende normen in verwarring hoeve van het schoolwerkplan voor oetc de zou raken werd samenwerking tussen oetc ze groepen hebben indien gewenst deelgeno leerkrachten en nederlandse leerkrachten van men aan planningswerkzaamheden van de de basisschool noodzakelijk deze geplande or scholen hun werk werd betaald uit extra mid ganisatie werd betiteld als bi cultureel onder delen van de gemeente landelijk kan on wijs en correspondeerde met het streven van dersteuning worden aangeboden door de het beleid naar integratie stichting voor de leerplanontwikkeling slo de plannen tot integratie waren echter te opti de samenwerking tussen turkse leerkrachten mistisch de turkse kinderen en leerkrachten onderling speelt zich op landelijk niveau af on kregen dan wel les op de nederlandse scho der de paraplu van de zelforganisaties van on len maar daarmee waren de muren nog niet derwijzers zoals het htab vereniging van geslecht de verwachte samenwerking kon turkse onderwijzers in nederland en htdeb niet worden gerealiseerd dit falen was onder vereniging van turkse democratische leer meer te wijten aan krachten in nederland naast negatieve zijn er de taalbarriere veel oetc leerkrachten dus ook positieve ontwikkelingen die integratie spraken niet voldoende nederlands en de van oetc zouden kunnen bewerkstelligen verschillende leerkrachten kenden de taal een principieler probleem dan dat van de mo van de oetc leerkrachten niet gelijkheden voor praktische samenwerking is een gebrek aan interesse van de kant van echter de ruimte voor oetc zoals de overheid de nederlandse leerkrachten waardoor die zich voorstelt oetc wordt gezien als een oetc in een hoekje van de school werd korte termijnoplossing er is een probleem met geisoleerd de buitenlandse kinderen en dat moet worden ongeinteresseerdheid van veel buitenlandse opgelost men ziet het oetc primair als onder leerkrachten waardoor de didactiek van wijs om een gezonde sociale en emotionele oetc niet verder kwam dan het bekende ontwikkeling te waarborgen en in hoeverre dit systeem van turkije met de bestaande voorzieningen te realiseren gebrek aan interesse van turkse ouders is is een ander discussiepunt men streeft voor oudercommissies niet naar een structurele verandering die de 57 mogel ijkheden voor ontwikkeling van tweeta ving en duidelijk te maken dat het ver lighe i d waarborgt men heeft e r geen oog voor schijnsel van individuele en sociale diffe dat moede rt aalonderw ijs door de aans l u i ting rentiatie natuurlijk is bij de atmosfeer thuis een cultu rele d i mensi e 3 vanuit het oogpunt van de heeft die van belang is voor de identite i tsvor taalontwikkeling m i ng e n voor het l eerproces van het k i nd ervoor zorgen dat het kind haar of zij n gevoelens gedachten dus zichzelf de r ea lite i t van de kla s mondeling en schriftelijk kan duidelijk make n het aantal scholen in amsterdam waar oetc het waarborgen van de continuiteit van wordt gegeven is de afgelopen j aren uitge de communicatie met het gezin en de ei breid ook de bijzondere scholen h e bben nu gen gemeenschap en in breder verband belangstelling voor oetc gekregen en mede met het land van herkoms t door de opheffing van de l espunt scholen zijn het kind leren zijn of haar moedertaal er nu 42 turkse l eerkrachten werkzaam op 69 vloeiend te beheersen en zo een gunsti scholen i n versch il lende buu rt projectgroepen ge ondergrond scheppen voor het leren zijn bu i tenlandse l eerkrachten voor een deel van een tweede taal van hun ti jd gedetacheerd om onder meer aan 4 vanuit het oogpunt van de emotionele en een schoolwerkp l an voo r oetc te werken gedachtenontwikkeling momenteel werkt een aantal marokkaanse en ervoor zorgen dat het kind vaardighede n turkse l eerkrachten samen in het artubo verwerft om maatschappelijke verschijn project arabisch en turks in het basisonder selen te onderzoeken en objectief te be wijs met twee turkse collega s werk i k b i n oordelen en zo een solide ondergrond op nen d it project aan materiaal en schoolwerk te bouwen voor haar of zijn psychische plan de onderstaande ideeen en activiteiten ontwikkeling een voorbeeld kan dit mis zijn ont s taan in onze discussies en in mij n ei schien verduidelijken turkse kinderen gen lesprakti jk krijgen te maken met gebeurtenissen die veel emoties bij ze te weeg brengen doelstelli nge n veel kinderen gaan naar de koranschool en ze komen terug met opmerkingen als de belangrijkste doelstellingen kunnen in vier meester de hodja zegt dat als we een hoofdgroepen worden verdeeld korte rok aantrekken dan gaan we naar 1 vanuit het oogpunt van de individuele ont de hel dan branden we hun slaap wikkeling van het kind wordt onderbroken door slechte dromen het ontwikkelen van een ondernemende ze worden bestookt met ideeen die niets houding in democratische zin het waar met de religie te maken hebben aan de borgen van ontwikkeling op basis van andere kant worden ze soms geisoleerd talenten en in verband hiermee het be en vernederd door nederlandse kinderen vorderen van zelfvertrouwe n in de oetc lessen proberen we de kin het bevorderen van culturele rijpheid deren te leren dit soort situaties te ratio wat een van de basiselementen is van naliseren zodat ze deze problemen beter persoonlijkheids en karaktervorming aankunnen de leerkracht heeft een kinderen moeten gebeurtenissen thuis brugfunctie om deze problemen met ou rustig kunnen vertellen ders en nederlandse leerkrachten tegen 2 vanuit het oogpunt van de sociale en etni te gaan sche ontwikkeling ervoor zorgen dat het kind individuele inhouden taken binnen de groep op een positieve manier kan uitvoere n vernieuwing van oetc verloopt geleidelijk in het kind specifieke waardeoordelen van het algemeen overheerst nog een didactiek die de omgeving en sociale maatstaven wordt bepaald door het werken met traditione doen begrijpen le lesmethoden maar ook worden er metho het kind doordringen van het bewustzijn den uit het nederlandse systeem overgeno te leven in een multiculturele samenle men er worden kringgesprekken gehouden 58 onder meer naar aanleiding van de ervaringen gewerkt aan de grammatica en bijvoorbeeld van de kinderen zo was er bijvoorbeeld in het gebruik van leestekens wat betreft de mijn eigen klas een meisje dat niet wilde dat mondelinge en schriftelijke taalvaardigheid haar vader en moeder naar de nederlandse wordt het taalonderwijs zo veel mogelijk gein school kwamen ze schaamde zich voor haar tegreerd met de onderwerpen uit wereldorien ouders sommige kinderen proberen neder tatie en maatschappijleer maar soms moet er landse kinderen te imiteren en ze willen soms expliciet aandacht aan de taal worden dat hun vaders en moeders zijn zoals de ne besteed als de kinderen het turks minder derlandse vaders en moeders het meisje was goed beheersen betekent dat ook dat ze wei bang dat haar ouders en zijzelf op de neder nig woorden kennen ze zeggen vaak din landse school belachelijk gemaakt zouden kun gen voor voorwerpen en dat ze veel neder nen worden voor het moedertaalonderwijs in lands in hun turkse zinnen voegen in de de turkse klas is het erg belangrijk dat er eerste periode dat kinderen naar de oetc gesprekken worden gevoerd over dit soort za lessen komen is de leerkracht attent op deze ken en dat er bijvoorbeeld verhalen aan de or tekortkomingen in het turks en probeert die de komen die gaan over herkenbare situaties op een natuurlijke manier te corrigeren later ook wordt er gewerkt aan de integratie van wordt het kind verboden nederlands te ge vakken in een thema als waar zijn we van bruiken kinderen die daarmee problemen heb daan gekomen waar zijn we nu voor de vijf ben krijgen opdrachten als huiswerk waarbij de zesdeklassers kunnen aspecten die beho ze het turkse woordenboek moeten gebruiken ren tot aardrijkskunde geschiedenis wereld voor de toekomst is het van belang er reke orientatie aan de orde komen op een voor de ning mee te houden dat het taalonderwijs kinderen zinvolle manier steeds meer het karakter kan krijgen van er wordt begonnen met thematisch werken tweede taalonderwijs er wordt nog nauwelijks dit systeem kent een opbouw volgens het gewerkt aan de problemen van de kinderen die principe van dichtbij naar veraf in de onder thuis een andere taal bijvoorbeeld koerdisch bouw worden onderwerpen als ons huis on spreken ze school onze straat vervoers en com municatiemiddelen en seizoenen binnen we organi satie reldorientatie behandeld in de bovenbouw komt geschiedenis en aardrijkskunde van tur tot nu toe werd oetc turks in het algemeen kije en de wereld binnen het vak maatschappij gegeven in vijf leerjaren vanaf de tweede leer aan de orde klas waarin leerlingen van dezelfde leeftijd zit tenslotte zijn er projectactiviteiten die samen ten met de invoering van de wbo kunnen nu met nederlandse klassen worden uitgevoerd ook kleuters les in eigen taal en cultuur krij over het algemeen zijn dat incidentele activi gen de organisatie op de lagere school met teiten ze zijn meestal nog niet in het rooster een klasse indeling naar leeftijd leidt tot een van een bepaalde periode gepland zo had ik zodanig niveauverschil dat de voortgang van een stage opdracht van de oetc applicatie de lessen erdoor wordt belemmerd het maakt cursus voor de nederlandse klas voor een the gedifferentieerd lesmateriaal dringend noodza matische activiteit het project vervoer heb kelijk een indeling op basis van taalvaardig ik toen uitgewerkt voor het turkse oetc ik heid leidt aangezien de leerlingen in dat geval heb plaatjes en dia s gebruikt met transport in verschillende nederlandse klassen zitten middelen in verschillende landen en met de vaak tot organisatorische problemen binnen de kinderen gepraat over de functies ervan de school toch wordt vooral tijdens het vak ezels in turkije als enig vervoermiddel in on turks taalkennis en spelling ook overgegaan herbergzaam gebied en de fiets in amsterdam tot het werken met homogeen opgebouwde bij de dia s over de grote steden in turkije rie niveaugroepen de leerlingen werken dan wel pen kinderen is turkije zo niet te geloven iswaar met hetzelfde materiaal maar kunnen zulke mooie gebouwen voor de turkse les dat in hun eigen tempo doen en meer aan heb ik de nederlandse collega s uitgenodigd dacht besteden aan specifieke problemen het vak turks bestaat uit mondelinge en tenslotte wordt er ook gewerkt met interesse schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid daarnaast groepen vriend innet jes gemeenschappelijke wordt in het kader van taalkennis en spelling interesse van heterogene samenstelling d e 59 leerkracht heeft b ij dit laatste meer een bege le i dende dan een onderwijzende functie een l esp rotoco l slot een les beg i nt i n de turk se klas meestal met een li edje afg estemd op de leeft i jd van de evaluatie van het turkse oetc op dit moment groe p e n het th e ma va n de dag of maand maakt duidelijk dat de doelstellingen nog niet he t kr i nggesp rek is de m e est gehantee r de werkw ijze i n het eer ste deel van de ochtend voldoende gerealiseerd zijn er is te weinig tijd a ls i k o nderbouw k i nderen heb daarb i j wo r voor uitgetrokken er is te veel tijd gaan zitten den onderwerpen i n het kader van een thema in het wekelijkse overleg en het beschikbare bi j voo r b ee l d 23 ap ri l k i nde rfeest behand e ld materiaal vooral de boeken sluit niet aan op o m te zor gen dat z oveel mogelij k kin der e n het milieu van het kind bovendien moet nog aan het woord komen d it gebeu rt bij de bo gestart worden met het opzetten van het venbouw i n de vorm van een klassegesp r ek turkse oetc voor de kleuterschool er is ook waa rb ij k i nderen hun erva ringen met betrek veel behoefte aan een goede methode voor ki ng to t het o n derwe r p ve rt e ll en het leren lezen en schrijven nadat het ge s prek gevoerd en het hu is werk g eco ntrole erd is hu is we r k is een o pl ossi ng degenen die oetc los zien van de omstandig o m het mot ivat iep rob leem t en ge vo lge v an de heden waarin het zich bevindt en beweren dat onderbreking van een week te verm i nderen het geen functie heeft zouden zich reken licht i k de dag indel ing en onderwerpen toe schap moeten geven van de korte tijd waarin dan begin ne n groepen d it z ijn we r eldori enta het oetc zich heeft moeten waarmaken ti eg r oe pen d ie heter ogee n samengeste ld z ij n eensgezinde samenwerking van oetc hu n o pd r a chten u it te werk en leerkrachten is een bittere noodzaak om de in in d e vi e rd e k l a s b ijv oorbeel d mak en ze na houd van het onderwijs te verbeteren en de dat ze de tekst gelezen hebben als groep een problemen binnen en buiten de school op te v ers l a g meestal na de pauze van elf uu r ko men d e afgevaard i gden van d e g ro epen aan lossen het w oord om hun ver sl ag voor te l eze n naar a a nle i d i ng hiervan ste l le n and ere groe pen hu n vragen b ij het schr ijven van het vers l ag moeten de k i nderen o p l etten dat ze geen spe l fouten ma k e n e n dat het ve r s l ag beg ri jpel ij k wordt e r wo r dt zovee l moge li jk een geinteg re erde wer kw ijz e geha n teerd zodat d e tij d eff ic ient g e bru i kt word t s m iddags wordt vooral aan c u lture l e act ivi te i ten aandacht besteed zoal s vol ksdansen of dramat isc he exp r essie b ij voo r beel d t r adit io nele t on eels pe len d e dag e i nd i gt weer m e t ee n l iedje en het ge ven va n hu is werk noo t 1 met dank aan ange l a etterra voo r de vertali ng van de ee rste vers ie v a n d it a rti k el 60