Het verhaal komt en gaat…

Publicatie datum: 1996-01-01
Auteur: Wam de Moor
Collectie: 06
Volume: 06
Nummer: ?
Pagina’s: 32-34

Documenten

wam de moor het verhaal kom t en gaat met de groot nieuws bijbel een vertaling va n de bijbel di e in 1983 ver scheen waren de bijbelkenners niet zonder meer gelukkig deze hertaling van de heilige schrif t kwa m tegemoe t aa n degenen die t e jong ware n of zic h t e zeer hadden vervreemd van de kerk om de boodschap van de bijbel i n de tot dantoe te krijgen nederlandse vertalingen te begrijpen dominee karel deur loo schreef bijvoorbeeld d e groot nieuws bijbel zou althans op de kansels verboden moeten worden hij was niet de enige die vond dat een zo simpele vertaling de lezer verder van de bijbeltaal vervreemd t en dus meer kwaad zou doen dan goed evenmin waren gelukkig de liefhebbers va n de poetische elementen in de bij bel zijn literaire kwaliteit die er mede voor heeft gezorg d dat gesproken kon worden van het boek der boeken de best seller aller tijden voo r die ver koop is evenwel allereerst d e stabiliteit va n de kerken doo r de eeuwen hee n verantwoordelijk geweest en dan met name de protestant christelijke gemeen schappen die in de bijbel ee n reeks geschriften vonde n voor een varieteit aan godsdienstbeleving tot in de huiselijke kring toe zie wat jaap goedegebuure daarover geschreve n heef t i n zij n inleidin g op zij n boe k ove r de bijbel de schrift herschreven zie het werk van maarten t hart en jan siebelink dat de context beschrijf t waari n d e heilige boeke n tot leven kwamen e n als het z o uitkwam ontheiligd werden katholieken maakten kennis met de bijbel in stukjes episte l en evangelie en flarden van psalmen en hymnen in de wisselende gezangen van de mis in de jaren zeventig en tachtig leken nederlanders zic h over te geven aan de hedonistische genoegens die de materiele vooruitgang hen bracht maar in dit fin de siecle et de millenaire kruipen we weer wat in onze schulp en vragen ons vertwijfel d a f redfield redfield o f e r niet meer is tusse n hemel e n aarde en krijgt ook de bijbel wee r krediet die bijbel kan overigens wel tegen een stootje dat het boek in onze westers e cultuur minder vanzelfsprekend aanwezig is dan vroeger betekent nog niet het einde van het boek zelf overal ter wereld speelt het naast andere heilige boe ken zoals de koran de veda s en upanisjad een rol van betekenis een nieuwe generatie bijbellezers als men de bijbel va n zich heeft afgeslage n omda t ze te zwaar op het dage lijks leve n ging drukken kost het moeite om uit d e brokstukken ee n nieuw boek te maken en dat nieuw e boek is er alleen dankzij lezers een nieuw e generatie lezers laten we maar zeggen enerzijds de redfield adepten ander zijds d e niet ingewijde lezer s die de bijbel slecht s van horen zeggen kennen maar er toch kennis van willen nemen zij hebben aan de groot nieuws bij bel natuurlijk we l degelijk wat want in elk geval wordt erin beschreven wa t er bijbelhistorisch gesproken gebeurd is de kwaliteit va n het proza in die groot nieuws bijbe l i s die van een kopi e van ee n kunstwerk maa r da t beteken t no g nie t da t je e r nie t ee n aanta l 32 wezenlijke aspecten van het origineel i n kunt aanwijzen ik vind daarom de rainbowpocket nr 278 waarin onder de titel legendarische bijbelverhalen de belangrijkste geschiedenissen uit oude en nieuwe testament uit de groot nieuws bijbel zijn overgenomen een aardige easy reader als kees combat elders in dit nummer laat zien hoe een halve eeuw geleden de bijbelse geschiedenis op de lagere school zeer gedetailleerd kon worden ver teld en beleefd zo u ik niet weten waarom een leerling i n de basisvorming deze legendarische bijbelverhalen niet zou kunnen lezen en om hoeveel stu diebelastingsuren zou het gaan in de tweede fase 340 pagina s gedeeld door 20 per uur 1 7 uur een weekend geen vakken vullen en je bent er nee zo zal dat natuurlijk niet gaan maar echt een probleem mag het laten lezen van deze eenvoudige teksten niet zijn wel voorkeuren laten uitspreken voor be paalde verhalen sommige verhalen dramatiseren in de klas laten samenvat ten laten vergelijken met het heden dat moet voor een beetje docent neder lands of katechese toch te doen zijn dat de leerlingen er echt eens iets van proeven lijkt mij het minste en lukt het niet in de basisvorming dan is het een must in de tweede fase gecombi neerd met enkele van de betere vertalingen bijvoorbeeld ook van de psalmen door gerhardt en van der zeyde of in een thema de wereld van het religieu ze binnen ckv1 ter lindens bestseller het verhaal gaat veel dieper gaat het boek waarmee de amsterdamse predikant nico ter linden furore heeft gemaakt het verhaal gaal eerst maar eens een compliment voor de schitterende vormgeving door tessa van der waals die op en onder het omslag alle verhalen noemt van de eerste vijf bijbelboeken de zogenaamde torah die dit eerste deel van een reeks vullen meteen weetje hierin vind ik de verhalen van adam en eva kain en abel de ark van noach de toren van babel tot en met de dood van mozes aan de grenzen van het beloofde land een boek dat je vaak wil pakken moet mooi zijn het verhaal gaat nodigt daartoe uit in de verantwoording vermeldt ter linden dat aan zijn hervertellingen van de torah verhalen dikwijls de preken ten grondslag liggen die hij in de loop der jaren hield hij was een begenadigd predikant in verschillende plaatsen en de laatste achttien in de amsterdamse westerkerk zo hebben veel amster dammers hem leren kennen als een geboren verteller later werd zijn naam bekend bij iedereen die naar een televisieprogramma keek waarin de verhalen onder zijn stem gingen leven op verhaal komen in de wester heette dat in een typische pastorale metafoor voor leerlingen in de tweede fase het verhaal gaai zou ee n mooi vervolg kunnen zijn voor leerlingen die in de tweede fase bij nederlands in geintegreerd literatuuronderwijs of bij kate chese een of meer van de bijbelverhalen uit legendarische bijbelverhalen zelfstandig nader willen bestuderen er meer van willen of moeten weten wat ter linden doet is namelijk het volgende hij houdt een verhaa l tege n het 33 licht citeer t e r va n tij d to t tij d ee n belangrijk e passag e ui t e n reflecteer t daarop door in die reflectie zitten actualiseringen maar daarmee valt het ge lukkig wel mee menin het volgende milennium is dit boek niet meteen ver ouderd eerder probeert hij schrijvend in verzorgde spreektaal het verhaal in zijn oor spronkelijke contex t teru g te roepen maar dat wel in gewon e taal gewon e taal maar toch taal die verrassend is als bij een goede spreker zonder banali teiten en inhoudelijk toon t hij zic h kenner va n alle verhalen zoda t hij he t ene met het andere kan verbinden i n het verhaal dat hij omhanden heeft da t is dus behoorlijk anders voor de lezer dan wanneer deze de bijbel van a tot z van genesis tot handelingen zou gaan lezen het begint om een voorbeel d te geven van wat ik bedoel zo het verhaal gaat dat in den beginne god hemel en aarde schiep een verhaal van israel is het en het werd naar verluidt zo n zesentwintig eeu wen geleden opgeschreven toen de israelieten aan babylons stromen in bal lingschap gevangenzaten ve r va n huis ware n ze en ve r va n hui s kome n dikwijls d e grote vragen hoe is alles geworden wat geworden is waar ko men wij vandaan en waar gaan we heen is er een god die ons gewild en ge maakt heeft waarto e zijn wij op deze aarde die soms zo paradijselijk i s en soms zo woest en ledig stil israel vertelt een verhaal een priester uit israel vertel t een verhaal een priester zonde r tempe l i s hij ook hi j i s ver va n huis de mense n kunne n geen geitenbokje s o f duive n meer bi j he m kome n offeren zi j kunne n we l met hu n vragen naar hem toe en de priester wordt verteller puttend zowe l uit bronnen va n eeuwen her als uit bronnen van nu zo is dit verhaa l gebo ren waarmee hij zijn volk troost in den beginne schiep god de hemel en de aarde het zijn deze gecursiveerde passages die letterlijk aan de aanvaarde bijbelverta ling zijn ontleend en waaromheen ter linden telkens het verhaal uitleggen d vertelt met speelse verwijzingen naar verwante of contrasterende verhalen en zo wordt de onnozele lezer vertrouwd gemaakt met dit fantastische ingewik kelde netwerk van heilsverhalen wie bijvoorbeeld genie t van de manier waarop daniel pennac zijn opvattin gen over het lezen van boeken door jongeren die eigenlijk essayistisch zijn in verhaalvorm neerlegt zal hier ook veel mee op hebben naar mijn menin g kan een vierdeklasser prima uit de voeten met deze beschouwelijke navertel lingen en er ook heel veel van leren zaak is dat bij zichzelf d e opdracht stel t of dat zijn docent dit doet om op de verhalen die hem het meeste raken ook te reageren in zijn leesdossier door middel van een leesverslag alleen dan is de lectuur i n schoolverban d oo k rendabel t e maken en dat wille n we toch dat moeten we zelfs nico ter linden het verhaal gaat uitg balans amsterdam van halewyck leu ven 1996 312 blz isbn 90 5018 491 x nugi 632 prijs f 39 90 legendarische bijbelverhalen rainbow pocketboeken uitg maarte n muntinga amsterdam i n samenwerkin g me t nederland s bijbelgenootschap amsterdam 1996 350 blz isbn 90 417 0034x nugi 634 prijs f 15 34