Hoe probeer ik (toekomstige) leraren van de basisschool tot de nieuwe taalbeschouwing over te halen?

hoe probeer ik toekomstige leraren van de basisschool tot de nieuwe taal beschouwing over te halen ides callebaut natuurlijk moeten studenten in de lerarenopleiding en leraren in deze tijd zelfstandig informatie kunnen verwerken maar toch blijken ze veel gevoeliger te zijn voor wat iemand hun demonstreert voor wat ze daarbij zelf ervaren en voor het enthousiaste voorbeeld zeker wanneer het gaat om nieuwe ideeen om een nieuwe aanpak om nieuwe attitudes studenten hebben er ook recht op dat hun leraren ook doen wat ze zeggen en leraren die zich willen laten bijscholen verlangen dat de deskundige vanuit concrete ervaringen kan vertellen daarenboven is het ook zinvol dat zij aan voelen hoe boeiend en leuk activiteiten zijn die je hun voorstelt om samen met hun leerlingen te doen atuurlijk is er altijd een ver kijken naar de structuur schil tussen een activiteit van zinnen met studenten of leraren en een activiteit met leerlingen van de basisschool maar mijn erva met het eerste voorbeeld probeerde ik te ring is dat de verschillen meestal overtuigen dat we naar zinnen kunnen kij kleiner zijn dan de gelijkenissen ken zoals we naar de wereld bijvoorbeeld en het is ook interessant te ondervinden naar bomen kunnen kijken ik kwam op het hoe je leerlingen een activiteit anders erva idee omdat ik kijken naar de structuur van ren dan jij daarom probeer ik vaak lessen zinnen wilde verbinden met een gelijkaardi of activiteiten eerst met mijn studenten in ge activiteit die kinderen waarschijnlijk zinvol de onderwijzersopleiding khbo sint vinden kijken naar de structuur van planten andreas brugge uit en toon hen dan hoe en dieren om te begrijpen hoe die functio ik het met leerlingen van de basisschool neren ik was ervan overtuigd dat we dat op doe of omgekeerd als ik hen dan nog niet dezelfde didactische manier kunnen aan kan overtuigen kan ik het zeker niet met pakken en dat we op dezelfde manier van rationele uiteenzettingen en gezagsargu onze ontdekkingen kunnen genieten de menten taal die we gebruiken en de manier waarop we taal gebruiken zijn net zo wonderlijk als de bomen de dieren en de maatschappij waarin we leven misschien nog wonderlij ker en daarenboven is taalgebruik nog veel intiemer met ons verbonden dan planten en dieren we kunnen er ook van de ene ver je daar door het raam kunt zien wat vraag bazing in de andere vallen wie wil toch je je af wanneer je naar die boom kijkt de bedoeling van dit voorstel is aantonen de leerlingen hadden de volgende vragen aan mijn studenten dat taalbeschouwing een vorm van wo hoe groot zijn de blaadjes wereldorientatie is welk soort boom is het wat is de hoe je dat concreet kunt doen latijnse naam dat je daarbij ook van vragen van de hoe oud is die boom leerlingen kunt uitgaan hoe ziet de stam eruit dat je dan heel interessante dingen op hoe groot is de boom het spoor komt is hij gezond dat je daarvoor het best kunt uitgaan uit welk land komt hij van zinnen van de leerlingen hangt er fruit aan dat de leerlingen dat leuk en interessant hoeveel jaar kan hij worden kunnen vinden hoe groeit hij dat taalbeschouwing dan gemakkelijk wanneer krijgt hij water meer wordt dan de klassieke spraak kunst en veel interessanter nele stak haar vinger op en zei ik kan het dat dat ook voor de leraar leuk is niet goed zien ik liet een gordijn dichttrek dat dat niet beangstigend hoe ft te zijn ken zodat ze de vragen beter kon zien want niet echt moeilijk ook al weet je toen zei ik niet wat de leerlingen vanuit hun vragen zullen aanbrengen ik wil het nu niet over bomen hebben maar over zinnen bijvoorbeeld over het zinnetje dat nele net gezegd heeft met leerlingen van het vierde leerjaar ik noteerde het op het bord doelstellingen van deze les de leerlingen ik kan het niet goed zien van een vierde klas denken na over de structuur van zin daarop vroeg ik nen ervaren dat hun eigen zinnen ook inte kan ik over dit zinnetje dezelfde vragen stel ressant zijn om te bekijken len als over die boom daar zouden we het ervaren dat ze naar zinnen kunnen kij niet eens proberen ken zoals ze naar bijvoorbeeld bomen kijken de leerlingen vonden dat grappig en gingen er gretig op in bijna alle vragen over die deze les heb ik zelf uitgeprobeerd en door boom konden we op de zin van nele toe twee studenten zo letterlijk mogelijk laten passen bij de vraag hoe ziet de stam eruit noteren ik begon zo kwamen we op de structuur van de zin leuk was onder andere de vraag is de zin stel je voor dat we het nu over bomen zou van nele gezond daarop volgde deze con den hebben bijvoorbeeld over de boom die versatie 28e jaargang nummer 3 jan feb 1999 sam we zouden hem niet gezond noemen maar we kunnen hem goed noemen lkr is nele haar zin goed pauline ja want er staan geen fouten in lkr pauline je bent al een echte onderwijzeres aan het worden is een zin goed omdat er geen fouten in staan frederik er is toch niets tekort aan lkr je bent ook al een echte onderwijzer frederik ik vind die zin van nele vooral goed omdat ze haar bedoeling goed heeft euh dominique uitgedrukt lkr dank je dominique at woordje zocht ik ook de vraag uit welk land komt hij opende voor mij verrassende perspectieven ll uit belgie lkr is het een belgische zin ll hij komt uit vlaanderen uit de nederlandse versie van belgie lkr moet lachen dat is leuk gezegd zo had ik het nog nooit bekeken het is dus eigenaardig genoeg een nederlandse zin he daar kunnen we het een andere keer nog over hebben dat een nederlandse zin uit belgie kan komen bij de vraag hoe groeit hij keerden we nele wist niet dat haar zin een onder terug naar de structuur van de zin en pro werp en een gezegde had maar toch beerde ik met nele te reconstrueren hoe die gebruikte ze die delen van een zin heel zin in haar hoofd gegroeid was en er ten juist slotte via haar spraakorganen uitgekomen een zin is niet alleen goed als er geen tot slot vroeg ik de leerlingen wat ze bijge fouten in staan maar bijvoorbeeld ook leerd hadden we noteerden op het bord als de bedoeling er goed in uitgedrukt wordt zoals in nele haar zin er zijn soorten zinnen zoals er bijvoor nederlandse zinnen kunnen uit belgie beeld soorten bomen zijn komen werkwoorden hebben een stam maar zinnen groeien in je hersenen en gaan zinnen niet die hebben wel twee delen dan als je spreekt naar je mond een onderwerp en een gezegde jan feb 1999 nummer 3 28 e jaargang met toekomstige onderwijzers nen zeggen is ook dat geen diepzinnige gedachte is dat niet iets om gelukkig om te ik heb deze les ook aan mijn studenten in zijn om je plots verbonden te voelen met het de lerarenopleiding gegeven vele vragen heelal en dat allemaal door die vraag van van de leerlingen van de vierde klas werden kathy paulo freire heeft gelijk ideaal onder ook door mijn studenten gesteld maar ook wijs heb je als de leraar ook leerling van zijn andere en dat vind ik nu zo prachtig aan leerlingen is en omgekeerd deze werkwijze ik stootte zowel bij de vier deklassers als bij mijn studenten op onver ik kan het niet laten om nog een interessan wachte vragen en suggesties zo bijvoor te gedachte uit die lessen naar voren te beeld brengen kan die boom met zijn wortels het asfalt losrukken eerst dacht ik dat een zin dagmar een derdejaars stelde de vraag zoiets toch niet kan doen maar toen zeiden hoe werkt de fotosynthese dat bracht me verschillende studenten dat zinnen vaak op het idee dat taal en zinnen eigenlijk ook heel wat losmaken ze dachten eerst aan zoiets doen als planten en bomen wanneer oorlogen maar ruzies zijn ook al wat zei ik die aan fotosynthese doen ze zetten erva en zinnen kunnen toch ook leuke dingen ringen gedachten en gevoelens om in losmaken zoals vriendschap liefde totaal andere dingen namelijk dingen die we kunnen gebruiken om erover te praten in een andere klas vroeg een student als dat geen fundamenteel inzicht is in de waarom vallen de blaadjes eerst zag ik rol van taal echt geen verband met zinnen maar mijn studenten drongen aan en zeiden bijvoor in een andere klas stelde kathy de vraag beeld dat woorden in een zin toch kunnen hoe diep gaan de wortels eerst dacht ik wegvallen toen dacht ik aan nog iets dat ook deze vraag niet zo bruikbaar was anders zoals er blaadjes zijn die verdorren maar mijn studenten wezen me erop dat zin vallen en afsterven zijn er ook woorden die nen toch wortels hebben in de taal en dus verdorren afsterven en verdwijnen lees er gingen we daar verder op in we vonden dat maar eens een oude tekst op na je komt er een zin die we uitspreken niet alleen wortels dan zeker tegen of vraag eens aan je heeft in onze taal nu maar dus ook in de grootouders of zij geen woorden kennen die talen waaruit ons nederlands van nu bijna niemand meer gebruikt woorden ver afstamt en niet alleen hebben onze zinnen dwijnen inderdaad en niet alleen woorden wortels in de taalgeschiedenis maar ook in verdwijnen ook hele talen verdwijnen het onze gedachten onze ervaringen onze schijnt dat er tegenwoordig zelfs vlugger gevoelens en ik voegde eraan toe dat onze talen verdwijnen dan dier of plantensoor zinnen ook hun wortels hebben in ons taal ten er zijn dus veel meer gelijkenissen tus vermogen in onze hersenen en dat heeft sen zinnen en bomen dan ik gedacht heb dan zijn wortels in de evolutie van onze her en misschien ook dan u gedacht had senen sedert het ontstaan van de homo sapiens en ook die heeft zijn wortels in zijn kortom het lesje in de vierde klas was niet voorouders die zich geleidelijk van die relatief alleen leuk en zinvol maar ook de parallelle eenvoudige eencellige wezentjes ontwikkeld lessen met mijn studenten en bijscholings hebben tot wat onze soort nu is zonder al sessies met collega s hadden heerlijke die wortels zouden we geen enkele zin kun momenten vind ik 28e jaargang nummer 3 jan feb 1999 kijken naar beeld taal een andere les taalbeschouwing die ik zowel met mijn studenten als met collega s van de basis school als met leerlingen van een vierde en een vijfde klas uitpro beerde was kijken naar beeld taal de reden waarom ik deze les ontwikkelde was dat we vrij goed opgeleid zijn in het kijken naar ver bale taal maar niet in het kijken naar niet verbale taal zoals beeld taal telkens weer ervaar ik hoe blind mijn studenten en ook colle ga s op dat vlak zijn nochtans is marna het juist in onze beeldcultuur heel belangrijk te kunnen zien hoe men ons via beeldtaal iets probeert wijs wilt werk te maken ik wilde laten ervaren dat ook slechtziende leraren samen met hun leerlingen heel goed naar beeldtaal kunnen kijken ik toonde een blad van een kalen der die ik in verschillende klassen van basisscholen had zien han uit kalender van de actie welzijnszorg gen de hele actie waarnaar ver advent 1997 met als thema armoede wezen werd heette armoede uit uitsluiten trek de kaart van de vrouw sluiten trek de kaart van de vrouw mijn doelstellingen voor de studenten en collega s van de bijscholing waren dat ze zouden ervaren dat leerlingen door een bladzijde zorgvuldig ze daardoor niet alleen beter kunnen te scannen veel meer kunnen zien dan begrijpen maar ook apprecieren ze dachten de leraar ook van zijn leerlingen kan het zowel voor de leraar als voor de leren en dat dat voor beide partijen heel leerlingen heel boeiend is aandachtig te leuk is kijken naar iets wat met zorg en met talent gemaakt is jan feb 1999 nummer 3 28 e jaargang doelstellingen voor de leerlingen van een normaal letten ze niet op de taalfout vierde vijfde leerjaar ik hoopte dat de leer daarom vroeg ik hen expliciet of ze geen gro lingen zouden ervaren dat te fout zagen dan nog waren er kinderen die je veel meer ziet door aandachtig te de fout niet zagen een leerling zei bijvoor scannen beeld het moet zijn mama zou werk willen je dan veel meer begrijpt en apprecieert wat je ziet ten slotte zeiden enkele leerlingen wat de tekeningen een eigen taal hebben fout was ik vroeg dan is degene die dat een goede advertentie een goed geschreven heeft dan zo dom geweest om kalenderblad een goede tekening die fout te maken de leerlingen dachten maken niet zo eenvoudig is dat niet daarna volgde de discussie over het helpt je af te vragen wie iets zegt waarom dat weinig waarschijnlijk was het wat de bedoeling is welke weg staat er veel te groot en waarom men dan gebruikt wordt enz die fout bewust geschreven had om hen wat op weg te helpen vroeg ik hen wie dat hoe verliep de les in een vijfde klas zinnetje gezegd zou hebben alexander zei de man van die mevrouw daarop liet ik 1 aanknoping daarover een discussie volgen zegt een man zoiets tegen zijn vrouw wat zegt een vorig jaar hing in jullie klas een kalender van man tegen zijn vrouw de actie welzijnszorg advent 97 met als thema armoede uitsluiten trek de kaart een andere leerling zei dat het misschien dia van de vrouw lect was dat leek ook een mogelijkheid de leerlingen waren het er vlug over eens dat het ik toonde de affiche die erbij hoorde waarschijnlijk de bedoeling was te laten mer ken dat het om een klein kind ging dat dat misschien hebben jullie er niet zo erg op gezegd had ik vroeg dan wat weten we gelet weten jullie nog waarover het ging over dat kind daarop antwoordden de kin toevallig zag ik eens een blaadje ervan dat deren dat het spijtig was dat zijn mama niet mij nogal opviel en hoe meer ik ernaar werkte omdat het zo niet veel geld had om keek hoe specialer ik het vond daarom brood mooie kleren te kopen een leerling heb ik het voor jullie gekopieerd zei dat het misschien om een lageloonlander ging dat kon natuurlijk ook de meeste kin deren zeiden dat dat kind ook arm moest 2 de les zijn toen ik eventjes vroeg of het daarom misschien mama wilt gezegd had dachten ik vroeg kijk eens goed wat valt juffie op ze van niet studenten en collega s met wie ik dezelfde activiteit uitgeprobeerd had de bedoeling was te noteren wat de leerlin dachten daar anders over gen opviel en dat de leerlingen zich zouden afvragen waarom dat zo gedaan zou zijn de ik wilde hen dan aandachtig naar de bladzij leerlingen zeiden wat ze dachten dat erop de laten kijken en vroeg of ze dachten dat stond een mama die werk zoekt en afgewe er veel werk aan die tekening was besteed zen wordt dat was natuurlijk waar aan ze zeiden van wel kleuren computer inspi gezien ze geen leraren zijn en nog redelijk ratie ik zei daarna 28e jaargang nummer 3 jan feb 1999 lk denk ook dat aan deze bladzijde met zorg maken dat er een typische teken en strip gewerkt is daarom vraag ik jullie eens met taal is en dat ze die kennen omdat ze vaak evenveel zorg naar die bladzijde te kijken en strips lezen ik vroeg hen nog eens naar we doen dat van boven links naar onder links terug te keren staat er op die eerste rechts vertel echt alles wat je ziet je zult deuren ook werk waarom niet zonder ervan versteld staan wat allemaal te zien is moeite antwoordden ze dat die kaarten te en we proberen te zoeken waarom het zo klein waren en dat ze zo ook wel wisten dat gedaan is dat daarop stond knap he een leerling begon al direct met die vrouw dan praatten we over de mevrouw eerst te beschrijven maar ik zei dat die vrouw niet over de uitdrukking op haar gezicht ik bovenaan links stond vrij vroeg zagen de vroeg hen hoe ze wisten dat ze ontgoo leerlingen de afgeronde hoek van het kader cheld was ik tekende haar gezicht op het en vlug ontdekte er een dat dat met die bord maar zette de mond en het oog ver kaarten te maken moest hebben de affiche keerd ik vroeg of ik het juist nagetekend van die actie had als tekst immers vrouwen had zo wilde ik hen laten aanvoelen hoe troef ik vroeg of ze dat begrepen dat bleek precies de tekenaar de uitdrukking gete en daarop volgde een kleine voorspelbare kend had en met een minimum aan lijnen maar toch leuke discussie over de vraag of dan hadden we het over haar houding en de vrouwen wel aan troef zijn in hun klas haar kleren toen ik vroeg of ze er sexy uit zag moesten de leerlingen natuurlijk gie we zakten daarna en bespraken de deuren chelen maar ze begrepen goed waarom ze de leerlingen snapten zonder probleem dat er niet zo sexy uitzag ze besloten dat ze die suggereerden dat die mevrouw al vaak heel raak getypeerd was werk gezocht had en afgewezen was ik vroeg dan of zo n gang wel echt zou er was ook een leerling die opgemerkt had bestaan na een korte discussie snapten ze dat er licht brandde omdat er een schaduw dat de tekenaar tekenares dat zo bedacht getekend was ik had daar zelf geen aan had om te suggereren dat de vrouw al vaak dacht aan geschonken toen ik hen vroeg afgewezen was ze waren het met me eens wat het wilde zeggen dat die schaduw kort zeiden ze dat dat knap bedacht was ik was hadden ze daar geen goede verklaring vroeg dan hoe delphine wist dat de vrouw voor dat moest ik hen uitleggen ik zei dat afgewezen was ze wees naar de hand ik ze nu wel heel goed hadden gekeken en of vroeg wat zo n hand gewoonlijk betekent het juist was dat ze veel gezien hadden waarop ze zeiden stop neen je krijgt geen werk ga weg 3 besluit ik tekende dan enkele sterretjes op het bord en vroeg wat dat meestal betekent ze ant ik vroeg hen wat hebben jullie vandaag woordden zonder probleem dat iemand geleerd door zo naar dit kalenderblaadje te pijn heeft ik deed hetzelfde met streepjes kijken die snelheid uitdrukken en wolkjes die voor of warmte uitdrukken ik vroeg hen dan de leerlingen brachten het volgende aan waar ze zoiets nog gezien hadden ze ant het is niet altijd zo gemakkelijk ik voeg woordden in strips zo kon ik hen duidelijk de eraan toe na verzoek als we jan feb 1999 nummer 3 28 e jaargang denken om iets uit te beelden kritiek van mijn studenten want het toont het is erg als je geen werk hebt aan dat ze daar oog voor hebben ik weet we mogen blij zijn dat onze ouders niet of ze dat in hun praktijk ook nog doen werk hebben in principe gebruik ik ook het liefst de eigen niet alles valt direct op ik vroeg aan die woorden van de leerlingen maar in sommi leerling of ze bedoelde het valt niet ge gevallen zoals hier toevallig driemaal altijd direct op hoe goed iets gemaakt vind ik het zinvol om nog explicieter te ver is ze zei ja en toen vroeg ik of ik het woorden wat zij bedoelen zo kunnen de zo mocht opschrijven of dat ik het andere leerlingen die bedoeling ook precie moest opschrijven zoals zij het gezegd zer begrijpen ik had de leerlingen telkens had ze zei dat van jou waarop ik het gevraagd of ik hun verwoording mocht aan in mijn formulering noteerde omdat ik passen telkens lieten ze dat toe ik weet vond dat die voor de andere leerlingen niet zeker of ze zich daartoe verplicht duidelijker was gevoeld hadden maar dat was zeker mijn het is leuk goed te kijken en ik voegde bedoeling niet geweest ik denk toch wel eraan toe en veel te zien dat de leraar iets toe mag voegen of een idee van de leerlingen mag verfijnen alleen is het niet altijd zo duidelijk wanneer hij 4 bedenkingen na de les daarin te ver kan gaan tot mijn verbazing was ik daarin dit keer vrij ver gegaan naar als ik het besluit van de leerlingen vergelijk mijn gevoel terecht met het besluit dat ik vooropgezet had merk ik grote gelijkenissen en grote ver mijn studenten vonden dat ik rustiger min schillen wat ik vooropgesteld had is in de der snel les had moeten geven dat ik wat les aan bod gekomen maar dat tekeningen langer bij sommige dingen had mogen blij een eigen taal hebben hebben de leerlin ven stilstaan alweer ben ik blij met deze kri gen niet in hun besluit opgenomen ze had tiek ten eerste was hij waarschijnlijk terecht den het misschien wel begrepen maar ze en ten tweede hecht ik er zelf veel belang hadden het in de les niet zelf aangebracht aan dat we de leerlingen de kans geven de en vonden het misschien daarom niet dingen rustig te bekijken zo had ik de leer belangrijk ze bleken ook veel belang te lingen ook meer kunnen laten doen hechten aan de sociale emotionele kant bijvoorbeeld had ik hen die vrouw kunnen van de zaak armoede en hoe dat voelt laten tekenen zodat ze de kwaliteit van de veel meer dan ikzelf de collega s en de stu originele tekening nog beter apprecieren en denten aan wie ik deze tekst vroeger al had begrijpen dat het moeilijker is met weinig lij voorgelegd in elk geval vind ik het belang nen iets uit te drukken dan met veel rijk van de leerlingen te accepteren wat zij geleerd hebben en niet alleen oog te heb in deze les heb ik bijna nooit gezegd dat ben voor wat wij belangrijk vinden wat zij een uitspraak van een leerling juist of fout geleerd hebben hebben zij geleerd was ik vond dat ook niet passend want het ging bijna altijd om interpretaties maar in de nabespreking met mijn studenten mijn studenten hadden daar moeite mee ze hadden we een stevige discussie over de vroegen zich af of de leerlingen dat niet raar vraag of ik wel aan hun verwoording van het vonden en de collega s van de bijscholing besluit had mogen raken ik was blij met de hadden daar nog meer moeite mee hoe 28e jaargang nummer 3 jan feb 1999 moesten ze zoiets evalueren en dat is nu bij hen ook niet in en misschien had precies een van de dingen waar ik in het den ze ook daarin gelijk misschien was onderwijs een geweldige hekel aan heb dat dat helemaal niet de bedoeling van de weten dat iets juist of fout is makers geweest de leraren dachten bijna allemaal dat die fout ook armoede is zo n les gestructureerd genoeg voor moest suggereren zwakke leerlingen ik weet het niet maar precies daarom laat ik op het einde van de de studenten die de les bijgewoond had les de leerlingen samenvatten wat ze den hadden weer gezien dat je in dit geval geleerd hebben ik met kleine kinderen niet wezenlijk anders moet omgaan dan met studenten en colle de studenten die deze les bijgewoond had ga s ook hen kun je veel laten ontdekken den waren er verwonderd over hoe veel de veel laten verwoorden ook hen kun je als leerlingen wel zagen toen ik hen de bladzij je dat wilt plagen ook hen kun je dan in de liet scannen veel meer dan zij gezien ruil voor jouw geplaag veel tegen je laten hadden lets gelijkaardigs maak ik ook altijd zeggen natuurlijk maakt het altijd een ver mee met studenten en met collega s in de schil uit de afstand is groter maar je hoeft bijscholing het gebeurt ook vaak dat geen leraar te spelen iemand mij op iets wijst dat ik nog niet gezien had ook al heb ik diezelfde les al mijn ervaring is dat kinderen vaak een kijk heel vaak gegeven ik zou daar twee leuke hebben die nog meer blase is minder kin conclusies uit trekken derlijk dan die van mij bijvoorbeeld zij vin kinderen zien soms meer dan wij en den heel veel dingen gewoon vanzelfspre dus kunnen we bij zo n activiteit vaak kend zij staan er niet bij stil zijn er niet van hen ieren verwonderd over en het is dan ook soms laten scannen werkt blijkbaar moeilijk om hen verwonderd te laten zijn over zulke dingen voor mij geen reden om wel hebben de leerlingen van de basis het niet te proberen maar wel een reden school soms andere interesses zo hebben om niet te denken dat kinderen zo zalig kin ze vaak derlijk zijn als we wel eens zouden willen meer aandacht voor het emotionele denken ze zijn vaak behoorlijk nuchter minder interesse voor de manier waar zakelijk doordeweeks onromantisch en op iets gedaan wordt meer voor de we hebben vaak meer dan een les nodig inhoud zo letten de leerlingen van de om hen iets te laten zien beide klassen eerst niet op de taalfout tot mijn verbazing merkten ook niet alle ik had nadien het gevoel dat de leerlingen collega s direct op dat er een taalfout het een heel leuke les hadden gevonden was eerlijk gezegd vind ik dat nog zo alhoewel ze er minder uit opgestoken had erg niet het toont dat ze niet altijd zo den ze zijn toch een jaartje jonger waren pietepeuterig zijn de leerlingen van een vierde klas waarin ik minder oog voor wat je manipulatie deze les ook uitgeprobeerd heb nog zou kunnen noemen bijvoorbeeld dat enthousiaster of zeiden ze dat in ieder die taalfout suggereert dat arme kinde geval meer enkele dagen na deze les ren een armere taal zouden kunnen kwam de klasleraar mij vertellen dat de leer hebben kwam bij hen niet op en kon er lingen nadien naar hun klas posters hadden jan feb 1999 nummer 3 28e jaargang mna meegebracht en ze samen gescand overtuigt deze uiteenzetting u des te sommige leerlingen hadden gezegd dat ze beter overtuigt ze u niet dan toont dat er versteld over hadden gestaan dat ze nu precies aan wat ik ermee wilde zeggen je dingen hadden gezien die ze nog nooit overtuigt niet zo gemakkelijk met een uit opgemerkt hadden al hadden ze hun pos eenzetting als met wat ik hierboven voor ter al lang op hun kamer hangen ze zou stelde samen ondervinden wat het is en kij den die activiteit nog vaak in hun klas her ken hoe het met leerlingen werkt halen leuk he mijn doel ieren kijken en het leuk vinden om veel te zien was dus andere collega s hebben met deze praktijk bereikt een gelijkaardige ervaring heb ik voorbeelden misschien kunnen zien dat ook gehad met een collega die al bijna op taalbeschouwing leuk kan zijn omdat ze tot pensioen was en die het toch leuk gevon verrassende resultaten kan leiden den had om het in zijn klas te proberen aan belangrijk daarbij is dat we inductief en een van mijn studenten die bij hem op stage ervaringsgericht werken en dat we open was demonstreerde hij dan hoe goed dat staan voor wat onze leerlingen vragen wel kon gaan opmerken en vinden en voor wat de werke lijkheid ons biedt de werkelijkheid is altijd aan collega s in de lerarenopleiding en in de veel boeiender dan wat het schoolboek bijscholing zou ik als besluit willen vragen voorschrijft ides callebaut vuurkruisenlaan 31 8310 brugge sint kruis noot 1 op de twaalfde hsn conferentie die op 13 en 14 november 1998 in antwerpen heeft plaatsgevonden hebben de deelnemers kunnen ervaren wat ik met deze aanpak bedoel 28e jaargang nummer 3 jan feb 1999